ทำเนยี บภูมปิ ัญญำทอ้ งถนิ่ ประจำเดอื น พฤศจกิ ำยน 2562 กศน.ตำบลบำงโตนด ศนู ยก์ ำรศกึ ษำนอกระบบและกำรศกึ ษำตำมอธั ยำศยั อำเภอโพธำรำม สำนกั งำน กศน.จงั หวดั รำชบุรี สำนกั งำนสง่ เสรมิ กำรศกึ ษำนอกระบบและกำรศกึ ษำตำมอธั ยำศยั สำนกั งำนปลดั กระทรวงศกึ ษำธกิ ำร กระทรวงศกึ ษำธกิ ำร
คำนำ กศน.ตำบลบางโตนด ได้ดำเนินการจัดทำภูมิปัญญาในท้องถิ่น ให้กับประชาชนในพื้นท่ี ตำบลบางโตนด เพอ่ื เพิ่มพูนความรู้และทกั ษะในการดำเนนิ ชวี ิตแบบพอเพียง สามารถเรียนรู้และฝึกฝนได้ ทั้งจากการศึกษาด้วยตนเอง และได้รับการถ่ายทอดจากผู้อ่ืน การนำภูมิปัญญามาเผยแพร่เพื่อให้ ประชาชนในพื้นท่ีได้นำไปใช้และเรียนรู้เพื่อเพิ่มอาชีพ และประสบการณ์ให้กับตนเองและครอบครัวให้มี การเจริญเติบโตอย่างต่อเน่ืองและเกื้อกูลในการผลิตซึ่งกันและกัน โดยการใช้ทรัพยากรที่มีอยู่ให้เกิด ประโยชน์ และไม่มีสารพิษ เช่น ดิน น้ำ แสงแดดอย่างเหมาะสม เกิดประโยชน์สูงสุด มีความสมดุล ของ สภาพแวดลอ้ ม อย่างตอ่ เน่ือง และเกดิ ผลในการเพมิ่ พูนความอดุ มสมบูรณข์ องทรัพยากรธรรมชาติ ทั้งนี้ กศน.ตำบลบางโตนด ได้เล็งเห็นถึงความสำคัญของผู้ที่ทำคุณประโยชน์ เสียสละ และปฏิบัติตนเป็นแบบอย่างที่ดีต่อคนในชุมชนอำเภอโพธาราม จึงได้จัดทำทำเนียบภูมิปัญญาท้องถ่ิน ขึ้น เพื่อยกย่อง และเผยแพรใ่ ห้ชนรุ่นหลังได้ถอื เปน็ แบบอยา่ งท่ดี ีในการดำรงชวี ิตตอ่ ไป กศน.ตำบลบางโตนด พฤศจกิ ายน 2562
สารบญั คำนำ หน้า สารบัญ กศน.ตำบลบางโตนด 1 - ภมู ิปัญญา การทำโต๊ะหมบู่ ชู า : นายวเิ ชยี ร์ จันทรส์ มวงค์ 4 8 - ภูมิปัญญา กลว้ ยฉาบหวานบ้านน้ำตก : นางกัญญาภัค มะลิพ่มุ - ภูมปิ ัญญา ศูนยเ์ รยี นรู้เศรษฐกิจพอเพยี ง : นายสมบัติ นามสกุล สขุ สว่าง คณะผจู้ ดั ทำ
1 แบบบันทึกชุดขอ้ มลู คลงั ปญั ญา-ภูมปิ ญั ญาทอ้ งถิ่น ตำบลบางโตนด อำเภอโพธาราม จังหวดั ราชบุรี ชอื่ ภูมปิ ัญญา การทำโตะ๊ หมู่บูชา ข้อมูลพ้นื ฐาน รายบุคคล เจ้าของภูมิปญั ญาทอ้ งถิน่ /บุคคลคลงั ปัญญา ชอ่ื นายวเิ ชียร์ นามสกุล จนั ทร์สมวงค์ วันเดือนปเี กิด 16 มนี าคม พ.