ม.ค.63 ภูมิปัญญาท้องถิ่น ต.เขาชะงุ้ม อ.โพธาราม จ.ราชบุรี

ทำเนียบภูมิปญั ญาท้องถ่ิน เดือนมกราคม 256๓ กศน.ตำบลเขาชะง้มุ ศนู ย์การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั อำเภอโพธาราม สำนกั งานส่งเสรมิ การศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั จงั หวัดราชบรุ ี สำนกั งานส่งเสริมการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศัย สำนกั งานปลัดกระทรวงศกึ ษาธิการ กระทรวงศกึ ษาธิการ

คำนำ ดว้ ย กศน.ตำบลเขาชะง้มุ ได้ดำเนนิ การจัดทำภมู ิปัญญาในทอ้ งถน่ิ ใหก้ ับประชาชนในพ้ืนท่ี ตำบลเขาชะงุ้ม เพอื่ เพิ่มพนู ความรแู้ ละทักษะในการดำเนินชีวติ แบบพอเพียง สามารถเรียนรแู้ ละฝึกฝนได้ทั้ง จากการศึกษาด้วยตนเอง และได้รับการถ่ายทอดจากผู้อื่น การนำภูมิปัญญามาเผยแพร่เพื่อให้ประชาชนใน พื้นที่ได้นำไปใช้และเรียนรู้เพื่อเพิ่มอาชีพ และประสบการณ์ให้กบั ตนเองและครอบครัวให้มีการเจริญเติบโต อย่างต่อเนื่องและเกื้อกูลในการผลิตซึ่งกันและกัน โดยการใช้ทรัพยากรที่มีอยู่ให้เกิดประโยชน์ และไม่มี สารพษิ เชน่ ดิน น้ำ แสงแดดอย่างเหมาะสม เกดิ ประโยชน์สูงสดุ มีความสมดุล ของสภาพแวดล้อม อย่างต่อเนื่อง และเกิดผลในการเพิ่มพูนความอุดมสมบูรณ์ของ ทรัพยากรธรรมชาติด้วย กศน.ตำบลเขาชะงุ้ม หวังว่าเอกสารเล่มนี้คงมีประโยชน์ต่อผู้อ่านและผู้ปฏิบัติงาน ตอ่ ไป กศน.ตำบลเขาชะงมุ้ มกราคม 256๓

สารบัญ หนา้ คำนำ 1 สารบญั 3 กศน.ตำบลเขาชะงุม้ 6 - ภูมปิ ญั ญา การปลูกดาวเรือง : นายชบา โพลง้ ละ - ภมู ิปญั ญา สาธารณสขุ : นายเสริมศกั ด์ิ นวลจนั ทร์ - ภูมิปญั ญา สาธารณสขุ : นางสาวอทติ ยา จงั พานชิ คณะผู้จัดทำ

