สื่อนวตกรรมห้องสมุด2566

ช่อื นวตั กรรม เร่อื ง ปนั สขุ จากการอ่าน ห้องสมุดประชาชนจงั หวัดกาญจนบุรี โดย นางสาวสุภาภรณ์ หวังเลิศพาณิชย์ ตำแหนง่ บรรณารักษป์ ฏิบัติการ สงั กัด ศูนย์ส่งเสรมิ การเรียนรู้ อำเภอเมืองกาญจนบุรี สำนักงานสง่ เสริมการเรยี นรู้จังหวัดกาญจนบุรี สำนักงานสง่ เสริมการเรียนรู้ นวัตกรรม เรอื่ ง ปันสขุ จากการอ่าน 1

นวตั กรรม เร่อื ง ปันสขุ จากการอา่ น 2

รูปแบบนวตั กรรม ช่ือนวัตกรรม เรื่อง ปนั สขุ จากการอ่าน ความเป็นมาและความสำคัญของปญั หา จากสถิติการเข้าใช้บริการสื่อ หนังสือของห้องสมุดประชาชนจังหวัดกาญจนบุรี ผู้ใช้บริการมีความ ประสงค์ในการอ่านหนังสือ ประเภท นวนิยาย เรื่องสั้น เป็นจำนวนมาก และสืบเนื่องจากสถิติดังกล่าว เมื่อได้รับการจัดสรรงบประมาณเพื่อใช้ในการดำเนินการจัดซื้อหนังสือของห้องสมุดประชาชนจังหวัด กาญจนบุรีได้ดำเนินการสำรวจความต้องการอ่านหนังสือของห้องสมุด ส่วนใหญ่ผู้ใช้บริการมีความนิยมอ่าน หนังสือประเภทนวนยิ าย ห้องสมุดประชาชนจังหวัดกาญจนบุรี จึงมีแนวคิดเพื่อสร้างนวัตกรรมส่งเสริมการอ่าน แนวทางใน การดำเนินการรับบริจาคหนังสือนวนิยายเพื่อให้บริการส่งเสริมการอ่านในมุม Coffee Zone และได้จัดทำ โครงการ จัดซื้อสื่อ หนังสือส่งเสริมการอ่านห้องสมุดประชาชนจังหวัดกาญจนบุรี ในปีงบประมาณ พ.ศ.2566 กิจกรรมปันสุขจากการอ่าน จากเหตุผลดังกล่าวจึงได้จัดกิจกรรมเชิงบูรณาการที่เชื่อมโยงการ อา่ นไปสู่การเรยี นรู้ นวัตกรรม เร่ือง ปันสุขจากการอ่าน 3

