ม.ค.63 ภูมิปัญญาท้องถิ่น ต.ท่าชุมพล อ.โพธาราม จ.ราชบุรี

ทำเนยี บภมู ิปัญญำท้องถน่ิ เดือนกมุ ภำพันธ์ 256๓ กศน.ตำบลท่ำชุมพล ศูนย์กำรศกึ ษำนอกระบบและกำรศกึ ษำตำมอธั ยำศัยอำเภอโพธำรำม สำนกั งำนส่งเสรมิ กำรศึกษำนอกระบบและกำรศกึ ษำตำมอธั ยำศัยจงั หวดั รำชบุรี สำนักงำนส่งเสริมกำรศึกษำนอกระบบและกำรศึกษำตำมอธั ยำศัย สำนกั งำนปลดั กระทรวงศกึ ษำธิกำร กระทรวงศึกษำธิกำร

คำนำ ด้วย กศน.ตำบลท่ำชมุ พล ได้ดำเนนิ กำรจัดทำภูมิปญั ญำในทอ้ งถน่ิ ให้กับประชำชนในพืน้ ที่ ตำบลท่ำชุมพล เพื่อเพิม่ พูนควำมรู้และทักษะในกำรดำเนินชวี ิตแบบพอเพยี ง สำมำรถเรียนรู้และฝึกฝนไดท้ ้ัง จำกกำรศึกษำด้วยตนเอง และได้รับกำรถ่ำยทอดจำกผู้อื่น กำรนำภูมิปัญญำมำเผยแพร่เพื่อให้ประชำชนใน พ้ืนท่ีได้นำไปใช้และเรียนรู้เพ่ือเพิ่มอำชีพ และประสบกำรณ์ให้กับตนเองและครอบครัวให้มีกำรเจริญเติบโต อย่ำงต่อเนื่องและเก้ือกูลในกำรผลิตซ่ึงกันและกัน โดยกำรใช้ทรัพยำกรที่มีอยู่ให้เกิดประโยชน์ และไม่มี สำรพิษ เช่น ดิน น้ำ แสงแดดอย่ำงเหมำะสม เกิดประโยชน์สูงสุด มีควำมสมดุล ของสภำพแวดล้อม อย่ำง ตอ่ เนื่อง และเกดิ ผลในกำรเพิ่มพนู ควำมอุดมสมบูรณ์ของทรัพยำกรธรรมชำติด้วย กศน.ตำบลท่ำชุมพล หวัง วำ่ เอกสำรเล่มนค้ี งมปี ระโยชน์ต่อผอู้ ่ำนและผู้ปฏบิ ตั ิงำนต่อไป กศน.ตำบลทำ่ ชุมพล กมุ ภำพนั ธ์ 256๓

สำรบัญ คำนำ : นายทศพร นยุ้ สาย 1 สำรบญั 5 หนำ้ 10 กศน.ตำบลทำ่ ชุมพล - ภมู ิปัญญำ การเลย้ี งแพะ - ภูมปิ ัญญำ การทาเกษตรแบบผสมผสาน : นางระเบยี บ ไชโย - ภูมิปญั ญำ การจดั ตอกไม้ไผ่ : นายประยูร จงั โสพานิช คณะผจู้ ัดทำ

