005_ธรรมะมีทำนอง S

ธรรมะมที าํ นองตอน “รักแม รกั ชาติ รกั สถาบัน” Ã.Í.Ê¸Ø Õ Ê¢Ø ÊҡŠ͹ØÈÒʹҨÒÏ ¡ÃÁ¡Ò÷ËÒÃÊè×ÍÊÒà ทว งทาํ นองของชวี ติ คิดใหแน ชา งเหมอื นแทก บั ทาํ นองของเพลงน้ันเพลงชีวิตสขุ เศราคละเคลา กัน เหมอื นทํานองทีส่ รางสรรคผานเสียงเพลงอีกทาํ นองคลองธรรมเคยจาํ จด บรรพชนกําหนดไวครดั เครงอนชุ นคนรุนหลงั ไมวงั เวง ฝกึ ตนเองยอ มใสผองตามคลองธรรมยามใดตอ งทํานองอนั หมองเศรา โปรดเรงเรา ทํานองธรรมะคํ้ายามใดเพลิดเพลินจิตคดิ พูดทํา โปรดเนนยา้ํ รักษาแนวอารมณเพลงมีเร่ิมมจี บครบจงั หวะ เหมือนวาระของชีวติ คิดใหสมจากวันเกิดจนวนั ตายหมายนยิ ม หม่ันพรางพรมทาํ นองใดไวกอนตายท่านผู้อา่ นท่ีเคารพ... สบายเต็มตา-เต็มต่ืน ซึ่งปรากฏวา ทุกภูมิภาคท่ัวไทยขน้ึ ชอื่ วา “เพลง” หรอื “ดนตรีการ” นบั เปนสงิ่ ที่ เสียงจากหัวใจของแม แมตางสําเนียง ก็ยังถูกรอยเรียงชวยประโลมจิตกลอมวิญญาณไดเปนอยางดี นับแตแรก มาเปนเสียงเพลงขบั ไดอยางลงตวั แนน อนวาในบทเพลงเกิดจนจวบวันสิ้นลม ทวงทํานองของดนตรี หรือเสียง เหลาน้ันยอมเจือดวย “ธรรมะ” อยางไมตองสงสัยเพลงบรรเลง-ขับขาน มีสวนสรางตํานานทุกบรรยากาศ อยางนอยก็ “เมตตา” “กรุณา” และ “มุทิตา” อันสุดของชีวิตเติมเต็มในสวนที่เรียกวา “สุนทรียจิต” ประมาณ ท่ีสงผานนํ้าเสียงท่ีนุมนวลของยอดสุภาพสตรีไดไ มใชนอย ทีเ่ ราเรยี กทานวา “แม”เสียงเพลงจากปากแมที่ผสมผสานกับรักแท ลองมาทบทวน บทเพลง “กลอ มลกู ” บางบทเพลงผานบทเพลงกลอมลูก ผูกพันหัวใจลูกสาวลูกชายมาจน เปนไร เผื่อวาหัวใจอาจจะไดทบทวนความหลัง มีแรงเติบใหญ เชื่อวาคนทั่วไปคงจะยังรูสึกไดกับวันเกาคืน เสรมิ เพม่ิ พลงั แหง ความรกั ความกตญั เู ขา มาสหู อ งหวั ใจกอนตอนยังเปนเด็กทารก นอกจากนํ้านมจากอกของ อีกคร้ัง อีกท้ังยังไดเห็น “ธรรมะ” บางขอ ที่ชูชออยูในทานทอ่ี ุดมคณุ คา ภายใตน ํ้านมอุน ก็ยังมนี ํา้ ใจทเ่ี ปยมรัก บทเพลงเหลา นี้ และหลายคนกค็ งซาบซง้ึ กนั ดกี บั บทเพลงไหลรินผานเสียงเพลงขับกลอมใหลูกนอย ไดพลอยหลับ “กลอม” ที่ราชินีลูกทุง พุมพวง ดวงจันทร เคยขับรอง ๑๒ ปท่ี ๑๒๑ ฉบบั ที่ ๔ ประจําเดอื นกรกฎาคม - กนั ยายน ๒๕๕๖

