merchadise acc

หน่วยที่ 1 สินคา้ คงเหลือ สาระสาคญั การดาเนินธุรกิจมีวตั ถุประสงคห์ ลกั คือการแสวงหากาไร ธุรกิจท่ีผลิตสินคา้ หรือจาหน่ายสินคา้ มีรายไดห้ ลกั มาจากการขายสินคา้ หากกิจการสามารถบริหาร จดั การ ควบคุม สินคา้ คงเหลือไดอ้ ยา่ งมีประสิทธิภาพยอ่ มส่งผลดีตอ่ ผลประกอบการของกิจการ สินคา้ คงเหลือ (Inventory) เป็นสินทรัพยท์ ่ีสาคญั ของกิจการ ถือเป็นรายการที่ตอ้ งแสดงในรายงานทางการเงินของกิจการ เพ่ือให้ผใู้ ช้ขอ้ มูล เช่น สรรพากร เจา้ หน้ี เจา้ ของกิจการ ผูบ้ ริหารและผใู้ ชร้ ายงานทางการเงินอื่น ๆ ไดน้ าไปใชว้ เิ คราะห์ขอ้ มูลตามวตั ถุประสงคต์ า่ ง ๆ จึงตอ้ งทาการวดั มูลค่าสินคา้ คงเหลืออยา่ งถูกตอ้ งและเหมาะสม สาระการเรียนรู้ 1. ความหมายของสินคา้ คงเหลือ 2. ความสาคญั ของสินคา้ คงเหลือ 3. ประเภทของสินคา้ คงเหลือ 4. เง่ือนไขและกรรมสิทธ์ิในสินคา้ คงเหลือ 5. ตน้ ทุนสินคา้ คงเหลือ 6. การแสดงสินคา้ คงเหลือในงบแสดงฐานะการเงิน สมรรถนะประจาหนว่ ย 1. แสดงความรู้เก่ียวกบั สินคา้ คงเหลือวชิ า การบญั ชีสินคา้ และระบบบญั ชีเด่ียว หนา้ 1

หน่วยท่ี 1 สินคา้ คงเหลือจดุ ประสงคก์ ารเรยี นรู้ 1. บอกความหมายของสินคา้ คงเหลือได้ 2. อธิบายความสาคญั ของสินคา้ คงเหลือได้ 3. จาแนกประเภทของสินคา้ คงเหลือได้ 4. อธิบายเงื่อนไขและกรรมสิทธ์ิในสินคา้ คงเหลือได้ 5. อธิบายตน้ ทุนสินคา้ คงเหลือได้ 6. แสดงสินคา้ คงเหลือในงบแสดงฐานะการเงินได้วชิ า การบญั ชีสินคา้ และระบบบญั ชีเด่ียว หนา้ 2

หน่วยท่ี 1 สินคา้ คงเหลือ 1. ความหมายของ สินคา้ คงเหลือ 2. ความสาคญั ของ สินคา้ คงเหลือ 6. การแสดงสินคา้ 3. ประเภทของ คงเหลือใน สินคา้ คงเหลืองบแสดงฐานะการเงิน สินค้าคงเหลอื 5. ตน้ ทุน 4. เงื่อนไขและกรรมสิทธ์ิสินคา้ คงเหลือ ในสินคา้ คงเหลือวชิ า การบญั ชีสินคา้ และระบบบญั ชีเดี่ยว หนา้ 3

หน่วยท่ี 1 สินคา้ คงเหลือคาชี้แจง จงทาเคร่ืองหมายกากบาท (X) ลงในกระดาษคาตอบหนา้ ขอ้ ที่ถูกที่สุดเพยี งขอ้ เดียว1. ขอ้ ใดต่อไปน้ีไม่เกี่ยวขอ้ งกบั ความหมายของสินคา้ คงเหลือก. หน้ีสินหมุนเวยี นของกิจการ ข. สินทรัพยข์ องกิจการค. มีไวเ้ พือ่ ผลิตหรือจาหน่าย ง. วตั ถุดิบ งานระหวา่ งทา2. กิจการท่ีดาเนินธุรกิจโดยการซ้ือสินคา้ สาเร็จรูปมาจาหน่ายใหแ้ ก่ลูกคา้ รวมถึงการคา้ ปลีกและคา้ ส่งคือกิจการตามขอ้ ใดก. กิจการร้านอาหาร ข. กิจการซ้ือขายสินคา้ค. กิจการใหบ้ ริการ ง. กิจการอุตสาหกรรม3. ขอ้ ใดต่อไปน้ีเป็นกิจการที่ดาเนินธุรกิจประเภทกิจการอุตสาหกรรมก. ป๊ัมน้ามนั บางจากข. หา้ งสรรพสินคา้ เซ็นทรัลค. กิจการจาหน่ายเครื่องใชไ้ ฟฟ้ าง. บริษทั แคนนอน อยธุ ยา (ประเทศไทย) จากดั4. สินคา้ ระหวา่ งผลิตหรืองานระหวา่ งทา คือสินคา้ ตามขอ้ ใดก. ลอ้ รถยนต์ ข. แผน่ เหลก็ ท่ีรอข้ึนรูปค. รถยนตท์ ่ีกาลงั ติดต้งั เคร่ืองยนต์ ง. รถยนตท์ ี่รอขายในโชวร์ ูมรถยนต์5. ขอ้ ใดกล่าวถึงสินคา้ คงเหลือไดถ้ ูกตอ้ งก. ตีราคาสินคา้ คงเหลือปลายปี ต่าไปทาใหต้ น้ ทุนขายต่ากวา่ ความเป็นจริงข. ตีราคาสินคา้ คงเหลือตน้ ปี ต่าไปทาใหก้ าไรสุทธิประจาปี ต่ากวา่ ความเป็นจริงค. ตีราคาสินคา้ คงเหลือปลายปี ต่าไปทาใหก้ าไรสุทธิประจาปี ต่ากวา่ ความเป็ นจริงง. ตีราคาสินคา้ คงเหลือตน้ ปี สูงไปทาใหต้ น้ ทุนขายต่ากวา่ ความเป็นจริง6. ขอ้ ใดคือตน้ ทุนสินคา้ คงเหลือ ตามมาตรฐานการบญั ชี เรื่อง สินคา้ คงเหลือก. ตน้ ทุนขาย และตน้ ทุนอื่น ๆข. ตน้ ทุนขาย และตน้ ทุนแปลงสภาพค. ตน้ ทุนท้งั หมดในการซ้ือ และตน้ ทุนแปลงสภาพง. ตน้ ทุนท้งั หมดในการซ้ือ ตน้ ทุนแปลงสภาพ และตน้ ทุนอื่น ๆวชิ า การบญั ชีสินคา้ และระบบบญั ชีเด่ียว หนา้ 4

