ต้นมะขาม

ตน้ มะขาม

ต้นมะขาม ชอื่ สามญั : Tamarind ชอื่ วทิ ยาศาสตร์ : Tamarindus indica Linn. ชอื่ วงศ์ : CAESALPINIACEAE ช่อื อน่ื ๆ : ส่ามอเกล (กะเหรยี่ ง-แมฮ่ ่องสอน), หมากแกง (ฉาน-แมฮ่ อ่ งสอน), มะขาม, มะขามไทย (ภาคกลาง), ตะลบู (นครศรธี รรมราช), อาเปยี ล (สรุ ินทร์), มะขามกะดาน, มะขามขี้แมว ลกั ษณะทั่วไป ต้น เป็นพรรณไม้ยืนต้น ขนาดกลางจนถึงขนาดใหญ่แตกก่ิงก้านสาขาตรงส่วนยอดของต้น และแข็งแรงมาก ลาต้นมคี วามสงู ประมาณ 60 ฟตุ เปลอื กมสี ีนา้ ตาลออ่ น และแตกสะเก็ดเปน็ ร่องเล็ก ๆ ใ บ มะขาม เป็นไม้ใบรวม จะออกใบเปน็ คู่ ๆ เรยี งกันตามก้านใบ ก้านหนงึ่ มใี บอยปู่ ระมาณ 10-18 คู่ ลกั ษณะของใบ ย่อย เป็นรูปขอบขนาน ปลายใบและโคนใบมน มีสีเขยี วแก่ ดอกมะขาม ดอกออกเป็นช่อเล็ก ๆ อยู่ตามบริเวณปลายก่ิง ช่อหนึ่งจะมีดอกประมาณ 10-15 ดอก ดอกจะเล็กมีกลีบเป็นสีเหลือง และมีจุดประสีแดงอยู่ตรงกลางดอก ดอกจะออกในช่วงฤดูฝน ดอกมีรส เปรี้ยว ผลมะขาม เม่ือดอกรว่ งแล้วก็จะติดผล ซ่งึ ผลน้จี ะมีอยู่ 2 ชนิดคือชนิดฝักกลมเล็กยาว ซง่ึ เรียกว่า มะขามข้ีแมว และอกี ชนิดหน่งึ ฝกั ใหญแ่ บน และโคง้ มรี สเปรีย้ ว เรียกว่ามะขามกะดานเปลือกนอกเปราะเป็นสี เทาอมน้าตาล ขา้ งในผลมีเนอื้ เยอ่ื แรก ๆ เป็นสเี หลอื งอ่อน และจะค่อย ๆ เปลี่ยนเป็นสีนา้ ตาลเมือ่ แก่จัด ซึ่งจะหุ้ม เมลด็ อยู่ ลักษณะของเมล็ดเป็นรูปคอ่ นขา้ งกลม ผิวเปลอื กเกลี้ยง เป็นสดี า หรอื สีนา้ ตาลเข้ม ผล ผลสดมีเนือ้ รปู ทรงกระบอก หรอื รูปขอบขนาน กวา้ ง 1.0 - 1.5 เซนติเมตร ยาว 1.5 – 2.0 เซนตเิ มตร ผลออ่ นสีเขยี วผิวเรียบเป็นมัน ผลแก่สีแดงและเปลี่ยน เป็นสีม่วงเกือบดาเมื่อสุก เนื้อในมีสีม่วงเข้ม รสหวานอมเปรีย้ วและฝาดเลก็ นอ้ ย ภายในผลมีเมลด็ 1 เมลด็ เมล็ด ขนาดเลก็ กวา่ ผลเลก็ นอ้ ย รปู ทรงกระบอกหรือขอบขนานสเี หลืองอมน้าตาลเปลือกแข็ง

ตน้ มะขาม ประโยชน์ของต้นมะขาม เนื้อไม้ ใชท้ าเปน็ เขยี ง ที่มคี ุณภาพดมี าก เพราะเป็นไม้ทีเหนียวทนใบแก่ มีรสเปรี้ยวฝาด ใช้นามาปรุงเป็นยาแก้ไอ แก้โรคบิด ขับเสมหะในลาไส้ หรือนามาต้มผสมกับหัวหอมโกรก ศีรษะเด็กในเวลาเชา้ มดื แก้หวัดจมูกได้ หรือใช้น้าที่ต้มให้สตรีหลังคลอดอาบ และใช้อบไอน้า ไดเ้ ปน็ ตน้ ใบออ่ นและดอก ใช้รับประทานเปน็ อาหารได้ เน้ือในผล (มะขามเปียก) ใช้ผลแก่ประมาณ 10-20 ฝัก นามาจ้ิมเกลือกิน แล้วด่ืมน้าตา มลงไป หรอื อาจใช้ทาเป็นน้ามะขามคั้นเอาน้ากิน เป็นยาแก้อาการท้องผูก เป็นยาระบาย แก้ไอ ขบั เสมหะ ชว่ ยลดอณุ หภมู ิในร่างกาย ลดการกระหายน้า หรอื ใช้เน้ือมะขามผสมกบั ข่า และเกลือ พอประมาณ รับประทานเป็นยาขับเลือดขับลม แก้สันนิบาตหน้าเพลิง หรืออาจใช้ผสมกับปูน แดง แลว้ นามาพอกหรอื ทาบริเวณทเ่ี ป็นกลากเกลอ้ื น หรือฝี เมล็ดแก่ นามาค่ัวให้เกรียมแล้วกระเทาะเปลือกออกใช้ประมาณ 20-30 เม็ด นามาแช่ น้าเกลือจนอ่อนใช้กินเป็นยาถา่ ยพยาธิไสเ้ ดือนในทอ้ งเด็กได้ หรือใช้เปลือกนอกท่ีกระเทาะออก ซงึ่ จะมีรสฝาดใช้กนิ เป็นยาแก้ทอ้ งร่วง และแกอ้ าเจียนไดด้ ี คณุ คา่ ทางโภชนาการ ยอดออ่ นและฝักออ่ นมวี ติ ามนิ เอ มาก มะขามเปยี กรสเปรย้ี ว ทาให้ชุ่มคอ ลดความร้อน ของรา่ งกายไดด้ ี เนอื้ ในฝกั มะขามทแี่ กจ่ ดั เรียกว่า \"มะขามเปยี ก\" ประกอบด้วยกรดอินทรีย์หลาย ตัว เช่น กรดทาร์ททาร์ริค กรดซิตริค เป็นต้น ทาให้ออกฤทธิ์ระบายและลดความร้อนของ รา่ งกายลงได้ แพทย์ไทยเชื่อว่า รสเปรย้ี วน้จี ะกัดเสมหะใหล้ ะลายไดด้ ้วย สรรพคุณทางยา - เปน็ ยาระบายออ่ น ๆ - แก้ทอ้ งผกู แก้ทอ้ งเดิน - ถา่ ยพยาธิลาไส้ (ใชเ้ น้อื ในจากเมล็ด) - แกไ้ อขบั เสมหะ - น้ามะขามลดอุณหภูมิในร่างกายและแกไ้ ข้ได้ ท่ีมา : http://www.the-than.com/samonpai/sa_11.html https://www.samunpri.com/%E0%B8%A1%E0%B8%B0%E0%B8%82%E0%B8%B2%E0%B8%A1/