ศ. 2514 ท่อี ยปู่ จั จบุ ัน (ที่สามารถตดิ ต่อได้) บา้ นเลขท่ี 103/2 หมู่ที่ 5 ตำบล/แขวง บางโตนด อำเภอ/เขต โพธาราม จังหวดั ราชบรุ ี รหสั ไปรษณีย์ 70120 โทรศัพท์ 087-1521910 ความเป็นมาของภูมิปญั ญา เนื่องจากคุณวิเชียร์ จันทร์สมวงค์ (พี่ป๊อบ) เป็นทายาท รุ่นที่ 3 ของตระกูลจันทร์สมวงค์ คือผู้ท่ี เรยี นรู้การทำโต๊ะหมู่บูชาในรูปแบบตา่ งๆ ได้รับการสืบทอดจากรนุ่ คุณปู่ ตลอดมาจนรุ่นคณุ พ่อ จนมาถึง รนุ่ ตนเองในปัจจุบัน โต๊ะหมู่บูชาของคุณวิเชียร์ จันทร์สมวงค์ มีเอกลักษณ์ที่ไม่เหมือนใคร ตัวอย่างเช่น การออกแบบโต๊ะหมบู่ ูชา ขนาด และรูปทรง ทเี่ ปน็ เอกลักษณเ์ ฉพาะประจำตระกูล จดุ เดน่ ของภมู ิปัญญา - เปน็ สถานท่ถี า่ ยทอดความรู้ - เป็นสถานท่ีศึกษาดูงาน วตั ถุดิบทใี่ ช้ประโยชน์ในผลติ ภณั ฑ์ที่เกดิ จากภมู ปิ ัญญา ซงึ่ พน้ื ทีอ่ ื่นไมม่ ี - ขนาด และรูปทรงของโตะ๊ หมบู่ ชู าที่เปน็ เอกลกั ษณเ์ ฉพาะประจำตระกูล รายละเอยี ดของภูมปิ ัญญาท้องถิน่ - รูปแบบในการถ่ายทอดความรู้ ด้านการศึกษาดูงาน ด้านการอบรมให้ความรู้ ลงมือปฏิบัติใน พ้ืนทีจ่ รงิ ประโยชนท์ ี่ไดจ้ ากภมู ปิ ัญญาคอื สามารถนำไปปฏิบตั ิไดจ้ รงิ และประยุกตใ์ หเ้ ขา้ กับยุคปจั จบุ ัน รปู แบบและลกั ษณะการถ่ายทอด การประชาสัมพนั ธ์ เผยแพรภ่ ูมปิ ัญญาท้องถนิ่ ยังไม่เคยมีการเผยแพร่/ใช้เฉพาะบุคคล เคยเผยแพรเ่ ฉพาะในชุมชน มกี ารเผยแพร่ผ่านสื่อมวลชลและสื่ออื่นอยา่ งแพร่หลาย มกี ารศึกษาดูงานจากบคุ คลภายนอก จำนวน 31 ครง้ั จำนวน 340 คน มกี ารนำไปใช้ อ่นื ๆ(ระบุ)
2 ลักษณะของภูมิปัญญาท้องถิ่น การพัฒนาต่อยอดภูมิปัญญาให้เป็นนวัตกรรม คุณค่า (มูลค่า)และ ความภมู ใิ จ ภมู ปิ ญั ญาท้องถ่นิ /นวตั กรรมทีค่ ดิ ค้นใหม่ ภมู ปิ ัญญาทอ้ งถน่ิ ดงั้ เดมิ ไดร้ ับการถ่ายทอดมาจาก ภมู ิปัญญาท้องถ่ินทไี่ ด้พฒั นาและต่อยอด แบบเดิม คือ การทำโต๊ะหมู่บชู าท่ใี ชง้ านทำมอื เป็นหลัก การพัฒนาต่อยอด คือ การปรับเปล่ียนรปู แบบจากการทำโต๊ะหมู่บูชาท่ีใช้งานทำมือเป็นหลักมา เป็นการใช้เทคโนโลยีเช่นเคร่ืองตัดไฟฟ้า เลื่อยฉลุไฟฟ้า เพ่ือได้รูปแบบที่มีความปราณีมากข้ึนรวดเร็วขึ้น แต่ยงั คงเอกลกั ษณด์ ้งั เดมิ ของโต๊ะหมบู่ ูชาไว้
