เครื่องมือและอุปกรณ์ทางวิทยาศาสตร์

1.การใช้วัสดุอุปกรณ์ในหอ้ งปฏบิ ตั ิการวิทยาศาสตร์ กระบวนการทางวิทยาศาสตร์ 5 กระบวนการ ต้งั แต่ การสงั เกตเพื่อ ตั้งปญั หา การต้งั สมมติฐาน การทดลอง การเก็บรวบรวมข้อมูล การ อภิปรายผล ตา่ งต้องอาศยั เครอื่ งมอื เพอื่ ชว่ ยดาเนนิ การทงั้ สนิ้ ดงั นั้นนกั วทิ ยาศาสตรท์ ่ีดคี วรคานึงถึงหลักการในการเลือกใช้ เครอื่ งมือทางวิทยาศาสตร์

เครือ่ งมอื วิทยาศาสตรท์ ีค่ วรรู้จกั เครือ่ งขยายภาพ กล้องจลุ ทรรศน์

เครอื่ งมือวทิ ยาศาสตรท์ ค่ี วรรู้จัก เครื่องชว่ ยฟงั เคร่ืองมือวดั ความยาว สเตทโตสโคป ไม้บรรทดั เวอร์เนยี คาลปิ เปอร์

เคร่อื งมอื วทิ ยาศาสตรท์ ี่ควรร้จู ัก เครอ่ื งมือวัดปริมาตร กระบอกตวง

เครอื่ งมือวิทยาศาสตรท์ ่คี วรร้จู ัก เครื่องชง่ั นา้ หนกั เครื่องช่ัง เครือ่ งวดั อุณหภมู ิ เทอรโ์ มมเิ ตอร์

หน่วยท่ใี ช้ในการวัดทางวิทยาศาสตร์ -หนว่ ยท่ีใชใ้ นการวัดมหี ลากหลาย ใช้วดั ความยาว น้าหนัก อณุ หภูมิ พนื้ ท่ี ปรมิ าตร และยงั แบง่ ออกได้หลายระบบ เช่น ระบบไทย ระบบเมตรกิ ระบบ เอสไอ -ในการวัดทางวิทยาศาสตร์นยิ มใช้ระบบหนว่ ยเอสไอ ซ่งึ เปน็ หนว่ ยสากลท่ี นานาชาตติ กลงกัน

(SI:Intrenation System of Units)

ปรมิ าณทางวทิ ยาศาสตร์ ปริมาณสเกลลาร์ ปรมิ าณเวกเตอร์ ปรมิ าณทกี่ าหนดแตเ่ พยี งขนาดเพยี งอย่างเดียว ปริมาณทต่ี ้องกาหนดท้ังขนาดและทิศทางจึง ได้แก่ จะมีความหมาย ไดแ้ ก่ ระยะทาง งาน แรง เวลา การกระจัด พน้ื ท่ี พลงั งาน ความเรว็ กระแสไฟฟา้ ความเร่ง

การใช้สารเคมีในห้องปฏบิ ัติการวิทยาศาสตร์ การปฏบิ ตั ิงานที่เกี่ยวขอ้ งกบั สารเคมี (Chemical handling) ข้อพงึ ปฏบิ ตั ิทวั่ ไป ในการปฏิบัตงิ านในหอ้ งปฏิบตั ิการ 1. หา้ มใชเ้ ปลวไฟในการให้ความร้อนแกข่ องเหลวไวไฟหรอื ในขบวนการกลนั่ (distillation) 2. ใหค้ วามระมดั ระวงั ในการจดุ ไฟในห้องปฏิบัตกิ าร ดับไฟทนั ทีเมอื่ เลกิ ใช้งาน ไม่ควร ปล่อยใหไ้ ฟติดทงิ้ ไว้โดยไม่มีคนดู 3. ก่อนท่จี ะทาการจุดไฟ ควรย้ายวสั ดุไวไฟออกจากบรเิ วณดงั กล่าว นอกจากน้ี ควรแนใ่ จว่าได้ปิดภาชนะท่บี รรจุของเหลวไวไฟอยา่ งดีแล้ว 4.ควรเกบ็ สารเคมไี วไฟในตสู้ าหรบั เก็บสารเคมไี วไฟโดยเฉพาะ

