Moodle Acc Unit 1

แผนการจัดการเรยี นรแู้ บบฐานสมรรถนะ บูรณาการหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง และงานสวนพฤกษศาสตรโ์ รงเรียน หลกั สตู รประกาศนียบัตรวชิ าชพี ชั้นสูง ประเภทวชิ าบริหารธุรกิจ สาขาวิชาการบัญชี สาขางานการบัญชี รหสั วชิ า 30201-2003 รายวิชาการบัญชีต้นทุน 1 ภาคเรยี นท่ี 1 ปีการศกึ ษา 2564 จัดทาโดย นางปภาภัทร แสงแกว้ ตาแหน่ง ครู แผนกวิชาการบัญชี วิทยาลยั อาชีวศกึ ษาหนองคาย สานักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา กระทรวงศึกษาธกิ าร

แผนการจัดการเรยี นรู้ หนว่ ยที่ 1 สอนคร้ังท่ี 1-4 หลกั สูตร ประกาศนียบัตรวิชาชีพช้นั สูง ท-ป-น 2- 2-3 รหัสวิชา 30201-2003 ชื่อวิชา การบัญชตี ้นทนุ 1 ทฤษฎี 4 ชม. ปฏิบตั ิ 4 ช.ม. . ชื่อหนว่ ยการเรียนรู้ ความรู้เบ้ืองตน้ เก่ยี วกับต้นทุนการผลิต 1. สาระสาคัญ การบญั ชตี น้ ทนุ (cost Accounting) เปน็ บัญชที ี่จดั ทาเพ่ือรวบรวมข้อมลู ตน้ ทนุ ในส่วนของ วัตถดุ ิบ ค่าแรงงาน ค่าใช้จา่ ยในการผลติ ท่ีจาเป็นในกจิ การอตุ สาหกรรม ซงึ่ มวี ัตถุประสงค์สองประการ ประการแรกเป็นส่วนหนึ่งของบัญชี การเงนิ เน่อื งจากต้องใช้ข้อมูลเกย่ี วกับตน้ ทนุ การผลิตของสนิ คา้ ในการจัดทา งบการเงิน ทจี่ ะตอ้ งแสดงข้อมูลเกย่ี วกับ ตน้ ทุนการผลิตของสนิ คา้ ทีข่ ายหรอื ต้นทุนการขายในการจัดทางบกาไรขาดทุน แสดงข้อมลู ตน้ ทนุ สนิ ค้าคงเหลือในงบดลุ ซง่ึ งบดุลน้นั จดั ทาข้ึนเพ่ือนาเสนอต่อบุคคลภายนอก และประการทสี่ อง เปน็ สว่ นหน่งึ ของบญั ชบี ริหารเนือ่ งจากต้องใช้ ขอ้ มูลเก่ียวกบั ต้นทุนสินคา้ แก่บญั ชีบรหิ ารเพ่อื ใช้ในการวางแผน การควบคมุ และการตัดสินใจ 2. สมรรถนะประจาหนว่ ย 1. แสดงความรเู้ กี่ยวกบั ความหมายของตน้ ทุน การบัญชตี ้นทุนและแนวคิดเก่ียวกบั การบญั ชตี ้นทุนวตั ถปุ ระสงค์ ของการบนั ทึกบญั ชตี ้นทนุ ลกั ษณะการจาแนกต้นทนุ การผลติ แตล่ ะประเภท วงจรตน้ ทุนการผลติ 2. วิเคราะหข์ ้อแตกต่างระหวา่ งวธิ กี ารบัญชตี น้ ทนุ การผลติ และตน้ ทุนตอน 3. ปฏิบัตงิ านจดั ทางบต้นทุนการผลติ ตามมาตรฐานการบัญชี 4. น้อมนาหลักปรัชญาเศรษฐกจิ พอเพียงไปใช้ในการปฏิบัตงิ าน 5. แสดงเจตคติและพฤตกิ รรมลักษณะนสิ ัยในการปฏิบตั งิ านด้วยความรับผดิ ชอบ ซื่อสัตย์ ใฝร่ ู้ มีความคิดรเิ รม่ิ สร้างสรรค์ ละเอยี ดรอบคอบ สามารถแกป้ ญั หาในการปฏิบัติงาน 3. จดุ ประสงคก์ ารเรียนรู้ 3.1 จุดประสงคท์ ั่วไป 1.1 เพอ่ื ให้มีความรู้ความเข้าใจเก่ยี วกับความหมายของต้นทนุ การบญั ชีตน้ ทุนและแนวคิดเกีย่ วกบั การบัญชี ตน้ ทุน วัตถุประสงค์ของการบนั ทึกบัญชตี น้ ทนุ ลักษณะการจาแนกต้นทุนการผลิตแตล่ ะประเภท วงจรตน้ ทุนการผลติ 1.2 เพอ่ื ใหส้ ามารถวเิ คราะห์ข้อแตกตา่ งระหวา่ งวธิ กี ารบัญชีต้นทนุ การผลิตและตน้ ทนุ ตอน 1.3 เพื่อให้สามารถจัดทางบต้นทุนการผลติ ตามมาตรฐานการบญั ชี 1.4 เพอ่ื ให้สามารถรับรูร้ ายได้ และคา่ ใชจ้ ่ายประจาวนั และสร้างจติ สานึกในการรกั การจดบันทึก เกิด ประโยชน์ในการรกั ออม 1.5 เพ่ือให้มคี วามรบั ผดิ ชอบ ซือ่ สตั ย์ ใฝร่ ู้ มีความคดิ ริเริ่มสร้างสรรค์ ละเอียดรอบคอบ สามารถแก้ปัญหาใน การปฏิบตั งิ าน

3.2 จดุ ประสงคเ์ ชิงพฤติกรรม 1.1 อธบิ ายความหมายของตน้ ทนุ การผลติ บญั ชตี ้นทนุ และแนวคดิ เก่ยี วกับบญั ชตี ้นทุนได้ 1.2 อธบิ ายการวตั ถุประสงค์ของการบนั ทกึ บัญชีต้นทนุ ได้ 1.3 อธิบายลกั ษณะการจาแนกต้นทนุ การผลติ แตล่ ะประเภทได้ 1.4 อธบิ ายวงจรตน้ ทุนการผลติ 1.5 อธิบายขอ้ แตกต่างระหว่างวธิ ีการบญั ชีตน้ ทุนและต้นทุนตอนได้ 1.6 ปฏิบตั ิงานจดั ทางบตน้ ทุนการผลิตตามมาตรฐานการบัญชี 4. สาระการเรยี นรู้ 4.1. ความร้เู บ้อื งต้นเก่ยี วกบั บญั ชีตน้ ทนุ การผลติ 4.1.1 ความหมายของต้นทุนการผลิต การบญั ชตี น้ ทนุ 4.1.2 แนวคิดเกีย่ วกับบญั ชีตน้ ทุนการผลิต 1.2 วัตถุประสงคข์ องการบันทึกบญั ชีตน้ ทุนการผลติ 1.3 ลกั ษณะการจาแนกตน้ ทุนการผลติ การผลติ แต่ละประเภท 1.3.1 จาแนกต้นทนุ ตามลักษณะสว่ นประกอบของผลิตภณั ฑ์ 1.3.2 จาแนกต้นทนุ ตามความสาคญั ท่ีมตี ่อการผลิต 1.3.3 จาแนกตน้ ทนุ ตามพฤติกรรมทีม่ ีความสัมพันธ์กบั ระดบั กจิ กรรม 1.3.4 จาแนกต้นทุนเพอ่ื วัดผลการดาเนินงาน 1.3.5 จาแนกต้นทนุ ตามหนา้ ที่งาน 1.3.6 จาแนกตน้ ทุนตามลักษณะความรับผดิ ชอบ 1.3.7 จาแนกตน้ ทนุ ตามวตั ถุประสงคข์ องการตดั สนิ ใจ 1.4 วงจรต้นทนุ การผลติ การผลิต 1.5 ข้อแตกต่างระหวา่ งวธิ ีการบญั ชีตน้ ทนุ การผลติ และต้นทนุ ตอน 1.6 งบต้นทนุ การผลิต 1.7 การบนั ทกึ บญั ชีรายรับ-รายจา่ ยประจาเดือน 5. กิจกรรมการเรียนรู้ 1. นาเข้าสู่บทเรยี นโดยการต้ังคาถามของครูเกย่ี วกับขอ้ มลู และสถานประกอบการที่ดาเนินกิจการ ดา้ นการผลติ สินค้าเพ่อื จาหน่าย 1.1 สถานประกอบการท่ีดาเนนิ การผลติ สนิ คา้ ต้องมีองคป์ ระกอบอะไรบ้าง 1.2 สนิ คา้ ที่นามาจาหน่าย 1 ชนิ้ มอี งคป์ ระกอบอะไรบา้ ง 2. ผู้เรยี นรว่ มกนั อภิปราย และวิเคราะหเ์ พ่ือตอบคาถาม พร้อมแสดงความคดิ เห็นตามพ้นื ฐานความรเู้ ดมิ 3. ผู้สอนแจง้ จุดประสงคก์ ารเรยี นร้แู ละกระบวนการจดั การเรียนรู้ประจาหน่วย

