0713C749-4925-41A2-A435-73502AFCFBE2

หนังสือเรียน E-BOOK พสัำงนเพวยน สุภาษิต และคำ ระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 จัดทำโดย สาขาวิชาภาษาไทย รัตนาภรณ์ ปัญญาคม มหาวิทยาลัยราชภัฏหมู่บ้าน จอมบึง



คำนำ หนังสือเล่มนี้เป็นส่วนหนึ่งสำหรับวิชา เรียนภาษาไทย จัดทำขึ้นเพื่อให้ความรู้เกี่ยวกับ สำนวน สุภาษิต และคำพังเพย ผู้จัดทำหวังเป็นอย่างยิ่งว่าหนังสือเล่มนี้ จะสามารถช่วยให้ผู้เรียนนำไปปรับใช้เป็นคำ สอนในชีวิตได้ หากผิดพลาดประการใด ขออภัยมา ณ ที่นี้

แบบฝึกก่อนเรียน จงเลือกคำตอบต่อไปนี้ให้ตรงกับภาพ ไก่ได้พลอย ปลาใหญ่กินปลาเล็ก หนูตกถังข้าวสาร ดินพอกหางหมู ตัดหางปล่อยวัด ปิ ดทองหลังพระ ชื่อ เลขที่

สุ ภ า ษิ ต ห ม า ย ถึ ง คำ ก ล่ า ว ที่ ดี ง า ม เ ป็ น คำ สั่ ง ส อ น ที่ มุ่ ง แ น ะ นำ ใ ห้ ป ฏิ บั ติ ใ ห้ ป ร ะ พ ฤ ติ ดี ป ร ะ พ ฤ ติ ช อ บ ห รื อ ใ ห้ ล ะ เ ว้ น ชี้ ทิ ศ ท า ง ใ ห้ ค น ป ร ะ พ ฤ ติ ป ฏิ บั ติ ใ น ท า ง ที่ ดี ง า ม ก า ร ส อ น นั้ น จ ะ มี ลั ก ษ ณ ะ ส อ น ใ ห้ ทำ ส อ น ใ ห้ เ ป็ น ส อ น ใ ห้ พิ จ า ร ณ า เ ห็ น เ อ ง

เกลียดตัวกินไข่เกลียด ปลาไหลกินน้ำแกง หมายถึง พฤติกรรมที่รังเกียจตัวบุคคลแต่ก็ปรารถนาจะ ได้ผลประโยชน์จากบุคคลนั้น ตัวอย่างในการใช้ เช่น รังเกียจที่เขาอ้วนไม่หล่อ เหลา แต่ก็ยังเอาเงินที่เขาให้

น้ำขุ่นไว้ในน้ำใสไว้นอก หมายถึง เป็นคําสอนของคนสมัยก่อนที่ให้เก็บความขุ่นเคือง โกรธแค้นไม่พอใจเอาไว้ในใจนิ่ง ๆ อย่าแสดงออกมาภายนอกให้ คนอื่นเห็น ให้แสดงแต่สิ่งดี ๆออกมาเท่านั้น ตัวอย่างในการใช้ เช่น ส้มไม่ชอบที่กุ๊กไก้สวยกว่าจึงนำ ไปนินทา แต่ต่อหน้ากุ๊กไก่ส้มก็ทำตัวปกติ

เดินตามรอยผู้ใหญ่หมา ไม่กัด หมายถึง ประพฤติตามอย่างผู้ใหญ่ย่อมปลอดภัย ตัวอย่างในการใช้ เช่น เอเลือกเดินตามแผนที่ ครอบครัววางไว้ เพราะคิดว่ามันดีอยู่แล้วไม่ควร ไปเปลี่ยนแปลง

ตักน้ำใส่กะโหลก ชะโงกดูเงา หมายถึง ให้รู้จักเจียมเนื้อเจียมตัวไว้บ้าง ตัวอย่างในการใช้ เช่น เอจะมารักกับฉัน ช่วย ตักน้ำใส่กะโหลก ชะโงกดูเงาตัวเองด้วยนะ

