พืชมงคล

พระราชพิธีพชื มงคลจรดพระนงั คัลแรกนาขวัญ การเกษตรกรรมนับว่ามีความส�ำคัญต่อการด�ำรงชีวิตของมวลมนุษย์ เป็นพิธีเริ่มต้นการไถนาเพ่ือหว่านเมล็ดข้าว มีจุดมุ่งหมายที่จะให้เป็นอาณัติ อย่างมาก เพราะธัญญาหารที่บรรดาเหล่าเกษตรกรปลูกได้ในแต่ละปีถูกน�ำมาใช้ สัญญาณว่า บัดน้ีฤดกู าลแห่งการทำ� นาและเพาะปลกู ได้เรมิ่ ขน้ึ แล้ว เปน็ อาหาร ดดั แปลงเป็นอปุ โภคตา่ ง ๆ เชน่ ทีอ่ ยู่อาศัย เครือ่ งนุ่งห่ม ยารกั ษาโรค โดยการเพาะปลูกของเกษตรกรในแต่ละครั้ง ได้ให้ความส�ำคัญกับเมล็ดพืชพันธุ์ โดยในหนงั สือพระราชพิธีสบิ สองเดอื น พระราชนิพนธ์ของพระบาทสมเด็จ อนั เปน็ ปจั จยั สำ� คญั ตอ่ วถิ กี ารผลติ แบบพงึ่ พงิ ธรรมชาติ นอกเหนอื จากการมแี ผน่ ดนิ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้กล่าวถึงพระราชพิธีแรกนาขวัญไว้ว่า “การแรกนา ทอ่ี ดุ มสมบรู ณ์ นำ�้ ฝนทมี่ ปี รมิ าณเพยี งพอ และปจั จยั อนื่ ๆ ดว้ ยเหตนุ ้ี ทกุ ปที างราชการ ตอ้ งเปน็ ธรุ ะของผซู้ งึ่ เปน็ ใหญใ่ นแผน่ ดนิ เปน็ ธรรมเนยี มโบราณ เชน่ ในเมอื งจนี จึงจัดให้มีพระราชพิธีพืชมงคลจรดพระนังคัลแรกนาขวัญขึ้น เพ่ือให้เกษตรกร เมอ่ื สพี่ นั ปลี ว่ งมาแลว้ พระเจา้ แผน่ ดนิ กท็ รงไถนาเองเปน็ คราวแรก” ในประเทศ มขี วญั กำ� ลงั ใจ มคี วามเชอ่ื มน่ั ในการลงทนุ เพาะปลกู โดยกำ� หนดในเดอื นพฤษภาคม สยามเอง ผู้เป็นใหญ่ในแผ่นดินก็ท�ำเช่นน้ี เพื่อเป็นตัวอย่างแก่ราษฎร ชักน�ำให้มี ของทกุ ปี ความมน่ั ใจในการทำ� นา เพราะเปน็ ส่งิ ส�ำคัญจะได้เลยี้ งชวี ติ ท่ัวหน้า พระราชพธิ จี รดพระนงั คลั แรกนาขวญั จะท�ำในวนั พชื มงคล เปน็ วนั สำ� คญั ส�ำหรับพระราชพิธีจรดพระนังคัลแรกนาขวัญในปัจจุบันได้ด�ำเนินตาม ที่ก�ำหนดขึ้นเพื่อระลึกถึงความส�ำคัญของเกษตรกรที่มีต่อเศรษฐกิจไทย ซ่ึงเป็น แบบอย่างโบราณราชประเพณี เว้นแต่บางอย่างได้มีการดัดแปลงให้เหมาะสม พระราชพิธีโบราณ สืบเนื่องมาต้ังแต่สมัยกรุงศรีอยุธยาตอนปลาย ประกอบด้วย กบั กาลสมยั อาทิ พธิ ขี องพราหมณก์ ม็ กี ารตดั ทอนใหเ้ หลอื นอ้ ยลง พระยาแรกนาขวญั ๒ พระราชพธิ ี คือ พระราชพธิ ีพชื มงคล และพระราชพธิ จี รดพระนงั คัลแรกนาขวญั ก็ให้ตกเป็นหน้าท่ีของปลัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ พระบาทสมเด็จ พระเจา้ อยหู่ วั และสมเดจ็ พระนางเจา้ ฯ พระบรมราชนิ นี าถ ไดเ้ สดจ็ พระราชดำ� เนนิ พธิ ีพืชมงคลแรกนาขวัญ เป็นพธิ ีท�ำขวญั เมลด็ พชื ตา่ ง ๆ เพ่ือใหเ้ มล็ดพนั ธุ์ ทอดพระเนตรพระราชพิธีทุกปี มีข้าราชการช้ันผู้ใหญ่ ทูตานุทูต และประชาชน เหลา่ นน้ั ปราศจากโรคภัยและใหอ้ ุดมสมบรู ณเ์ จรญิ งอกงาม สว่ น พธิ แี รกนาขวัญ จำ� นวนมากมาชมการแรกนาขวญั เมอ่ื เสรจ็ พธิ ี ประชาชนจะพากนั แยง่ เกบ็ เมลด็ ขา้ ว นำ� ไปผสมกบั พันธุ์ขา้ วทป่ี ลกู หรอื เกบ็ ไว้เปน็ ถุงเงินเพือ่ ความเป็นสริ มิ งคล กจิ กรรมตา่ ง ๆ ที่ควรกระท�ำในวันพชื มงคล ๑. ประดบั ธงชาติตามอาคารบ้านเรอื นและสถานทรี่ าชการ ๒. จดั นทิ รรศการแสดงประวตั คิ วามเปน็ มา และความสำ� คญั ของวนั พชื มงคล รวมทัง้ พระราชพธิ ีจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ เพ่ือชาติ ศาสน์ กษัตริย์ และประชาชน For Country, Religions, Monarchy, and People E-mail : [email protected] ปีที่ ๒๗ ฉบบั ท่ี ๑๖ วันศกุ รท์ ี่ ๑๘ พฤษภาคม ๒๕๖๑ ฉบับพิเศษเน่ืองในวันพืชมงคล

๒ ปีท่ี ๒๗ ฉบับท่ี ๑๖ วันศุกร์ที่ ๑๘ พฤษภาคม ๒๕๖๑ ฉบับพิเศษเนื่องในวันพืชมงคล ประมวลภาพพระราชพิธพี ืชมงคลจรดพระน ณ มณฑลพธิ ีทอ้ งสนามห

ปีท่ี ๒๗ ฉบับท่ี ๑๖ วันศุกร์ที่ ๑๘ พฤษภาคม ๒๕๖๑ ๓ ฉบับพิเศษเน่ืองในวันพืชมงคล นงั คลั แรกนาขวญั ๒๕๖๑ หลวง

๔ ปีท่ี ๒๗ ฉบับที่ ๑๖ วันศุกร์ท่ี ๑๘ พฤษภาคม ๒๕๖๑ ฉบับพิเศษเน่ืองในวันพืชมจงคลงราดนปพพรรระะจะนร�ำาังปชคี พัล๒ธิแพีร๕กืช๖นมา๑งขควลัญ ส ำหรบั งานพระราชพธิ พี ชื มงคลจรดพระนงั คลั แรกนาขวญั ในปนี ้ี ตามปฏทิ นิ หลวง ได้ก�ำหนดให้ประกอบด้วยพระราชพิธี ๒ พิธีรวมกัน คือ พระราชพิธีพืชมงคล อันเป็น พิธสี งฆ์ เป็นวนั สวดมนตเ์ รมิ่ การพระราชพธิ พี ชื มงคล ประกอบพระราชพิธี ณ พระอโุ บสถ วดั พระศรรี ตั นศาสดาราม กำ� หนดจดั ขน้ึ ในวนั ท่ี ๑๓ พฤษภาคม ๒๕๖๑ ตง้ั แตเ่ วลา ๑๕.