การปฏบิ ัติงานท่เี ก่ยี วข้องกับสารเคมี (Chemical handling) ข้อพึงปฏบิ ัติทว่ั ไป ในการปฏบิ ตั งิ านในหอ้ งปฏิบัติการ (ต่อ) 5.ใชอ้ ปุ กรณ์ไฟฟ้าที่ไมก่ ่อให้เกิดประกายไฟในกรณที ี่มีสารระเหยไวไฟ (Volatile flammable material) 6. ควรใชต้ ดู้ ดู ควนั ในการถ่ายเท ผสม หรือ ใหค้ วามรอ้ นสารเคมี 7. กรณสี ามารถเลือกใชส้ ารเคมีได้ ควรเลือกใชส้ ารเคมี ทม่ี ีความเปน็ พษิ นอ้ ยทส่ี ดุ ในปรมิ าณนอ้ ยทสี่ ุดเท่าท่ีพึงกระทาได้ 8.อ่านคมู่ ือ และเพม่ิ ความระมัดระวงั เป็นพเิ ศษ เมอ่ื ต้องปฏิบตั ิงานเก่ยี ว ข้องกับสารกอ่ มะเรง็

ข้อพงึ ปฏบิ ัติเม่อื ตอ้ งปฏบิ ตั ิงานที่เก่ยี วข้องกบั สารเคมี - ทราบอนั ตรายของสารเคมีท่ตี นต้องใชใ้ นการปฏิบตั ิงาน ซงึ่ สามารถทราบไดจ้ าก เอกสารข้อมูลความปลอดภัยเคมีภัณฑ์ (Material safety data sheets) หรือ MSDS - ทราบสถานท่ีและวิธีการเกบ็ รักษาสารเคมีท่เี หมาะสม - ทราบวิธกี ารเคลอื่ นย้ายสารเคมภี ายในหอ้ งปฏบิ ัตกิ าร - ทราบวธิ ีการใช้เครือ่ งปอ้ งกนั ตนเองทเี่ หมาะสมต่อสารเคมี - ทราบจุดเก็บ และวธิ ีใช้อุปกรณต์ ่าง ๆในกรณีสัมผัสสารเคมี - ทราบแนวทางการปฏิบัตใิ นกรณีเกดิ อุบตั เิ หง เชน่ เส้นทางออก จากหอ้ งปฏิบตั ิการ

ความรูท้ ่ัวไปเกีย่ วกบั สารเคมี (General information about chemicals) 1. เกรดของสารเคมี (Chemical gride) เกรดของสารเคมสี ามารถแบ่งได้หลายระดับ เช่น - ACS certified grade มคี ุณภาพตามมาตรฐาน American Chemical Society ใช้ในหอ้ งปฏบิ ตั ิการโดยทวั่ ไป - Reagent grade มคี ุณภาพสงู มมี าตรฐานเทียบเท่า ACS certified grade - Technical grade นยิ มใช้ในงานทางอตุ สาหกรรม - Practical or Purified grade มสี ิง่ เจือปนบา้ ง มกั ใช้เฉพาะงานทาง การศกึ ษาและ งานทางอนนิ ทรียเ์ คมี (Inorganic chemical) - Primary standard grade มีคณุ ภาพสูงใช้ในการเตรยี มสารละลายมาตรฐาน

ความรู้ท่ัวไปเกี่ยวกับสารเคมี (General information about chemicals) 2. ขอ้ มลู ความปลอดภยั เคมภี ัณฑ์ (Material safety data shect) หรือ MSDS 1 ) ขอ้ มลู ของบริษัทผู้ผลติ สารเคมี 2 ) หมายเลขสารเคมี CAS registry number (Chemical Abstract Services) 3 ลกั ษณะทางกายภาพ และเคมีของสารเคมี 4) อนั ตรายที่อาจเกดิ จากการไดร้ ับสารเคมี รวมทัง้ โอกาสและช่องทางทอี่ าจจะได้รบั 5) วิธที เ่ี หมาะสมในการเกบ็ รกั ษา 6) แนวทางการปฐมพยาบาลเบอ้ื งตน้ 7) การจัดการของเสยี 8) การเคล่อื นย้ายและขนสง่

การแยกประเภทสารเคมี (Classification of chemicals วตั ถุระเบิด: ระเบิดไดเ้ ม่ือถกู กระแทกเสยี ดสี หรอื ความร้อน เช่น ทีเอน็ ที ดินปนื พลุไฟ ดอกไมไ้ ฟ ก๊ซไวไฟ: ติดไฟงา่ ยเม่อื ถกู ประกายไฟ เช่น กัซหุงต้ม ก๊าชไฮโดรเจน กา๊ ซมเี ทน กา๊ ซอะเซทลี ี