4. แจกใบความรู้ 1.1 ความรู้เบ้ืองตน้ เก่ยี วกับบัญชีต้นทนุ การผลิตและงบต้นทุนการผลิต ผเู้ รยี น ศกึ ษาเน้ือหาในใบความรู้ และในแบบเรียนรายวิชาตน้ ทุน 1 สานักพิมพ์วงั อักษร ผู้สอนและ ผู้เรยี นอภิปรายร่วมกนั 5. ลงมอื ปฏิบัติงานตามแบบฝกึ ปฏบิ ตั ทิ ้ายบทที่ 1 จานวน 7 ข้อ 6. ผู้สอนและผ้เู รยี นร่วมกันสรปุ และเฉลยแบบฝึกปฏิบัติในแต่ละข้อร่วมกนั 7. ผู้สอนแจกสมุดบันทึกบัญชรี ายรบั -รายจ่ายประจาเดอื นของแต่ละคน ประเมินผลเป็นรายเดือน 8. ประเมินผลการเรยี นรู้หลงั เรียนโดยใช้แบบทดสอบ 6. สื่อการเรียนรู้ 6.1. ใบความรูท้ ี่ 1.1 ความรู้เบ้ืองต้นเกย่ี วกับบัญชีตน้ ทุนการผลิตและงบต้นทุนการผลิต 6.2. แบบเรยี นรายวชิ าการบญั ชตี ้นทนุ 1 สานกั พมิ พว์ ังอักษร 6.3. แบบประเมินและเกณฑก์ ารประเมนิ 6.4. แบบทดสอบหลงั เรียนหน่วยที่ 1 6.5. สมดุ บันทกึ บัญชรี ายรบั -รายจ่าย 7. หลักฐานการเรยี นรู้ หลกั ฐานความรู้ 7.1 ผลการทดสอบหลงั เรยี นหน่วยท่ี 1 หลกั ฐานการปฏิบัติงาน 7.2 ผลงานจากแบบฝึกปฏิบตั ทิ า้ ยบท จานวน 7 ข้อ 7.2 สมดุ บันทึกบัญชรี ายรับ-รายจา่ ย 8. การวัดผลการประเมินผล 8.1 ประเมนิ ผลจาการปฏบิ ตั ิงานตามแบบฝกึ ปฏิบตั ิ 10% 8.2 ประเมินผลจากพฤติกรรมการเรียน 10% 8.3 ประเมินผลจากการบันทึกบัญชรี ายรับ-รายจ่ายรายเดือน 10% 8.4 ประเมนิ ผลจากการทดสอบหลงั เรียน 70% 9. กจิ กรรมเสนอแนะ/งานทมี่ อบหมาย - 10. เอกสารอ้างอิง 10.1 ใบความรู้ที่ 1.1 ความรเู้ บอื้ งตน้ เก่ียวกบั บัญชีตน้ ทุนการผลิตและงบตน้ ทนุ การผลติ 10.2 แบบเรียนรายวชิ าการบัญชีต้นทนุ 1 สานักพิมพ์วังอักษร 10.3 แบบประเมินและเกณฑก์ ารประเมิน 10.4 แบบทดสอบหลงั เรียน

ใบความร้ทู ี่ 1.1 ความรู้เบื้องต้นเก่ยี วกับบญั ชีต้นทนุ การผลิตและงบต้นทุนการผลิต ความหมายของตน้ ทุน ต้นทุน (Cost) คือ จานวนเงินที่จา่ ยไปเพื่อใช้ในการผลิตสินค้าทกุ ขัน้ ตอนต้ังแต่ การแปรสภาพวตั ถุดบิ จน เปลี่ยนสภาพเปน็ สินคา้ สาเรจ็ รปู ในทน่ี ้จี ะอธบิ ายถึงลักษณะของตน้ ทุนได้ดงั น้ี ต้นทุนท่ียังไม่หมดประโยชน์ (Unexpired Cost) หมายถึง ต้นทุนทยี่ ังสามารถใชป้ ระโยชนต์ อ่ ไปในอนาคต ต้นทุนดังกล่าว จะมสี ภาพเป็นสินทรัพย์ เชน่ ต้นทนุ ของสินคา้ คงเหลือ ซึ่งถือเป็นสนิ ทรัพย์(Asset) ที่ต้องนาไปแสดงใน งบดุล ตน้ ทนุ ท่ีหมดประโยชน์แล้ว (Expired Cost) หมายถึง ต้นทุนทใ่ี ชป้ ระโยชน์หมดแล้ว ซงึ่ ตอ้ งนาไปแสดงเปน็ ค่าใชจ้ า่ ย (Expense) ในงบกาไรขาดทุน โดยตน้ ทนุ ท่หี มดประโยชนแ์ ล้วแบง่ ออกเปน็ 2 สว่ น คอื ต้นทุนทหี่ มดประโยชน์ แลว้ และก่อให้เกดิ ผลตอบแทนกลบั มา เช่น ต้นทนุ ของสนิ คา้ ท่ขี ายไป และตน้ ทนุ ท่หี มดประโยชนแ์ ล้วและไม่ก่อใหเ้ กิด ผลตอบแทนกลบั มา เช่นสนิ คา้ ถูกไฟไหม้ ซ่ึงจะถือเปน็ ผลขาดทนุ (Loss) ท่จี ะต้องนาไปแสดงในงบกาไรขาดทนุ บญั ชตี น้ ทุนและแนวคดิ เก่ยี วกับบัญชตี ้นทุน การบัญชีตน้ ทนุ (Cost Accounting) หมายถึง การเก็บรวบรวมขอ้ มลู ตน้ ทุนท่กี จิ การไดล้ งทุนไปเพื่อให้ได้มา ซง่ึ สินคา้ และบริการตา่ ง ๆ และจัดทารายงานเก่ยี วกับตน้ ทุนในการผลติ สนิ คา้ และใหบ้ ริการ นอกจากนัน้ แล้ว การบัญชี ต้นทุนยงั ใหข้ ้อมลู ทเ่ี ป็นเครื่องมือสาหรบั การวางแผน การควบคมุ และการตัดสินใจของฝ่ายบริหารอกี ด้วย วตั ถุประสงค์ของการบนั ทึกบญั ชีต้นทนุ 1. เพ่อื ใชว้ ดั ผลการดาเนนิ งาน การวัดผลการดาเนนิ งานสาหรับงวดบัญชหี นึ่ง ๆ โดยต้อง เกบ็ รวบรวมข้อมลู เกี่ยวกับต้นทุน เพ่ือคานวณตน้ ทุนของสนิ ค้าที่ขายไป หรือท่เี รยี กว่า ต้นทนุ ขาย ซ่งึ จะตอ้ งนาไป เปรียบเทยี บกบั รายไดข้ องงวดใน งบกาไรขาดทุน เพ่ือจะไดท้ ราบผลการดาเนินงานของกจิ การ 2. เพ่อื การตีราคาสินค้าคงเหลือ สินคา้ คงเหลอื ของกจิ การอุตสาหกรรมประกอบดว้ ย วตั ถุดิบ งานระหว่างผลิต สนิ ค้าสาเร็จรูป ขอ้ มูลทรี่ วบรวมไวอ้ ยา่ งถกู ต้อง และครบถว้ น สามารถทีจ่ ะนามาคานวณต้นทนุ ของสินค้าคงเหลือ ณ วันสน้ิ งวดบัญชี เพอื่ แสดงสนิ ค้าคงเหลอื ดงั กล่าวใน งบดลุ ได้อยา่ งถูกต้องน่าเช่อื ถือ 3. เพอ่ื ใช้ข้อมลู ในการวางแผนและควบคุม การวางแผน เป็นการกาหนดแนวทางในการปฏิบัตเิ พื่อใหว้ ัตถปุ ระสงค์ที่วางไว้ โดยเคร่อื งมือสาคัญในการวางแผนคอื งบประมาณ (Budget)