หน่วยที่ 1 สินคา้ คงเหลือ7. ขอ้ ใดคือสินคา้ คงเหลือของกิจการซ้ือมาขายไป ก. วสั ดุสิ้นเปลือง ข. สินคา้ สาเร็จรูป ค. วตั ถุดิบและวสั ดุโรงงาน ง. สินคา้ ระหวา่ งผลิต8. สินคา้ คงเหลือในงบแสดงฐานะการเงินสาหรับกิจการอุตสาหกรรม แสดงรายการตามขอ้ ใด ก. สินคา้ สาเร็จรูป ข. สินคา้ สาเร็จรูป งานระหวา่ งทา ค. สินคา้ สาเร็จรูป งานระหวา่ งทา วตั ถุดิบ ง. สินคา้ สาเร็จรูป งานระหวา่ งทา วตั ถุดิบ วสั ดุโรงงาน9. ขอ้ ใดนบั เป็นสินคา้ คงเหลือของกิจการในฐานะผซู้ ้ือสินคา้ ก. สินคา้ ฝากขาย ข. สินคา้ ระหวา่ งทางเงื่อนไข F.O.B. Shipping point ค. สินคา้ ระหวา่ งทางเงื่อนไข F.O.B. Destination ง. ถูกทุกขอ้10. ขอ้ ใดคือประเภทของสินคา้ คงเหลือที่มีปรากฏท้งั ในธุรกิจอุตสาหกรรมและธุรกิจพาณิชยกรรม ก. Finished Goods ข. Raw Materials ค. Work in Process ง. Factory Suppliesวชิ า การบญั ชีสินคา้ และระบบบญั ชีเดี่ยว หนา้ 5

หน่วยที่ 1 สินคา้ คงเหลือ สินคา้ คงเหลือ (Inventory) เป็ นสินทรัพยท์ ่ีสาคญั ของกิจการ สร้างรายไดห้ ลกั ใหแ้ ก่กิจการถือเป็ นรายการที่ตอ้ งแสดงในรายงานทางการเงิน เพ่ือให้ผใู้ ช้ขอ้ มูล เช่น สรรพากร เจา้ ของกิจการเจา้ หน้ี ผบู้ ริหาร และผใู้ ชร้ ายงานทางการเงินอ่ืน ๆ ไดน้ าไปใชว้ ิเคราะห์ขอ้ มูลตามวตั ถุประสงคต์ ่าง ๆจึงตอ้ งทาการตีราคาสินคา้ คงเหลืออยา่ งถูกตอ้ งและเหมาะสม ตามมาตรฐานการบญั ชี ฉบบั ที่ 2 (ปรับปรุง 2559) เร่ือง สินคา้ คงเหลือ ไดใ้ หค้ านิยามไวว้ า่สินคา้ คงเหลือ หมายถึง สินทรัพยซ์ ่ึง มีลกั ษณะใดลกั ษณะหน่ึงดงั ต่อไปน้ี (1) ถือไวเ้ พอ่ื ขายตามลกั ษณะการประกอบธุรกิจตามปกติของกิจการ (2) อยใู่ นระหวา่ งกระบวนการผลิตเพอ่ื ใหเ้ ป็ นสินคา้ สาเร็จรูปเพือ่ ขาย หรือ (3) อยใู่ นรูปของวตั ถุดิบ หรือวสั ดุที่มีไวเ้ พอ่ื ใชใ้ นกระบวนการผลิตสินคา้ หรือใหบ้ ริการ ดงั น้นั สินคา้ คงเหลือ จึงหมายถึง สินทรัพยข์ องกิจการท่ีมีไวเ้ พื่อผลิตหรือจาหน่ายตามลกั ษณะของกิจการ อนั ไดแ้ ก่ งานระหวา่ งทา สินคา้ สาเร็จรูป รวมถึงวตั ถุดิบและวสั ดุท่ีใชใ้ นการผลิต เช่น โทรศพั ทม์ ือถือ แบตเตอร์รี่ สายชาร์ตแบตเตอร์รี่ ที่ยงั ไม่ไดจ้ าหน่าย ถือเป็ นสินคา้ คงเหลือของกิจการท่ีจาหน่ายโทรศพั ทม์ ือถือและอุปกรณ์ รูปที่ 1 สินคา้ คงเหลือ (โทรศพั ทม์ ือถือ) หนา้ 6 ท่ีมา : นิรินดา อาจเดชวิชา การบญั ชีสินคา้ และระบบบญั ชีเดี่ยว