3 รูปภาพเจ้าของภูมปิ ัญญา คณุ วิเชียร์ จนั ทร์สมวงค์ อธบิ ายขอ้ มลู เพ่ิมเติมในการทำโต๊ะหม่บู ชู า โตะ๊ หมู่บชู าบา้ นธรรมเสนใหม่ หมู่ 5 ตำบลบางโตนด อำเภอโพธาราม จงั หวัดราชบรุ ี
4 แบบบนั ทึกชุดขอ้ มูลคลงั ปัญญา-ภูมิปัญญาท้องถ่นิ ตำบลบางโตนด อำเภอ โพธาราม จงั หวัด ราชบรุ ี ช่ือภมู ิปัญญา การทำกล้วยฉาบหวานบ้านนำ้ ตก ขอ้ มูลพน้ื ฐาน รายบคุ คล เจา้ ของภูมิปญั ญาท้องถ่นิ /บุคคลคลังปัญญา ชอ่ื นางกญั ญาภัค นามสกลุ มะลพิ ่มุ วันเดือนปีเกดิ 24 พฤศจิกายน พ.ศ 2512 ทีอ่ ย่ปู จั จุบัน (ทสี่ ามารถติดต่อได้) บ้านเลขที่ 13/2 หมทู่ ่ี 1 ตำบล/แขวง บางโตนด อำเภอ/เขต โพธาราม จงั หวดั ราชบุรี รหัสไปรษณยี ์ 70120 โทรศัพท์ 089-8081709 ความเปน็ มาของภูมิปญั ญา คุณกัญญาภักษ์ มะลิพุ่ม (พี่ปู)คือผู้ที่เรียนรู้การทำกล้วยฉาบมาต้ังแต่เด็กเริ่มแรกพี่สาวคุณปู นางเตย ศร วัฒนาได้ทำกล้วยฉาบหวานเพ่ือเป็นการแปรรูปกล้วยหักมุกท่ีมีปริมาณมากในพื้นท่ีตำบล บางโตนด เก็บไว้ทานและแจกญาติพ่ีน้อง ต่อมา คุณปู ได้คิดค้นสูตรและดัดแปลงกล้วยฉาบให้มีสีสัน และรสชาติที่ดียิ่งข้ึนและเริ่มทำมาตั้งแต่ปี พ.ศ.2550 จนถึงปัจจุบัน เป็นที่รู้จักกันในชื่อของ กล้วยฉาบ หวานบ้าน กล้วยฉาบหวานบ้านน้ำตกของ คุณปู มีเอกลักษณ์ที่ไม่เหมือนใคร กล้วยที่ใช้ต้องเป็นกล้วย หกั มุกเท่านั้นซึง่ จะได้ลักษณะของกล้วยที่เวลานำมาไสเป็นแผน่ แล้วจะได้แผ่นใหญ่ น่ารับทานมากยง่ิ ข้ึน กล้วยฉาบหวานบ้านน้ำตก ใช้วัตถุดิบในท้องที่ตำบลบางโตนด คือกล้วยหักมุกท่ีชาวบ้านปลูกกันเป็น สวนและบางบ้านปลูกไว้ใช้ประโยชน์ในครัวเรือน จุดเดน่ ของกล้วยหกั มุกของตำบลบางโตนด คือ กล้วย ลูกใหญ่หวีแนน่ เครอื ใหญ่ ลักษณะผลของกล้วยใกล้เคยี งกนั ทงั้ หวเี วลาทอดในน้ำมันกล้วยจะหดตัวนอ้ ย จุดเดน่ ของภมู ิปัญญา - เปน็ สถานทถี่ ่ายทอดความรู้ - เปน็ สถานท่ีศึกษาดูงาน วตั ถดุ ิบทีใ่ ชป้ ระโยชนใ์ นผลติ ภัณฑท์ ี่เกดิ จากภูมิปญั ญา ซ่ึงพ้นื ทอี่ น่ื ไมม่ ี - กระบวนการและข้นั ตอนกลว้ ยฉาบหวานไม่เหมอื นทีอ่ ่ืน - มรี สชาตเิ ปน็ เอกลกั ษณ์เฉพาะตัว - กล้วยหกั มกุ สายพันธ์ดุ ง้ั เดมิ ในพนื้ ท่ีตำบลบางโตนด รายละเอียดของภูมิปญั ญาทอ้ งถิ่น - รูปแบบในการถ่ายทอดความรู้ ด้านการศึกษาดูงาน ด้านการอบรมให้ความรู้ ลงมือปฏิบัติใน พืน้ ทจ่ี รงิ ประโยชนท์ ี่ได้จากภูมปิ ญั ญาคอื สามารถนำไปปฏบิ ัติได้จรงิ และประยุกตใ์ หเ้ ขา้ กับยุคปจั จบุ นั
