การลำเลียงน้ำของพืช

BIOLOGY By KruPenpitcha Chaiyaphum สาขาวทิ ยาศาสตรท ่ัวไปและชีววทิ ยา 62040111102

การลาเลียง พชื ที่มีท่อลาเลียง จะมีโครงสร้างท่ีใช้ ในการลาเลียงน้าและแร่ธาตุโดยเฉพาะ ทาใหม้ ีขนาดใหญ่และสูงไดม้ าก การลาเลียงน้าในพืชเกี่ยวขอ้ งกบั การดูดน้าและการคายน้า

งน้าของพชื

การดูดนา้ น้าและแร่ธาตุท่ีรากดูดซึมจากดิน ท่ีบริเวณส่วนปลายของรากท่ี เรียกวา่ บริเวณขนราก (root hair zon จะมีขนรากจานวนมาก ทาใหเ้ พม่ิ พ้นื ที่ผิวท่ีสมั ผสั กบั น้าซ่ึงแ อยใู่ นช่องวา่ งภายในดินไดเ้ ป็นจานวน ขนรากดูดน้าโดยกระบวนการออสโม (Osmosis)

าของราก ne) แทรกตวั นมาก มซิส

การลาเลยี งนา้ เข้าส 1.วิธีอะโพพลาสต(์ Apoplast) เป็นการ ลาเลียงน้าและแร่ธาตจุ ากเซลลห์ น่ึง ไปยงั อีกเซลลห์ น่ึง โดยผา่ นผนงั เซลลท์ ี่ ติดตอ่ กนั และช่องวา่ งภายนอกเซลล์

สู่ท่อไซเลม็ (xylem) 2.วิธีซิมพลาสต(์ Symplast) เป็นการลาเลียงน้า และแร่ธาตจุ ากเซลลห์ น่ึงไปยงั อีกเซลลห์ น่ึง โดยผา่ นทางไซโทพลาสซึมที่เชื่อมต่อกนั และทะลุไปอีกเซลลห์ น่ึงโดยผา่ นทาง พลาสโมเดสมาตา (Plasmodesmata)

วิธีอะโพพลาส(Apoplast) วิธีซิมพลาส(Symplast)



สรุปข้ันตอนการลาเลยี งนา้ และแ

แร่ธาตุผ่านทางด้านข้างของราก

กลไกการลาเลียง

งน้าของพืช หลงั จากที่พืชสามารถดูดน้าจากดิน เขา้ สู่รากแลว้ น้าจะเกิดการลาเลียงต่อ ไปยงั ส่วนของลาตน้ โดยผา่ นทางท่อน้า ซ่ึงกลไกท่ีพชื ใชใ้ นการลาเลียงน้าน้ี เกิดข้ึนไดด้ งั ต่อไปน้ี คือ ㆍแรงดนั ราก (root pressure) ㆍแรงดนั แคพิลลารี (capillary force) ㆍแรงดนั เน่ืองจากการคายน้า (transpiration pull)

แรงดนั ราก (root pressure) เมื่อปริมาณน้าในรากมีจานวนมากข้ึน ทาใ ดนั ของเหลวข้ึนไปยงั ท่อไซเลม็ ได้ การลาเลียงน้าแบบน้ีจะเกิดกบั พชื บางชนิดเท แหง้ แลง้ พืชไม่สามารถสร้างแรงดนั รากได้

ใหเ้ กิดแรงดนั ในรากที่สูงข้ึนจนสามารถ ท่าน้นั เพราะในสภาพท่ีอากาศร้อนจดั และ

แรงดนั แคพลิ ลารี (capllary force) เป็นแรงดึงที่เกิดข้ึนภายในท่อลาเลียงคลา้ ย เส้นผา่ นศูนยก์ ลางเลก็ สามารถดึงน้าข้ึนไป ยดึ ระหวา่ งโมเลกลุ ของน้าดว้ ยกนั เอง (coh กบั ผนงั เซลล(์ adhesion)

ยท่อแคพิลลารี ท่อลาเลียงท่ีมีขนาด ปไดม้ ากกวา่ ขนาดใหญ่ เก่ียวขอ้ งกบั แรง hesion) และแรงยดึ ระหวา่ งโมเลกลุ ของน้า

แรงดนั เนื่องจากการคายน้า (transplrati เกิดข้ึนจากการดึงน้าข้ึนมากทดแทนน้าที่เสีย ดึงน้าข้ึนมาไดใ้ นปริมาณสูง การดึงน้าโดยวิธ ทาใหก้ ารลาเลียงน้าสามารถเกิดข้ึนไดอ้ ยา่ งต โดยไม่ขาดตอน

ion pul) ยไปโดยวิธีการคายน้า วิธีน้ีสามารถ ธีน้ีจาเป็นตอ้ งอาศยั แรงแคพิลลารีช่วยดว้ ย ต่อเน่ืองจากขา้ งลา่ งถึงขา้ งบนยอดพชื