การควบคมุ คือการดาเนนิ การตามแผนงานทวี่ างไว้ และระมัดระวงั ให้ต้นทุนท่ี เกดิ ขึ้นเป็นไปตามงบประมาณทีว่ างไว้ ซึ่งจะต้องมกี ารวดั และประเมนิ ผลการดาเนินงาน โดยจดั ทา รายงานผลการ ปฏิบัติงาน (Performance report) แลว้ นามาเปรยี บเทยี บกับงบประมาณทว่ี างไว้ ถา้ ต้นทุนทเี่ กิดขึ้นจริงสงู กวา่ งบประมาณทีต่ ง้ั ไว้ ฝา่ ยบรหิ ารต้องหาสาเหตุผลต่างน้นั เพื่อทจี่ ะได้หาทางแกไ้ ขตอ่ ไป 4. เพอ่ื ใช้ขอ้ มูลในการตดั สินใจ การบัญชตี ้นทนุ จะเป็นสว่ นสาคัญในการตดั สนิ ใจในปัญหาตา่ ง ๆ เพราะการ ตดั สินใจจะเป็นส่วนสาคญั ในการตดั สนิ ใจในปญั หาตา่ ง ๆ เพราะการตดั สนิ ใจส่วนมากจะตอ้ งใช้ต้นทนุ โดยจะยึดหลักการ เปรียบเทียบต้นทุนและรายได้ในอนาคต ซ่ึงจะต้องนาขอ้ มลู ตน้ ทุนที่เกิดขน้ึ ในอดตี มาปรับให้เข้ากบั สถานการณ์ จากวตั ถุประสงคข์ องการบัญชีต้นทุนทีก่ ล่าวมา จะเห็นไดว้ ่าวตั ถปุ ระสงคส์ องประการแรกเป็นส่วนหน่ึงของการ บัญชกี ารเงิน เนอ่ื งจากต้องใช้ขอ้ มูลเกยี่ วกบั ตน้ ทนุ ของสินค้าในการจัดทางบการเงิน กล่าวคือ จะต้องแสดงขอ้ มลู เก่ยี วกับ ตน้ ทุนของสินคา้ ท่ีขายหรือต้นทุนขายในงบกาไรขาดทนุ และแสดงข้อมลู ตน้ ทนุ สินค้าคงเหลือในงบดลุ ซง่ึ งบการเงินท่ี จดั ทาขึน้ จะตอ้ งนาเสนอต่อบุคคลภายนอก สว่ นวตั ถปุ ระสงค์สองประการหลงั เป็นส่วนหนึ่งของการบัญชีบรหิ าร เน่ืองจากตอ้ งใชข้ อ้ มูลเกี่ยวกับต้นทุนในการวางแผน การควบคุม และการตัดสินใจ ลกั ษณะการจาแนกต้นทนุ แต่ละประเภท การศึกษาวชิ าการบญั ชีต้นทุน จะตอ้ งทาความเข้าใจกบั ต้นทุนประเภทตา่ ง ๆ เพ่ือเป็นพ้ืนฐานในการศึกษาวิชา อืน่ ท่ีเกยี่ วขอ้ ง ในทนี่ ี้สามารถจาแนกประเภทต้นทนุ ดงั น้ี 1. จาแนกตน้ ทนุ ตามลกั ษณะสว่ นประกอบของผลติ ภัณฑ์ 2. จาแนกต้นทุนตามความสาคัญท่ีมีต่อการผลติ 3. จาแนกต้นทุนตามพฤติกรรมท่ีมีความสัมพันธ์กบั ระดบั กจิ กรรม 4. จาแนกต้นทุนเพื่อวดั ผลการดาเนนิ งาน 5. จาแนกต้นทนุ ตามหน้าท่ีงาน 6. จาแนกต้นทนุ ตามลกั ษณะความรบั ผิดชอบ 7. จาแนกตน้ ทุนตามวตั ถุประสงคข์ องการตดั สนิ ใจ 1. จาแนกต้นทุนตามลกั ษณะส่วนประกอบของผลติ ภัณฑ์ ตน้ ทุนผลิตภณั ฑ์ (Product Costs) ประกอบดว้ ยตน้ ทนุ ท่ีเกดิ ขึน้ ทงั้ หมดในการผลติ สินค้า แบ่งเป็น 3 สว่ น คือ ต้นทนุ วัตถุดบิ ต้นทนุ ค่าแรงงาน และค่าใช้จ่ายการผลติ 1. ตน้ ทนุ วัตถุดบิ (Material Cost) วตั ถุดบิ เป็นสว่ นประกอบทสี่ าคัญในการผลติ สินค้า ซึง่ ต้นทุนทเี่ กี่ยวกบั การใช้ วตั ถดุ บิ ในการผลติ แบ่งออกเป็น 2 ประเภท

1. ตน้ ทุนวัตถุดิบทางตรง (Direct Material Cost: DM) หมายถงึ ต้นทุนของ วัตถดุ บิ ที่เป็นสว่ นประกอบสาคญั ทีน่ ามาแปรสภาพให้เป็นสินคา้ สาเร็จรูป 2. ต้นทนุ วัตถุดิบทางอ้อม (Indirect Material Cost: IDM) หมายถงึ ตน้ ทนุ ของ วัตถุดิบท่เี ป็นสว่ นประกอบในการผลิตสินค้าสาเร็จรูป ซึ่งไมเ่ ป็นสว่ นประกอบที่สาคัญ เปน็ ส่วนประกอบจานวนน้อย และ ไม่สามารถทจ่ี ะคานวณเป็นต้นทุนของสินคา้ แต่ละหนว่ ยได้โดยตรงและชดั เจน 2. ตน้ ทนุ ค่าแรงงาน (Labor Cost) คา่ แรงงาน หมายถงึ ผลตอบแทนที่กิจการต้องจา่ ยใหแ้ กค่ นงานหรอื ลูกจ้าง ทีท่ าหน้าที่ เก่ยี วข้องกับการผลติ สินคา้ 2.1 ต้นทุนคา่ แรงงานทางตรง (Direct Labor Cost: DL) หมายถึง คา่ แรงงานทจ่ี า่ ย ใหก้ ับคนงานท่ที าหน้าที่แปรสภาพวตั ถดุ ิบทางตรงให้เปน็ สินคา้ สาเร็จรปู และสามารถคานวณต้นทุนของสินค้าแต่ละ หน่วยไดง้ า่ ยและชัดเจน 2.2 ต้นทนุ ค่าแรงงานทางอ้อม (Indirect Labor Cost: DL) หมายถึง คา่ แรงงานที่ จา่ ยใหก้ บั คนงานท่ที าหนา้ ทผ่ี ลิตสินคา้ แตไ่ ม่ได้ทาหน้าทใี่ นการผลิตสินคา้ โดยตรง และไม่สามารถคานวณเป็นตน้ ทุนของ สนิ ค้าแต่ละหน่วยโดยตรง 3. คา่ ใช้จ่ายในการผลิต ค่าใช้จา่ ยในการผลิต หมายถงึ ต้นทุนทีเ่ กย่ี วกบั การผลิตสนิ ค้าที่ไมใ่ ชต่ ้นทนุ วตั ถุดิบทางตรง คา่ แรงงาน ทางตรง แต่เปน็ ต้นทนุ ทท่ี าให้การผลติ ดาเนนิ ไปได้ เปน็ คา่ ใช้จา่ ยตา่ งๆ ทเ่ี กดิ ขน้ึ ในโรงงาน ซ่ึงจัดเปน็ คา่ ใชจ้ า่ ยทางอ้อม คือไมส่ ามารถคานวณเป็นตน้ ทุนสนิ คา้ ในแต่ละหน่วยไดโ้ ดยตรง ซงึ่ คา่ ใช้จา่ ยในการผลติ อาจแบ่งไดเ้ ปน็ 3 ประเภท ไดแ้ ก่ 1.วัตถดุ บิ ทางออ้ ม หรือวัสดโุ รงงานใชไ้ ป หมายถึง ตน้ ทุนของวัตถุดบิ ท่เี ปน็ สว่ นประกอบในการผลิตสนิ ค้า ซึ่งไม่เปน็ สว่ นประกอบทส่ี าคัญเป็นส่วนประกอบจานวนนอ้ ย และไม่สามารถที่จะคานวณ เป็นต้นทุนของสินค้าแต่ละหน่วยได้โดยตรงและชดั เจน 2. ค่าแรงงานทางอ้อม หมายถึง คา่ แรงงานท่ีจ่ายให้กบั คนงานที่ทาหน้าทผ่ี ลติ สนิ ค้า แตไ่ ม่ได้ทาหน้าท่ใี นการผลติ สนิ คา้ โดยตรง และไม่สามารถคานวณเป็นตน้ ทุนของสินคา้ แต่ละหนว่ ยโดยตรง 3. ค่าใชจ้ า่ ยการผลติ อืน่ ๆ หมายถึง ค่าใช้จา่ ยการผลติ ทุกชนดิ ทไี่ ม่ใช่วัตถดุ บิ ทางตรงและแรงงาน ทางตรง เชน่ เงินเดอื นผู้ควบคุมคนงานในโรงงาน คา่ เสื่อมราคาเคร่ืองจักรอุปกรณ์ และอาคารโรงงาน ค่าน้า ค่าไฟฟา้ โรงงาน ภาษีทรพั ยส์ นิ คา่ เช่าโรงงาน ฯลฯ

สูตรการคานวณต้นทนุ การผลติ ต้นทนุ การผลิต = วตั ถุดบิ ทางตรง + ค่าแรงงานทางตรง+ ค่าใชจ้ า่ ยในการผลิต 2. จาแนกต้นทุนตามความสาคัญท่ีมีตอ่ การผลิต สามารถจาแนกได้ 2 ประเภท 2.1 ตน้ ทุนขนั้ ตน้ (Prime Cost) หมายถงึ ตน้ ทุนที่เกิดขนึ้ เบ้ืองต้นในการผลิตสินคา้ ซ่ึงได้แก่ ต้นทุนวตั ถดุ บิ ทางตรง และตน้ ทนุ แรงงานทางตรง สตู รในการคานวณหาตน้ ทนุ ขนั้ ตน้ ตน้ ทนุ ขนั้ ตน้ =วัตถดุ บิ ทางตรง + ค่าแรงงานทางตรง 2.2 ต้นทุนแปรสภาพ (Conversion Cost) หมายถึง ตน้ ทนุ ทใี่ ชใ้ นการเปลีย่ นสภาพวัตถุดบิ ทางตรงให้เป็น สินค้าสาเรจ็ รูป ซง่ึ ประกอบด้วย ค่าแรงงานทางตรง และค่าใช้จ่ายในการผลิต สตู รในการคานวณหาตน้ ทนุ แปรสภาพ ต้นทนุ เปลี่ยนสภาพ = คา่ แรงงานทางตรง + ค่าใช้จา่ ยในการผลติ 3. จาแนกต้นทนุ ตามพฤตกิ รรมที่มคี วามสัมพันธก์ บั ระดับกจิ กรรม พฤตกิ รรมต้นทนุ คือ ลกั ษณะของต้นทนุ ที่เปล่ยี นแปลงไปเมื่อกิจกรรมของหน่วยงานเปลี่ยนแปลง จาแนก เปน็ 3 ประเภทคือ 3.1 ตน้ ทุนผันแปร (Variable Cost) คือ ต้นทุนท่ีจานวนรวมจะผันแปรไปตามการ เปล่ียนแปลงของกจิ กรรม 3.2 ต้นทนุ คงที่ ( Fixed Cost) คอื ต้นทนุ ทีจ่ านวนรวมคงท่ี ไมผ่ ันแปรไปตามการ เปล่ียนแปลงของกจิ กรรม 3.3 ต้นทุนผสม ( Mixed Cost) คอื ตน้ ทนุ ทีม่ ีพฤติกรรมเป็นทัง้ แบบต้นทนุ คงที่ และตน้ ทุน ผันแปร ดงั นัน้ จะเพ่ิมหรือลดไปตามการเปล่ยี นแปลงของระดับกจิ กรรม แต่การเปลย่ี นแปลงไม่ได้เปน็ สดั ส่วนเดยี วกัน เหมือนต้นทุนผนั แปร

4. จาแนกตน้ ทุนเพ่อื วดั ผลการดาเนินงาน ตน้ ทนุ ประเภทนสี้ ามารถจาแนกได้ 2 ประเภท 4.1 ต้นทุนผลิตภัณฑ์ (Product Cost) หมายถงึ ต้นทนุ ที่คิดเป็นต้นทุนของสินคา้ ไดแ้ ก่ วัตถทุ างตรง ค่าแรงทางตรง และค่าใชจ้ า่ ยการผลิต ตน้ ทุนเหล่านจี้ ะถือเป็นต้นทุนผลิตภณั ฑท์ ีม่ ีสภาพเปน็ สนิ ทรพั ย์ จนกวา่ จะถูกขายออกไป ตน้ ทุนของสนิ ค้าทข่ี ายออกไป จะเรียกว่า ต้นทนุ ขาย ซ่ึงจะถือเป็นค่าใชจ้ า่ ยทจ่ี ะต้องนาไปหัก จากรายได้ของงวดในงบกาไรขาดทุน 4.2 ตน้ ทนุ งวดเวลา (Period Cost) หายถงึ ตน้ ทนุ ทีห่ มดประโยชน์แล้วในงวดเวลานนั้ จะตอ้ งนาไปหักรายได้ของงวดเวลาเดยี วกัน เพอื่ วัดผลการดาเนินงาน ซึง่ ได้แก่ ต้นทนุ คา่ ใช้จา่ ยทุกรายการทจี่ ะปรากฏใน งบกาไรขาดทุน อันประกอบด้วย ตน้ ทุนขาย คา่ ใช้จ่ายในการขาย คา่ ใชจ้ ่ายในการบรหิ าร รวมทงั้ คา่ ใช้จ่ายอน่ื ๆ 5. จาแนกตน้ ทุนตามหนา้ ที่งาน แบ่งออกเปน็ 2 ประเภท ไดแ้ ก่ 5.1 ต้นทนุ เกยี่ วกับการผลติ หมายถึง ต้นทนุ ทง้ั หมดที่เกย่ี วขอ้ งกบั การผลิตสนิ คา้ ปกติเป็น ตน้ ทนุ ท่ีเกิดขน้ึ ในโรงงาน ซงึ่ ไดแ้ ก่ วัตถดุ บิ ทางตรง ค่าแรงงานทางตรง ค่าใชจ้ ่ายในการผลติ 5.2 ต้นทนุ ทไี่ มเ่ ก่ียวกบั การผลิต หมายถึง ต้นทนุ ทเ่ี กย่ี วข้องกบั การผลิตสนิ คา้ ซ่ึงสามารถ แบ่งได้เป็น 3 ประเภท คือ 5.2.1 ต้นทนุ ทางการตลาด 5.2.2 ตน้ ทุนทางการบรหิ าร 5.2.3 ต้นทนุ ทางการเงนิ 6. การจาแนกต้นทุนตามลักษณะความรับผดิ ชอบ การจาแนกต้นทุนตามลักษณะความรบั ผิดชอบ ซงึ่ สามารถจาแนกออกเปน็ 2 ประเภท ไดแ้ ก่ 6.1 ตน้ ทุนท่ีควบคุมได้ หมายถงึ ตน้ ทนุ ทสี่ ามารถระบุได้วา่ หน่วยงานใดหรอื บคุ คล ใดเป็นผรู้ ับผิดชอบหรอื มีอานาจทีจ่ ะทาใหต้ ้นทุนจานวนนัน้ เพิม่ ขน้ึ หรือลดลงจากการตดั สนิ ใจของผ้มู ีอานาจน้นั 6.2 ต้นทนุ ทค่ี วบคุมไมไ่ ด้ หมายถึง ต้นทุนทไ่ี ม่ได้ท่หี นว่ ยงานหรือผบู้ ริหารในระดบั น้ัน ๆจะควบคมุ ได้ คือ ไม่มีอานาจท่ีจะทาให้ต้นทุนนน้ั เปลี่ยนแปลงได้ 7. จาแนกต้นทนุ ตามวัตถุประสงค์ของการตัดสินใจ 7.1. ต้นทนุ จม หมายถงึ ตน้ ทุนทเ่ี กิดขึน้ จากการตัดสินใจในอดีต ซึ่งจะไมม่ ผี ลต่อกา ตดั สินใจในปจั จบุ นั เช่น ค่าเช่าโรงงานระยะยาว คา่ เสือ่ มราคาสินทรพั ย์ถาวร

