การศาสนาและศีลธรรมหลักสูตรนายสิบต้น

๔๕ บทระลกึ ถงึ พระธรรมคณุ ไมใ่ หต้ กไปในทีช่ ั่ว พระธรรมคําส่ังสอนของพระพทุ ธเจา้ ยอ่ มคุ้มครองรกั ษาผ้ปู ฏบิ ตั ติ ามข้าพเจา้ ถงึ พระธรรมเจา้ เปน็ ทพ่ี ่งึ ตลอดชวี ติ ไม่มที ่ีพ่ึงอ่นื จะยง่ิ กวา่ ฯ บทเจรญิ พระสังฆคณุ สปุ ะฏปิ นั โน ภะคะวะโต สาวะกะสงั โฆ อชุ ปุ ะฏปิ นั โน ภะคะวะโต สาวะกะสงั โฆญายะปะฏปิ ันโน ภะคะวะโต สาวะกะสงั โฆ สามจี ปิ ะฏปิ นั โน ภะคะวะโต สาวะกะสงั โฆยะททิ ัง จตั ตาริ ปรุ สิ ะยคุ านิ อัฏฐะ ปุรสิ ะปคุ คะลา เอสะ ภะคะวะโต สาวะกะสงั โฆ อาหเุ นยโยปาหเุ นยโย ทกั ขเิ ณยโย อญั ชะลีกะระณโี ย อะนตุ ตะรงั ปญุ ญกั เขตตงั โลกสั สสาติ บทระลกึ ถึงพระสังฆคณุ พระสงฆ์สาวกของพระพทุ ธเจ้า เป็นผู้ปฏบิ ัตดิ ี ปฏบิ ัตติ รง ปฏิบัติควร ปฏิบัติชอบเปน็ พยานในพระธรรมคําสง่ั สอนของพระพุทธเจ้า วา่ ปฏบิ ัตติ ามไดจ้ รงิ และมีผลประเสรฐิ จริงข้าพเจ้าถึงพระสงฆ์เจ้า เป็นทีพ่ ่ึงตลอดชีวิต ไม่มที พ่ี งึ่ อน่ื จะยงิ่ กว่า ฯ บทแผ่เมตตา (ลดมอื ลงประสานกนั ไว้ สาํ รวมใจแผ่เมตตา) สัตวท์ ัง้ หลาย ทีเ่ ปน็ เพอื่ นทุกข์ เกดิ แก่เจ็บตายด้วยกันหมดทง้ั ส้นิ จงเป็นสขุ เป็นสุขเถดิอย่าไดม้ เี วรแกก่ นั และกันเลย จงเปน็ สขุ เป็นสุขเถดิ อยา่ ไดเ้ บยี ดเบยี นซึง่ กนั และกนั เลยจงเป็นสุขเปน็ สุขเถดิ อยา่ ได้มีความทุกขก์ ายทกุ ข์ใจเลย จงมีความสขุ กายสุขใจ รักษาตนให้พ้นจากทุกขภ์ ยั ทงั้ ส้นิ เถดิ ฯ (แผเ่ มตตาจบแลว้ กราบ ๓ ครงั้ พรอ้ มกนั ) บทปลงใจ (ลกุ ขึน้ ยนื ทา่ ตรงกลา่ วจนจบพธิ ี) ชาติของเรา เป็นไทยอยไู่ ด้ จนถึงตัวเราคนหนง่ึ น้ี เพราะบรรพบุรุษของเรา เอาเลอื ดเอาเน้อื เอาชีวติ และความลาํ บากยากเข็ญเขา้ แลกไว้ เราต้องรักษาชาติ เราต้องบาํ รงุ ชาติเราตอ้ งสละชีพเพือ่ ชาติ ฯ เพลงชาติ ประเทศไทยรวมเลอื ดเนอ้ื ชาติเชอ้ื ไทย เป็นประชารัฐ ไผทของไทยทกุ สว่ น อยดู่ ํารงคงไวไ้ ด้ทง้ั มวล ดว้ ยไทยลว้ นหมายรกั สามัคคี ไทยน้ีรักสงบ แต่ถึงรบไม่ขลาด เอกราช จะไมใ่ หใ้ ครข่มข่ี สละเลือดทกุ หยาดเปน็ ชาตพิ ลี เถลงิ ประเทศชาตไิ ทยทวีมชี ยั ชโย ฯ