การออกแบบนวัตกรรม ข้าพเจ้าได้ศึกษา คน้ หาวธิ กี ารในการสง่ เสรมิ การอา่ น พบวา่ การสง่ เสรมิ การอา่ นของห้องสมุด ประชาชนเพื่อสนองความต้องการอา่ น จากข้นั ตอนการปฏบิ ตั งิ าน ดงั น้ี 1. การติดต่อขอรับบรจิ าคหนังสือ 1.1 บรรณารกั ษเ์ ป็นผู้ตดิ ต่อหน่วยงานภายใน และภายนอก เพือ่ ขอรับบรจิ าค 1.2 บรรณารักษ์ไดร้ บั การสนบั สนนุ จากบคุ คลและหน่วยงานภายนอก 2. การรับหนังสือบรจิ าค 2.1 บรจิ าคมอบใหบ้ รรณารักษ์โดยตรง 2.2 บรจิ าคมอบให้โดยผ่านหนว่ ยงานต้นสังกัด 2.3 บรจิ าคโดยช่องทางการขนสง่ เช่น ทางไปรษณีย์ 3. การคดั เลอื กหนงั สอื เขา้ ห้องสมุด 3.1 กรณคี ดั เลอื กหนังสือเข้าหอ้ งสมุด 3.1.1 รับหนงั สอื ที่มีการตพี มิ พ์ 5 ปีย้อนหลงั 3.1.2 รับหนังสือทไ่ี ด้รบั ความนยิ มอา่ น เช่น หนงั สือนวนยิ าย บันเทิงคดี 3.1.3 คดั เลอื กโดยคณะกรรมการ 3.2 กรณไี มเ่ ลอื กเขา้ ห้องสมุด บรรณารักษ์นำไปจัดเก็บ สง่ ตอ่ เพือ่ ดำเนินการให้บรจิ าคแก่ หน่วยงานอน่ื จำหน่าย และวธิ ีการอ่นื ตอ่ ไป 4. การสรา้ งโปรแกรมการจดั เกบ็ หนงั สือ ฐานขอ้ มูลในการสรา้ งฟอร์มออนไลน์ Google Form 4.1 ผบู้ รจิ าค 4.1.1 แบบฟอรม์ รบั บรจิ าคหนงั สอื ออนไลน์ Google Form - สอ่ื ตีพิมพ์ เชน่ หนังสอื - ส่ืออิเลก็ ทรอนกิ ส์ เชน่ ซดี ี-รอม E-Book 4.1.2 ผ้บู ริจาคแจ้งความตอ้ งการ จดหมายตอบขอบคุณ จะจดั ส่งทำบันทกึ ตอบ ขอบคณุ ไปยงั ท่ีอยู่ท่ีผ้บู ริจาคแจง้ ไวใ้ นแบบฟอร์ม 4.2 ผ้ใู หบ้ รกิ าร 4.2.1 ลงทะเบียนหนังสอื บริจาคใน ออนไลน์ Google Form 4.2.2 นำหนงั สือทีไ่ ดร้ บั บรจิ าคขึน้ ช้ันแยกประเภทหนงั สอื บริจาค 4.3 ผรู้ ับบรกิ าร 4.3.1 ผู้เขา้ รับการบรกิ ารหอ้ งสมุดประชาชนจังหวดั กาญจนบุรี 4.3.2 ครู กศน.ตำบล 4.3.3 ผรู้ บั บริการบา้ นหนงั สือชมุ ชน นวัตกรรม เรือ่ ง ปนั สขุ จากการอา่ น 4

ขา้ พเจ้าจึงได้ออกแบบนวัตกรรมเพอ่ื ใชใ้ นการจดั ให้บริการหนงั สอื ท่ีไดร้ บั บรจิ าค ดังน้ี 1. ใช้ Google form ในการจัดเกบ็ ข้อมลู การเข้าใชบ้ ริการของแหล่งการเรียนรู้ ไดร้ บั การออกแบบ มาเพื่อชว่ ยเกบ็ ข้อมลู การเขา้ ใช้บรกิ าร 2. ใช้ QR-Code นำเอามาใช้เกบ็ URL ของเวบ็ ไซต์ เพอ่ื ความ สะดวกในการเข้าถงึ ข้อมูลผ่านมือถือ ด้วยการสแกนรูป QR Code กส็ ามารถเข้าสเู่ วบ็ ไซตไ์ ด้อย่างรวดเรว็ ไดโ้ ดยไม่ตอ้ งพิมพ์ URL นวตั กรรม เร่ือง ปันสุขจากการอา่ น 5