หน่วยที่ 1 สินคา้ คงเหลือ สินคา้ คงเหลือเป็ นสิ่งที่จาเป็ นสาหรับธุรกิจ เนื่องจากเป็ นสินทรัพยห์ มุนเวยี นซ่ึงธุรกิจมีไวเ้ พือ่ ทาการผลิตหรือการจาหน่าย สร้างรายไดใ้ หก้ ิจการ มีความสาคญั อยา่ งยงิ่ ต่อการดาเนินงานใหร้ าบรื่นร่ืนและต่อเนื่อง ท้งั ยงั มีผลต่อสภาพคล่องของธุรกิจ หากมีความผดิ พลาดจากการตีราคาสินคา้ คงเหลือ จะส่งผลต่อตน้ ทุนขายและกาไรสุทธิของกิจการ ดงั น้ี รายการ ข้อผดิ พลาด ผลกระทบต่อ ผลกระทบต่อ ต้นทุนขาย กาไรสุทธิสินคา้ ปลายปี ตีราคาสูง ต่ากวา่ ความเป็นจริงสินคา้ ปลายปี ตีราคาต่า สูงกวา่ ความเป็นจริง สูงกวา่ ความเป็นจริงสินคา้ ตน้ ปี ตีราคาสูง สูงกวา่ ความเป็นจริง ต่ากวา่ ความเป็นจริงสินคา้ ตน้ ปี ตีราคาต่า ต่ากวา่ ความเป็นจริง ต่ากวา่ ความเป็นจริง สูงกวา่ ความเป็นจริง ประเภทของสินคา้ คงเหลือข้ึนอยกู่ บั ลกั ษณะของธุรกิจ ซ่ึงแบ่งธุรกิจเป็นธุรกิจพาณิชยกรรมและธุรกิจอุตสาหกรรม โดยธุรกิจพาณิชยกรรม ดาเนินกิจการในลกั ษณะซ้ือสินคา้ มาเพอ่ื จาหน่ายใหล้ ูกคา้ ท้งั การขายปลีกและขายส่ง มีสินคา้ คงเหลือ คือ “สินคา้ สาเร็จรูป” นอกจากน้ียงั มีการซ้ือสินคา้ มาถือไวเ้ พอ่ื ขายต่อ เช่น อสังหาริมทรัพยร์ อการขาย เป็นตน้ ส่วนธุรกิจอุตสาหกรรมน้นัดาเนินกิจการโดยการผลิตสินคา้ เพื่อจาหน่าย มีสินคา้ คงเหลือ 4 ประเภท คือ วตั ถุดิบ งานระหวา่ งทาสินคา้ สาเร็จรูป และ วสั ดุสิ้นเปลืองหรือวสั ดุโรงงาน 1. วตั ถุดิบ (Raw Material) คือ ส่ิงของท่ีกิจการจดั ทา จดั หาหรือซ้ือมาเพ่ือใช้ในกระบวนการผลิต โดยวตั ถุดิบ จะแสดงรายการรวมอยใู่ นสินคา้ คงเหลือ เช่น กระดาษในธุรกิจผลิตหนงั สือ แกว้ ในธุรกิจผลิตขวด เหล็กในอุตสาหกรรมรถยนต์ เป็นตน้วชิ า การบญั ชีสินคา้ และระบบบญั ชีเด่ียว หนา้ 7

หน่วยท่ี 1 สินคา้ คงเหลือ รูปที่ 2 วตั ถุดิบ (เหลก็ ) ที่มา : https://ohsnepal.files.wordpress.com/ 2. งานระหวา่ งทา (Work In Process) คือ สินคา้ คงเหลือที่ยงั อยใู่ นข้นั ตอนของการผลิตหรือรอคอยที่จะเขา้ สู่กระบวนการผลิตในข้นั ต่อไป ซ่ึงการผลิตยงั ไมค่ รบทุกข้นั ตอน ประกอบดว้ ยตน้ ทุนวตั ถุดิบ ตน้ ทุนคา่ แรงงาน และตน้ ทุนค่าใชจ้ า่ ยในการผลิต รูปท่ี 3 งานระหวา่ งทาท่ีมา : https://conversation.which.co.uk/wp-content/วชิ า การบญั ชีสินคา้ และระบบบญั ชีเดี่ยว หนา้ 8