๔๖ บทสรรเสรญิ พระบารมี ข้าวรพทุ ธเจา้ เอามโนและศริ กราน นบพระภูมิบาล บญุ ดิเรก เอกบรมจักรนิพระสยามมนิ ทร์ พระยศย่งิ ยง เย็นศิระเพราะพระบริบาล ผลพระคณุ ธ รกั ษาปวงประชาเป็นสุขศานต์ ขอบันดาล ธ ประสงคใ์ ด จงสฤษดิด์ งั หวงั วรหฤทัยดุจถวายชยั ชโย ฯ๑๒. การกล่าวคาํ อาราธนาในพทุ ธศาสนาพิธี กอ่ นแตจ่ ะรบั ศีลจากพระสงฆก์ ็ดี กอ่ นแตจ่ ะฟงั พระธรรมเทศนาก็ดี กอ่ นแตจ่ ะให้พระสงฆ์เจริญพระพทุ ธมนต์กด็ ี คฤหสั ถต์ อ้ งอาราธนาก่อน คําอาราธนานน้ั เป็นภาษามคธ ดงั นี้ คําอาราธนาศลี ๕คําบาลี คําแปลมะยงั ภันเต วิสุง วิสงุ รักขะณตั ถายะ/ ขา้ แตท่ า่ นผเู้ จรญิ ข้าพเจ้าทั้งหลายขอศีล ๕ติสะระเณนะ สะหะ/ ปัญจะ สลี านิ ยาจามะ พรอ้ มดว้ ยไตรสรณะ เพื่อรักษาแยกกันเป็นข้อ ๆทตุ ิยมั ปิ มะยัง ภันเต วสิ งุ วิสุง รกั ขะณตั ถายะ/ ขา้ แตท่ า่ นผเู้ จรญิ ข้าพเจ้าท้งั หลายขอศีล ๕ติสะระเณนะ สะหะ/ ปัญจะ สีลานิ ยาจามะ พร้อมด้วยไตรสรณะ เพอ่ื รักษาแยกกันเปน็ ข้อ ๆ เปน็ ครง้ั ท่ี ๒ตะติยัมปมิ ะยัง ภันเต วิสงุ วสิ งุ รกั ขะณัตถายะ/ ขา้ แต่ท่านผเู้ จรญิ ข้าพเจา้ ทั้งหลายขอศีล ๕ติสะระเณนะ สะหะ/ ปัญจะ สีลานิ ยาจามะ พร้อมดว้ ยไตรสรณะ เพอื่ รักษาแยกกนั เปน็ ขอ้ ๆ เปน็ ครงั้ ท่ี ๓ คําอาราธนาพระปรติ ร (สวดมนต)์ คาํ บาลี คําแปล วปิ ตั ตปิ ะฏิพาหายะ สพั พะสมั ปตั ตสิ ิทธยิ า ขออาราธนาพระคณุ เจ้าท้ังหลาย สวดพระปรติ รสพั พะทกุ ขะวนิ าสายะ ปะรติ ตัง พรถู ะ มงั คะลัง อันเปน็ มงคล เพอ่ื ปอ้ งกันความพิบตั ิ เพ่ือให้สําเรจ็ สมบตั ทิ กุ อยา่ ง และเพ่ือใหท้ กุ ข์พนิ าศไป วปิ ัตตปิ ะฏิพาหายะ สพั พะสัมปัตติสิทธิยาสพั พะภะยะวินาสายะ ปะริตตัง พรถู ะ มงั คะลัง ขออาราธนาพระคณุ เจ้าท้ังหลาย สวดพระปรติ ร อนั เป็นมงคล เพอ่ื ปอ้ งกนั ความพบิ ัติ เพอื่ ใหส้ าํ เรจ็ วปิ ตั ตปิ ะฏิพาหายะ สพั พะสัมปตั ตสิ ทิ ธยิ า สมบตั ิทกุ อยา่ ง และเพื่อใหภ้ ัยพนิ าศไปสัพพะโรคะวินาสายะ ปะริตตงั พรูถะ มงั คะลัง ขออาราธนาพระคณุ เจา้ ท้ังหลาย สวดพระปรติ ร อนั เปน็ มงคล เพ่อื ป้องกนั ความพิบัติ เพอ่ื ใหส้ าํ เร็จ สมบตั ิทุกอยา่ ง และเพ่อื ให้ภยั พนิ าศไป อาราธนาธรรม (อาราธนาใหพ้ ระเทศน)์คาํ บาลี คําแปลพรหั มา จะ โลกาธปิ ะตี สะหมั ปะติ ทา้ วสหมั บดีพรหม ผู้เปน็ อธิบดีของโลก ไดป้ ระนมหตั ถ์กตั อัญชะลี อนั ธิวะรงั อะยาจะถะ นมัสการกราบทลู สมเด็จพระผู้มพี ระภาคเจา้ ผปู้ ระเสริฐสนั ตธี ะ สตั ตาปปะระชักขะชาตกิ า กวา่ สัตวผ์ ้ยู งั มดื มนว่า สัตวท์ ั้งหลายผู้มี คอื กิเลสเทเสตุ ธมั มัง อะนุกัมปมิ ัง ปะชัง ในดวงตาเพียงเล็กน้อย ยังมอี ย่ใู นโลกนี้ ขอพระองค์ จงทรงแสดงธรรม อนเุ คราะหห์ ม่สู ัตวน์ ีเ้ ถิดก่อนว่าคําอาราธนา ถ้าเป็นพิธีทางราชการ พระสงฆ์นั่งบนอาสนะสูง เจ้าภาพน่ังเก้าอ้ี

๔๗ผู้อาราธนาควรยืนข้ึน ทําความเคารพประธานก่อน แล้วจึงเดินเข้าไปหาพระสงฆ์ยืนห่างพอควร แล้วประนมมอื ไหว้กล่าวคาํ อาราธนา เสร็จแล้วไหว้อีกคร้ังหนึ่งหันมาทําความเคารพประธาน แล้วจึงไปนั่งฟังเทศน์หรือฟังพระสวดมนต์ ถ้าเป็นพิธีของเอกชน ผู้ฟังนั่งกับพ้ืน ผู้อาราธนาควรนั่งคุกเข่าข้ึนแล้วกราบพระประนมมอื กล่าวคําอาราธนา เสร็จแล้ว กราบ ๑ คร้ัง นงั่ ราบลงกับพนื้ ฟงั สวดหรือเทศน์ตอ่ ไป

๔๘ เอกสารอา้ งอิง (Bibliography).............................................................................................................................กองอนุศาสนาจารย์ กรมยทุ ธศึกษาทหารบก, วิชาการศาสนาและศลี ธรรม สาํ หรบั หลักสตู ร นายสิบชน้ั ตน้ และหลักสตู รนายสิบอาวุโส. พมิ พค์ รง้ั ที่ ๒. กรงุ เทพมหานคร : อมรนิ ทร์พรน๊ิ ติง้ , ๒๕๔๘.กองทัพบก, คําสั่งท่ี ๒/๒๕๕๗ เร่อื ง กาํ หนดมาตรฐานโตะ๊ หมบู่ ชู าเครอื่ งพร้อมประจาํ หนว่ ย ทหาร ลง ๖ ม.ค. ๒๕๕๗.กองทพั บก, คู่มือการปฏบิ ัตศิ าสนพธิ ี , กรงุ เทพมหานคร : อมรนิ ทรพ์ รนิ ติ้ง, ๒๕๕๓พระพรหมคณุ าภรณ์ (ป.อ. ปยตุ ฺโต). พจนานกุ รมพุทธศาสตร์ ฉบบั ประมวลธรรม Dictionary of Buddhism. พมิ พ์ครง้ั ที่ ๑๖ พ.ศ. ๒๕๕๑. กรงุ เทพมหานคร : บริษทั เอส. อาร์. พริ้นติ้งแมส โปรดกั ส์ จํากัด, ๒๕๕๑.มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. พระไตรปิฎกภาษาไทย. กรงุ เทพมหานคร : โรงพมิ พ์มหาจุฬา ลงกรณราชวทิ ยาลยั , ๒๕๓๙.