ทมี่ าของปัญหาและความตอ้ งการใชน้ วตั กรรม ยุทธศาสตร์ที่รัฐบาลผลักดันและให้ความสำคัญอย่างต่อเนื่อง ในส่วนของยุทธศาสตร์ชาติ ๒๐ ปี ตามแผนพัฒนาเศรษฐกจิ และสังคมแหง่ ชาติฉบบั ที่ ๑๒ และ นโยบายสู่ Thailand ๔.๐ โดยมเี ปา้ หมายสำคัญ ในการเสริมสร้างและพัฒนาประชากรให้มีทักษะแห่งศตวรรษที่ ๒๑ ที่สามารถสร้างสรรค์และพัฒนา นวัตกรรมใหม่ โดยนำฐานความรู้ทางด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ตลอดจนนำภูมิปัญญาท้องถิ่นมาต่อ ยอดพฒั นาเพ่ือเพิม่ ขดี ความสามารถและสรา้ งโอกาสใหม่ๆ ยุทธศาสตร์ที่ ๓ : การพัฒนาศักยภาพคนทุกช่วงวัย และการสร้างสังคมแห่งการเรียนรู้โดยมี เป้าหมายที่เกี่ยวข้อง คือ แหล่งเรียนรู้ สื่อตำราเรียน นวัตกรรม และสื่อการเรียนรู้มีคุณภาพและมาตรฐาน และประชาชนสามารถเขา้ ถึงไดโ้ ดยไม่จำกดั เวลา และสถานท่ี การเรียนรู้ด้วยการนำตนเอง (Self directed learning) เป็นการเรียนรู้ที่กำหนดโดยผู้เรียน ไม่จำเป็นต้องได้รับความช่วยเหลือจากนักการศึกษา แต่สามารถเป็นการนำเสนอของวิทยากรการเรียนรู้ เพราะผู้เรียนมีจุดมุ่งหมายในบางสิ่งบางอย่างที่ต้องการเรียนรู้ตามกระบวนการเรียนรู้ที่เกิดขึ้น โดยปัจเจก บุคคลตระหนักทตี่ อ้ งการเรยี นรใู้ นบางสิ่งบางอย่าง โนวลส์ (Knowles, ๑๙๗๕) กล่าวว่า การเรียนรู้แบบนำตนเอง เป็นกระบวนการที่บุคคลมีความคิด ริเริ่มในการวนิ จิ ฉัย ความตอ้ งการเรียนรู้ การวางเปา้ หมายและแผนการเรียนอยา่ งมีระบบ การแสวงหาแหล่ง ทรัพยากร เลือกและนำมาประยุกต์เป็นกลวิธีในการเรียนรู้ และการประเมินผลการเรียน โดยจะได้รับหรือไม่ ไดร้ บั ความชว่ ยเหลือจากผอู้ ่นื กต็ าม สเคเจอร์ (Skager, ๑๙๗๘) กล่าวว่า การเรียนรู้แบบนำตนเอง เป็นการพัฒนาการเรียนรู้และ ประสบการณก์ ารเรียน และความสะดวกในการวางแผนการปฏบิ ตั ิ และการประเมนิ ผลของกิจกรรมการเรียน ทง้ั ในลักษณะทเี่ ปน็ เฉพาะบุคคลและในฐานะ เป็นสมาชกิ ของกลุ่มการเรยี นทีร่ ว่ มมอื กนั สรุปได้ว่าการเรียนรู้แบบนำตนเอง คือ กระบวนการศึกษาของบุคคล โดยเริ่มจากความต้องการ การเรียนรู้จุดมุ่งหมาย มีการวางแผนการเรียนรู้ สามารถระบุแหล่งทรัพยากรการเรียนรู้ได้ มีการวัดและ ประเมินผลตนเองอย่างสม่ำเสมอและตอ่ เนอื่ ง นวตั กรรม เรอื่ ง ปันสขุ จากการอา่ น 6