๐๐ น. นอกจากนยี้ งั ได้ถือเป็นวันเกษตรกรดว้ ย ในวันถัดมาของการประกอบพระราชพิธีคือ พระราชพิธีจรดพระนังคัลแรก นาขวัญ (วันไถหว่าน) วันจันทร์ท่ี ๑๔ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๖๑ สมเด็จพระเจ้าอยู่หัว มหาวชิราลงกรณ บดินทรเทพยวรางกูร ได้เสด็จเป็นองค์ประธานในงานพระราชพิธีจรด พระนงั คลั แรกนาขวญั ซงึ่ ในปนี ี้ นายเลศิ วโิ รจน์ โกวฒั นะ ปลดั กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เปน็ ผทู้ ำ� หนา้ ทพี่ ระยาแรกนา พรอ้ มทงั้ เทพคี หู่ าบทองจำ� นวน ๒ ราย เทพคี หู่ าบเงนิ จำ� นวน ๒ ราย คเู่ คียงจำ� นวน ๑๖ ราย และผเู้ ชิญเครื่องอสิ รยิ ยศ จ�ำนวน ๔ ราย โดยปนี ี้ พระโค แรกนา ไดแ้ ก่ พระโคพอ พระโคเพียง พระโคสำ� รอง ได้แก่ พระโคเพ่มิ และพระโคพูล ในการต้งั เลีย้ งพระโคปีนี้ พระโคพอ และพระโคเพยี งไดก้ ิน เหล้า นำ้� และหญ้า โดยโหรหลวงได้ถวายคำ� พยากรณ์ ความว่า พระโคกนิ น้�ำหรอื หญา้ พยากรณว์ ่า นำ้� ท่าจะ บริบูรณพ์ อสมควร ธญั ญาหาร ผลาหาร ภักษาหาร มงั สาหาร จะอดุ มสมบรู ณ์ดี ขณะท่ี พระโคกนิ เหลา้ พยากรณว์ า่ การคมนาคมสะดวกขน้ึ การคา้ ขายกบั ตา่ งประเทศดขี นึ้ ทำ� ให้ เศรษฐกิจรุ่งเรือง นอกจากน้ี พระยาแรกนาได้ตั้งสัตยาธษิ ฐานหยิบผา้ นุ่งแต่งกาย โดยได้ หยิบผ้าหกคืบ พยากรณ์ว่า น�้ำจะน้อย นาในที่ลุ่มจะได้ผลบริบูรณ์ดี แต่นาในที่ดานจะ เสียหายบ้างได้ผลไม่เต็มท่ี ขณะทก่ี รมการขา้ ว ซง่ึ เปน็ หนว่ ยงานทดี่ ำ� เนนิ การปลกู ขา้ ว ณ แปลงนาทดลองใน โครงการสว่ นพระองคส์ วนจติ รลดาในฤดนู าปี ๒๕๖๐ ไดข้ อพระราชทานพนั ธข์ุ า้ วทรงปลกู พระราชทานทงั้ หมด ๗ พันธุ์ ประกอบดว้ ย ปทุมธานี ๑, ขาวดอกมะลิ ๑๐๕, สงั ขห์ ยด พทั ลงุ , กข๖, กข๔๓, กข๕๗ และ กข๗๑ รวมนำ�้ หนกั เมลด็ พนั ธข์ุ า้ วทง้ั สนิ้ ๑,๗๙๙ กโิ ลกรมั และจัดเป็นพันธุ์ข้าวทรงปลูกพระราชทาน และบรรจุในซองพลาสติกแจกจ่ายเพ่ือเป็น มิ่งขวัญและสริ ิมงคลในการประกอบอาชีพการเกษตร