๔๙ ภาคผนวก(Appendix)

๕๐แบบประเมินความร้หู ลังเรยี น

๕๑ ปญั หาวิชาการศาสนาและศลี ธรรม ชุดท่ี ๑ หลักสูตรนายสบิ ชัน้ ตน้ ----------------------------------------คําสัง่ จงกาเครอ่ื งหมาย ( X ) ทบั ข้อทถ่ี ูกทส่ี ดุ เพียงขอ้ เดยี ว๑. พระพุทธศาสนาเกิดข้นึ ในโลกกอ่ น พ.ศ. ก่ปี ี ?ก. ๒๕ ปี ข. ๓๕ ปี ค. ๔๕ ปี ง. ๕๕ ปี๒. พระพทุ ธเจ้าเป็นเผา่ อะไร ?ก. เผา่ โมฬยิ ะ ข. เผ่าคปุ ตะ ค. เผ่ามลิ กั ขะ ง. เผา่ อรยิ กะ๓. พระพุทธเจ้ากาํ เนดิ ในวรรณะอะไร ?ก. กษตั ริย์ ข. พราหมณ์ ค. แพศย์ ง. ศทู ร๔. เจ้าชายสิทธัตถะทรงอภเิ ษกสมรสเมอื่ พระชนมายกุ ีพ่ รรษา ?ก. ๑๖ พรรษา ข. ๑๗ พรรษา ค. ๑๘ พรรษา ง. ๑๙ พรรษา๕. ขอ้ ใดเก่ยี วข้องกับเทวทตู ทง้ั ๔ ?ก. คนเกิด ข. คนแต่งงาน ค. บรรพชิต ง. นกั โทษ๖. เจา้ ชายสิทธัตถะเสด็จออกผนวชเมอื่ พระชนมายเุ ทา่ ไร ?ก. ๑๙ พรรษา ข. ๒๙ พรรษา ค. ๓๙ พรรษา ง. ๔๙ พรรษา๗. เจ้าชายสิทธัตถะตรัสรธู้ รรมอะไรจงึ ไดป้ ฏญิ าณตนเป็นพระสมั มาสมั พุทธเจา้ ?ก. อทิ ธิบาท ๔ ข. อรยิ สัจ ๔ ค. พรหมวหิ าร ๔ ง. พละ ๔๘. เจา้ ชายสทิ ธตั ถะตรสั รเู้ ป็นพระสมั มาสมั พทุ ธเจ้าเม่ือพระชนมายเุ ท่าไร ?ก. ๒๕ พรรษา ข. ๓๕ พรรษา ค. ๔๕ พรรษา ง. ๓๖ พรรษา๙. คาํ ว่า “สัมมาวายามะ” แปลวา่ ทาํ ความเพยี รถูก อยูใ่ นอริยสัจข้อใด ?ก. ทุกข์ ข. สมุทัย ค. นโิ รธ ง. มรรค๑๐. พระสงฆท์ ่ีมาประชมุ กันในวนั มาฆบชู ามจี ํานวนเท่าใด ?ก. ๑๑๕๐ รูป ข. ๑๒๕๐ รปู ค. ๑๒๓๐ รปู ง. ๒๒๕๐ รปู๑๑. การเกดิ นกิ ายเถรวาทกับนกิ ายมหายาน เกดิ ขึ้นเมอ่ื พระพทุ ธเจ้าปรินิพพานแล้วกป่ี ี ?ก. ๑๐๐ ปี ข. ๒๐๐ ปี ค. ๓๐๐ ปี ง. ๔๐๐ ปี๑๒. พทุ ธชยนั ตี ๒,๖๐๐ ปี เกี่ยวกบั เร่ืองใด ?ก. ประสูติ ข. ออกบวช ค. ตรัสรู้ ง. ปรนิ ิพพาน๑๓. นาย ก. ตนื่ ขึ้นมาเห็นถนนหน้าบา้ นเปียกก็รวู้ ่าเมือ่ คนื ฝนตก แสดงวา่ นาย ก. มสี ัปปรุ ิสธรรมขอ้ ใด ?ก. อัตถัญญตุ า รู้ผล ข. ธัมมญั ญุตา รู้เหตุค. อตั ตัญญุตา รต้ น ง. มตั ตญั ญุตา รู้ประมาณ๑๔. คําวา่ รูเ้ วลาวา่ ควรทาํ สงิ่ ใดกอ่ นสงิ่ ใดหลงั ตรงกับสปั ปุริสธรรมข้อใด ?ก. อัตตัญญุตา ข. ธมั มญั ญุตา ค. กาลญั ญตุ า ง. ปริสญั ญตุ า๑๕. คาํ วา่ รู้จกั ตนวา่ เป็นคนดีมสี กุล จะประพฤติปฏบิ ตั อิ ะไร กส็ าํ รวมระวงั ตนไม่ให้ทาํ ผดิแสดงวา่ มสี ัปปรุ สิ ธรรมขอ้ ใด ?ก. อตั ถญั ญุตา ข. อตั ตัญญุตา ค. ปรสิ ญั ญตุ า ง. ธัมมญั ญตุ า๑๖. เวลาและวารีมิได้มีจะคอยใคร รถเมลแ์ ละรถไฟ กต็ อ้ งไปตามเวลา จากคาํ พดู นเ้ี กีย่ วข้องกับขอ้ ใด ?ก. อตั ตญั ญุตา ข. อัตถัญญุตา ค. ปรสิ ญั ญุตา ง. กาลญั ญุตา๑๗. คาํ วา่ ”เขา้ เมืองตาหล่วิ ต้องหลวิ่ ตาตาม” หมายถึงสปั ปรุ สิ ธรรมข้อใด ?ก. อัตตัญญุตา ข. ปรสิ ญั ญุตา ค. ธัมมญั ญุตา ง. ปคุ คลปโรปรญั ญตุ า