แนวคิด ทฤษฎีเกี่ยวกับเรอื่ งท่จี ะทำ โดยสถติ กิ ารอ่านของประชากรไทย พ.ศ. ๒๕๖๑ ได้ขยายคำนยิ ามการอา่ นหมายถงึ การอ่านหนังสอื หรือบทความทุกประเภท นอกเวลาเรียน นอกเวลาทำงาน ช่วงเวลาพัก ทั้งที่เป็นรูปเล่ม เอกสาร หรือการ อ่านทางสื่ออิเล็กทรอนิกส์ ทั้งที่มีการเชื่อมต่อและไม่เชื่อมต่ออินเทอร์เน็ต รวมถึง การอ่านผ่านสื่อสังคม ออนไลน์ (เช่น Facebook Line Instagram Twitter) SME E-mail ไม่รวม การอ่านข้อความที่เป็นการ สนทนา ติดต่อสื่อสารส่วนบุคคลหรือหน้าที่การงาน สำหรับการสำรวจปี ๒๕๖๑ ได้เก็บรวบรวมข้อมูลใน เดอื นพฤษภาคม – มิถนุ ายน ๒๕๖๑ จากจำนวนครวั เรอื นตัวอย่าง ๕๕,๙๒๐ ครัวเรอื น ซงึ่ สรุปผลการสำรวจ ที่สำคญั ไดด้ ังนี้ คือ การอ่านของเด็กเล็กอายุต่ำกวา่ ๖ ปี เด็กเล็กท่ีอ่านมปี ระมาณ ๒.๗ ล้านคน คิดเป็นรอ้ ย ละ ๖๑.๒ ในส่วนการอ่านของประชากรอายุตั้งแต่ ๖ ปีขึ้นไป พบว่า มีอัตราการอ่านร้อยละ ๗๘.๘ เวลา เฉลี่ยที่ใช้อ่านเฉลี่ย ๑ ชั่วโมง ๒๐ นาทีต่อวัน เมื่อเปรียบเทียบกับ พ.ศ. ๒๕๕๘ พบว่าทุกวัยใช้เวลาอ่าน เพิ่มขึ้น เนื่องจาก พ.ศ. ๒๕๖๑ ได้เพิ่มการอ่านทางสื่ออิเล็กทรอนิกส์ ทั้งที่มีการเชื่อมต่อและไม่เชื่อมต่อ อินเทอร์เน็ต รวมถึงการอ่านผ่านสื่อสังคมออนไลน์ (สำนักงานสถิติแห่งชาติ. บทสรุปสำหรับผู้บริหารการ สำรวจการอ่านของประชากร พ.ศ.๒๕๖๑ , หน้า 1-๓) วิธีการรณรงค์ให้ประชาชนรักการอ่านที่ดีที่สุดคือ การอ่านทางสื่ออิเลก็ ทรอนิกส์ โดยข้อมูลดังกล่าวจากสำนกั งานสถิติแห่งชาติ สามารถใช้เป็นเครื่องบ่งชี้และ เป็นเครื่องมือหาแนวทางเพื่อส่งเสริมการอ่าน ความรู้และความเข้าใจของประชาชนเพื่อสนับสนุนแนว ทางการเรยี นรู้ตลอดชีวิต หลักการของรูปแบบการส่งเสริมการอ่าน ยึดแนวคิดพื้นฐานที่เกี่ยวข้องกับการส่งเสริมการอ่าน ดังกล่าวข้างต้น ประกอบด้วย (๑) การมีปฏิสัมพันธ์กับผู้ใช้ มีลักษณะไม่ตายตัว สามารถแก้ไขปรับปรุง เปลยี่ นแปลงได้ตลอดเวลา (๒) สามารถอ่านผ่านอปุ กรณ์อิเลก็ ทรอนิกส์ (๓) กระตุ้นความสนใจของผอู้ า่ น ขอ้ เสนอแนวความคดิ เพือ่ พัฒนางานหรอื ปรับปรุงงานใหม้ ปี ระสทิ ธภิ าพมากขึน้ หรอื วธิ ีการ เพื่อพัฒนางาน หรือปรับปรุงงานให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น (เลือกอย่างใดอย่างหนึ่ง) ได้จัดทำ โปรแกรมออนไลน์ ในการจดั เก็บและเผยแพร่ แสวงหาความรู้ ใฝเ่ รยี นรูด้ ว้ ยตนเอง การศึกษาครั้งนีม้ วี ัตถปุ ระสงค์ เพื่อพฒั นารปู แบบการสง่ เสริมการอา่ น 1. สามารถใชส้ อ่ื ในการสง่ เสริมการอ่านไดท้ กุ ชว่ งวยั นวัตกรรม เรื่อง ปันสขุ จากการอ่าน 7

ประโยชน์ที่ได้รับจากการใชน้ วตั กรรม 1. ไดส้ อื่ เพอ่ื พัฒนาความรู้พน้ื ฐาน 2. ไดส้ ง่ เสริมการอา่ น และการเรียนรดู้ ้วยตนเอง 3. เป็นแนวทางในการพฒั นาในการจัดประสบการณก์ ารเรยี นรอู้ ่นื ๆ ตอ่ ไป ผลทค่ี าดว่าจะไดร้ บั พัฒนาการให้บริการ เพื่อการศึกษาที่มุ่งหวังให้คนไทยได้รับโอกาสในการเรียนรู้อย่างเนื่องตลอด ชีวิตโดยใช้เทคโนโลยีสารสนเทศ ซึ่งตอบสนองการพัฒนาในด้านการเข้าถึงการให้บริการด้านความเท่าเทียม และดา้ นประสทิ ธภิ าพ นวตั กรรม เร่ือง ปันสุขจากการอ่าน 8

Google form ในการจดั เก็บข้อมูลการเข้าใช้บริการของแหลง่ การเรยี นรู้ ไดร้ ับการออกแบบมาเพ่อื ชว่ ยเก็บขอ้ มูลการเขา้ ใช้บริการ นวตั กรรม เรื่อง ปนั สขุ จากการอ่าน 9