1 แบบบนั ทกึ ชุดขอ้ มลู คลงั ปญั ญำ-ภูมปิ ญั ญำท้องถน่ิ ตำบลท่ำชุมพล อำเภอโพธำรำม จังหวัดรำชบุรี ชือ่ ภูมิปัญญำ : การเลีย้ งแพะ ช่อื นายทศพร นำมสกุล นยุ้ สาย วนั เดือนปีเกิด : 25 พฤศจกิ ายน พ.ศ. 2493 ทีอ่ ยู่ปจั จบุ ัน (ทสี่ ำมำรถติดต่อได้) : บ้านเลขท่ี 150 หม่ทู ่ี 2 ตาบลท่าชุมพล อาเภอโพธาราม จงั หวัดราชบุรี รหัสไปรษณยี ์ 70120 โทรศพั ท์ : - ควำมเป็นมำของบคุ คลคลังปัญญำ นำยทศพร นุ้ยสำย อาศัยอยู่ที่หมู่ ๒ ตาบลท่าชุมพล เป็นผ้มู ีความรู้ความสามารถในการเลย้ี งแพะ ปัจจบุ ันนำยทศพร นุ้ยสำย ยงั สามารถทีจ่ ะขยายพนั ธแ์ พะเพื่อให้มผี ลิตท่ีเพ่มิ ขนึ้ โดยการศึกษาหาความรู้เพ่ิมเตมิ จากแหลง่ เรียนต่าง ๆ และยังมีการหาวธิ ีทีจ่ ะทาให้แพะมีความสมบรู ณ์ และแขง็ แรง ปราศจากโรคทม่ี ักจะเกดิ กบั แพะได้เป็นอย่างดี และยงั สามารถทาให้เป็นอาชีพเสรมิ และยังสรา้ งรายได้ให้กับครอบครัวอีกด้วย จุดเดน่ ของภมู ิปัญญำ - เป็นแหลง่ ศึกษาดูงาน - เป็นสถานทีถ่ า่ ยทอดความรู้ วตั ถุดบิ ท่ใี ชป้ ระโยชน์ในกำรผลิตภณั ฑ์ทเี่ กิดจำกภมู ิปัญญำ ซึ่งพนื้ ทอี่ น่ื ไมม่ ี ไดแ้ ก่ - สายพนั ธ์ของแพะ - เทคนคิ ในการดูแลและเอาใจใส่

2 รำยละเอยี ดของภมู ิปัญญำท้องถ่ิน - รูปแบบในการถ่ายทอดความรู้ มที ง้ั การศกึ ษาดูงาน การเข้ารับการอบรมและฝึกปฏิบตั จิ ริง เพ่อื นาประโยชนท์ ่ีไดร้ ับไปปฏบิ ัตใิ ช้ได้จริงในชวี ติ ประจาวัน รูปแบบและลกั ษณะกำรถำ่ ยทอด กำรประชำสัมพันธ์ เผยแพร่ภูมปิ ัญญำท้องถน่ิ ยงั ไมเ่ คยมีการเผยแพร่/ ใช้เฉพาะบุคคล / เคยเผยแพรเ่ ฉพาะในชมุ ชน มกี ารเผยแพร่ผา่ นสอ่ื มวลชนและส่อื อยา่ งแพรห่ ลาย/ มีการดงู านจากบคุ คลภายนอก จานวน..................ค/รง้ั จานวน...............คน มกี ารนาไปใช้ ในพนื้ ท.ี่ ................คน นอกพ้นื ท่.ี ............คน อ่นื ๆ (ระบุ) ลักษณะของภูมิปัญญำทอ้ งถ่นิ กำรพัฒนำตอ่ ยอดภมู ปิ ญั ญำใหเ้ ป็นนวัตกรรม คุณค่ำ (มูลค่ำ) และควำมภำคภูมิใจ ภมู ปิ ัญญาท้องถน่ิ /นวตั กรรมทีค่ ดิ ค้นขนึ้ มาใหม่ ภูมปิ ัญญาทอ้ งถนิ่ ดั้งเดิมได้รับการถา่ ยทอดมาจาก ภูมิปญั ญาท้องถ่นิ ที่ได้พัฒนาและตอ่ ยอด แบบเดิมคือ เลยี้ งไว้ดูเลน่ ไม่ก่ตี วั กำรพัฒนำตอ่ ยอดคือ มีการขยายพันธ์เพิ่มมากขึน้ เลยมีการสรา้ งโรงเรือนให้แพะอย่แู ละพอ เพิ่มมากขึน้ ก็ขายเปน็ รายได้ใหก้ บั ครอบครัว