1 แบบบนั ทกึ ชุดข้อมลู คลังปญั ญา-ภูมิปัญญาท้องถน่ิ ตำบลเขาชะงุ้ม อำเภอโพธาราม จงั หวดั ราชบุรี ชือ่ ภมู ิปัญญา : การปลกู ดาวเรือง ชอ่ื นายชบา นามสกุล โพล้งละ วันเดอื นปีเกิด : 15 มกราคม พ.ศ. 2514 ทีอ่ ยู่ปัจจุบัน (ท่ีสามารถติดต่อได)้ : บา้ นเลขท่ี 34 หมูท่ ่ี 5 ตำบลเขาชะงุ้ม อำเภอโพธาราม จังหวดั ราชบุรี รหสั ไปรษณีย์ 70120 โทรศัพท์ 089-4347883 ความเป็นมาของบคุ คลคลังปญั ญา คุณชบาเป็นเกษตรกรท่มี ีความรู้ความสามารถในด้านการพัฒนาตนเองอยูส่ มำ่ เสมอและสามารถเพาะปลูก ดาวเรอื งให้เป็นท่ยี อมรับแก่ประชาชนในชมุ ชนอกี คร้ังยังมีความรูค้ วามสามารถในด้านการค้าขายการหา ตลาดเพ่อื กระจายสินค้าในชุมชน คุณชบาเปน็ บคุ คลตัวอย่างให้กับเกษตรกรในชุมชนในด้านการเพาะปลูก ดาวเรอื งตัดดอก อกี ทั้งยงั มีการผลิตสารชวี ภัณฑ์เอาไว้ใชใ้ นครวั เรือนด้วย จุดเดน่ ของภูมปิ ัญญา ดอกดาวเรืองเป็นท่ีตอ้ งการของท้องตลาดเปน็ อย่างมากซ่ึงใชบ้ ชู าไหว้พระหรือนำเข้าไปใช้ในพธิ ีต่างๆ ทางพระพุทธศาสนาและศาสนาอน่ื ๆซึ่งการเพาะปลูกดาวเรืองในแถบพ้ืนทเ่ี ขาชะงุ้มทำกันเป็นจำนวนมากแต่ ก็ยัง ไม่เพยี งพอต่อความต้องการของตลาดและการปลูกดาวเรอื งของพ้ืนทีค่ ณุ ชบาไมใ่ ช้สารเคมีซงึ่ มัน่ ใจได้ว่า ดอกดาวเรืองทนี่ ำไปใช้บูชาพระหรอื พิธกี รรมต่างๆเปน็ ดอกดาวเรืองท่ีปลอดภยั รูปแบบและลักษณะการถ่ายทอด การประชาสมั พนั ธ์ เผยแพรภ่ มู ปิ ัญญาท้องถ่นิ มมยกีีกังไาามรรเ่ดเคผงู ยยามแนกีพจาราร่ผกเ่าบผนคุยสแค่อืพลมภรว/่าลยใชชนนเ้อฉแกพลาะจะสำบ่อื นุคอวคยนลา่ ..ง.แ...พ..ร.-ห่...ล..า..ยค//รงั้ เคยเผยแพร่เฉพาะในชมุ ชน จำนวน......-......คน ในพ้นื ท่ี........-.......คน/ นอกพน้ื ที่....-......คน มกี ารนำไปใช้ อน่ื ๆ (ระบุ) ลกั ษณะของภูมิปญั ญาทอ้ งถ่นิ การพฒั นาต่อยอดภูมปิ ัญญาใหเ้ ป็นนวตั กรรม คณุ ค่า (มูลค่า) และความภาคภมู ใิ จ ภมู ปิ ัญญาทอ้ งถิ่น/นวตั กรรมที่คิดคน้ ขึน้ มาใหม่ ภมู ิปญั ญาท้องถน่ิ ดัง้ เดมิ ได้รับการถา่ ยทอดมาจาก ภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถนิ่ ที่ได้พัฒนาและตอ่ ยอด แบบเดิมคือ ทำนาแตร่ ัฐบาลให้ปลูกพืชใช้น้ำน้อย การพัฒนาตอ่ ยอดคอื หนั มาปลูกดาวเรอื งและไดผ้ ลผลิตทีด่ มี ากชว่ ยเพม่ิ รายไดใ้ หค้ รอบครวั

2 ภาพถ่ายเจ้าของภมู ิปัญญา นายชบา โพลง้ ละ (เจา้ ของภูมิปัญญาการปลูกดาวเรอื ง) รูปภาพภูมปิ ัญญา คดั แยกผลผลิตดอกดาวเรือง