๕๒๑๘. คําพดู ท่ีว่า “เวน้ คนทีค่ วรเวน้ คบคนทคี่ วรคบ” แสดงถงึ สัปปรุ ิสธรรมในข้อใด ?ก. อัตตัญญตุ า ข. อัตถัญญตุ า ค. ปริสญั ญุตา ง. ปคุ คลปโรปรัญญุตา๑๙. คําว่า “เปน็ ผ้รู ู้จักบรษิ ทั จะปฏบิ ัติอยา่ งไรกเ็ หมาะสม” เป็นสัปปรุ ิสธรรมขอ้ ใด ?ก. อัตตัญญุตา ข. ปรสิ ญั ญตุ า ค. ธมั มญั ญตุ า ง. ปคุ คลปโรปรัญญุตา๒๐. นาย ก.ชกั ชวนนาย ข.ไปโขมยของคนอื่น แตน่ าย ข. คํานึงถึงเกยี รตภิ มู ขิ องตนแลว้ ก็หา้ มนายก. เสยี ไมไ่ ปดว้ ย แสดงว่านาย ข. มสี ัปปุรสิ ธรรมขอ้ ใด ?ก. อัตตญั ญตุ า ข. ปรสิ ญั ญุตา ค. อตั ถญั ญุตา ง. ธัมมญั ญุตา๒๑. คําว่า “อุบาสกธรรม” หมายถึงขอ้ ใด ?ก. ธรรมของนกั ปฏิบัติ ข. ธรรมของนกั ปรยิ ัติ ค. ธรรมของอบุ าสก ง. ธรรมะทัว่ ไป๒๒. ผมู้ ศี รัทธาในพระบวรพุทธศาสนา เชือ่ ว่า ทาํ ดไี ด้ดี ทําช่วั ได้ชั่ว เป็นอุบาสกธรรมในข้อใด ?ก. มีศลี ข. มศี รทั ธา ค. ไมถ่ ือมงคลต่ืนข่าว ง. ไมท่ ําบุญนอกศาสนา๒๓. คําว่า “เจ๊กตืน่ ไฟ ไทยตื่นขา่ ว..” เกยี่ วข้องกบั อุบาสกธรรมขอ้ ใด ?ก. มีศรทั ธา มีศลี ค. ไม่ถอื มงคลตน่ื ขา่ ว ง. ไม่ทําบญุ นอกศาสนา๒๔. ความเชือ่ ตามพระพทุ ธประสงค์มกี ่ปี ระการ ?ก. ๔ ประการ ข. ๕ ประการ ค. ๖ ประการ ง. ๗ ประการ๒๕. คําว่า “เชื่อผลของกรรม” หมายถงึ ข้อใด ?ก. กมั มสทั ธา ข. วิปากสัทธา ค. กัมมสั สกตาสัทธา ง. ตถคตโพธสิ ัทธา๒๖. การทเี่ ราพยายามช่วยเหลือผูต้ กทกุ ขไ์ ด้ยากแลว้ ไม่สาํ เรจ็ จึงปลงใจว่า สตั วท์ ัง้ หลายมีกรรมเป็นของ ๆ ตน ไมม่ ีใครล่วงพน้ ได้ จัดเป็นศรัทธาในขอ้ ใด ?ก. กมั มสั สกตาสัทธา ข. วปิ ากสทั ธา ค. กมั มสทั ธา ง. ตถคตโพธสิ ัทธา๒๗. ความเช่อื มนั่ ในความตรสั ร้ขู องพระพุทธเจ้าเปน็ ศรัทธาในข้อใด ?ก. กมั มสั สกตาสัทธา ข. วิปากสทั ธา ค. กมั มสทั ธา ง. ตถคตโพธิสทั ธา๒๘. ในการทําบุญข้นึ บา้ นใหมน่ ิยมนมิ นต์พระเจรญิ พระพุทธมนตก์ ่รี ปู ?ก. ๕ รูป ข. ๗ รูป ค. ๘ รปู ง. ๙ รูป๒๙. คาํ อาราธนาท่ีว่า “วปิ ตั ตปิ ฏพิ าหายะ…” เปน็ คาํ อาราธนาอะไร ?ก. อาราธนาธรรม ข. อาราธนาเทศน์ ค. อาราธนาศลี ง. อาราธนาพระปริตร๓๐. เม่อื ทําบญุ อายคุ รบ ๓๐ ปี นยิ มนิมนตพ์ ระกร่ี ูป ?ก. ๒๐ รปู ข. ๓๐ รปู ค. ๓๑ รูป ง. ๓๒ รูปKey ชดุ ที่ ๑ : 341132224213232424213231214443