7.2. ตน้ ทนุ สว่ นแตกตา่ ง หมายถงึ ตน้ ทนุ ที่เปล่ยี นแปลงไปจากเดมิ เนื่องจากการ เปล่ียนแปลงวธิ ีการปฏิบตั ิ หรือ เปล่ยี นแปลงระดบั กิจกรรม เชน่ การเปลี่ยนแปลงเคร่ืองจักร กิจการอาจดาเนนิ การ ตดิ ตง้ั เคร่ืองจกั รใหมแ่ ทนเครื่องจกั รเกา่ ดงั นน้ั ต้นทุนสว่ นแตกตา่ งในลักษณะน้ีอาจเกิดขึ้นได้โดย จะมี 2 ลกั ษณะ คอื ตน้ ทนุ สว่ นเพิ่ม และต้นทุนส่วนลด 7.3 ตน้ ทุนเสียโอกาส หมายถึง ผลตอบแทนท่ีกิจการต้องสญู เสยี ไปเนื่องจากการตัดสนิ ใจเลอื กทางเลือกอี ทางเลอื กหน่ึง ตน้ ทนุ เสียโอกาสเป็นตน้ ทนุ ที่ไม่ไดจ้ ่ายเปน็ เงินออกไป เป็นต้นท่ีกจิ การวิเคราะหข์ น้ึ เพื่อใช้ในการตัดสินใจ เท่านน้ั 7.4 ตน้ ทนุ ท่ีหลกี เลี่ยงได้ และต้นทนุ ทห่ี ลีกเลีย่ งไม่ได้ ตน้ ทุนท่หี ลีกเลี่ยงได้ หมายถงึ ตน้ ทนุ ท่ีไม่เกิดขึ้นหรือต้นทนุ ที่ประหยัดไดห้ ากยกเลิกหรือหยุด กจิ กรรม ตน้ ทุนท่ีหลกี เล่ยี งไม่ได้ หมายถงึ ต้นทนุ ที่ยงั คงเกิดขึ้น แมว้ า่ จะยกเลกิ หรือหยดุ กจิ กรรมชวั่ คราว 7.5 ต้นทุนปิดโรงงาน หมายถึง ตน้ ทุนทย่ี ังคงเกิดข้นึ แม้ว่ากิจการหยุดการผลิตหรือปดิ โรงงานชั่วคราว ใน ภาวะเศรษฐกิจตกตา่ ต้นทุนปดิ โรงงาน ถอื เป็นตน้ ทนุ ที่หลกี เลีย่ งไม่ได้ แตจ่ ะมีความหมายเฉพาะ เพราะสามารถใช้ได้ เฉพาะปญั หาการปดิ โรงงานช่ัวคราวนั้น จากวงจรขา้ งต้นสามารถสรุปวงจรของงานไดด้ งั น้ี 1. การจัดหา(Procurement) จัดหาเกยี่ วกบั การสงั่ ซอื้ วัตถดุ บิ การรับมอบและการเกบ็ รักษา วัตถดุ ิบรวมทง้ั การจัดหาและการจดั เตรยี มแรงงาน 2. การผลติ (Production) เก่ียวกับการขนสง่ วัตถดุ บิ จากคลงั ท่เี กบ็ ไปยงั โรงงาน การใช้ แรงงาน เคร่ืองจกั ร เคร่ืองมือ อปุ กรณโ์ รงงาน ตลอดจนต้นทุนอนื่ เพ่ือผลิตสนิ ค้าสาเรจ็ รูป 3. การเกบ็ สนิ ค้าในคลังสินค้า(Warehousing) เก่ยี วกบั สนิ ค้าสาเร็จรูปทผี่ ลิตเสรจ็ แล้วจาก โรงงานนาไปเก็บในคลงั สนิ คา้ เพอ่ื รอจาหนา่ ยต่อไป 4. การขาย(Selling) การติดตอ่ การขนส่งสนิ คา้ จากคลงั สินค้าไปยงั ลูกค้าตลอดจนการเกบ็ เงนิ จากลูกคา้

วงจรตน้ ทนุ และการบันทึกบันทึกรายการต่าง ๆ ตามวงจรบญั ชี วงจรตน้ ทนุ ต้นทนุ ในการผลติ สนิ ค้าประกอบไปดว้ ย วตั ถดุ บิ ทางตรง ค่าแรงงานทางตรง ค่าใช้จ่ายในการผลิต และวงจรของงานซึ่ง จะประกอบไปดว้ ย การจัดหา การผลิต การเก็บรักษาสินคา้ และการขาย จะมีความสอดคลอ้ งกนั ตามท่ปี รากฏในรูป ดังนี้ จดั หา ดาเนินการผลิต การเกบ็ สนิ คา้ การขาย วตั ถุดบิ งานระหวา่ ง สินคา้ สาเร็จรูป ตน้ ทุนขาย คา่ แรงงาน กาไรขาดทนุ คา่ ใชจ้ า่ ยการผลติ

วธิ กี ารรวบรวมตน้ ทุน การรวบรวมต้นทนุ สินค้าทีผ่ ลิต ซึ่งจะต้องสอดคล้องกบั วิธกี าร สามารถดาเนินการรวบรวมได้ 2 วธิ ี 1. วธิ ีการบัญชตี น้ ทุนงาน การบญั ชตี ้นทุนงานสั่งทา หมายถงึ วธิ กี ารคานวณต้นทุนการผลติ สินค้าตามที่ลกู ค้าสั่ง เหมาะสาหรับกิจการทรี่ ับจ้างทาการผลิตสินคา้ ซึ่งสินคา้ ท่ผี ลิตจะมีลักษณะแตกต่างกันตามคาสั่งของลกู ค้า การรวบรวม ต้นทุนจะแยกตามชนิดของสินค้าที่ผลิต โดยสะสมต้นทุนตั้งแต่เร่ิมผลิตจนเสร็จเป็นสินค้าสาเร็จรูป และเมื่อผลิตเสร็จ แลว้ จะส่งมอบใหล้ กู คา้ ทันที ไมม่ ีการเกบ็ ไวเ้ พอื่ ขายในภายหลัง 2. วิธีการบัญชีตน้ ทุนตอน หรืออาจจะเรียกว่าการบัญชีต้นทุนช่วงการผลิตเป็นการคานวณต้นทุนการผลิต ซึ่ง ใช้กับกิจการที่ทาการผลิตสินค้าเป็นจานวนมาก มีการผลิตต่อเนื่องกันไป ปกติจะผลิตสินค้าเพื่อเก็บไว้ขายในภายหลัง เช่น กิจการผลิตปูนซีเมนต์ น้ามัน นอกจากนี้การผลิตท่ีต้องผ่านกระบวนการผลิตหลายแผนก กิจการจะต้องกาหนด กระบวนการผลิตทีเ่ ป็นมาตรฐานเดยี วกัน และมีการแบ่งงานกันในแตล่ ะแผนก ต้นทุนการผลิตท้งั ทางตรงและทางออ้ มไม่ สามารถคิดเข้ากับงานชิ้นใดชิ้นหนึ่งได้ การรายงานต้นทุนและรายงานสรุปต้นทุนแต่ละแผนกจะทาได้เม่ือสิ้นงวด โดยท่ัวไปนิยมรวบรวมตน้ ทุนของแผนกตา่ ง ๆ ตามงวดเวลา 1 เดอื น การบันทกึ บนั ทึกรายการต่าง ๆ ตามวงจรบัญชี วธิ ีการบันทกึ บัญชตี ามรายการต่าง ๆ ตามวงจรบัญชีจะต้องทาความเขา้ ใจถึงลกั ษณะของสนิ ค้าคงเหลือของ กิจการอุตสาหกรรม ซ่ึงสามารถแบง่ ออกเป็น 3 ประเภท ไดแ้ ก่ 1. วัตถดุ ิบคงเหลอื หมายถึง วัตถดุ ิบและวสั ดโุ รงงานท่ียังไม่ไดเ้ บิกมาใชแ้ ละยังคงเหลืออยู่ ณ วนั ส้นิ งวด 2. สนิ ค้าระหว่างผลติ เหลือ หมายถงึ ต้นทุนในการผลิตสินค้าทีย่ งั ไมเ่ สร็จสมบูรณแ์ ละยงั คง คา้ งอยู่ ในกระบวนการผลิต ณ วนั สิ้นงวดต้นทนุ ของงานระหว่างทาจะเทา่ กบั ผลรวมของวตั ถุดบิ ทางตรง ค่าแรงงาน ทางตรง และค่าใชจ้ ่ายในการผลติ ส่วนทเ่ี บกิ เข้าสู่กระบวนการผลติ 3. สินคา้ สาเรจ็ รปู คงเหลอื หมายถงึ ตน้ ทุนของสนิ ค้าทผ่ี ลิตเสร็จแลว้ แต่ยังไม่ขาย และยงั คง เหลืออยู่ ณ วนั ส้นิ งวด สาหรับการบนั ทึกบัญชีสินคา้ คงเหลือ มี 2 วิธี คอื การบันทึกบญั ชีสินคา้ คงเหลอื แบบสิน้ งวด และการบนั ทึกบัญชสี นิ คา้ คงเหลือแบบต่อเน่ือง สาหรบั การบนั ทกึ บญั ชีในระบบบัญชีตน้ ทนุ จะใชก้ ารบนั ทึกบญั ชี แบบต่อเนื่อง เพราะเปน็ วิธีซ่ึงสามารถที่จะคานวณตน้ ทนุ สินคา้ ขายและสินคา้ คงเหลอื ได้อย่างรวดเร็ว นอกจากนน้ั ยังเป็น สิง่ ท่ีจะสามารถควบคุมภายในกิจการได้ดีอีกด้วย การคานวณตน้ ทนุ สินค้าท่ผี ลิตมี 2 วธิ คี ือ 1. การคานวณต้นทุนตามวธิ ตี น้ ทุนจริง คือการบันทึกบัญชีวตั ถุดบิ ทางตรง ค่าแรงงานทางตรง และคา่ ใชจ้ ่าย ในการผลติ ทเ่ี กิดขนึ้ จรงิ ทั้งหมด ต้นทนุ ทั้ง 3 ประเภทนจ้ี ะถกู โอนไปบญั ชีงานระหว่างทาในกระบวนการผลติ เมื่อผลิต เสรจ็ ต้นทนุ งานระหว่างทาก็จะถูกโอนไปบัญชสี ินค้าสาเรจ็ รูป เมือ่ มีการจาหนา่ ยสินค้าออกไปจากบัญชีสินค้าสาเรจ็ รปู