3 ภำพถำ่ ยเจำ้ ของภูมิปญั ญำ นายทศพร นุย้ สาย (เจา้ ของภมู ปิ ัญญาการเลี้ยงแพะ)

4 รูปภำพภูมิปัญญำ

5 แบบบันทึกชุดข้อมูลคลังปญั ญำ-ภมู ิปัญญำท้องถ่นิ ตำบลทำ่ ชุมพล อำเภอโพธำรำม จงั หวัดรำชบุรี ช่อื ภูมิปัญญำ : การเกษตรผสมผสาน ชอื่ นางระเบียบ นำมสกลุ ไชโย วันเดือนปีเกดิ : 4 กรกฎาคม พ.ศ.2485 ทีอ่ ยู่ปัจจุบัน (ทสี่ ำมำรถติดตอ่ ได)้ : บา้ นเลขที่ 59 หมู่ท่ี 2 ตาบลท่าชมุ พล อาเภอโพธาราม จงั หวัดราชบุรี รหสั ไปรษณยี ์ 70120 โทรศพั ท์ : - ควำมเปน็ มำของบคุ คลคลงั ปัญญำ นำงระเบียบ ไชโย เปน็ ผูท้ ม่ี คี วำมรู้เกย่ี วกบั กำรทำเกษตรกรรม เนอื่ งจำกไดส้ มัครเข้ำรว่ มอบรม อำชีพเกษตรกับเกษตรจงั หวัดรำชบุรี และได้ไปศึกษำดูงำนกบั เกษตรจงั หวดั รำชบรุ ี เปน็ ศนู ย์เรยี นรู้ปรชั ญำ ของเศรษฐกิจพอเพยี งและเกษตรทฤษฎีใหม่ ประจำตำบลทำ่ ชมุ พล เป็นแหล่งศกึ ษำหำควำมรู้เรอ่ื งกำรทำ เกษตรผสมผสำน เป็นแหล่งศึกษำดงู ำนของหนว่ ยงำนรำชกำร ผ้ทู ่สี นใจในเรอื่ งของกำรทำเกษตรแบบพึง่ ตนเอง นำงระเบยี บ ไชโย ได้รว่ มลงช่ือเขำ้ รว่ มโครงกำรแจกพันธพ์ ืชใหเ้ กษตรกรไดน้ ำไปปลูก โดยได้รบั ตน้ ขนุนมำปลูก ในพ้ืนท่ีของตนเอง จำนวน 1 ต้น จึงทำให้ นำงระเบียบ ไชโย เกดิ ควำมสนใจในกำรทำกำรเกษตรมำกยิง่ ขน้ึ หำกมีมำกกจ็ ะนำออกไปขำยในตลำดเพอ่ื หำรำยได้เสรมิ ให้แกค่ รอบครวั จดุ เดน่ ของภมู ิปัญญำ - เปน็ แหล่งศึกษาดูงาน - เปน็ สถานท่ถี า่ ยทอดความรู้ วตั ถุดบิ ทใ่ี ช้ประโยชนใ์ นกำรผลิตภณั ฑ์ที่เกิดจำกภูมปิ ัญญำ ซ่ึงพ้นื ท่ีอ่ืนไมม่ ี ไดแ้ ก่ - เมลด็ พชื ผักทจ่ี ะปลกู - ปุ๋ย