หน่วยที่ 1 สินคา้ คงเหลือ 3. สินคา้ สาเร็จรูป (Finished Goods) คือ สินคา้ คงเหลือท่ีผลิตเสร็จและคงเหลืออยู่ในวนั สิ้นงวดพร้อมจาหน่ายใหล้ ูกคา้ รูปที่ 4 สินคา้ สาเร็จรูป ท่ีมา : https://ycrvb1v8q2-flywheel.netdna-ssl.com/ 4. วสั ดุสิ้นเปลืองหรือวสั ดุโรงงาน (Supplies /Factory Supplies) หมายถึง วสั ดุหรือส่ิงของท่ีกิจการใชใ้ นโรงงาน ใชเ้ ป็ นส่วนประกอบในการผลิตสินคา้ แต่ไม่ใช่วตั ถุดิบหลกั ใชแ้ ลว้ หมดไปเช่น น้ามนั หล่อลื่น ตะปู กาว วสั ดุท่ีใชท้ าความสะอาดเคร่ืองมือหรือเคร่ืองจกั ร เป็ นตน้ รูปที่ 5 วสั ดุสิ้นเปลืองหรือวสั ดุโรงงาน หนา้ 9 ท่ีมา : http://img1.yiwugou.com/i004/วิชา การบญั ชีสินคา้ และระบบบญั ชีเดี่ยว

หน่วยที่ 1 สินคา้ คงเหลือ การนบั สินคา้ คงเหลือเมื่อวนั สิ้นงวด นอกจากสินคา้ ที่มีอยใู่ นกิจการแลว้ ยงั มีรายการที่ตอ้ งพิจารณาดงั ตอ่ ไปน้ี 1. สินคา้ ระหวา่ งทาง (Goods in Transit) เป็นสินคา้ ท่ีกิจการซ้ือแลว้ และอยรู่ ะหวา่ งการขนส่ง กิจการจึงยงั ไม่ไดร้ ับสินคา้ ณ วนั สิ้นงวดบญั ชี การนบั สินคา้ ระหวา่ งทางเขา้ เป็ นส่วนหน่ึงของสินคา้ คงเหลือ ปลายงวดของกิจการหรือไมข่ ้ึนอยกู่ บั เง่ือนไขการขนส่ง ในกรณีที่กรรมสิทธ์ิทางกฎหมายตกเป็นของกิจการแลว้ ตอ้ งนารายการมาบนั ทึกรวมอยใู่ นสินคา้ คงเหลือของกิจการในกรณีซ้ือสินคา้ จากต่างประเทศจะตอ้ งดูเง่ือนไขวา่ กรรมสิทธ์ิในสินคา้ ตกเป็นของกิจการเม่ือใด รูปท่ี 6 เง่ือนไขการขนส่ง 1.1 F.O.B. Shipping Point การซ้ือสินคา้ ตามเง่ือนไข F.O.B. Shipping Point(F.O.B. ยอ่ มาจาก Free On Board) ถือวา่ การขายเกิดข้ึน ณ จุดท่ีมีการขนส่ง (Shipping Point)หมายถึง ผขู้ ายรับผดิ ชอบค่าขนส่งจนถึงเมืองทา่ ตน้ ทาง โดยปกติในสัญญาจะระบุเมืองทา่ ตน้ ทางเช่น F.O.B. Hong Kong (ความรับผดิ ชอบสินคา้ จะเป็ นของผซู้ ้ือเม่ือสินคา้ ไดร้ ับการบรรทุกลงเรือท่ีฮ่องกง) ดงั น้นั กรรมสิทธ์ิในสินคา้ โอนเป็ นของผซู้ ้ือเมื่อผขู้ ายจดั ส่งสินคา้ ใหผ้ ซู้ ้ือแลว้ แมส้ ินคา้จะอยรู่ ะหวา่ งการขนส่งยงั ไม่ถึงมือผซู้ ้ือก็ตาม ผซู้ ้ือตอ้ งนบั สินคา้ ระหวา่ งทางน้ี เป็นสินคา้ คงเหลือของกิจการ ส่วนทางดา้ นผขู้ ายไมต่ อ้ งนบั สินคา้ จานวนน้ีเป็นสินคา้ คงเหลือของตน 1.2 F.O.B. Destination การซ้ือสินคา้ ตามเงื่อนไข F.O.B. Destination ถือวา่ กรรมสิทธ์ิในสินคา้ โอนเป็นของผซู้ ้ือเมื่อสินคา้ ถึงเม่ือผซู้ ้ือหรือปลายทาง (Destination) หมายถึง ผขู้ ายรับผดิ ชอบค่าขนส่งจนถึงเมืองทา่ ปลายทาง สินคา้ ระหวา่ งทางเป็นของผขู้ ายโดยปกติในสัญญาจะระบุเมืองทา่ ชดั เจน เช่น F.O.B. Manila (ความรับผดิ ชอบสินคา้ เป็นของผขู้ ายจนกวา่ สินคา้ จะถึงวิชา การบญั ชีสินคา้ และระบบบญั ชีเดี่ยว หนา้ 10