จะถกู โอนไปยงั บญั ชตี น้ ทนุ สนิ คา้ ท่ีขาย ดังแยกประเภทท่ีแสดงดังรปู วตั ถุดิบ งานระหว่างทา สนิ ค้าสาเร็จรูป ตน้ ทนุ ขาย วตั ถดุ ิบทางตรง ตน้ ทุนสนิ คา้ ต้นทนุ สนิ ค้า วตั ถุดิบทางอ้อม ทผ่ี ลิตเสร็จ ทขี่ ายได้ คา่ แรงงาน กาไรขาดทุน คา่ แรงงานทางตรง ค่าแรงงานทางอ้อม ค่าใช้จา่ ยการผลิต ค่าน้า คา่ ไฟฟ้าในโรงงาน วสั ดุโรงงานใช้ไป ฯลฯ

3. การคานวณต้นทุนตามวธิ ีตน้ ทนุ ปกติ คือการบันทึกบญั ชวี ัตถดุ บิ ทางตรง ค่าแรงงานทางตรงที่ เกิดข้นึ จริง ส่วนค่าใช้จ่ายในการผลติ จะคิดจากอตั ราค่าใช้จ่ายการผลิตคิดเข้างานท่ีกาหนดไว้ ค่าใช้จา่ ยการผลติ ทเี่ กิดข้ึนจริงจะถูกนามาเปรียบเทียบกับค่าใช้จ่ายการผลติ คดิ เข้างาน ผลต่างทง้ั 2 บัญชจี ะปรบั ปรงุ กับบัญชตี ้นทุนขายการเคลือ่ นไหวดงั ท่ีแสดงดงั รปู วัตถดุ บิ งานระหวา่ งทา สินค้าสาเร็จรู ตน้ ทุนขาย ตน้ ทนุ สนิ คา้ วัตถดุ ิบทางตรง ต้นทนุ สินคา้ วตั ถดุ ิบทางอ้อม ท่ีผลิตเสรจ็ ทขี่ ายได้ คา่ แรงงาน กาไรขาดทุน คา่ แรงงานทางตรง ค่าแรงงานทางอ้อม ค่าใช้จา่ ยการผลติ ค่านา้ คา่ ไฟฟา้ ในโรงงาน ค่าใชจ้ า่ ยการผลติ คิดเข้างาน วัสดโุ รงงานใชไ้ ป ฯลฯ

ความแตกต่างระหว่างระบบการบัญชตี ้นทนุ งานส่งั ทาและระบบการบัญชีต้นทนุ ช่วงการผลิต ระบบการบัญชีของท้ัง 2 วิธีน้ี มีวัตถุประสงค์อย่างเดียวกันคือ การคานวณต้นทุนการผลิต ต้นทุนสินค้า คงเหลือ และคาดคะเนผลกาไรท่ีจะได้รับ วิธกี ารรวบรวมตน้ ทุนของวธิ ีการบญั ชีตน้ ทุนงานสงั่ ทากับวธิ กี ารบัญชีต้นทุนชว่ ง การผลิตจะแตกต่างกันตามวัตถปุ ระสงค์ในการหาต้นทุน และวัตถุประสงค์ในการผลิตสินค้า ซ่งึ สามารถสรุปข้อแตกตา่ ง ได้ 2 ประการคือ 1. วัตถปุ ระสงคแ์ ละกระบวนการสะสมขอ้ มลู รายการ วธิ ีการบัญชีต้นทุนงานสั่งทา วธิ ีการบญั ชตี น้ ทุนช่วงการผลติ 1. การผลิต - เพอื่ ขายโดยทว่ั ไปเป็นสินค้าเฉพาะ - เพอ่ื ขายโดยทว่ั ไป - ตามคาส่ังของลูกค้าเฉพาะราย - ผลิตเป็นจานวนมาก - จานวนการผลิตมีมากหรอื น้อยก็ได้ - ไม่มีคาสงั่ ใหผ้ ลติ เฉพาะราย 2. ลักษณะของสินค้า - ลูกค้าเปน็ ผกู้ าหนดคุณลกั ษณะของ - มีลักษณะเหมอื นกันหรือคล้าย ๆ สินค้า กันตามประเภทสนิ ค้าของกิจการ - มีความแตกต่างของสินคา้ ไม่สามารถแยกความแตกต่างได้ 3. การรายงานตน้ ทนุ - จะแยกตน้ ทนุ ของงานแต่ละงาน - รายงานตน้ ทุนตามกระบวนการ การผลิต ตามท่ีลกู ค้าส่งั ผลติ รายแผนก - มีบัตรตน้ ทุนงาน เปน็ บัญชีแยก - โอนการสะสมต้นทนุ จากแผนก ประเภทย่อยงานระหวา่ งทา แรกจนถึงแผนกสดุ ทา้ ย ในกระบวนการผลิต - รายงานตน้ ทุนแต่ละแผนกเปน็ บัญชยี ่อย 4. การรวบรวมต้นทนุ - ต้งั แต่เริ่มผลิตของงานแต่ละงานจน - รวบรวมเปน็ งวด ๆ ท่วั ไปนิยม ที่เกิดขน้ึ ผลติ เสร็จพร้อมส่งมอบให้ลกู ค้า รวบรวมต้นทุนตามงวดเวลา 1 เดือน 5. ตน้ ทนุ การผลิต - มีการแยกตน้ ทุนการผลติ ออกเปน็ - จะไม่แยกประเภทต้นทนุ เป็น วัตถดุ ิบทางตรง คา่ แรงงานทาง ทางตรงหรอื ทางอ้อม แต่จะแบ่ง ตรง และค่าใช้จา่ ยการผลิต ตน้ ทนุ การผลติ ออกเปน็ 2 สว่ น - เนน้ หนักทรี่ าคาต้นทุนแต่ละราย คอื ต้นทนุ วตั ถดุ ิบและตน้ ทุน ของใบส่งั ทา เปลย่ี นสภาพ (คา่ แรงงาน + คา่ - จะคดิ ราคาต้นทุนเขา้ กับงานแตล่ ะ ใช้จ่ายการผลติ ) งานโดยตรง เมอ่ื งานเสรจ็ แล้ว - เนน้ หนักทค่ี า่ ใชจ้ า่ ยของแต่ละแผนกงาน - จะคิดตน้ ทุนการผลติ เขา้ แผนก ผลติ กอ่ น แล้วจึงคานวณเขา้ เปน็ ต้นทนุ สนิ ค้าภายหลังตามจานวนสินคา้ ที่ ผลติ เสร็จ