6 รำยละเอียดของภูมปิ ญั ญำทอ้ งถิ่น - รปู แบบในการถ่ายทอดความรู้ มที ง้ั การศกึ ษาดูงาน การเข้ารบั การอบรมและฝึกปฏบิ ัติจรงิ เพื่อนาประโยชน์ทไ่ี ดร้ บั ไปปฏบิ ตั ิใช้ได้จรงิ ในชวี ิตประจาวัน รปู แบบและลักษณะกำรถ่ำยทอด กำรประชำสัมพันธ์ เผยแพรภ่ มู ิปญั ญำท้องถ่นิ ยงั ไมเ่ คยมีการเผยแพร่/ ใชเ้ ฉพาะบุคคล เคยเผยแพร่เฉพาะในชมุ ชน มีการเผยแพร่ผ่านส่ือมวลชนและสือ่ อย่างแพร่หลาย มกี ารดูงานจากบคุ คลภายนอก จานวน........-........คร้งั จานวน.......-......คน มกี ารนาไปใช้ ในพนื้ ท.ี่ .......-.......คน นอกพนื้ ท.่ี ...-.....คน อ่นื ๆ (ระบุ) ลกั ษณะของภูมิปัญญำท้องถน่ิ กำรพฒั นำต่อยอดภมู ปิ ญั ญำให้เป็นนวัตกรรม คุณค่ำ (มูลค่ำ) และควำมภำคภูมใิ จ ภมู ิปัญญาทอ้ งถ่ิน/นวตั กรรมทค่ี ดิ ค้นขนึ้ มาใหม่ ภูมิปญั ญาท้องถ่นิ ดงั้ เดิมได้รับการถา่ ยทอดมาจาก ภมู ปิ ัญญาท้องถิน่ ท่ีได้พัฒนาและตอ่ ยอด แบบเดิมคือ การปลกู พชื ผัก โดยการใชน้ า้ เปลา่ ฉดี พ่นเพอ่ื ให้พชื ผักกินอาหารทางใบและลาต้น แต่ไม่มแี ร่ธาตสุ ารอาหารใดเลย กำรพัฒนำต่อยอดคอื การปลูกพืช ผัก โดยการนาสารท่ีไดจ้ ากการนานา้ หมกั ชวี ภาพมาฉดี พ่น ทาให้ พชื ผกั เกิดการเจริญงอกงามดีข้นึ สมบูรณ์ขน้ึ และศัตรูพืชทเี่ ปน็ แมลงไม่มารบกวน และยังมคี วาม ปลอดภยั กับผู้บรโิ ภค

7 ถำ่ ยภำพข้ำวของภมู ิปญั ญำ นางระเบียบ ไชโย (เจ้าของภมู ิปัญญาเร่ืองการเกษตรผสมผสาน)

8 รูปภำพภูมิปัญญำ

10 แบบบนั ทึกชุดขอ้ มลู คลังปญั ญำ-ภมู ปิ ัญญำท้องถน่ิ ตำบลท่ำชมุ พล อำเภอโพธำรำม จงั หวัดรำชบุรี ชื่อภมู ิปัญญำ : การจดั ตอกไม้ไผ่ ชอ่ื นายประยรู นำมสกุล จงั โสพานชิ วันเดอื นปีเกดิ : 27 ตลุ าคม พ.ศ.2504 ทอี่ ยู่ปัจจบุ ัน (ท่ีสำมำรถตดิ ต่อได้) บา้ นเลขท่ี 43 หม่ทู ี่ 2 ตาบลท่าชุมพล อาเภอโพธาราม จังหวัดราชบุรี รหัสไปรณยี ์ 70120 โทรศพั ท์ : - Facebook : - ควำมเปน็ มำของบคุ คลคลงั ปญั ญำ นำยประยูร จังโสพำนชิ 7 ตำบลท่ำชุมพล เป็นผู้มีควำมรคู้ วำมสำมรถในกำรสำนกระจำดหำบจำก ไม้ไผ่ ซ่ึงสืบทอดจำกร่นุ ป่ยู ำ่ ตำยำย มำจนถงึ ปัจจบุ นั นำงลำยอง ศรสี วสั ด์ิ ยงั สำมำรถสำนผลติ ภัณฑท์ ี่ทำ จำกไม้ไผไ่ ด้อีกมำก เชน่ กระจำดหำบใส่เหรียญโปรยทำน กระจำดหำบของ กระดง้ ฯลฯ และยังมีควำมคิด สรำ้ งสรรคใ์ นกำรออกแบบและขนำดของกำรสำนกระจำดท่ีมีควำมละเอียดและสวยงำม และยงั สำมำรถทำ ใหเ้ ปน็ อำชีพเสรมิ และยังสรำ้ งรำยได้ใหก้ ับครอบครัวอีกดว้ ย จุดเดน่ ของภมู ปิ ัญญำ - เป็นแหลง่ ศึกษาดูงาน - เปน็ สถานที่ถ่ายทอดความรู้ - เปน็ การสรา้ งรายไดใ้ ห้กับครอบครัวไดเ้ ปน็ อย่างดี วตั ถุดิบท่ีใช้ประโยชนใ์ นกำรผลติ ภัณฑท์ ี่เกดิ จำกภูมปิ ัญญำ ซึ่งพ้ืนท่ีอนื่ ไม่มี ไดแ้ ก่ - ไมไ้ ผ่ - มีด - ชนดิ ของไมไ่ ผ่