หน่วยท่ี 1 สินคา้ คงเหลือเมืองท่าปลายทางที่มะนิลา) ดงั น้นั สินคา้ ระหวา่ งทางจึงไม่นบั รวมเป็น สินคา้ คงเหลือของกิจการผซู้ ้ือแต่ใหน้ บั รวมเป็ นสินคา้ คงเหลือของกิจการผขู้ าย 2. สินคา้ ฝากขาย (Goods on Consignment) เป็นสินคา้ ของการฝากขาย โดยฝ่ ายหน่ึงซ่ึงเป็นเจา้ ของสินคา้ เรียกวา่ “ผฝู้ ากขาย” (Consignor) ทาการส่งสินคา้ ของตนไปใหอ้ ีกฝ่ ายหน่ึงซ่ึงเรียกวา่ “ผรู้ ับฝากขาย” (Consignee) ซ่ึงทาหนา้ ท่ีเป็นผขู้ ายหรือตวั แทนขายสินคา้ น้นั โดยไม่มีภาระผกู พนั ที่จะตอ้ งรับซ้ือสินคา้ น้นั เมื่อขายไม่ได้ และจะไดร้ ับผลตอบแทนเป็นค่านายหนา้จากการรับฝากขายสินคา้ ผรู้ ับฝากขายยนิ ยอมรับสินคา้ ไวเ้ พอื่ ขายโดยไม่มีความเสี่ยงต่อกาไรขาดทุนในการขาย สินคา้ ท่ีส่งไปฝากขายและยงั ขายไม่ไดถ้ ือวา่ ยงั คงเป็นกรรมสิทธ์ิของผฝู้ ากขาย จึงตอ้ งนบั รวมเป็นสินคา้ คงเหลือของกิจการท่ีฝากขาย ส่วนกิจการผรู้ ับฝากขายไม่ตอ้ งนบั รวมสินคา้ น้นั เป็นสินคา้ คงเหลือของตน 3. ขอ้ ตกลงการขายเป็นกรณีพเิ ศษ (Special Sale Agreement) กรณีการโอนกรรมสิทธ์ิและประโยชน์ทางเศรษฐกิจอาจไม่สอดคลอ้ งกนั มีรายการควรพจิ ารณาดงั น้ี 3.1 สินคา้ ท่ีมีขอ้ ตกลงการรับซ้ือคืน (Sales with Buyback Agreement) ผขู้ ายสินคา้ใชส้ ินคา้ เป็นประกนั การกยู้ มื โดยมีขอ้ ตกลงในการซ้ือคืน เป็นการขายสินคา้ ที่โอนกรรมสิทธ์ิใหแ้ ก่ผซู้ ้ือและแสดงในงบแสดงฐานะการเงินของผซู้ ้ือในระยะเวลาส้ัน ๆ ยงั ไมถ่ ือเป็นการขายแต่เป็นการจดั หาเงินโดยมีสินคา้ ค้าประกนั ไว้ 3.2 สินคา้ ท่ีมีอตั ราการรับคืนสูง (Sales with High Rate of Return) การที่กิจการรับประกนั คืนเงินสินคา้ หรือเปลี่ยนตวั สินคา้ ถา้ คาดวา่ สินคา้ ที่จะไดร้ ับคืนสามารถประมาณจานวนและมลู ค่าไดอ้ ยา่ งมีเหตุผล กิจการควรบนั ทึกรายการขายทนั ทีที่เกิดรายการและตดั สินคา้ ออกจากบญั ชีสินคา้ คงเหลือ แตถ่ า้ ไม่สามารถประมาณจานวนรับคืนได้ กิจการยงั ไมค่ วรบนั ทึกรายการขายและตดั สินคา้ ออกจากบญั ชีสินคา้ คงเหลือ 3.3 การขายตามสญั ญาผอ่ นชาระ (Installment Sales) หมายถึง การขายโดยยนิ ยอมให้ผซู้ ้ือจา่ ยชาระค่าสินคา้ เป็ นงวด ๆ ในระยะเวลาที่ตกลงกนั เป็นการขายที่มีความเส่ียงต่อหน้ีสูญ ผขู้ ายมกั จะกาหนดใหผ้ ซู้ ้ือจา่ ยเงินวางเริ่มแรก (Down Payment) จานวนหน่ึง ณ วนั ที่ตกลงซ้ือขายกนัโดยจดั ทาสัญญาซ้ือขายซ่ึงจะยงั ไม่มีการโอนกรรมสิทธ์ิใหผ้ ซู้ ้ือจนกวา่ จะส่งใชเ้ งินครบท้งั หมดดงั น้นั ประเด็นการพิจารณาสินคา้ คงเหลือจากการขายตามสญั ญาผอ่ นชาระน้นั พจิ ารณาดงั น้ีเมื่อผขู้ ายรับรู้รายไดจ้ ากการขาย ณ วนั ท่ีขายสินคา้ และรับรู้รายไดด้ อกเบ้ียตามระยะเวลาของสัญญาผอ่ นชาระ มีการตกลงซ้ือขายและส่งมอบสินคา้ กนั แลว้ ผขู้ ายจะบนั ทึกบญั ชีเป็ นรายการขายและไม่นบั สินคา้ น้นั เป็นสินคา้ คงเหลือของกิจการผขู้ าย ส่วนทางดา้ นผซู้ ้ือจะบนั ทึกบญั ชีเป็นรายการซ้ือและนบั สินคา้ น้นั เป็นสินคา้ คงเหลือของกิจการผซู้ ้ือวชิ า การบญั ชีสินคา้ และระบบบญั ชีเด่ียว หนา้ 11