2. ผลประโยชนท์ ่ีไดร้ บั รายการ วธิ กี ารบญั ชตี น้ ทุนงานส่ังทา วิธกี ารบญั ชตี น้ ทุนช่วงการผลติ 1. การบนั ทกึ บัญชี - ยงุ่ ยากและซับซ้อนเพราะตอ้ งแยก - ประหยัดและงา่ ย เพราะไม่ต้อง คานวณตน้ ทุน วตั ถุดบิ ทางตรง แยกต้นทุนทางตรง และต้นทุน คา่ แรงงานทางตรง และคา่ ใช้จา่ ย ทางออ้ ม การผลติ 2. การประเมินปรมิ าณ - เปน็ การประเมนิ ปริมาณผลการ - เปน็ การประเมินปรมิ าณผลการ ผลิตทงั้ แผนก ผลการผลติ ผลิตแต่ละชิน้ หรือแตล่ ะรุน่ เปรยี บเทยี บจดุ ม่งุ หมายระหว่างการบัญชีตน้ ทนุ งานสงั่ ทา และการบัญชตี น้ ทนุ ชว่ งการผลติ ระบบการบญั ชีตน้ ทุนงานส่ังทา ต้นทนุ การผลิต จดุ มงุ่ หมายของตน้ ทนุ วตั ถุดิบทางตรง แผนกผลิต งานท่ีผลิตเพื่อขายหรือตาม คา่ แรงงานทางตรง คาสงั่ ของลูกคา้ ค่าใชจ้ ่ายการผลิตสินคา้ เขา้ งาน คานวณตน้ ทนุ ตอ่ หน่วยของแต่ละงานเม่ือผลติ เสร็จ งานหนง่ึ ๆ อาจใชเ้ วลาผลิตเกินกวา่ 1 งวดบญั ชี

ระบบการบญั ชีตน้ ทนุ ชว่ งการผลิต ต้นทุนการผลิต จุดมุง่ หมายของต้นทุน วตั ถดุ ิบ 1. คานวณตน้ ทุนตอ่ หน่วยจากหน่วยที่นาเขา้ คา่ แรงงาน ค่าใชจ้ ่ายการผลิตสินคา้ เขา้ งาน ผลิต ไปแตล่ ะแผนก 2. เมื่อสิ้นงวดเวลาหน่ึง จะคานวณตน้ ทุนโดย แยกเป็ นตน้ ทุนหน่วยที่ผลิตเสร็จ และตน้ ทุน ของงานที่ทาคา้ งอยปู่ ลายงวด เปรยี บเทยี บวธิ กี ารรวบรวมต้นทนุ ระหว่างการบัญชีต้นทุนงานสัง่ ทาและระบบการบญั ชีต้นทุนชว่ งการผลิต บัญชคี มุ ยอด งานระหวา่ งทา ระบบการบัญชตี ้นทุนงานสัง่ ทา สินคา้ สาเร็จรูป งาน A ผลิตภณั ฑ์ A บญั ชยี ่อย งาน B ผลิตภณั ฑ์ B ระบบการบญั ชีตน้ ทุนชว่ งการผลิต งานระหวา่ งทา สินคา้ สาเร็จรูป งานระหวา่ งทา งานระหวา่ งทา ผลิตภณั ฑ์ แผนกท่ี 1 แผนกที่ 2 แต่ละงวด

งบการเงนิ ของกิจการอตุ สาหกรรม ชื่อกจิ การ งบตน้ ทุนการผลติ สาหรับงวด...........ส้นิ สุดวนั ที่............................................ ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ตน้ ทนุ วตั ถดุ ิบทางตรงใช้ไป: วัตถดุ บิ ทางตรงคงเหลอื ต้นงวด xx บวก ซ้อื สุทธิ ซ้ือวตั ถุดบิ ทางตรง xx บวก คา่ ขนสง่ เข้า xx xx หัก สง่ คนื xx สว่ นลดรับ xx xx xx วัตถุดบิ ทางตรงทม่ี ที ้ังส้นิ xx หกั วตั ถดุ ิบทางตรงคงเหลือปลายงวด xx วตั ถุดบิ ทใี่ ชใ้ นกระบวนการผลิต xxx คา่ แรงงานทางตรง xxx ค่าใช้จ่ายในการผลติ : วัตถดุ ิบทางอ้อม xx ค่าแรงงานทางออ้ ม xx ค่าใช้จ่ายการผลิตอื่น xx xxx ตน้ ทนุ การผลิต xxx บวก สินคา้ ระหว่างผลิตตน้ งวด xxx xxx หัก สินค้าระหวา่ งผลติ ปลายงวด xxx ตน้ ทุนสนิ ค้าสาเรจ็ รปู xxx

สิ่งสาคัญทจ่ี ะต้องทาความเข้าใจกอ่ นการจัดทางบตน้ ทุนการผลติ คือ สตู รทใี่ ช้ในการคานวณต่อไปน้ี วัตถดุ บิ คงเหลอื ใช้ไป = วตั ถุดิบตน้ งวด + ซือ้ สุทธิ- วัตถุดิบคงเหลอิ ปลายงวด ซ้ือสทุ ธิ = ซ้ือวตั ถดุ ิบ + ค่าขนสง่ เข้า –ส่งคืน – ส่วนลดรบั ตน้ ทุนการผลิต = วัตถดุ บิ ทางตรงใชไ้ ป + คา่ แรงงานทางตรง+ ค่าใช้จา่ ยในการผลิต ต้นทนุ สนิ ค้าที่ผลติ =งานระหวา่ งทาตน้ งวด + ต้นทุนการผลติ - งานระหวา่ งทาปลายงวด ต้นทุนขาย =สินค้าสาเรจ็ รูปต้นงวด + ต้นทุนสนิ ค้าทผี่ ลิต - สนิ ค้าสาเร็จรปู ปลายงวด

ใบงานท่ี 1 ข้อ 1 จากงบต้นทนุ ขาย ถ้าตน้ ทุนสินค้าสาเรจ็ รปู มีไว้ขายเท่ากบั 500,000 บาท กาไรขนั้ ต้น 20 % ของยอดขาย และต้นทุนสินค้าสาเร็จรูปปลายงวด 85,000 บาท ยอดขายในระหว่างงวดจะเปน็ เท่าใด ข้อที่ 2 ต่อไปนี้เปน็ ข้อมูลในบญั ชีของบริษัท แหง่ หน่ึง วัตถุดิบทางตรงใชไ้ ป 150,000 ค่าแรงงานทางตรง 95,000 320,000 คา่ ใช้จา่ ยในการผลิตทัง้ สิน้ 72,000 ตน้ ทุนสนิ คา้ สาเรจ็ รูป 33,000 21,500 ต้นทนุ ขาย 338,000 วัตถดุ ิบคงเหลือต้นงวด งานระหว่างทาปลายงวด 41,000 วตั ถดุ ิบคงเหลอื ปลายงวด สนิ ค้าสาเร็จรูปปลายงวด 39,000 ให้คานวณหา 1. ยอดซือ้ วตั ถดุ บิ ทง้ั สนิ้ 2.งานระหวา่ งทาตน้ งวด 3.สนิ คา้ สาเร็จรูปตน้ งวด

ใบงานที่ 2 ข้อที่ 1 ต่อไปนีเ้ ป็นขอ้ มลู เกย่ี วกับการผลติ สินค้าของบรษิ ทั อตุ สาหกรรม จากัด 1 ธนั วาคม 25x1 31 ธันวาคม 25x1 วัตถดุ ิบคงเหลอื ปลายงวด 6,500 2,500 งานระหวา่ งทาต้นงวด 6,000 3,000 สินคา้ สาเร็จรปู ปลายงวด 3,000 6,000 ข้อมลู เพ่มิ เตมิ 1. ซอ้ื วตั ถุดิบทัง้ ส้นิ 100,000 บาท ภาษมี ลู ค่าเพมิ่ 7% 2. ค่าใชจ้ ่ายในการผลติ ประกอบดว้ ย วตั ถุดิบทางออ้ ม 6, 000 ค่าแรงงานทางอ้อม 3,500 ค่าใชจ้ ่ายในการผลติ อน่ื ๆ 1,500 บาท 3. เบกิ วตั ถใุ ชใ้ นการผลติ เปน็ วตั ถดุ ิบทางตรง 60,000 บาท วัตถุดบิ ทางอ้อม 4,000 บาท 4. ค่าแรงงานทางตรงคิดเปน็ 50% ของวตั ถุดิบทีใ่ ช้ในการผลิต 5. จา่ ยค่าใช้จา่ ยในการผลิต 120,000 บาท ค่าโฆษณา 20,000 บาท ภาษีมูลคา่ เพม่ิ 7% 6. สินคา้ ผลติ เสร็จ 7. ขายสนิ ค้าในราคาทสี่ ูงกว่าทนุ 30% เป็นเงินเชือ่ ให้หา 1. วัตถดุ ิบตน้ งวด 2. ตน้ ทนุ สนิ คา้ ทีข่ าย

