ต้นแคนา

ตน้ แคนา

ตน้ แคนา ชือ่ วทิ ยาศาสตร์ : Dolichandrone serrulata Wall. ex DC. Seem. ช่อื สามญั : D.longissima Schum, D.rheedii Seem. ชอ่ื วงศ์ : Bignoniaceae แคนา มชี ื่อท้องถิ่นอนื่ ๆ วา่ แคขาว แคเกต็ วา แคเก็ตถวา แคเคต็ ถวา (เชยี งใหม่), แคภฮู อ่ (ลาปาง), แค ปา่ (เลย, ลาปาง), แคทราย (นครราชสมี า), แคยาว แคอาว (ปราจีนบุรี), แคยอดดา (สรุ าษฎร์ธานี), แคตยุ้ แคแน แคฝา แคฝอย แคหยุยฮอ่ แคแหนแห้ (ภาคเหนอื ), แคนา (ภาคกลาง) เป็นตน้ ลักษณะทวั่ ไป ต้นแคนา หรอื ต้นแคป่า จดั เป็นไมย้ ืนตน้ ผลัดใบขนาดเล็กถึงขนาดกลาง มีความสูงของลาต้น ได้ถึง 10-20 เมตร ลาต้นเปลาตรง มักแตกกิง่ ต่า เปลอื กของลาตน้ เป็นสีน้าตาลอ่อนอมสีเทาและอาจมีจุดดาประ ผวิ ตน้ เรียบหรือล่อนเปน็ เกลด็ ขนาดเล็ก ๆ ขยายพนั ธุด์ ้วยวิธีการเพาะเมลด็ และการปักชาราก โดยสามารถพบต้น แคนาไดต้ ามป่า ตามทุ่ง ตามไร่นา และตามป่าเบญจพรรณทั่วไป มีเขตการกระจายพันธ์ุอยู่ในประเทศลาว พม่า เวยี ดนาม และในประเทศไทยสามารถพบได้ทางภาคเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ภาคตะวันออก และทาง ภาคกลาง โดยอาจจะได้ประปรายในป่าเบญจพรรณ และพบได้บ่อยตามนาข้าวทางภาคเหนือและภาค ตะวนั ออกเฉียงเหนือท่ีระดบั ความสงู ไมเ่ กนิ 300 เมตร ใบแคนา มีใบเปน็ ใบประกอบแบบขนชนั้ เดียวปลายคี่ ออกตรงข้ามกันประมาณ 3-5 คู่ ลักษณะ ของใบเปน็ รปู ไขแ่ กมขอบขนาน ปลายใบแหลม โคนใบเบี้ยว ส่วนขอบใบหยักเป็นแบบซ่ีฟันต้ืน ๆ ใบมีขนาด กว้างประมาณ 2.5-7 เซนติเมตรและยาวประมาณ 6-16 เซนตเิ มตร ผวิ ใบด้านลา่ งมีขนสัน้ อยู่ประปรายบนก้านใบ ส่วนก้านใบย่อยมีความยาวประมาณ 7-10 มลิ ลเิ มตร ดอกแคนา ออกดอกเป็นชอ่ แบบช่อกระจะส้นั ดอกมีขนาดใหญ่ ลักษณะของดอกเป็นรูปแตรสี ขาว โดยจะออกดอกตามปลายกง่ิ ดอกยาวประมาณ 2-3 เซนตเิ มตร ส่วนก้านดอกยาวประมาณ 1.8-4 เซนติเมตร ในแตล่ ะช่อจะมีดอกอยู่ประมาณ 2-10 ดอก กลีบเลี้ยงหนาและเหนียว ปลายเรียวเล็กและโค้งยาวประมาณ 3-4 เซนติเมตร หุ้มดอกตูมมิด เชื่อมติดกันเป็นหลอดโค้งปลายแหลม เม่ือดอกบานจะมีรอยแตกทางด้านล่าง มี ลักษณะเปน็ กาบหมุ้ กลีบดอกตดิ กันเป็นท่อ ส่วนปลายขยายออกเป็นรูประฆัง และจะแยกออกเป็นแฉก 5 แฉก กลีบดอกเชื่อมติดกัน ยาวประมาณ 16-18 เซนติเมตร ส่วนหลอดกลีบดอกจะยาวประมาณ 13-14 เซนติเมตร สว่ นโคนจะแคบเป็นหลอด สเี ขยี วออ่ น ส่วนบนจะบานออกคล้ายกรวยเป็นสขี าวแกมสีขมพู แฉกกลีบดอกมีอยู่ 5 กลบี ลักษณะเปน็ รปู ไข่ ยาวประมาณ 3-4 เซนติเมตร ทข่ี อบกลีบจะย่นเป็นคล่ืน ๆ ดอกเป็นสีขาว ดอกตูมเป็น สเี ขยี วออ่ น ๆ โคนกลบี มสี ีน้าตาลปน ดอกมเี กสรตวั ผู้ 4 ก้าน ติดอยู่ด้านในของท่อกลีบดอก ปลายแยก มีขนาด ส้ัน 2 กา้ นและยาว 2 ก้าน และยงั มีเกสรตวั ผ้ทู เ่ี ปน็ หมนั อีก 1 ก้าน มรี ูปรา่ งเป็นเส้นเรียวเล็กคลา้ ยเสน้ ด้าย มีความ ยาวประมาณ 1 เซนติเมตร ส่วนอับเรณูยาวประมาณ 1 เซนติเมตร เป็นสีเทาดา และจานฐานดอกเป็นรูปเบาะ เป็นพูต้ืน ๆ และมีเกสรตัวเมียอยู่ 1 ก้าน โดยดอกแคนาจะค่อย ๆ บานทีละดอก ดอกมีกลิ่นหอม บานในตอน กลางคนื และจะออกดอกในช่วงเดอื นมีนาคมถึงเดอื นมิถนุ ายน

ต้นแคนา ผลแคนา ผลเป็นฝัก ออกฝักช่อละประมาณ 3-4 ฝัก ลักษณะของฝักแบนเป็นรูป ขอบขนาน ฝักโค้งและบิดเป็นเกลียว มีความยาวประมาณ 40-60 เซนติเมตร ส่วนเมล็ดเป็นรูป สีเ่ หลี่ยม ยาวประมาณ 2.2-2.8 เซนติเมตรรวมปีกบางใส ประโยชน์ของตน้ แคนา สรรพคณุ ของแคนา - รากมรี สเย็น ชว่ ยบารุงโลหิต (ราก) - เมล็ดใชเ้ ป็นยาแก้อาการปวดประสาท (เมลด็ ) - ช่วยในการนอนหลับ (ดอก) - ช่วยแกโ้ รคชัก (เมลด็ ) - ชว่ ยแกไ้ ข้ลมหวั ไดเ้ ช่นเดยี วกบั ดอกแคบา้ น (ดอก) - ใบนามาต้มกบั นา้ เป็นยาบว้ นปาก (ใบ) - ดอกมีรสหวานเย็น ใชเ้ ปน็ ยาขบั เสมหะ โลหติ และลม (ดอก) - ช่วยแก้เสมหะและลม (ราก) - ใชต้ ม้ รบั ประทานแกอ้ าการทอ้ งร่วง (ไมร่ ะบสุ ว่ นทใ่ี ช้) - ช่วยแกอ้ าการท้องอดื ท้องเฟอ้ โดยใชก้ บั สตรหี ลังคลอดบุตร (เปลอื กตน้ ) - ชว่ ยขับผายลม (ดอก) - ช่วยในการขบั ถา่ ยใหส้ ะดวกสบายยง่ิ ขึ้น (ดอก) - ชว่ ยแก้พยาธิ (ไมร่ ะบุส่วนท่ีใช้) - ช่วยแก้ริดสีดวงงอก (ไม่ระบุสว่ นทีใ่ ช้) - ชว่ ยแกอ้ าการตกเลือด (ไม่ระบุส่วนทใ่ี ช้) - ใบใชต้ าพอกรกั ษาแผล (ใบ) - ช่วยแกฝ้ ีราก (ไมร่ ะบุสว่ นท่ใี ช้) - ใชเ้ ปน็ ยาแกบ้ วม (ไม่ระบสุ ่วนท่ีใช้) ที่มา : https://medthai.com/%E0%B9%81%E0%B8%84%E0%B8%99%E0%B8%B2/