3 แบบบนั ทกึ ชุดขอ้ มลู คลงั ปญั ญา-ภูมิปญั ญาทอ้ งถ่ิน ตำบลเขาชะงุ้ม อำเภอโพธาราม จังหวดั ราชบุรี ชือ่ ภูมปิ ัญญา : สาธารณสุข ช่ือ นายเสรมิ ศักด์ิ นามสกุล นวลจนั ทร์ วนั เดือนปีเกดิ : 21 ตลุ าคม พ.ศ. 2518 ทอ่ี ยู่ปจั จบุ ัน (ท่ีสามารถตดิ ตอ่ ได)้ : บา้ นเลขที่ 118 หมู่ท่ี 11 ตำบลเขาชะงุ้ม อำเภอโพธาราม จงั หวัดราชบุรี รหสั ไปรษณีย์ 70120 โทรศัพท์ : 087-1690175 ความเป็นมาของบุคคลคลงั ปัญญา คุณเสรมิ ศกั ด์ิ เป็นพยาบาลวชิ าชพี สังกัดกระทรวงสาธารณสขุ ปัจจบุ นั ดำรงตำแหนง่ ผูอ้ ำนวยการ โรงพยาบาลสง่ เสรมิ สุขภาพตำบลเขาชะงุ้ม ซึ่งเปน็ ผู้มีความรู้ความสามารถด้านสาธารณสุขและงานบรกิ าร ชมุ ชน อีกทั้งยงั เป็นบุคลากรของหนว่ ยงาน พอสว ซึง่ ให้บริการกบั ประชาชนในท้องท่ี คุณสมศกั ดิ์ ยังเป็นผู้ท่ี ใหค้ วามรู้ด้านสาธารณสุขกับชุมชนและยงั เปน็ วิทยากรให้กับทางศนู ย์การศึกษานอกระบบและการศกึ ษา ตามอัธยาศยั อำเภอโพธารามในดา้ นการส่งเสรมิ ทักษะชีวิต จดุ เดน่ ของภูมปิ ัญญา เป็นงานบรกิ ารดา้ นสาธารณสุขเพ่ือให้ประชาชนในชมุ ชนได้มีสุขภาพทด่ี ปี ราศจากโรคภยั ไข้เจ็บ รวมไป ถงึ ผู้ป่วยติดเตยี ง และสง่ เสริมกิจกรรมให้กบั ผู้สูงอายุโดยมกี ารทำกิจกรรมเดือนละ 1 ครัง้ เชน่ การตรวจวดั ความดัน เบาหวาน และใหค้ วามรใู้ นเรอื่ งของอาหารเพอ่ื สุขภาพสำหรบั ผสู้ ูงอายุ มีการทำกจิ กรรมเสริมสร้าง เพอ่ื ใหผ้ ู้สงู อายุไม่เปน็ โรคซึมเศร้า เปน็ ตน้ รูปแบบและลกั ษณะการถ่ายทอด การประชาสัมพันธ์ เผยแพร่ภมู ปิ ญั ญาท้องถิ่น ยงั ไม่เคยมกี ารเผยแพร่/ ใชเ้ ฉพาะบุคคล เคยเผยแพร่เฉพาะในชมุ ชน มีการเผยแพร่ผา่ นสือ่ มวลชนและส่ืออย่างแพร่หลาย มกี ารดงู านจากบุคคลภายนอก จำนวน........-........ครง้ั จำนวน.......-......คน มีการนำไปใช้ ในพนื้ ท่ี........-.......คน นอกพ้นื ท.่ี ...-.....คน อนื่ ๆ (ระบุ) ลกั ษณะของภูมปิ ญั ญาทอ้ งถิ่น การพัฒนาต่อยอดภมู ิปัญญาให้เป็นนวตั กรรม คุณค่า (มูลค่า) และความภาคภมู ิใจ ภมู ิปัญญาท้องถ่นิ /นวตั กรรมทีค่ ดิ ค้นขึน้ มาใหม่ ภมู ิปัญญาทอ้ งถิน่ ด้งั เดมิ ไดร้ บั การถา่ ยทอดมาจาก ภมู ปิ ัญญาทอ้ งถน่ิ ท่ีไดพ้ ัฒนาและตอ่ ยอด แบบเดิมคือ - การพัฒนาต่อยอดคือ -

4 ถา่ ยภาพเจ้าของภมู ิปญั ญา นายเสริมศักด์ิ นวลจนั ทร์ (เจา้ ของภมู ปิ ญั ญาสาธารณสุข) รปู ภาพภมู ปิ ญั ญา เป็นวิทยากรอบรมใหค้ วามรดู้ ้านสุขภาวะ