๕๓ ปัญหาวชิ าการศาสนาและศลี ธรรม ชดุ ที่ ๒ หลกั สตู รนายสบิ ช้ันต้น ----------------------------------------คําส่งั จงทําเคร่ืองหมาย X ทบั อักษร ก, ข, ค หรอื ง ทเี่ หน็ วา่ ถูกที่สดุ ในแต่ละข้อ๑. ขอ้ ใดไมใ่ ชด่ ินแดนทเ่ี ปน็ เขตของชมพูทวีปในสมัยโบราณ ?ก. อนิ เดีย – เนปาล ข. เนปาล – บงั คลาเทศค. ปากสี ถาน – อัฟกานิสถาน ง. ศรีลังกา – พมา่๒. ผ้ทู ม่ี หี น้าทใ่ี นการปกครองบา้ นเมอื ง โดยเช่อื วา่ สร้างมาจากแขนของพระพรหม คอื วรรณะในขอ้ ใด ?ก. วรรณะกษตั รยิ ์ ข. วรรณะพราหมณ์ค. วรรณะแพศย์ ง. วรรณะศูทร๓. ก่อนพระพทุ ธศาสนาอุบตั ิ ประชาชนในชมพูทวีปสมัยโบราณนบั ถือลัทธิศาสนาใดเปน็ สว่ นใหญ่ ?ก. พุทธ ข. ครสิ ต์ ค. อสิ ลาม ง. พราหมณ์๔. สวนลุมพนิ วี ัน คือสถานทป่ี ระสตู ิของพระพทุ ธเจา้ ปัจจุบันอย่ใู นประเทศใด ?ก. อินเดยี ข. เนปาล ค. ปากีสถาน ง. บงั คลาเทศ๕. คําวา่ “สทิ ธตั ถะ” มีความหมายว่าอยา่ งไร ?ก. ผู้รอบรู้สรรพสิ่ง ข. ผู้รูแ้ จ้งโลกค. ผ้ตู รัสรเู้ องโดยชอบ ง. ผสู้ ําเรจ็ ในสง่ิ ท่ีทรงประสงค์๖. สาเหตุใดทท่ี ําให้เจ้าชายสทิ ธตั ถะเสดจ็ ออกผนวช ?ก. ทรงเบ่อื หน่ายชีวิต ข. ทรงเห็นวา่ ความสขุ เป็นภาพลวงตาค. ทรงแสวงหาวธิ ีขจดั ความแกช่ รา ง. ทรงแสวงหาความจริงเพ่อื หาวธิ ีการดบั ทุกข์๗. เทวทูต ๔ ในข้อใดทเี่ จ้าชายสทิ ธตั ถะทรงพบเหน็ และดาํ ริเรอ่ื งออกผนวช ?ก. เด็กทารก คนชรา คนเจ็บ คนตาย ข. เดก็ ทารก คนชรา คนเจบ็ นักบวชค. คนชรา คนเจบ็ คนตาย นกั บวช ง. คนชรา คนเจ็บ คนตาย เทวดา๘. พระพทุ ธเจ้าทรงแสดงหลกั ธรรมโอวาทเป็นครัง้ แรกในวนั ใด ?ก. วันมาฆบชู า ข. วันวิสาขบชู า ค. วันอัฏฐมบี ชู า ง. วันอาสาฬหบูชา๙. ปจั ฉิมโอวาทของพระพุทธเจ้ากล่าวถึงเร่ืองอะไร ?ก. หนทางดบั ทุกข์ ข. วธิ ีเผยแพรพ่ ระพุทธศาสนาค. การสังคายนาพระธรรมวินยั ง. การเตอื นให้ต้ังอยูใ่ นความไมป่ ระมาท๑๐. มานะไปหาแพทย์เพือ่ ตรวจหาสาเหตขุ องการปวดฟัน สาเหตุของการปวดฟนั ตรงกบั หลกั อรยิ สจั ๔ขอ้ ใด ?ก. ทุกข์ ข. สมทุ ยั ค. นโิ รธ ง. มรรค๑๑. พระรัตนตรัย หมายถึง ?ก. ศลี สมาธิ ปญั ญา ข. ทาน ศลี ภาวนาค. อนิจจงั ทุกขัง อนัตตา ง. พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์๑๒. การที่พระพทุ ธศาสนาสืบต่อมาจนถึงปัจจุบนั เป็นเพราะพระพุทธคุณในดา้ นใดมากทสี่ ดุ ?ก. พระศรัทธาคณุ ข. พระปญั ญาธิคณุค. พระวสิ ุทธิคุณ ง. พระมหากรุณาธิคุณ๑๓. พระพทุ ธองค์ ทรงแต่งตงั้ ใครเป็นศาสดาแทนพระองค์ เมื่อพระองคป์ รินิพพานแล้ว ?ก. สมเดจ็ พระสงั ฆราช ข. พระสงฆ์ค. บรษิ ัท ๔ คอื ภิกษุ ภิกษณุ ี อุบาสก อุบาสกิ า ง. พระธรรมวินัย

๕๔๑๔. พระพุทธศาสนาจัดเปน็ ศาสนาประเภทใด ?ก. เทวนยิ ม ข. อเทวนิยม ค. ลทั ธินิยม ง. ปาฏหิ ารยิ น์ ิยม๑๕. พระเจา้ อโศกมหาราช ทรงส่งพระสาวกรปู ใดมาประกาศพระพุทธศาสนาในประเทศไทย ?ก. พระสารีบตุ รและพระโมคคลั ลานะ ข. พระโกณฑัญญะและพระอัสสชิค. พระอานนท์และพระราหลุ ง. พระโสณะและพระอุตตระ๑๖. ธรรมข้อใด จาํ เป็นและสาํ คัญท่สี ุดสําหรบั ผู้บังคบั บัญชา หรอื ผใู้ หญ่ ตอ้ งนําไปปฏบิ ัติ ?ก. ทาน ปิยวาจา อตั ถจริยา สมานตั ตตา (สงั คหวัตถุ)ข. เมตตา กรณุ า มทุ ติ า อเุ บกขา (พรหมวิหาร)ค. ฉนั ทะ วริ ยิ ะ จติ ตะ วิมงั สา (อทิ ธบิ าท)ง. สจั จะ ทมะ ขนั ติ จาคะ (ฆราวาสธรรม)๑๗. โบราณว่า ผูกวัว ควาย ช้าง มา้ ใชเ้ ชอื กและโซเ่ ปน็ เคร่อื งผูก แต่การผูกใจคน ทา่ นให้ผูกดว้ ยธรรมหมวดใด ?ก. พรหมวิหาร ๔ ข. สังคหวัตถุ ๔ค. ฆราวาสธรรม ๔ ง. อิทธิบาท ๔๑๘. สังคหวัตถธุ รรม มคี วามหมาย สอดคลอ้ งกบั ขอ้ ใด ?ก. หลกั ธรรมทช่ี ว่ ยดาํ รงชีวติ อยู่ไดอ้ ย่างประเสรฐิข. หลกั ธรรมเครอ่ื งยึดเหนี่ยวนํา้ ใจผ้อู ืน่ค. หลักธรรมสาํ หรบั ผ้คู รองเรือนง. หลกั ธรรมทที่ ําใหป้ ระสบความสําเรจ็๑๙. นสน.มสี มั มาคารวะเชอื่ ฟังคาํ สงั่ สอนของครูอาจารย์ แสดงว่า ปฏิบัตติ ามสังคหวัตถุธรรมข้อใด ?ก. ทาน ข. ปยิ วาจา ค.อตั ถจรยิ า ง. สมานตั ตตา๒๐. นายดํา ชว่ ยเหลอื เพือ่ นๆ ทงั้ ทางกายและทางใจ ไม่นง่ิ ดดู ายในกจิ การงานของผ้อู ื่น เพราะเขามีคุณธรรมข้อใด ?ก. ทาน ข. ปยิ วาจา ค. อัตถจริยา ง. สมานัตตตาKey ชุดท่ี ๒ : 31424431424242422243