หน่วยที่ 1 สินคา้ คงเหลือ ตามมาตรฐานการบญั ชี ฉบบั ที่ 2 (ปรับปรุง 2559) เรื่อง สินคา้ คงเหลือ ไดก้ าหนดไวว้ า่ตน้ ทุนของสินคา้ คงเหลือ ตอ้ งประกอบดว้ ย ตน้ ทุนท้งั หมดในการซ้ือ ตน้ ทุนแปลงสภาพ และตน้ ทุนอ่ืน ๆ ที่เกิดข้ึน เพ่อื ใหส้ ินคา้ คงเหลือน้นั อยใู่ นสถานท่ีและอยใู่ นสภาพท่ีเป็นอยใู่ นปัจจุบนั 1. ตน้ ทุนในการซ้ือ ตน้ ทุนในการซ้ือของสินคา้ คงเหลือ ประกอบดว้ ย ราคาซ้ือ อากรขาเขา้ และภาษีอื่น(สุทธิจากจานวนท่ีกิจการจะไดร้ ับคืนในภายหลงั จากหน่วยงานท่ีมีหนา้ ท่ีจดั เกบ็ ภาษี) รวมท้งั ค่าขนส่งค่าขนถ่าย และตน้ ทุนอื่น ๆ ซ่ึงเก่ียวขอ้ งโดยตรงกบั การไดม้ าซ่ึงสินคา้ สาเร็จรูป วตั ถุดิบ และบริการในการคานวณหาตน้ ทุนในการซ้ือสินคา้ ใหน้ าส่วนลดการคา้ เงินท่ีไดร้ ับคืนและรายการอ่ืน ๆที่คลา้ ยคลึงกนั มาหกั ออกในการคานวณตน้ ทุนในการซ้ือดว้ ย 2. ตน้ ทุนแปลงสภาพ ตน้ ทุนแปลงสภาพของสินคา้ คงเหลือ ประกอบดว้ ย ตน้ ทุนท่ีเก่ียวขอ้ งโดยตรงกบั สินคา้ ที่ผลิต เช่น ค่าแรงงานทางตรง รวมถึงคา่ ใชจ้ ่ายการผลิตท่ีปันส่วนอยา่ งเป็นระบบท้งั ส่วนที่คงที่และคา่ ใชจ้ า่ ยการผลิตผนั แปรซ่ึงเกิดข้ึนเพื่อแปลงสภาพวตั ถุดิบใหเ้ ป็นสินคา้ สาเร็จรูปค่าใชจ้ ่ายการผลิตคงที่ คือ ตน้ ทุนการผลิตทางออ้ มที่เกิดข้ึนในการผลิตดว้ ยจานวนที่ค่อนขา้ งคงที่โดยไม่สมั พนั ธ์กบั ปริมาณการผลิต เช่น คา่ เสื่อมราคา และค่าบารุงรักษาอาคารโรงงานและอุปกรณ์โรงงาน และตน้ ทุนเก่ียวกบั ฝ่ ายจดั การโรงงานและการบริหารโรงงาน คา่ ใชจ้ ่ายการผลิตผนั แปร คือ ตน้ ทุนการผลิตทางออ้ มท่ีผนั แปรโดยตรงหรือคอ่ นขา้ งจะผนั แปรโดยตรงกบัปริมาณการผลิต เช่น วตั ถุดิบทางออ้ ม และคา่ แรงงานทางออ้ ม 3. ตน้ ทุนอื่นๆ ตน้ ทุนอ่ืนจะนาไปรวมในตน้ ทุนสินคา้ คงเหลือได้ ตราบเท่าที่ตน้ ทุนที่เกิดข้ึนเพ่ือทาให้สินคา้ คงเหลืออยใู่ นสถานท่ีและสภาพที่เป็นอยใู่ นปัจจุบนัวิชา การบญั ชีสินคา้ และระบบบญั ชีเด่ียว หนา้ 12