5 แบบบนั ทึกชดุ ขอ้ มูลคลังปญั ญา-ภมู ปิ ัญญาท้องถนิ่ ตำบลเขาชะงุ้ม อำเภอโพธาราม จังหวัดราชบุรี ชอ่ื ภูมปิ ัญญา : สาธารณสุข ชอื่ นางสาวอทติ ยา นามสกุล จงั พานชิ วนั เดอื นปเี กดิ : 8 พฤษภาคม พ.ศ. 2519 ท่ีอยู่ปัจจบุ ัน (ทส่ี ามารถตดิ ตอ่ ได้) บา้ นเลขท่ี 45/1 หมู่ท่ี 3 ตำบลเขาชะงมุ้ อำเภอโพธาราม จังหวัดราชบุรี รหสั ไปรณีย์ 70120 โทรศัพท์ : 087-8557545 ความเปน็ มาของบคุ คลคลงั ปัญญา คุณอทิตยาเป็นเจ้าหนา้ ท่ีสาธารณสุขระดับชำนาญการปจั จุบันดำรงตำแหน่งผู้อำนวยการ โรงพยาบาล ส่งเสรมิ สุขภาพบ้านเขาแหลม ตำบลเขาชะงุ้ม ซ่ึงเปน็ ผทู้ ี่มีความรคู้ วามสามารถในดา้ นบริการ สาธารณสุขเพื่อ ชมุ ชน และยงั เปน็ วิทยากรให้กบั หนว่ ยงานตา่ งๆทีเ่ กย่ี วขอ้ ง อีกทงั้ ยังเปน็ แพทย์ พอสว. และยังมีความรู้ ความสามารถในการอบรมให้กบั ประชาชนในเรอ่ื งสขุ ภาวะ การปอ้ งกันอุบัตเิ หตจุ ากท้อง ถนน จุดเด่นของภมู ปิ ัญญา เปน็ งานบริการด้านสาธารณสุขเพื่อให้ประชาชนในชุมชนได้มสี ุขภาพทด่ี ปี ราศจากโรคภัยไข้เจ็บ รวมไป ถงึ ผ้ปู ่วยติดเตยี ง และสง่ เสริมกิจกรรมให้กับผู้สงู อายโุ ดยมกี ารทำกจิ กรรมเดอื นละ 1 ครั้ง เช่น การตรวจวัด ความดนั เบาหวาน และให้ความรใู้ นเรือ่ งของอาหารเพือ่ สุขภาพสำหรับผูส้ งู อายุ มีการทำกจิ กรรมเสรมิ สร้าง เพื่อให้ผสู้ งู อายุไมเ่ ป็นโรคซึมเศรา้ เป็นต้น และยังใหค้ วามรู้ในด้านการป้องกันการเกิดอบุ ตั เิ หตบุ นท้องถนน อกี ด้วย รูปแบบและลกั ษณะการถา่ ยทอด การประชาสัมพันธ์ เผยแพร่ภมู ิปัญญาท้องถน่ิ ยังไม่เคยมีการเผยแพร/่ ใช้เฉพาะบุคคล เคยเผยแพรเ่ ฉพาะในชมุ ชน มกี ารเผยแพรผ่ า่ นสอ่ื มวลชนและส่ืออย่างแพรห่ ลาย มกี ารดงู านจากบคุ คลภายนอก จำนวน........-........คร้งั จำนวน.......-......คน มกี ารนำไปใช้ ในพ้ืนที่........-.......คน นอกพืน้ ที.่ ...-.....คน อ่นื ๆ (ระบ)ุ ลักษณะของภูมปิ ญั ญาท้องถนิ่ การพฒั นาตอ่ ยอดภมู ปิ ญั ญาให้เป็นนวัตกรรม คุณค่า (มูลค่า) และความภาคภูมใิ จ ภูมปิ ญั ญาทอ้ งถ่ิน/นวตั กรรมท่ีคดิ ค้นข้นึ มาใหม่ ภูมปิ ญั ญาท้องถ่ินด้งั เดิมได้รบั การถา่ ยทอดมาจาก ภมู ปิ ญั ญาท้องถ่นิ ท่ีได้พัฒนาและตอ่ ยอด แบบเดมิ คือ - การพัฒนาต่อยอดคอื -

6 ถา่ ยภาพเจา้ ของภมู ิปญั ญา นางสาวอทิตบา จงั พานิช (เจา้ ของภมู ปิ ญั ญาสาธารณสุข) รูปภาพภมู ิปัญญา เป็นวิทยากรบรรยายเรือ่ งการป้องกนั อุบัติเหตุ

7 ที่ปรึกษา คณะผจู้ ดั ทำ นางสนุ ันทา โนรีสวุ รรณ นางโสภญิ า ศรีทอง ผู้อำนวยการ กศน.อำเภอโพธาราม ครู อาสาสมัคร ฯ ร่าง/เรยี บเรยี งและจดั ทำ ครู กศน.ตำบลเขาชะงมุ้ นายปฐมพงศ์ ยกสงวน