๕๕ ปัญหาวิชาการศาสนาและศีลธรรม ชุดท่ี ๓ หลกั สตู รนายสบิ ชั้นต้น ----------------------------------------๑. การกระทําของบุคคลใด มลี ักษณะสอดคลอ้ งกับความหมายของ “เมตตา” มากทีส่ ดุ ?ก. แดงบริจาคโลหิตใหส้ ภากาชาดข. ดํา ชว่ ยจงู คนตาบอดขา้ มถนนค. สม้ ช่วยดบั เพลิงทกี่ าํ ลงั ไหม้บ้านเพ่อื นบ้านง. ขาว ออกเงินค่ารกั ษาพยาบาลให้ผู้ปว่ ยอนาถา๒. ความสุขของผคู้ รองเรือนมี ๔ ขอ้ ขอ้ สดุ ทา้ ยว่าอยา่ งไร ?ก. มีทรพั ย์ ข. จ่ายทรัพย์ ค. ไมม่ ีหนี้ ง. ทํางานไมม่ ีโทษ๓. คูค่ รองทีด่ ี ทอี่ ยูก่ ันมาจนไดช้ อ่ื วา่ เป็น “คสู่ รา้ งคสู่ ม” เพราะมหี ลักธรรมข้อใดเป็นหลักประจําใจ ?ก. มศี รัทธา ศลี จาคะ และปญั ญา เสมอกัน ข. ประพฤติตอ่ กนั ดจุ มารดาบิดาค. ประพฤติต่อกนั ดุจเจา้ นายและคนรบั ใช้ ง. ประพฤตติ ่อกนั ดุจพ่ีน้องกัน๔. การท่ีคนไปกราบไหวต้ น้ ไมแ้ ลว้ ขดู หาตัวเลขเพ่อื เอาไปเสย่ี งโชค แสดงว่าไมป่ ฏิบตั ิตามอบุ าสกธรรมขอ้ ใด ?ก. มีศรัทธา ข. มศี ลีค. ไมถ่ ือมงคลตืน่ ขา่ ว ง. ไมแ่ สวงหาทักขไิ ณยนอกพระศาสนา๕. ความเชื่อท่วี ่า คนและสัตวม์ ีกรรมเปน็ ของตน ทําดียอ่ มไดด้ ี ทําชว่ั ย่อมไดช้ ่วั จัดเป็นศรัทธาประเภทใดในศรทั ธา ๔ ?ก. กัมมสทั ธา ข. วปิ ากสัทธาค. กมั มสั สกตาสัทธา ง. ตถาคตโพธิสทั ธา๖. คําในขอ้ ใด เป็นคาํ เรยี กหมายถึง ศีล ๕ ?ก. มนษุ ยธรรม ข. นจิ ศีล ค. เบญจศลี ง. ถูกทุกข้อ๗. “มนษุ ยธรรม” หมายถึง ธรรมทท่ี าํ ใหเ้ กดิ เป็นมนุษย์แลว้ ก็จะเป็นมนุษยท์ ี่สมบรู ณ์ หมายถึงขอ้ ใด ?ก. กลั ยาณธรรม ๕ ข. ศลี ๕ ค. กศุ ลกรรมบถ ๑๐ ง. อบายมขุ ๖๘. “เปน็ มนุษย์เป็นได้เพราะใจสงู เหมือนหน่งึ ยงู มีดที ่ีแววขน ถ้าใจตํ่าเป็นไดแ้ ตเ่ พยี งคน ยอ่ มเสยี ทที ต่ี นไดเ้ กดิ มา” คาํ ประพนั ธน์ ้มี ุง่ ให้เราปฏิบัตใิ นขอ้ ใด ?ก. รักษาเบญจศลี ข. รักษาเบญจธรรม ค. รักษาศลี ๘ ง. รกั ษาศีลอโุ บสถ๙. บุคคลทที่ ําปาณาตบิ าตเป็นประจาํ ยอ่ มบ่งถงึ ลกั ษณะจติ ทข่ี าดคุณธรรมในข้อใด ?ก. เมตตา ข. กรุณา ค. มุทิตา ง. อุเบกขา๑๐. การปลอมแปลงเอกสารอันเป็นเท็จ เพ่ือหลอกลวงคนอื่นให้เข้าใจผดิ ผดิ ศลี ข้อใด ?ก. ปาณาตบิ าต ข. อทินนาทาน ค. กาเมสมุ ิจฉาจาร ง. มสุ าวาท๑๑. การท่ีนายสิบนกั เรยี นไม่ลว่ งละเมิดศีล ๕ โดยไมไ่ ดต้ งั้ ใจไวก้ อ่ น จดั ว่ามวี ิรัติในข้อใด ?ก. สมาทานวิรตั ิ ข. สมั ปตั ตวิรตั ิ ค. สมจุ เฉทวริ ตั ิ ง. มังสวิรัติ๑๒. การปฏบิ ตั ิตามเบญจศีล – เบญจธรรม คใู่ ดไมส่ ัมพนั ธก์ นั ?ก. อทนิ นาทาน – สมั มาอาชพี ข. ไม่มสุ าวาท – สัจจะค. ไมเ่ สพสุรายาเสพตดิ – มสี ตสิ ัมปชัญญะ ง. ของของใคร ใครกร็ กั กห็ วง – เมตตากรณุ า