นติ ยสารยุทธโกษเอาไวไดอยางไพเราะจบั ใจ จากฝม อื การประพนั ธคาํ รอง หลบั เสยี ดวงหทยั ของแมโดย ม.จ.จกั รพนั ธเ พ็ญศริ ิ จักรพนั ธุ และประพนั ธทํานอง แมอ ยดู ูแล ขวัญแมนอนเถิดแมนอนโดย เวส สุนทรจามร เนอ้ื เพลงมีดงั น.้ี .. ลกู เอย แมเฉลยคาํ พร“ลูกเอย นอนเถดิ นอนเสียเจา บญุ ครง้ั กอ น แมเ คยทาํ มายงั ออน ยงั เยาว ขวญั เจาดวงจติ แมเอย ขอใหบุญชว ยรกั ษาหว งจรงิ แมไ มท ิง้ ไปเลย วอนไหวบูชา ใหฟ ากฟามาปกปอ งนอนเสียเอย ตน่ื ไดเ ชยชมกัน คมุ เหตุ ภัยเภททง้ั ผองฟง กลอ ม ฟง เถอะจอมขวญั เทพเจา ครอง ปกปอ งดวงใจ”ฟงแมรําพัน ใหสวรรคค ุมครองเจา การขบั รอ งเพลงกลอ มลกู ความมงุ หมายจากหวั ใจทวยเทพ ครองปา ครองเขา ของคุณแมก็คือ ใหลูกหลับงาย หลับสบาย ในเน้ือเพลงลูกยงั ออนเยาวโปรดเฝา ดูแล จึงอาจจะมีท้ัง บทสอน ซึ่งคําสอนในเพลงกลอมลูก...ฮมื ... มีตั้งแตการสอนชีวิตทั่ว ๆ ไป เชน เวลาฝนตกใหไป หลบซอนเพิงตนไม รวมถึงสอนปริศนาธรรมข้ันสูง เชน เพลงกลอมลูกภาคใตบางเพลง ซึ่งทานพุทธทาสเคย กลา วถงึ วา มเี นอื้ หาวา ดว ยพระนพิ พาน คอื สภาพหลดุ พน จากพันธะทุกประการ นอกจากน้ัน ก็มี บทขู มีเนื้อหา ใหเด็กกลัว วิธีแกความกลัวคือตองหลับตา ไมเชนนั้น ตกุ แกก็จะมาหา แมวคราวแมวพงปา ก็จะมามอง เปน ตน รวมไปถึง บทปลอบ คุณแมมักจะปลอบวาขอให นอนหลับเสีย นอนในอูแกวอันแสนสบาย ครั้นตื่นแลว แมจะหาของดี ๆ มาปอน หาเส้ือใหใส หาผาใหม ใหน ุง ฯลฯ ทวงทํานองของบทเพลงกลอมลูก ผูกพันหัวใจ คนในครอบครัวไดเปนอยางดี เพราะในการขับรองแม ปราศจากดนตรี แต “สุนทรีจากหัวใจแม” แผออกมา ผานธรรมะคือ “เมตตา-ความรักความปรารถนาดี” ตอ ลกู นอ ยกลอยใจของทา น จดุ นน้ี า จะเปน จดุ สาํ คญั ท่ีบันดาลหัวใจของลูกใหออนโยน ไมกาวราว รุนแรง จึงปรากฏวามีผูผลิตบทเพลงสําหรับ กลอมดวงใจนอย ๆ เพื่อการน้ี ออกมาเปน ตัวชวยคุณแมท่ีอาจจะไมสันทัดในการขับรอง สรางทํานองดวยตนเอง จากทารก สูวัยเดก็ วัยรุน หนุมสาว กระท่งั เปน ผใู หญต ามวยั ทเี่ ปลย่ี นแปลงทว งทาํ นองของบทเพลงตาม เหตกุ ารณ ตามสถานการณ ตามโอกาสแหง การมสี ว นรว มปท่ี ๑๒๑ ฉบับที่ ๔ ประจาํ เดือนกรกฎาคม - กันยายน ๒๕๕๖ ๑๓

นติ ยสารยุทธโกษ ทานผูประพันธคํารองเพลงชาติไทยนี้ คือ นายพันเอกหลวงสารานุประพันธ (นวล ปาจิณพยัคฆ) สวนทํานองเพลงและการเรียบเรียงดนตรี เปนฝมือของ พระเจนดุริยางค (ปติ วาทยะกร) เปนการผสมผสาน คํารองและทํานองไดอยางลงตัว ซ่ึงมาจากหัวใจที่เปยม ความรกั ชาติของทัง้ สองทาน ธรรมะทปี่ รากฏในบทเพลงชาตไิ ทยนอี้ ยา งชดั เจน คือ “ความสามัคคี” และ “ความเสียสละ” ซึ่งธรรมะ ท้ังสองประการเปนพื้นฐานแหงความรักและความสุขก็กลายมาเปนสวนหนึ่งของชีวิตไปโดยปริยาย เชน ของสังคมตง้ั แตระดบั ลางจนถงึ สงั คมระดับโลกที่เราคนไทยผูกพันชิดใกลกับสถาบันชาติ ศาสนา และ ไทยกวาจะเปน “ไท” ได ก็ตองอาศัยคุณธรรมพระมหากษัตริย เพลงก็มีสวนจัดสรรบรรยากาศและ ท้ังสองประการน้ีที่มีอยูในหัวใจของบรรพชน โดยมีความรูสึกนึกตามความหมายของบทเพลงและทํานอง บูรพมหากษัตริยาธิราชเจาทรงเปนประมุขนําทางที่คุนใจไดเปนอยางดี เชน ทุกเชาเวลาแปดนาฬกา อีกทั้งชายชาติทหารผูมีหัวใจรุกรบ ไมยอมสยบยอมตอภายหลงั จากฟงบทนาํ ทีว่ า... ขาศึกศัตรูผูมุงหมายจะมาทําลายเอกราช รวมกําลังต้ัง“ธงชาติและเพลงชาติไทย เปนสัญลักษณของ ความสามารถรักษาเอกลักษณของชาติเอาไวอยางม่ันคงความเปนไทย เราจงรวมใจยืนตรงเคารพธงชาติ ดวย ซ่ึงหากจะกลาวกันใหตรงเอกลักษณท่ีชวยกันธํารงชาติความภาคภูมิใจในเอกราช และความเสียสละของ ไทยนคี้ อื ความกลา หาญชาญชัยไมขลาดกลัว แมพ ื้นฐานบรรพบรุ ษุ ไทย” ใจของคนไทยทรี่ กู นั ทวั่ คอื “รกั สงบ” แต “ถงึ รบไมข ลาด”เพลงชาติไทย ท่ีเราคนไทยภาคภูมิใจ ยืนขับ นั่นแปลวา ในยามปกติวิถีชีวิตของคนไทยชิดใกลกับรองกอนเขาช้ันเรียน หรือยืนฟงในท่ีสาธารณะ แมแต พระศาสนา ไมต้ังทาเปนศัตรูผูใด แตหากคราวไหนน่ังฟงในคราวที่นักกีฬาไทยไดเหรียญทองในการแขงขัน บานเมืองไทยถูกรุกราน ก็พรอมที่จะประสานสามัคคีกีฬานานาชาติขึ้นรับเหรียญรางวัล บทเพลงชาติไทยนี้ เรยี กความเสยี สละมาปกปองธานอี ยา งไมคิดหวัน่ เกรงทั้งคํารองและทํานองมีความเขมขลังอยูในตัว ฟงหรือ บทปลงใจ ท่ีทหารไทยเราใชเปนบท “บอกใจ”รองอยางต้ังใจ จะพบ “ธรรมะ” ที่แทรกไวในบทเพลง ไมใ หล ืมทีม่ า ก็มเี น้อื หาชดั เจน ระบวุ า ...ชาติไทยน้ีดวย ลองมาทบทวนอานเน้ือเพลงไปชา ๆ “ชาติของเราเปนไทยอยูไดจนถึงตัวเราคนหนึ่งนี้พรอ มกันครับ... เพราะบรรพบุรษุ ของเราเอาเลอื ด เอาเน้อื เอาชีวิต และ“ประเทศไทยรวมเลอื ดเน้ือชาตเิ ชื้อไทย ความลาํ บากยากเขญ็ เขา แลกไว เราตอ งรกั ษาชาติ เราตอ งเปนประชารฐั ไผทของไทยทุกสวน บํารุงชาติ เราตองสละชพี เพอ่ื ชาติ” อยดู าํ รงคงไวไ ดทั้งมวล เปน ทาํ นองแหง ใจของชายชาตทิ หาร ทถ่ี กู ปลกู ฝงดวยไทยลวนหมาย รักสามัคคี มาอยางยาวนานจากรุนสูรุน แนนอนวาเปนการสืบทอดไทยน้ีรกั สงบ แตถงึ รบไมข ลาด “ธรรมะ” ไปในตัว เอกราชจะไมใหใครขม ขี่ “สามัคคีคือพลัง” “ความพรอมเพรียงแหงสละเลือดทกุ หยาดเปนชาตพิ ลี หมูคณะนําความสุขมาให” หรือ “พึงสละทรัพยเพ่ือเถลิงประเทศชาตไิ ทยทวี มีชัย ชโย” รกั ษาอวยั วะ พงึ สละอวยั วะเพอ่ื รกั ษาชวี ติ พงึ สละแมช วี ติ ๑๔ ปท ่ี ๑๒๑ ฉบบั ที่ ๔ ประจําเดือนกรกฎาคม - กนั ยายน ๒๕๕๖