ปิดทองหลังพระ หมายถึง ทำดีโดยไม่ต้องเป่าประกาศ หรืออาจจะใช้ใน ประโยคทำนองพ้อว่าทำดีแล้วไม่มีใครรู้ ตัวอย่างในการใช้ เช่น เธอชอบปิดทองหลัง พระ ทำความดีโดยไม่ออกนามให้คนอื่นรู้

คำพังเพย หมายถึง ถ้อยอุปมาที่กล่าวกระทบ เสียดสี ซึ่งมาจากเหตุการณ์เรื่องราว หรือ ค ว า ม เ ป็ น ไ ป ใ น วิ ถี ชี วิ ต ข อ ง ค น รุ่ น ก่ อ น ที่ เ ป็ น สิ่ ง ควรค่าแก่การเรียนรู้ และจดจำเป็นอย่างยิ่ง โ ด ย คำ พั ง เ พ ย จ ะ เ ป็ น ถ้ อ ย คำ ที่ มี ค ว า ม ห ม า ย ลึ ก ซึ้งกว่าสำนวนไทย พร้อมทั้งมีลักษณะติชม หรือแสดงความเห็นอยู่ในตัว แต่ไม่ถึงกับเป็น คำสอนหรือคำสั่งสอนให้ข้อคิดเหมือนสุภาษิต

ปลาใหญ่กินปลาเล็ก หมายถึง คนทีมีอำนาจหรือผู้ใหญ่ที่กดขี่

ไก่เหน็ ตีนงู งูเห็นนมไก่ หมายถึง ต่างฝ

หนูตกถังข้าวสาร หมายถึง ผู้ที่มาฐานะยากจนได้แต่งงานกับ คนรวยมีฐานะดี โดยส่วนใหญ่จะใช้กับผู้ชายที่ อยากจนได้แต่งงานกับผู้หญิงที่ร่ำรวย ตัวอย่างในการใช้ เช่น นายเชิดนี่เป็นหนูตกถังข้าว สารชัดๆ ได้แต่งงานกับคนรวย ทั้งๆที่บ้านฐานะ ยากจน

ดินพอกหางหมู หมายถึง การปล่อยงานคั่งค้างอยู่เรื่อยๆเพราะมัวแต่ผัดวันประกัน พุ่งในไม่ช้างานที่คั่งค้างนั้นจะพอกพู นมากขึ้นทุกทีจนเป็นภาระภาย หลัง ตัวอย่างในการใช้ เช่น นายใหม่เก็บรายงานมาทำท้าย เทอม ทำให้งานคั่งค้างเป็นดินพอกหางหมู

ตัดหางปล่อยวัด หมายถึง ตัดขาดไม่เกี่ยวข้องไม่เอาเป็นธุระอีกต่อไป ตัวอย่างในการใช้ เช่น เขาตัดหสงปล่อยวัดลูกชายที่ ทำตัวไม่ได้เรื่อง

สำนวน เป็นคำกล่าวที่คมคาย กะทัดรัดงดงาม และฟังดู ไพเราะจับใจ รวมเนื้อความของ เรื่องยาว ๆ ให้สั้นลง เป็นคำ กล่าวที่ใช้ถ้อยคำเพี ยงเล็กน้อย แต่กินความหมายลึกซึ้ง ถ้อยคำที่มีความหมายไม่ตรง ตามตัวอักษร มักใช้ในการ เปรียบเทียบ มีลักษณะต่าง ๆ ดังนี้ 1. ใช้คำคล้องจองหรือการซ้ำคำ เช่น ก่อร่างสร้างตัว 2. มีความหมายเชิงเปรียบ เทียบ เช่น กระดี่ได้น้ำ 3. มีลักษณะเป็นข้อคิดสอนใจ เช่น ดาบสองคม