๕๖๑๓. คําว่า “อย่าชิงสุกกอ่ นห่าม” มีความหมายตรงกบั ข้อใด ?ก. เมตตากรุณา ข. สมั มาอาชวี ะค. ปากเปน็ เอกเลขเป็นโท ง. สํารวมในกาม๑๔. คาํ วา่ “อบายมขุ ”แปลได้ความหมายวา่ อย่างไร ?ก. ความเสอ่ื ม ข. ความฉิบหายค. ปากทางแห่งความสงสัย ง. ปากทางแห่งความเสอื่ ม๑๕. การด่ืมนํา้ เมา และเสพสง่ิ เสพตดิ ใหโ้ ทษเปน็ ประจาํ ยอ่ มมโี ทษมากกว่าคณุ โทษท่เี หน็ ไดช้ ัดและมาก่อนโทษข้ออ่ืนๆ คอื ขอ้ ใด ?ก. เกดิ โรคภัยไขเ้ จบ็ ข. เสยี ทรพั ย์ค. ไมร่ ู้จักอาย ง. ก่อการทะเลาะววิ าท๑๖. ในเรื่องอบายมขุ ทา่ นคดิ ว่าขอ้ ใดไมจ่ ดั เป็นโทษของการเทย่ี วกลางคนื ?ก. ทอนกาํ ลังสติปัญญา ข. มักถูกใสค่ วามค. เป็นที่ระแวงสงสยั ของคนอื่น ง. ได้ช่อื ว่าไมร่ กั ลกู เมยี๑๗. สัปปรุ สิ ธรรม หมายถึง ธรรมของสตั บรุ ษุ หรือคุณสมบตั ขิ องคนดี การท่บี ุคคลรูจ้ ักเหตุ รู้กฎเกณฑ์แห่งเหตผุ ลว่าทาํ เหตุเชน่ นแ้ี ลว้ จะได้รบั ผลเช่นน้ี จัดว่ามสี ัปปุรสิ ธรรมขอ้ ใด ?ก. ธมั มัญญุตา ข. อตั ถัญญตุ าค. อัตตญั ญุตา ง. มัตตญั ญตุ า๑๘. คําว่า “นา้ํ ข้นึ ให้รบี ตกั ” มคี วามหมายสอดคลอ้ งกับขอ้ ใด ?ก. กาลัญญตุ า ข. มตั ตญั ญตุ า ค. ปรสิ ญั ญตุ า ง. อัตตญั ญุตา๑๙. ผทู้ ่ีปฏิบัตติ นตามแนวทางพระราชดําริเรอ่ื งเศรษฐกจิ พอเพยี ง ได้ชื่อว่าเป็นผู้มสี ปั ปุรสิ ธรรม ๗ ข้อใด ?ก. อัตถญั ญตุ า ข. ปรสิ สญั ญุตา ค. ธมั มญั ญตุ า ง. มตั ตัญญตุ า๒๐. “คบคนพาล พาลพาไปหาผิด คบบัณฑติ บณั ฑติ พาไปหาผลคบคนชวั่ พาตัวใหอ้ บั จน จะคบคน จงเรียนร้ดู ใู หด้ ี” คาํ กลอนน้ีตรงกับหลักสปั ปรุ ิสธรรม ๗ ข้อใด ?ก. ปรสิ ัญญุตา ข. ปุคคลปโรปรัญญุตา ค. ธัมมญั ญุตา ง. อัตตญั ญุตาKey ชุดท่ี ๓ : 14133412142444211142

๕๗ ปญั หาวชิ าการศาสนาและศลี ธรรม ชดุ ท่ี ๔ หลกั สูตรนายสิบช้นั ต้น ----------------------------------------๑. คนทไี่ ดร้ ับยศหรอื ตําแหน่งใดๆ แลว้ วางตนเสมอตน้ เสมอปลาย ไมเ่ ย่อหยิ่งจองหอง ชอ่ื วา่ มธี รรมของคนดีขอ้ ใด ?ก. อัตตัญญตุ า ข. อัตถญั ญุตา ค. ธัมมญั ญตุ า ง. มัตตญั ญุตา๒. สิบเอกองอาจ สง่างาม เข้าห้องประชมุ มคี วามองอาจกล้าหาญไมห่ วนั่ ไหวหรอื เคอะเขนิจัดวา่ มีสปั ปรุ ิสธรรมข้อใด ?ก. ธมั มญั ญตุ า ข. อตั ตญั ญุตา ค. มัตตญั ญตุ า ง. ปรสิ ญั ญุตา๓. พิธที าํ บญุ ในพระพทุ ธศาสนา โดยสรปุ มี ๒ อยา่ งคอื ?ก. พธิ เี กิด และ พิธที ําบุญอายุ ข. พิธขี ้นึ บา้ นใหม่ และ พธิ แี ต่งงานค. พิธงี านมงคล และ งานอวมงคล ง. พิธีทําบุญปัญญาสมวาร และ พธิ ที ําบุญสตมวาร๔. การทีเ่ รานยิ มจุดเทียนกอ่ นจุดธปู บนโต๊ะหมูบ่ ชู าน้ัน อยากทราบวา่ เทียน ๒ เล่มทจ่ี ดุ นนั้ หมายถงึอะไร ?ก. พระพุทธ และ พระธรรม ข. พระธรรม และ พระวนิ ยัค. พระธรรม และ พระสงฆ์ ง. คณุ พระ และ คณุ บดิ ามารดา๕. เครอ่ื งสกั การะบนโต๊ะหมู่บชู า เฉพาะธูป ใช้บชู าสงิ่ ใด ?ก. พระพุทธ ข. พระธรรม ค. พระสงฆ์ ง. พระรัตนตรัย๖. ดอกไม้ในแจกันท่นี ยิ มจัดถวายพระบนโต๊ะหมบู่ ูชา หรือบนหง้ิ พระ เป็นสญั ลกั ษณแ์ ทนขอ้ ใด ?ก. พระพทุ ธ ข. พระธรรม ค. พระสงฆ์ ง. พระรัตนตรัย๗. การต้งั โตะ๊ หมู่บชู า ในงานพธิ ตี า่ งๆ นิยมตัง้ ไวอ้ ย่างไร ?ก. ด้านขวามือของพระสงฆ์ ข. ดา้ นซา้ ยมอื ของพระสงฆ์ค. นยิ มต้ังหนั หน้าไปทางทศิ ตะวันออก ง. ถูกทงั้ ขอ้ ก. และ ข้อ ค.๘. ขอ้ ใดจัดเปน็ คาํ ขนึ้ ตน้ ของการอาราธนาพระปรติ ร ?ก. มะยัง ภนั เต วิสงุ วสิ งุ ข. วิปัตติปะฏิพาหายะค. พรัหมา จะ โลกา ง. อิมานิ มะยงั ภันเต๙. คําว่า “สัพพะภะยะวินาสายะ” เป็นส่วนหนึ่งของคาํ อาราธนาอะไร ?ก. อาราธนาศีล ข. อาราธนาธรรม ค. อาราธนาพระปรติ ร ง. อาราธนาพระสงฆ์๑๐. เจ้าภาพจะจดุ เทียนนํา้ มนต์ เมอ่ื พระสงฆ์เจริญพระพทุ ธมนตถ์ งึ บทใด ?ก. บท ยานีธะ ภูตานิ ... ข. บท นตั ถิ เม สะระณัง ...ค. บท อิติปิ โส ภะคะวา ... ง. บท อะเสวะนา ...๑๑. ในงานพิธีทําบุญทัว่ ไป โดยความนิยมผรู้ ่วมพธิ ีจะเร่มิ ใส่บาตร เมื่อพระสงฆส์ วดถึงบทใด ?ก. บท อะเสวะนา ... ข. บท อติ ิปิ โส ภะคะวา ...ค. บท พาหงุ ... ง. บท มะหาการุณโิ ก ...๑๒. สมจิตถวายทานแดพ่ ระสงฆ์ โดยมิได้เจาะจงวา่ เปน็ พระสงฆร์ ปู ใดรปู หนึ่ง การกระทําของสมจติ เปน็การ ทาํ บญุ แบบใด ?ก. สังฆทาน ข. อภัยทาน ค. ธรรมทาน ง. อามสิ ทาน