นติ ยสารยทุ ธโกษ เพื่อรักษาธรรม” พุทธศาสนสุภาษิตดังกลาวน้ี มีสวน หลอ หลอมหวั ใจ ใหค นไทยรกั ชาตริ กั สถาบนั เปน อยา งมาก และธรรมะนกี้ ย็ งั เปน สง่ิ ทที่ นตอ การพสิ จู นท กุ กาลทกุ สมยั ไมวาเวลาจะผานไปนานเทาไร ความศักด์ิสิทธิ์แหงธรรม ก็ยังดาํ รงอยู นัน่ คอื “ธรรมยอ มรักษาผปู ระพฤติธรรม” อีกหนึ่งบทเพลงที่มาจากความจงรักภักดีตอ สถาบันพระมหากษัตริยอยางไมเสื่อมคลาย คือเพลง “สรรเสริญพระบารมี” ท่ีเราคนไทยรวมใจขับรองใน โอกาสสําคัญ ๆ หรือแมแตกอนที่จะรับชมภาพยนตร ในโรง โยงไปถึงธรรมะคือ “กตัญู” ท่ีเราตางรับรู วาอยูบนผืนแผนดินไทยไดอยาง “เย็นศิระ” ก็เพราะ “พระบริบาล” ความสํานึกในพระมหากรุณาธิคุณ และ ความซาบซึ้งใจในพระราชกรณียกิจท่ีพระมหากษัตริย ทรงบําเพ็ญดับทุกขเข็ญของพสกนิกร เปนสวนสะทอน ถงึ คณุ ธรรมอกี มากมายหลายประการ ซง่ึ เมอ่ื มี “กตญั ”ู คอื “รูคณุ ” ก็ยอ มสนบั สนนุ “กตเวที” คือ “ทําความดี ใหปรากฏ” ผานกิจกรรมในโครงการตาง ๆ มากมาย ท่ีลงทายวาเฉลิมพระเกียรติ หรือนอมถวายเปน พระราชกุศล สถาบันพระมหากษัตริยจึงเปนแรงดลใจ ใหคนไทยทุกยุคสมัย “รักดีใฝงาม” เจริญรอยตามเบื้อง พระยุคลบาท สนองพระราชดําริ มิประพฤติสวนทาง พระราชดํารสั ทาํ นองแหง ธรรมทงี่ ามลา้ํ ผา นบทเพลง “สรรเสรญิ พระบารมี” จึงควรคาแกการชวนชี้กันมาดู มารอง มาฟง อยา งตง้ั อกตง้ั ใจ และทราบความหมายอยา งแทจ รงิ “ขา วรพุทธเจา เอามโนและศิระกราน นบพระภูมิบาล บุญดิเรก เอกบรมจักรนิ พระสยามนิ ทรพระยศยงิ่ ยง เยน็ ศริ ะเพราะพระบรบิ าล ผลพระคุณ ธ รักษา ปวงประชาเปนสุขศานต ขอบันดาล ธ ประสงคใด จงสฤษดิ์ดัง หวงั วรหฤทัย ดจุ ถวายชัย ชโย” (คาํ รอ งเปน พระนพิ นธใ นสมเดจ็ พระเจา บรมวงศเ ธอ เจาฟากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ ซ่ึงนิพนธข้ึนเพื่อใช ในพระราชพิธีลงสรงของสมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจา ฟา มหาวชริ ณุ หศิ สยามมกฎุ ราชกมุ าร สว นทาํ นองเพลงปท ่ี ๑๒๑ ฉบบั ท่ี ๔ ประจาํ เดอื นกรกฎาคม - กันยายน ๒๕๕๖ ๑๕