ใบงานท่ี 3 ขายสนิ คา้ 260,000 ค่าแรงงานทางอ้อม 5,000 ภาษีทรพั ยส์ ินโรงงาน 15,000 เงินเดอื นพนกั งานขาย 17,000 คา่ สาธารณูปโภคโรงงาน 10,000 วัสดสุ นิ้ เปลืองโรงงาน 2,000 ค่าประกันภัยโรงงาน 3,000 ค่าเสื่อมราคา-เครื่องจกั ร 5,000 กาไรขั้นต้น 120,000 ค่าขนส่งเข้า 4,500 วตั ถุดบิ ต้นงวด 6,000 วตั ถุดบิ ปลายงวด 14,000 ซ้ือวตั ถดุ ิบ 93,500 ตน้ ทนุ การผลิต 170,000 งานระหวา่ งทาต้นงวด 12,000 งานระหว่างทาปลายงวด 8,000 รบั คืนสนิ คา้ 6,000 สว่ นลดจา่ ย 4,000 สง่ คืนสินค้า 5,000 สว่ นลดรับ 3,000 สนิ ค้าสาเรจ็ รูปตน้ งวด 14,000 ให้ทา 1. คานวณตน้ ทุนการผลติ และจัดทางบกาไรขาดทุน

แบบทดสอบหลังเรียนหนว่ ยที่ 1 จดุ ประสงค์ 1. เพื่อประเมนิ ระดบั ความรคู้ วามเข้าใจในเรอื่ ง ตน้ ทนุ การผลติ 2. เพอ่ื ประเมินพทุ ธพิสัย และจติ พิสยั ในการเรยี นของผูเ้ รยี น เกณฑก์ ารประเมิน 1. ให้เวลาในการจดั ทาแบบทดสอบคร้ังท่ี 1 จานวน 1 ช่วั โมง 30 นาที แบบทดสอบแบง่ ออกเปน็ 1 ขอ้ 10 คะแนน 2. ห้ามยมื อปุ กรณ์ในการเรียนทกุ ชนดิ 3. ทจุ ริตปรบั เป็น 0 คะแนนในหน่วยท่ี 1 -------------------------------------------------------------------------------------------- ขอ้ ที่ 1 ต่อไปนเ้ี ป็นขอ้ มลู เกยี่ วกับการผลติ สนิ ค้าของบริษัท พฒั นาอตุ สาหกรรม จากดั สาหรับปสี น้ิ สุดวนั ท่ี 31 ธนั วาคม 25x1 งานระหวา่ งทาต้นงวด 16,000 สนิ ค้าสาเรจ็ รปู ปลายงวด 23,000 วตั ถดุ บิ คงเหลือปลายงวด 5,500 ข้อมูลเพมิ่ เติม 1. ซอ้ื วตั ถุดบิ ทง้ั ส้นิ 61,500 บาท 2. คา่ โฆษณา 80,000 บาท ค่าใช้จ่ายในการบริหาร 120,000 บาท 3. คา่ ใช้จ่ายในการผลิตประกอบดว้ ย วัตถุดิบทางอ้อม 6, 000 คา่ แรงงานทางอ้อม 3,500 คา่ ใชจ้ ่ายในการผลิตอนื่ ๆ 1,500 บาท 4. วตั ถุดิบทางตรงใชไ้ ปในการผลติ คดิ เปน็ 60% ของต้นทนุ การผลติ 5. คา่ แรงงานทางตรงคิดเป็น 50% ของวตั ถดุ ิบที่ใช้ในการผลติ 6. งานระหวา่ งทาปลายงวด ต่ากวา่ ต้นงวด 3,000 บาท 7. ตน้ ทุนขาย 1.1 เทา่ ของต้นทนุ การผลติ ใหห้ า 1. วตั ถดุ บิ ต้นงวด 2. ต้นทุนสินคา้ ท่ีขาย

ใบงาน ตอ่ ไปนีเ้ ป็นข้อมลู เกย่ี วกบั การผลิตสนิ ค้าของบริษทั ธนชยั การผลติ จากัด สาหนบั ปสี ้ินสดุ 31 ธันวาคม 25+1 1. วตั ถดุ ิบคงเหลอื ตน้ งวดมีจานวน 25,000 บาท ซ้ือวตั ถดุ ิบทางตรง 135,000 บาท 2. วตั ถดุ บิ ทางตรงใชไ้ ป คิดเปน็ 70% ของวัตถุดิบทางตรงทม่ี ที ั้งสิ้น 3. คา่ แรงงานทางตรงคิดเป็น 40% ของต้นทนุ การผลติ 4. งานระหว่างทาปลายงวด เปน็ 2 เทา่ ของงานระหวา่ งทาตน้ งวด 5. ค่าใช้จ่ายในการผลิตคิดเป็น 80% ของคา่ แรงงานทางตรง 6. ต้นทุนสินคา้ สาเร็จรปู 380,000 บาท ใหจ้ ัดทา 1. งบต้นทนุ การผลติ 2. งบตน้ ทนุ สนิ คา้ สาเรจ็ รูป

แบบทดสอบหลงั เรียนหนว่ ยท่ี 1 จุดประสงค์ 1. เพื่อประเมินระดบั ความรู้ความเข้าใจในเร่ือง ตน้ ทนุ การผลิต 2. เพ่อื ประเมนิ พุทธพสิ ยั และจิตพิสัยในการเรยี นของผเู้ รียน เกณฑก์ ารประเมิน 1. ใหเ้ วลาในการจัดทาแบบทดสอบคร้งั ท่ี 1 จานวน 1 ชัว่ โมง 30 นาที 2. แบบทดสอบแบ่งออกเป็น 1 ข้อ 10 คะแนน 3. ไมข่ ีด เขยี นขอ้ มลู ลงในกระดาษคาถาม และ หา้ มยมื อปุ กรณ์ในการเรยี นทุกชนดิ 4. ทุจริตปรบั เป็น 0 คะแนนในหนว่ ยท่ี 1 ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ต่อไปนีเ้ ปน็ ขอ้ มลู ของ กิจการ ดษิ กรอตุ สาหกรรม จากดั ณ วันท่ี 31 ธนั วาคม 25X4 เงนิ สด 86,000 ลกู หนี้ 140,000 วตั ถุดบิ ทางตรง 1 ม.ค. 25X4 25,000 งานระหว่างทา 1 ม.ค. 25X4 46,000 สนิ คา้ สาเร็จรูป 1 ม.ค. 25X4 60,000 เคร่ืองจกั ร และอุปกรณ์ 600,000 คา่ เสือ่ มราคาสะสม- เคร่ืองจักร และอุปกรณ์ 330,000 เจา้ หนี้ 72,000 เงนิ กู้ 100,000 หุ้นสามญั 340,000 กาไรสะสม 153,000 ขายสนิ ค้า 550,000 สว่ นลดรับ 3,900 สง่ คืนวัตถดุ บิ 4,000 ซอ้ื วัตถุดิบ 199,000 วัตถุดบิ ทางออ้ มใชไ้ ป 10,000 คา่ ขนสง่ เข้า 5,000 ค่าขนส่งออก 20,000 ค่าแรงงานทางตรง 54,000 คา่ แรงงานทางออ้ ม 16,000 ภาษที รพั ยส์ นิ โรงงาน 15,000 เงนิ เดอื นพนกั งานขาย 17,000 คา่ สาธารณปู โภคโรงงาน 10,000 วัสดุส้ินเปลืองโรงงานใช้ไป 2,000 ค่าประกนั ภยั โรงงาน - เครอื่ งจักรและอปุ กรณ์โรงงาน 3,000 ค่าเสอื่ มราคา - เครื่องจักร และอปุ กรณ์โรงงาน 30,000

เงนิ เดอื นหวั หน้าผ้คู วบคมุ งาน -2- คา่ ใช้จา่ ยการผลิตอ่นื 40,000 คา่ สาธารณูปโภคสานกั งาน 17,000 ค่าส่งเสรมิ การขาย 5,000 ค่าใชจ้ า่ ยในการบริหาร 24,000 วัตถุดิบทางตรง 31 ธ.ค. 25X4 32,000 งานระหวา่ งทา 31 ธ.ค. 25X4 12,000 สนิ ค้าสาเรจ็ รปู 31 ธ.ค. 25X4 29,000 40,000 ให้ทา 1. งบตน้ ทนุ การผลติ 2. งบตน้ ทุนสินคา้ สาเรจ็ รปู 3. งบต้นทนุ ขาย