๕๘๑๓. การกรวดนา้ํ อทุ ศิ ส่วนบญุ นน้ั เมือ่ พระสงฆเ์ รมิ่ สวดบทอนุโมทนาบทใด เจา้ ภาพจงึ เร่ิมกรวดนํ้า ?ก. สัพพีติโย ... ข. ชะยนั โต ...ค. ยะถา วารวิ ะหา ... ง. ภะวะตุ สัพพะมังคะลงั ...๑๔. เม่อื พระสงฆ์สวดบทอนโุ มทนาวา่ “สัพพีตโิ ย ...” เจา้ ภาพควรปฏิบัติอยา่ งไร ?ก. เริม่ กรวดน้ํา ข. เทนํ้ากรวดใหห้ มดแล้วประนมมือรับพรค. รับประพรมนาํ้ พระพทุ ธมนต์ ง. จดุ เทยี นน้ํามนต์๑๕. ธูปเทียนแพ - กรวยดอกไม้ ไมใ่ ชใ้ นกรณใี ด ?ก. ขอขมาญาติผใู้ หญ่ ข. ทําวตั รอุปชั ฌาย์ค. ถวายราชสักการะ รัชกาลท่ี ๙ ง. บชู าศพ - พระบรมรปู รัชกาลก่อน๑๖. เคร่ืองประกอบของเคร่ืองทองน้อย ๑ ชุด ในขอ้ ใดถกู ต้อง ?ก. กรวยดอกไม้ ๓ ดอก, ธูประกํา ๓ ดอก, เทียน ๓ เล่มข. กรวยดอกไม้ ๓ ดอก, ธูประกาํ ๑ ดอก, เทียน ๒ เล่มค. กรวยดอกไม้ ๓ ดอก, ธปู ระกํา ๑ ดอก, เทยี น ๑ เลม่ง. กรวยดอกไม้ ๓ ดอก, ธปู ระกาํ ๓ ดอก, เทียน ๑ เล่ม๑๗. เครอ่ื งทองนอ้ ย ใช้ไม่ถกู ต้องในข้อใด ?ก. บูชาพระธาตุ ข. บูชาศพค. พระมหากษัตริย์ทรงธรรม ง. สักการะพระบรมฉายาลกั ษณ์ รัชกาลท่ี ๙๑๘. คาํ ว่า “อภวิ าท” มคี วามหมายตรงกับข้อใด ?ก. ประนมมอื ข. การไหว้ ค. การกราบ ง. การยกมือ๑๙. การกราบศพพระสงฆ์ ขอ้ ใดถูกตอ้ ง ?ก. กราบแบมือ ๑ ครัง้ ข. กราบตัง้ มอื ๑ คร้ังค. กราบแบบเบญจางคประดษิ ฐ์ ๑ ครั้ง ง. กราบแบบเบญจางคประดษิ ฐ์ ๓ คร้งั๒๐. การตัง้ ทบี่ ูชาในพิธที างราชการ นบั จากซ้ายไปขวาของผู้หนั หนา้ ไปทางท่บี ชู า ข้อใดถกู ต้อง ?ก. โตะ๊ หม่บู ชู า ธงชาติ พระบรมฉายาลักษณ์ข. พระบรมฉายาลักษณ์ โตะ๊ หมู่บูชา ธงชาติค. ธงชาติ โต๊ะหมบู่ ูชา พระบรมฉายาลกั ษณ์ง. พระบรมฉายาลกั ษณ์ ธงชาติ โตะ๊ หมู่บูชาKey ชดุ ท่ี ๔ : 14321342343132434343

๕๙คณะกรรมการตรวจชาํ ระตาํ รา

๖๐

๖๑