นิตยสารยุทธโกษเปนฝมือของปโยตร ชูรอฟสก้ี (Pyotr Schurovsky) ที่ปกครองปวงชนใหเปนสุข ดวยใบบุญของพระองคนักประพันธชาวรสั เซีย) ประชาชนจึงสํานึกในพระมหากรุณาธิคุณ จึงขอบันดาลรศ. ดร.ดวงมน จิตรจํานงค อาจารยภาค ใหพระองคส มประสงคในทกุ สงิ่ เปนการถวายพระพรชยัวิชาภาษาไทย คณะมนุษยศาสตรและสังคมศาสตร แดพระองค”ม.สงขลานครินทร วิทยาเขตปตตานี ปูชนียบุคคล ทํานองแหงธรรมคือ “กตัญูกตเวที” ตลอดถึงดานภาษาไทย ไดมาถอดรหัสความหมายของบทเพลง “สัมมาคารวะ” เปนครรลองของสังคมไทยมายาวนานเกียรตยิ ศนท้ี ่ีมีความหมายสุดลกึ ซ้งึ ซงึ่ ถอื วา เปน รากฐานอนั สาํ คญั ยง่ิ ตงั้ แตร ะดบั ครอบครวั ไป“ขาวรพุทธเจา… หมายถึง ขาพเจาท้ังหลาย จนถึงระดับชาติ การท่ีเราคนไทยรวมใจประกาศกตัญูซึ่งเปนขาของพระองคผูประดุจดังพระพุทธเจา โดย ชูความมีสัมมาคารวะตอสถาบันพระมหากษัตริย หรือพระพุทธเจาในที่น้ีก็คือ เปนผูตรัสรูและโปรดมวลมนุษย ผมู พี ระคณุ ในชวี ติ เปน การสะทอ นถงึ ดวงจติ ทใ่ี กลช ดิ ธรรมใหบ รรลธุ รรม ใหพ น จากกเิ ลส เพราะในมโนทศั นข องไทย และเม่ือดวงใจใกลชิดธรรม ความดํารงอยูของสังคมโบราณถือวา กษตั รยิ คอื พระโพธิสัตว จึงม่นั คง เพราะวา... เอามโนและศิระกราน... หมายถึง ขอเอาดวงใจและศีรษะกมนอมกราบ เมอื่ คนดีมธี รรมประจําจิต ฉากชีวิตทกุ ตอนเปน พรย่งิ นบพระภูมิบาล บุญดิเรก... หมายถึง ขอนบไหวพระผูปกครองแผนดิน ผูม บี ญุ ญาธิการอันใหญหลวง เอกบรมจักริน... หมายถึง ทรงเปนวงศแหง ใหกาวหนากาวไกลไดสุขจริง ดว ยแอบอิงใกลชิดสนทิ ธรรมพระจักรอี ันประเสรฐิ ตรงกันขามหากไรธรรมกํากับแลว พระสยามินทร... หมายถึง เปนผูเปนใหญแหง สยาม ไมยึดแนวความดีมแี ตช ํ้า พระยศย่ิงยง... หมายถึง เกียรติยศของพระองค ธรรมะยอ มรกั ษาผูประพฤตธิ รรม ควรจดจําไวม ัน่ นริ นั ดรเ ทอญ นัน้ ยง่ิ ใหญและยนื นาน เย็นศิระเพราะพระบรบิ าล... หมายถึง พวกเราจงึรมเย็นดวยการปกครองของพระองคผลพระคุณ ธ รักษา ปวงประชาเปนสุขศานต...หมายถึง พระคุณของพระองคมีผลรักษาปวงประชาใหเปนสขุขอบนั ดาล ธ ประสงคใ ด... หมายถงึ ขอพระคณุ นนั้บนั ดาลใหส งิ่ ทพ่ี ระองคป ระสงคส าํ เรจ็ ตามความปรารถนาจงสฤษด์ิดัง หวังวรหฤทัย... หมายถึง ขอใหไดดังใจหวังดุจถวายชัย ชโย...หมายถึง ดังท่ีไดนอมเกลาฯถวายพระพรชยั“สําหรับความหมายรวมก็คือ ขาพระพุทธเจาท้ังหลายขอกราบไหวพระองคผูมีบุญญาธิการ ซ่ึงพระองค ๑๖ ปที่ ๑๒๑ ฉบบั ท่ี ๔ ประจาํ เดือนกรกฎาคม - กนั ยายน ๒๕๕๖