หน่วยท่ี 1 สินคา้ คงเหลือ1. การแสดงสินค้าคงเหลอื ในงบแสดงฐานะการเงินของธุรกจิ พาณชิ ยกรรม ร้านพฒั นาค้าดี งบแสดงฐานะการเงิน (บางส่วน) วนั ที่ 31 ธันวาคม 2560 สินทรัพย์สินทรัพย์หมุนเวยี น 25,000 เงินสดและเงินฝากธนาคาร 295,800 ลูกหน้ีการคา้ -สุทธิ 284,200 สินค้าคงเหลอื 18,000 ค่าเช่าจ่ายล่วงหนา้2. การแสดงสินค้าคงเหลอื ในงบแสดงฐานะการเงนิ ของธุรกจิ อตุ สาหกรรมสินทรัพย์หมุนเวยี น โรงงานอุตสาหกรรมมเี งินดี จากดั 25,000 เงินสดและเงินฝากธนาคาร งบแสดงฐานะการเงนิ (บางส่วน) 295,800 ลูกหน้ีการคา้ -สุทธิ สินค้าคงเหลอื วนั ท่ี 31 ธันวาคม 2560 284,200 สินค้าสาเร็จรูป สินทรัพย์ 18,000 งานระหว่างทา วตั ถุดบิ 180,000 วสั ดุโรงงาน 48,000 ค่าเช่าจ่ายล่วงหนา้ 50,000 6,200วชิ า การบญั ชีสินคา้ และระบบบญั ชีเด่ียว หนา้ 13

หน่วยที่ 1 สินคา้ คงเหลือ 1. สินคา้ คงเหลือ หมายถึง สินทรัพยข์ องกิจการที่มีไวเ้ พื่อผลิตหรือจาหน่ายตามลกั ษณะของกิจการ อนั ไดแ้ ก่ งานระหวา่ งทา สินคา้ สาเร็จรูป รวมถึงวตั ถุดิบและวสั ดุที่ใชใ้ นการผลิต 2. สินคา้ คงเหลือ มีความสาคญั ต่อผลการดาเนินงานของกิจการ หากมีความผดิ พลาดจากการตีราคาสินคา้ คงเหลือ จะส่งผลตอ่ ตน้ ทุนขายและกาไรสุทธิของกิจการ 3. ประเภทของสินคา้ คงเหลือของ ธุรกิจพาณิชยกรรม คือ สินคา้ สาเร็จรูปส่วนธุรกิจอุตสาหกรรม มีสินคา้ คงเหลือ 4 ประเภท คือ วตั ถุดิบ งานระหวา่ งทา วสั ดุสิ้นเปลืองหรือวสั ดุโรงงาน และสินคา้ สาเร็จรูป 4. เง่ือนไขและกรรมสิทธ์ิในสินคา้ 4.1 สินคา้ ระหวา่ งทาง จะตอ้ งดูเงื่อนไขวา่ กรรมสิทธ์ิในสินคา้ ตกเป็นของกิจการเมื่อใดโดยพจิ ารณาตามเงื่อนไข ดงั น้ี F.O.B. Shipping Point ผซู้ ้ือมีกรรมสิทธ์ิในสินคา้ ต้งั แต่ตน้ ทางF.O.B. Destination ผซู้ ้ือมีกรรมสิทธ์ิในสินคา้ เมื่อรับมอบสินคา้ ปลายทาง 4.2 สินคา้ ฝากขาย เป็นกรรมสิทธ์ิของผฝู้ ากขาย 4.3 ขอ้ ตกลงการขายเป็ นกรณีพเิ ศษ 4.3.1 สินคา้ ท่ีมีขอ้ ตกลงการรับซ้ือคืน ไม่ถือเป็นกรรมสิทธ์ิของผซู้ ้ือ 4.3.2 สินคา้ ท่ีมีอตั ราการรับคืนสูง หากไมส่ ามารถประมาณการรับคืนได้ ยงั ไมค่ วรตดั สินคา้ คงเหลือออกจากกิจการ 4.3.3 การขายตามสญั ญาผอ่ นชาระ กรรมสิทธ์ิในสินคา้ เป็ นของผซู้ ้ือ 5. ตน้ ทุนของสินคา้ คงเหลือ ประกอบดว้ ย ตน้ ทุนท้งั หมดในการซ้ือ ตน้ ทุนแปลงสภาพและตน้ ทุนอ่ืน ๆ 6. การแสดงสินคา้ คงเหลือในงบแสดงฐานะการเงิน ใหแ้ สดงไวภ้ ายใตห้ วั ขอ้ สินทรัพย์หมุนเวยี นวิชา การบญั ชีสินคา้ และระบบบญั ชีเด่ียว หนา้ 14

หน่วยที่ 1 สินคา้ คงเหลือInventory สินคา้ คงเหลือRaw Material วตั ถุดิบWork In Process งานระหวา่ งทาFinished Goods สินคา้ สาเร็จรูปSupplies วสั ดุสิ้นเปลืองFactory Supplies วสั ดุโรงงานGoods in Transit สินคา้ ระหวา่ งทางF.O.B. Shipping Point เงื่อนไขการส่งมอบตน้ ทางF.O.B. Destination เงื่อนไขการส่งมอบปลายทางGoods on Consignment สินคา้ ฝากขายConsignor ผฝู้ ากขายConsignee ผรู้ ับฝากขายSpecial Sale Agreement ขอ้ ตกลงการขายเป็นกรณีพเิ ศษSales with Buyback Agreement สินคา้ ท่ีมีขอ้ ตกลงการรับซ้ือคืนSales with High Rate of Return สินคา้ ท่ีมีอตั ราการรับคืนสูงInstallment Sales การขายตามสญั ญาผอ่ นชาระDown Payment เงินวางเร่ิมแรกวชิ า การบญั ชีสินคา้ และระบบบญั ชีเดี่ยว หนา้ 15

