วิชาเกษตรผสมผสาน อช 02015

รายวิชาเกษตรผสมผสาน อช 02015

สาระสาคญั การเกษตรแบบผสมผสานเปน็ ระบบเกษตรกรรมแบบดั้งเดมิ ทีม่ ีการผสม กลมกลืนและเกอ้ื กูลซึง่ กนั และกนั ตามธรรมชาติมีตัวอย่างให้เหน็ ในหลายประเทศทว่ั โลกเชน่ ใน ประเทศจีน มีการเลีย้ งสุกรผสมผสานกบั การเลีย้ งสัตว์น้า และในประเทศญีป่ ่นุ มีการเลี้ยงปลาในนา ข้าว เปน็ ตน้ สาหรบั ประเทศไทยในอดตี ไมม่ ีระบบการเกษตรแบบผสมผสานทชี่ ัดเจนนกั ระบบ การเกษตรด้งั เดมิ ของไทยน่าจะใกลเ้ คียงกบั ระบบทเี่ รียกวา่ “ไรน่ าสวนผสม” เนือ่ งจากเปน็ ระบบ การเกษตรที่มีเปา้ หมายเพื่อการยังชีพ หรือเพื่อลดความเสี่ยงจากราคาผลผลิตที่ไม่แนน่ อน เปน็ หลกั มี การปลูกพืชและเลีย้ งสัตวห์ ลายๆ อย่างรวมอย่ใู นพืน้ ที่เดียวกันสาหรบั ใช้บริโภคในครอบครวั แตม่ ิได้ การใหก้ จิ กรรมการผลิตผสมผสานเก้อื กูลกนั เพือ่ ลดต้นทนุ การผลิตและใช้ประโยชนจ์ ากทรัพยากรยา่ ง สูงสดุ เหมือนการเกษตรแบบผสมผสานไรน่ าสวนผสมอาจมีกลไกการ เกอ้ื กูลกันจากกิจกรรมการผลิต ไดบ้ ้างแตก่ ็เพียงเล็กน้อยและเป็นกลไกที่เกดิ เองการเกษตรแบบผสมผสาน เปน็ การจดั ระบบของ กจิ กรรมการผลิตในไรน่ า ไดแ้ ก่ พืช สตั ว์ ประมง ให้มีการผสมผสานอยา่ งต่อเนื่องและเก้อื กูลในการ ผลิตซึง่ กันและกัน โดยการใช้ ทรัพยากรทีม่ ีอย่ใู นไรน่ า เชน่ ดนิ นา้ แสงแดดอย่างเหมาะสมเกดิ ประโยชนส์ งู สุด มีความสมดุลย์ ของภาพแวดล้อมอยา่ งตอ่ เนื่องและเกดิ ผลในการเพิ่มพูนความอุดม สมบรู ณข์ องทรัพยากรธรรมชาตดิ ้วย

ผลการเรียนรู้ทีค่ าดหวงั

บทที่ 1 ความหมายของการเกษตรแบบผสมผสาน การเกษตรแบบผสมผสานเป็นรูปแบบหน่ึงของเกษตรย่ังยืน รูปแบบของการทาเกษตรย่ังยืนมีหลายระบบ แตกต่างกันออกไป อาทิเช่น เกษตรผสมผสาน (IntegratedFarming),เกษตรอินทรีย์ (Organic Agriculture),เกษตรธรรมชาติ(Natural Farming), เกษตรชีวพลวัตร (BiodynamicAgriculture),เกษตรกรรม นิเวศวิทยา (Ecological Agriculture),เกษตรกรรมชีวภาพ (Biological Agriculture) และวนเกษตร (Agroforestry)

1.1. การเกษตรแบบผสมผสาน (Integrated Farming)

1.2. การเกษตรกรรมอินทรีย์ (Organic Farming)



1.4. เกษตรชีวพลวัตร (Biodynamic Agriculture)

2. ความสาคญั ของการเกษตรแบบผสมผสาน

บทที่ 2 ระบบการเกษตรแบบผสมผสาน ระบบไรน่ าสวนผสม เป็นระบบการเกษตรที่มกี ิจกรรมการผลิตหลาย ๆ กิจกรรมเพือ่ ตอบสนองต่อการบรโิ ภคหรือลดความเสี่ยงจากราคา ผลิตผลที่มี ความไม่แน่นอนเท่านั้น โดยมิได้มีการจัดการใหก้ ิจกรรมการผลิต เหล่านั้นมกี ารผสมผสานเก้อื กูลกันเพ่อื ลดต้นทุนการผลิต และ คานึงถงึ สภาพแวดลอ้ มเหมือนเกษตรผสมผสานการทาไรน่ าสวน ผสมอาจมกี ารเกื้อกลู กันจาก กิจกรรมการผลิตบ้าง แต่กลไกการ เกดิ ขึ้นนน้ั เป็นแบบ “เปน็ ไปเอง” มิใช่เกิดจาก “ความรู้ ความ เข้าใจ” อย่างไร ก็ตามไรน่ าสวนผสม สามารถพฒั นาความรู้ ความสามารถของเกษตรกรผดู้ าเนินการให้เปน็ การดาเนินการใน ลักษณะ ของระบบเกษตรผสมผสานได้

รปู แบบของระบบเกษตรผสมผสาน 1. แบ่งตามกิจกรรมที่ 1.1 ระบบเกษตรผสมผสานท่ยี ึด ดาเนินการอย่เู ป็นหลัก กิจกรรมพชื เปน็ หลัก ซึง่ กิจกรรมท่ี ดาเนินการนี้จะมีพชื เป็นรายได้หลัก 1.2 ระบบเกษตรผสมผสานทย่ี ึดกิจกรรม 1.3 ระบบเกษตรผสมผสานท่ยี ึด เลีย้ งสัตวเ์ ป็นหลัก ซึง่ การดาเนินการเลี้ยง กิจกรรมประมงเป็นหลัก ซึ่งจะมี กิจกรรมเลี้ยงสัตวน์ า้ เปน็ รายได้หลัก สัตว์จะเปน็ รายไดห้ ลัก 1.4 ระบบเกษตรผสมผสานแบบไร่นา ป่าผสมหรอื วนเกษตรเป็นระบบทีม่ ี การจัดการปา่ ไม้ เปน็ หลกั รว่ มกับ การเกษตร ทุกแขนง

2. แบ่งตามประเภทของพชื สาคัญเป็นหลัก 2.1 ระบบเกษตรผสมผสานทมี่ ขี ้าวเป็นพืชหลัก 2.2 ระบบเกษตรผสมผสานทมี่ พี ืชไร่เปน็ พืชหลกั 2.3 ระบบเกษตรผสมผสานทีม่ ไี ม้ผล ไม้ยืนต้น เปน็ พืชหลัก

3.แบ่งตามลักษณะของสภาพพืน้ ทีเ่ ป็นตวั กาหนด

ปจั จัยและความสาเรจ็ ของระบบเกษตรผสมผสาน

2. แขง่ ขันทาลายระหวา่ งพืช สัตว์ ประมง

ประโยชนท์ ีไ่ ดร้ บั ของระบบเกษตรผสมผสาน

การดาเนินการระบบเกษตรผสมผสานจะมีขอ้ ได้เปรียบและข้อจากัด ดงั ตอ่ ไปนี้