5 รปู แบบและลักษณะการถ่ายทอด การประชาสัมพนั ธ์ เผยแพร่ภูมปิ ญั ญาท้องถ่นิ ยังไมเ่ คยมีการเผยแพร/่ ใชเ้ ฉพาะบุคคล เคยเผยแพรเ่ ฉพาะในชุมชน มีการเผยแพร่ผ่านสอื่ มวลชลและสื่ออ่ืนอยา่ งแพรห่ ลาย มีการศึกษาดงู านจากบุคคลภายนอก จำนวน 45 ครั้ง จำนวน 240 คน มีการนำไปใช้ อ่นื ๆ(ระบุ) ลักษณะของภูมิปัญญาท้องถิ่น การพัฒนาต่อยอดภูมิปัญญาให้เป็นนวัตกรรม คุณค่า (มูลค่า)และ ความภูมิใจ ภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถ่นิ /นวตั กรรมที่คิดคน้ ใหม่ ภูมิปญั ญาทอ้ งถน่ิ ดง้ั เดมิ ได้รบั การถ่ายทอดมาจาก ภูมปิ ญั ญาท้องถ่นิ ที่ได้พัฒนาและตอ่ ยอด แบบเดมิ คอื การทอดกล้วยพร้อมกับการราดน้ำเชือ่ มลงไปพรอ้ มกัน การพัฒนาตอ่ ยอด คือ การปรบั เปล่ียนรปู แบบจากการทอดกลว้ ยพร้อมกบั การราดน้ำเชอื่ มลงไป พร้อมกันมาเป็นการทอดกล้วยให้ได้ท่ีแล้วนำมาพักไว้ทำน้ำเช่ือมแยกต่างหากนำกล้วยท่ีทอดไว้มาชุบ น้ำเชื่อมแลว้ ลงทอด(การฉาบ)
6 รปู ภาพเจา้ ของภมู ิปัญญา นางกัญญาภคั นามสกลุ มะลพิ มุ่
7 กระบวนการและขัน้ ตอนการทำกล้วยฉาบหวาน การฉาบกล้วยหกั มุก
8 แบบบันทึกชดุ ข้อมูลคลังปญั ญา-ภูมิปัญญาทอ้ งถ่ิน ตำบลบางโตนด อำเภอโพธาราม จังหวัดราชบรุ ี ช่อื ภูมิปัญญา ศูนยเ์ รยี นรู้เศรษฐกิจพอเพยี งและเกษตรทฤษฎีใหม่บ้านธรรมเสนใหม่ ขอ้ มูลพ้นื ฐาน รายบคุ คล เจา้ ของภูมิปัญญาท้องถ่ิน/บุคคลคลงั ปญั ญา ช่อื นายสมบัติ นามสกลุ สุขสว่าง วนั เดือนปเี กิด 11 ตุลาคม พ.ศ. 2508 ทอี่ ยปู่ ัจจุบนั (ทีส่ ามารถติดต่อได้) บา้ นเลขที1่ 3/2 หม่ทู ่ี 5 ตำบล/แขวงบางโตนด อำเภอ/เขตโพธาราม จังหวดั ราชบรุ ี รหัสไปรษณีย์ 70120 โทรศัพท์ 089-9130350 ความเปน็ มาของภูมิปัญญา นายสมบัติ สุขสว่าง (ผู้ใหญ่หมู) เดิมบ้านเกิด อยู่ อำเภอดำเนินสะดวก แต่ได้มาตั้งรกรากอยู่ ตำบลบางโตนดมาเมื่อ30 กว่าปีก่อน อาชีพเดิมทำสวนผลไม้ และทำการเกษตรแบบผสมผสาน ต้ังแต่ปี พ.