11 รำยละเอยี ดของภูมปิ ญั ญำทอ้ งถิ่น - รปู แบบในการถ่ายทอดความรู้ มที ัง้ การศึกษาดงู าน การเข้ารับการอบรมและฝึกปฏบิ ตั จิ รงิ เพือ่ นาประโยชน์ท่ไี ด้รบั ไปปฏบิ ตั ใิ ช้ไดจ้ ริงในชวี ติ ประจาวนั รปู แบบและลักษณะกำรถำ่ ยทอด กำรประชำสมั พนั ธ์ เผยแพรภ่ มู ิปญั ญำท้องถิ่น ยงั ไม่เคยมีการเผยแพร่/ ใช้เฉพาะบุคคล เคยเผยแพร่เฉพาะในชมุ ชน มกี ารเผยแพรผ่ า่ นส่อื มวลชนและสือ่ อย่างแพรห่ ลาย มีการดูงานจากบคุ คลภายนอก จานวน........-........คร้ัง จานวน.......-......คน มกี ารนาไปใช้ ในพน้ื ท.ี่ .......-.......คน นอกพนื้ ที่....-.....คน อืน่ ๆ (ระบุ) ลกั ษณะของภูมิปญั ญำทอ้ งถนิ่ กำรพฒั นำตอ่ ยอดภูมปิ ญั ญำใหเ้ ป็นนวัตกรรม คุณค่ำ (มูลค่ำ) และควำมภำคภมู ใิ จ ภมู ปิ ัญญาท้องถิ่น/นวัตกรรมท่ีคดิ ค้นขน้ึ มาใหม่ ภูมปิ ัญญาท้องถิน่ ดัง้ เดิมไดร้ ับการถา่ ยทอดมาจาก ภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถ่ินที่ได้พัฒนาและตอ่ ยอด แบบเดมิ คือ เป็นการจกั ตอกไม้ไผ่ไว้ใช้เองในบ้าน กำรพัฒนำต่อยอดคือ ปัจจุบันการจักตอกสามารถขายสร้างอาชีพและสร้างรายได้ให้กับ ครอบครัวอีกด้วย

12 ถ่ำยภำพเจำ้ ของภมู ิปญั ญำ นายประยูร จังโสพานิช (เจา้ ของภมู ิปญั ญาการจกั ตอกไม้ไผ่)

13 รปู ภำพภูมิปญั ญำ

ทปี่ รึกษำ คณะผ้จู ดั ทำ นางสนุ ันทา โนรสี ุวรรณ นางโสภิญา ศรีทอง ผอู้ านวยการ กศน.อาเภอโพธาราม ครู อาสาสมัคร ฯ ร่ำง/เรยี บเรียงและจดั ทำ ครู กศน.ตาบลท่าชุมพล นายวิษณะ แก้วหอม