ก่อร่างสร้างตัว หมายถึ ง ตั้ งเนื้ อตั้ งตั วได้ เป็นหลั กฐาน ตั วอย่ างในการใช้ เช่ น เขาตั้ งใจทำงาน เพื่ อก่ อร่ างสร้ างตั ว สร้ างครอบครั วกั บ คนที่ เขารั ก

ไก่ได้พลอย หมายถึ ง ได้ สิ่ งที่ มี ค่ าแต่ ไม่ รู้ คุ ณค่ า ตั วอย่ างในการใช้ เช่ น ฉั นละเสี ยดาย ค ว า ม ส า ม า ร ถ ใ น ก า ร ทำ อ า ห า ร ข อ ง ส ะ ใ ภ้ บ้ านนั้ นจริ งๆ ทั้ งๆที่ เธอทำอาหารอร่ อย มาก แต่ ที่ บ้ านกลั บให้ เธอทำแต่ งานบ้ าน จำพวกซั กผ้ า ถู บ้ าน เก็ บกวาด ไม่ ยอม ให้ เธอทำอาหารให้ กิ น อย่ างที่ โบราณว่ า ไว้ “ไก้ ได้ พลอย” จริ งๆเลยนะนั่ น

น้ำขึ้นให้รีบตัก หมายถึ ง เมื่ อมี โอกาสดี ๆ ผ่่ านเข้ ามา ให้ รี บคว้ าโอกาสนั้ นเอาไว้ และเก็ บเกี่ ยว ผลประโยชน์ ให้ เต็ มที่ ก่ อนนที่ ช่ วง เวลา ที่ มี โอกาสดี ๆ จะผ่ านไป ตั วอย่ างในการใช้ เช่ น ตอนนี้ มะนาวกำลั ง แพง เราต้ องรี บบำรุ งต้ นเพื่ อนให้ ลู กออก มะนาวออกมาเยอะ ๆ

ขวานผ่าซาก หมายถึ ง การพู ดตรงมากจนเกิ นไป โดยไม่ ดู กาลเทศะ ไม่ ได้ คิ ดว่ าจะสร้ าง ความพอใจให้ แก่ ผู้ อื่ นหรื อไม่ ตั วอย่ างในการใช้ เช่ น เธอพู ดจาขวานผ่ า ซาก โดนไม่ คิ ดเลยว่ าผู้ ฟังเขาจะรู้ สึ ก อย่ างไร

กระต่ายตื่นตูม หมายถึ ง อาการตื่ นตกใจแบบด่ วนสรุ ป ง่ ายๆ โดยยั งไม่ คิ ดไตร่ ตรองถึ งเหตุ ผล ให้ ถี่ ถ้ วนเสี ยก่ อน ตั วอย่ างในการใช้ เช่ น เธอทำตั วเรื่ อง กระต่ ายตื่ นตู มกั บโควิ ดไปได้ ทั้ ง ๆ ที่ โรค นี้ มี มา 3 ปี แล้ ว เธอควรปรั บตั วเสี ย มากกว่ า

แบบฝึกหลังเรียน จงเลือกคำตอบต่อไปนี้ให้ตรงกับภาพ ไก่ได้พลอย ปลาใหญ่กินปลาเล็ก หนูตกถังข้าวสาร ดินพอกหางหมู ตัดหางปล่อยวัด ปิ ดทองหลังพระ ชื่อ เลขที่

อ้างอิง ทรูปลูกปัญญา.(2565).การใช้สำนวนไทย. (ออนไลน์).www.trueplookpanya.com.วันที่สืบค้น 14 มีนาคม 2565 ระพิน ชูชื่น.(ม.ป.ป.).ภาษาไทยระดับประถมศึกษา.(ออนไลน์). WWW.ITUNES.APPLE.COM.วันที่สืบค้น 14 มีนาคม 2565