หน่วยที่ 1 สินคา้ คงเหลือ แบบทดสอบหลงั เรยี น หนว่ ยท่ี 1 สนิ ค้าคงเหลอืคาชี้แจง จงทาเคร่ืองหมายกากบาท (X) ลงในกระดาษคาตอบหนา้ ขอ้ ท่ีถูกท่ีสุดเพยี งขอ้ เดียว1. ขอ้ ใดต่อไปน้ีไม่เก่ียวขอ้ งกบั ความหมายของสินคา้ คงเหลือก. หน้ีสินหมุนเวยี นของกิจการ ข. สินทรัพยข์ องกิจการค. มีไวเ้ พื่อผลิตหรือจาหน่าย ง. วตั ถุดิบ งานระหวา่ งทา2. กิจการท่ีดาเนินธุรกิจโดยการผลิตสินคา้ เพื่อจาหน่ายใหแ้ ก่ลูกคา้ คือกิจการตามขอ้ ใดก. กิจการร้านอาหาร ข. กิจการซ้ือขายสินคา้ค. กิจการใหบ้ ริการ ง. กิจการอุตสาหกรรม3. ขอ้ ใดต่อไปน้ีเป็นกิจการที่ดาเนินธุรกิจประเภทกิจการซ้ือขายสินคา้ก. บริษทั ไปรษณียไ์ ทย จากดัข. หา้ งสรรพสินคา้ โรบินสันค. บริษทั SCGง. บริษทั แคนนอน อยธุ ยา (ประเทศไทย) จากดั4. สินคา้ ระหวา่ งผลิตหรืองานระหวา่ งทา คือสินคา้ ตามขอ้ ใดก. ลอ้ รถยนต์ ข. แผน่ เหล็กที่รอข้ึนรูปค. รถยนตท์ ่ีกาลงั ติดต้งั เคร่ืองยนต์ ง. รถยนตท์ ี่รอขายในโชวร์ ูมรถยนต์5. ถา้ ตีราคาสินคา้ คงเหลือปลายปี ต่า จะมีผลตามขอ้ ใดก. ตน้ ทุนขายต่ากวา่ ความเป็ นจริงข. กาไรสุทธิประจาปี ต่ากวา่ ความเป็นจริงค. กาไรสุทธิประจาปี ต่ากวา่ ความเป็นจริงง. ตน้ ทุนขายต่ากวา่ ความเป็ นจริง6. ขอ้ ใดถูกตอ้ งท่ีสุดเก่ียวกบั ตน้ ทุนในการซ้ือสินคา้ คงเหลือก. ราคาซ้ือ อากรขาเขา้ ภาษี ส่วนลดจา่ ย คา่ ขนส่งเขา้ข. ราคาซ้ือ อากรขาเขา้ ภาษี ส่วนลดจ่าย ค่าขนส่งออกค. ราคาซ้ือ อากรขาเขา้ ภาษี ส่วนลดรับ ค่าขนส่งเขา้ง. ราคาซ้ือ อากรขาออก ภาษี ส่วนลดรับ คา่ ขนส่งออกวชิ า การบญั ชีสินคา้ และระบบบญั ชีเด่ียว หนา้ 16

หน่วยท่ี 1 สินคา้ คงเหลือ7. ขอ้ ใดคือประเภทของสินคา้ คงเหลือท่ีมีปรากฏท้งั ในธุรกิจอุตสาหกรรมและธุรกิจพาณิชยกรรม ก. Finished Goods ข. Raw Materials ค. Work in Process ง. Factory Supplies8. สินคา้ คงเหลือในงบแสดงฐานะการเงินสาหรับกิจการอุตสาหกรรม แสดงรายการตามขอ้ ใด ก. สินคา้ สาเร็จรูป ข. สินคา้ สาเร็จรูป งานระหวา่ งทา ค. สินคา้ สาเร็จรูป งานระหวา่ งทา วตั ถุดิบ วสั ดุโรงงาน ง. สินคา้ สาเร็จรูป งานระหวา่ งทา วตั ถุดิบ วสั ดุสานกั งาน9. ขอ้ ใดนบั เป็นสินคา้ คงเหลือของกิจการในฐานะผซู้ ้ือสินคา้ ก. สินคา้ ฝากขาย ข. สินคา้ ที่ขายโดยการผอ่ นชาระ ค. สินคา้ ระหวา่ งทางเงื่อนไข F.O.B. Destination ง. ถูกทุกขอ้10. ขอ้ ใดคือสินคา้ คงเหลือของกิจการซ้ือมาขายไป ก. วสั ดุสิ้นเปลือง ข. สินคา้ สาเร็จรูป ค. วตั ถุดิบและวสั ดุโรงงาน ง. สินคา้ ระหวา่ งผลิตวิชา การบญั ชีสินคา้ และระบบบญั ชีเด่ียว หนา้ 17