การแยกประเภทสารเคมี (Classification of chemicals กา๊ ซไม่ไวไฟ,ไมเ่ ปน็ พิษ : อาจเกิดระเบดิ ได้ เม่อื ถกู กระแทกอยา่ งแรก หรอื ไดร้ บั ความรอ้ นสูงจากภายนอก เชน่ ก๊ชออกชเิ จน ก๊าชไนโตรเจนเหลว กา๊ ชคาร์บอนไดออกไซด์ กา๊ ซไวไฟ: ติดไฟง่ายเมอ่ื ถูกประกายไฟ เชน่ กัซหุงตม้ ก๊าชไฮโดรเจน ก๊าซมีเทน กา๊ ซอะเซทีลนี

การแยกประเภทสารเคมี (Classification of chemicals ของเหลวไวไฟ : ติดไฟง่ายเมอ่ื ถกู ประกายไฟ เชน่ นา้ มนั เช้ือเพลงิ ทนิ เนอร์ อะชิโตน ไชลิน ของแข็งไวไฟ : ลุกตดิ ไฟง่าย เมอ่ื ถูกเสยี ดสี หรือความรอ้ นสงู ภายใน45 นาที เชน่ ผงกามะถนั ฟอสฟอรัสแดง ไม้ขีดไฟ

การแยกประเภทสารเคมี (Classification of chemicals วตั ถตุ ดิ เชอ้ื : วัตถุทีม่ ีเช้อื โรคปนเปอ้ื นและทาใหเ้ กดิ โรคได้ เชน่ ของเสีย อนั ตรายจากโรงพยาบาล เขม็ ฉีดยาท่ใี ช้แลว้ เชือ้ โรคตา่ งๆ วตั ถุก่อให้เกดิ การระคายเคือง: อาจก่อให้เกิดการระคายเคอื งตอ่ ระบบทางเดินหายใจ ทาลายเยือ่ บผุ วิ หนัง และเยื่อบุตา เช่น กรดแก่, ดา่ งแก่

แบบทดสอบหลงั เรยี น

แบบทดสอบหลังเรียน 1.หนว่ ยวดั อณุ หภมู ิในระบบเอสไอคือขอ้ ใด ก. เคลวนิ ข. องศาเซลเซยี ส เฉลย ก.เคลวนิ ค. องศาโรเมอร์ ง. องศาฟาเรนไฮต์

แบบทดสอบหลังเรียน 2.ขอ้ ใดกล่าวถูกต้องเกยี่ วกบั การวดั ขนาดของวัตถุ ก. วัดหลายๆคร้งั แล้วหาค่าเฉล่ยี ในการวดั ข. ใชเ้ ครื่องมือวดั หลายๆชนดิ แลว้ ใช้ค่าที่อา่ นได้ตรงกนั ค. ใช้คนหลายๆคนในการวัด แลว้ ใชค้ ่าท่ีอา่ นได้ตรงกัน ง. ใชเ้ ครอ่ื งมือชนดิ เดียวกัน และวดั เพยี งครงั้ เดยี ว ใช้คา่ ท่ี อ่านได้ เฉลย ข.

แบบทดสอบหลงั เรียน 3.การวดั ความกวา้ ง-ความยาวของโต๊ะนักเรยี นใชเ้ คร่อื งมอื ชนดิ ใด เหมาะสมทส่ี ดุ ก. ไมเ้ มตร เฉลย ค.ไมบ้ รรทัด ข. ตลับเมตร ค. ไม้บรรทัด ง. ไมโ้ ปรเจกเตอร์

แบบทดสอบหลังเรยี น 4.อุปกรณใ์ ดในห้องปฏบิ ัติการเมอ่ื เกิดอุบัตเิ หตไุ มส่ ามารถจดั การ ดว้ ยตนเองได้ ก. ทลี่ า้ งตวั ฉุกเฉนิ เฉลย ข.ตดู้ ูดควนั ข. ต้ดู ดู ควนั ค. สญั ญาณเตอื นภัย ง. เคร่อื งดับเพลิง

แบบทดสอบหลงั เรยี น 5.การแตง่ กายในขอ้ ใดไมเ่ หมาะแกก่ ารเข้าห้องปฏิบตั กิ าร ก. รองเท้าเปดิ ส้น ข. ผหู้ ญิงผมยาวไมร่ วบผม ค. สวมเสอื้ ทหี่ ลวมเกนิ ไปรมุ่ รา่ ม ง. ทุกขอ้ ทก่ี ลา่ วมา เฉลย ง.ทกุ ขอ้ ท่กี ลา่ วมา