ศ.2526 –ปัจจุบัน ปัจจุบัน บ้านผู้ใหญ่หมู เป็นศูนย์เรียนรู้ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงและเกษตร ทฤษฎีใหม่ ประจำตำบลบางโตนด เป็นแหล่งศึกษาหาความรู้เรื่องการทำเกษตรผสมผสาน เป็นเป็ น แหลง่ ศกึ ษาดูงานของหน่วยงานราชการ ผู้ที่สนใจในเรอ่ื งของการทำเกษตรแบบพึง่ ตนเอง จุดเด่นของภูมปิ ัญญา - เปน็ สถานทีถ่ า่ ยทอดความรู้ - เป็นสถานที่ศกึ ษาดูงาน วตั ถุดบิ ท่ีใชป้ ระโยชน์ในผลิตภณั ฑท์ ่ีเกดิ จากภมู ิปญั ญา ซ่งึ พน้ื ที่อน่ื ไมม่ ี - พื้นท่ดี ินมคี วามอดุ มสมบรู ณ์ประกอบกับอยู่ใกล้แหลง่ น้ำ รายละเอยี ดของภูมปิ ัญญาท้องถ่นิ - รูปแบบในการถ่ายทอดความรู้ ด้านการศึกษาดูงาน ด้านการอบรมให้ความรู้ ลงมือปฏิบัติใน พน้ื ทจี่ ริงประโยชน์ท่ีได้จากภมู ปิ ัญญาคอื สามารถนำไปปฏิบัติได้จรงิ และประยุกตใ์ ห้เขา้ กับยุคปจั จบุ ัน รูปแบบและลกั ษณะการถ่ายทอด การประชาสมั พนั ธ์ เผยแพรภ่ ูมปิ ญั ญาท้องถ่ิน ยังไม่เคยมีการเผยแพร่/ใช้เฉพาะบุคคล เคยเผยแพร่เฉพาะในชุมชน มกี ารเผยแพร่ผา่ นส่อื มวลชลและส่ืออนื่ อยา่ งแพรห่ ลาย มีการศึกษาดงู านจากบคุ คลภายนอก จำนวน - คร้ัง จำนวน - คน มกี ารนำไปใช้ อ่นื ๆ(ระบ)ุ
9 ลักษณะของภูมิปัญญาท้องถิ่น การพัฒนาต่อยอดภูมิปัญญาให้เป็นนวัตกรรม คุณค่า (มูลค่า)และ ความภมู ิใจ ภูมปิ ัญญาท้องถ่นิ /นวตั กรรมทีค่ ดิ คน้ ใหม่ ภูมิปัญญาท้องถน่ิ ดั้งเดิมไดร้ ับการถา่ ยทอดมาจาก ภมู ปิ ัญญาท้องถ่ินทไ่ี ดพ้ ฒั นาและต่อยอด แบบเดิม คือ การทำการเกษตรแบบปลอดสารเคมีมาโดยตลอดระยะเวลาที่ทำการ เพาะปลกู ใช้การบำรุงดินโดยการปลูกพืชหมุนเวียนมาโดยตลอดทำให้ดินมคี วามอุดมสมบูรณ์มากมกี าร พักดินเป็นช่วงๆสลบั กับปลกู พืชหมนุ เวยี น
10 รูปภาพเจา้ ของภมู ิปัญญา นายสมบัติ สุขสว่าง ผูใ้ หญ่บา้ นหมู่ 5 บ้านธรรมเสนใหม่ ต.บางโตนด อ.โพธาราม จ.ราชบุรี การปลกู พชื หมนุ เวยี นอยา่ งเป็นระบบไม่ใช้สารเคมี ศูนย์เรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียงและเกษตรทฤษฎีใหม่บา้ นธรรมเสนใหม่
ที่ปรกึ ษา ผูจ้ ัดทำ นางสุนนั ทา โนรีสวุ รรณ นางโสภญิ า ศรที อง ผู้อำนวยการ กศน.อำเภอโพธาราม ครู อาสาสมคั รฯ รา่ ง/เรียบเรียงและจดั ทำ นายปัญญา อง้ึ จว๋ิ ครู กศน.ตำบลบางโตนด
Search
Read the Text Version
- 1 - 16
Pages: