ม.ค.63 ภูมิปัญญาท้องถิ่น ต.โพธาราม อ.โพธาราม จ.ราชบุรี

1 สรปุ ทำเนียบภมู ิปญั ญำท้องถ่นิ ตำบล โพธำรำม อำเภอโพธำรำม จังหวดั รำชบุรี ประจำเดอื น มกรำคม 2563 ลำดบั ท่ี ชือ่ ภูมปิ ัญญำ สำขำ เจ้ำของภมู ิปัญญำ ที่อยู่ 1. การทาขนมไทย ดา้ นคหกกรรม นางทองใบ เจรญิ ศิริ ภมู ิปัญญำ 2. การทาเต้าห้ดู า ดา้ นคหกรรม นางกมิ ชู แซ่ฉ่ัว 43/5 ถ.พนั ธ์พิมพ์ ต.โพธาราม 3. การทาหนา้ ปลา ดา้ นคหกรรม นายกนกศักด์ิ เนื่องสรุ างคร์ ศั มี อ.โพธาราม จ.ราชบุรี 17 ถ.ราษฎรอทุ ิศ ต.โพธาราม อ.โพธาราม จ.ราชบุรี 32 ถ.โพธไ์ิ พโรจน์ ต.โพธาราม อ.โพธาราม จ.ราชบุรี

2 แบบบนั ทึกชดุ ข้อมูลคลงั ปญั ญำ-ภูมิปญั ญำท้องถิ่น ตำบล.....โพธาราม......อำเภอ.....โพธาราม.......จังหวัด.......ราชบรุ ี...... ชอ่ื ภูมิปัญญำ.............การทาขนมไทย……………… ขอ้ มูลพืน้ ฐำน รำยบคุ คล เจ้ำของภูมิปญั ญำทอ้ งถิ่น/บุคคลคลงั ปัญญำ ช่อื ...นางทองใบ.......นามสกุล............เจริญศิร.ิ ............วันเดอื นปีเกิด..........14 พศจิกายน 2500....................................... ทอี่ ยปู่ จั จุบนั (ทส่ี ามารถตดิ ต่อได้) บา้ นเลขท.่ี ....43/5........ถนน.......พนั ธพ์ มิ พ์......ตาบล/แขวง.....โพธาราม....... อาเภอ/เขต.....โพธาราม..............จงั หวัด...ราชบรุ .ี ..................รหัสไปรณีย์.....70120………............................... โทรศพั ท์..0614246597.............โทรสาร..................-........................Line ID…………………-………...…………… E-mail address:………………………-……… …………………Facebook……………………….……-………………………….. พิกัดทางภมู ิศาสตร์ คา่ X:.............13.79347………….……… ค่าY:….......99.8741..................………… ควำมเปน็ มำของบุคคลคลังปญั ญำ ความเป็นมานัน้ เร่ิมจาก ยายทองใบ เจริญศริ ิ เปน็ คนท่ีชอบทาทานขนม ยายอุบลจึงไดห้ ดั ทาขนมไทยชนดิ ต่างๆโดยศกึ ษาวิธีการทามาจากบรรพบุรุษและถา่ ยทอดมาจนถึงรนุ่ ปจั จุบนั จุดเด่นของภูมิปัญญำท้องถ่ิน ขนมของยำยอุบล ทองเปลว เป็นขนมไทยสูตรโบราณ ยายอุบลจะทาขนมขายทกุ วันโดยตง้ั รา้ นท่ีตลาดนดั โดยขนมของยายจะมีหลากหลายชนดิ ใหล้ กู ค้าได้เลอื กรบั ประทาน ขนมของยายอุบลมคี วามสะอาด อรอ่ ย และราคาไม่ แพง ลกู ค้าสามารถสั่งทาขนมไปเลยี้ งในงานพธิ ีตา่ งๆได้

3 ถ่ำยภำพบุคคล และอุปกรณ์/เครื่องมอื /สิ่งท่ปี ระดิษฐ์ (ชนิ้ งำนหรอื ผลงำน) รปู ภำพภูมปิ ัญญำ

4 แบบบันทึกชุดข้อมูลคลงั ปัญญำ-ภูมิปัญญำท้องถ่ิน ตำบล.....โพธาราม......อำเภอ.....โพธาราม.......จังหวดั .......ราชบุร.ี ..... ช่ือภูมิปัญญำ.............การทาเตา้ หดู้ า……………… ขอ้ มูลพน้ื ฐำน รำยบุคคล เจำ้ ของภมู ิปัญญำท้องถน่ิ /บุคคลคลังปัญญำ ชอ่ื ...นางกิมชู.......นามสกุล............แซฉ่ ว่ั .............วันเดอื นปเี กดิ ................................................. ท่ีอยปู่ จั จบุ ัน (ทส่ี ามารถติดต่อได้) บ้านเลขท่.ี ....17........ถนน.......ราษฎรอทุ ิศ......ตาบล/แขวง.....โพธาราม....... อาเภอ/เขต.....โพธาราม..............จงั หวดั ...ราชบรุ ี...................รหัสไปรณีย.์ ....70120………............................... โทรศพั ท์.. 086 7585490.............โทรสาร..................-........................Line ID…………………-………...…………… E-mail address:………………………-……… …………………Facebook http://www.facebook.com/Taohoodum.lek ควำมเปน็ มำของบุคคลคลงั ปญั ญำ “ราชบุรี” ถือว่าเป็นจงั หวัดที่มีของอร่อยหลากหลายให้เราได้เลือกชิมกันตามชอบ แต่ละท้องถ่นิ ก็จะมีเมนเู ด็ดที่ เป็นเอกลักษณ์ของตัวเอง อย่างท่ี “โพธาราม” ก็มีหน่ึงอย่างท่ีพลาดไม่ได้ น่ันก็คือ “เต้าหู้ดา” อันเลื่องชื่อว่ากันว่า หาก มาถึงโพธารามแล้ว ก็ตอ้ งแวะมาชิมเต้าหู้ดาทรี่ ้าน “เต้าหู้ดาแม่เล็ก” เพราะท่นี ี่เป็นรา้ นขายเต้าหดู้ าสูตรต้นตารับเจ้าแรก ของโพธาราม โดยมีคณุ ยายเซ่ยี มจู แซฉ่ ่ัว หรอื ท่รี ู้จกั กันในชื่อ “แมเ่ ล็ก” เป็นเจ้าของร้านสาหรบั ตน้ กาเนดิ ของเต้าหูด้ านั้น ก็มาจากสูตรของพ่อค้าในตลาดโพธารามเมื่อสมัยก่อน ที่เคยทาเต้าหู้ดามาก่อน แต่เลิกทาไปนานแล้ว ในช่วงน้ันคุณยาย เซยี่ มจูทม่ี อี าชีพขายถ่ัวงอก เตา้ หู้ และเส้นก๋วยเต๋ยี วอยู่ในตลาดเชน่ กัน จึงได้ลองนาสูตรเต้าหู้ดาของพ่อค้าคนก่อนมาลอง ขาย เพราะเห็นว่าไม่มีใครทา จนมาถึงปัจจุบัน ก็มีกลายเป็นทีร่ ู้จักของนักชิมหลายคน บอกกันปากต่อปาก และกลายมา เป็นของฝากข้ึนชื่อของอาเภอโพธารามในที่สุด กรรมวิธีการทา “เต้าหู้ดา” นั้น ต้องใช้เต้าหู้ที่ทาจากถั่วเหลืองแท้ๆ ไม่มี แป้งผสม วิธีการทานั้นต้องมีความพิถีพิถันอย่างมาก เริ่มจากการเอาเต้าหู้แผ่นสีขาวที่ทาจากถ่ัวเหลืองล้วนๆ ไปต้มกับ เครื่องพะโล้ อบเชย โป๊ยกกั๊ ซีอิ๊วดา น้าตาลทรายแดง เกลือทะเล โดยใชไ้ ฟปานกลางเคีย่ วเตา้ ห้ไู ปเรือ่ ยๆ ประมาณ 3 วัน ทางร้านจึงใช้เตาถ่านในการเคี่ยวเพราะจะสามารถควบคุมไฟได้คงท่ี จนน้าพะโล้ซึมเข้าเป็นเนื้อเดียวกับเต้าหู้ จึงนา ออกมาวางขาย จะได้รสชาตหิ วานหอม กลมกล่อมกาลังดี

5 จุดเดน่ ของภมู ปิ ัญญำท้องถิ่น มหัศจรรย์ ทาไมเต้าหู้ ต้อง ‘สีดา’อร่อยแปลก รสเลิศล้า เตา้ หู้ดาโพธาราม หม้อตม้ ใบใหญ่ท่ีด้านในเต็มไปด้วย เต้าหู้ดารสกลมกล่อม ส่งกลิ่นหอมคลุ้งยั่วน้าลายที่หารับประทานได้ยากย่ิงในประเทศไทยเต้าหู้ดา หากพิจารณาด้วย สีสันอาจเกิดความรู้สึกแปลกตา แต่กระนั้นเต้าหู้ดา เมืองโพธารามได้ช่ือว่า เป็นอาหารประจาถ่ินท่ีแขกบ้านแขกเมือง ต้องสรรหามารับประทานยามได้มาเย่ยี มเยือนจงั หวัดราชบุรี เพราะทุกคนเมื่อไดล้ องลม้ิ ชิมรสชาติครั้งหนึ่งแล้ว เป็นต้อง ติดใจในความอร่อยของนาเนื้อเต้าหู้ที่คัดสรรมาแล้วว่ามีคุณภาพดีไปต้มในน้าพะโล้ท่ีถูกปรุงอย่างเข้มข้น จนครบ ระยะเวลา 3 วันเต็ม กระท่ังได้เต้าหู้ท่ีมีสีผิวด้านนอกคล้ากว่าเต้าหู้ปกติ รสชาติอร่อยท่ีหารับประทานในท้องถิ่นอ่ืน ไม่ได้ ไม่ว่าจะนามารับประทานเปล่าๆ หรือนาไปประกอบอาหารด้วยการต้ม ผัด หรือทอด เต้าหู้ดาก็ยังคงความอร่อย ลิน้ อยู่ไม่เส่ือมคลาย ถ่ำยภำพบคุ คล และอุปกรณ์/เครอ่ื งมอื /สิง่ ทป่ี ระดิษฐ์ (ชน้ิ งำนหรอื ผลงำน)

6 รูปภำพภูมิปัญญำ

7 แบบบนั ทกึ ชดุ ขอ้ มูลคลงั ปญั ญำ-ภมู ิปญั ญำทอ้ งถิ่น ตำบล.....โพธาราม......อำเภอ.....โพธาราม.......จงั หวดั .......ราชบรุ ี...... ชอื่ ภูมิปัญญำ.............การทาน้าปลา……………… ข้อมูลพน้ื ฐำน รำยบคุ คล เจ้ำของภมู ิปัญญำทอ้ งถิ่น/บุคคลคลังปญั ญำ ชือ่ ...นายกนกศกั ด.ิ์ ......นามสกุล............เน่ืองสุรางค์รศั มี.............วันเดือนปีเกดิ ..........4 กุมภาพนั ธ์ 2498............... ที่อยู่ปจั จบุ นั (ทีส่ ามารถติดต่อได้) บ้านเลขท่.ี ....32........ถนน.......โพธิไ์ พโรจน์......ตาบล/แขวง.....โพธาราม....... อาเภอ/เขต.....โพธาราม..............จังหวดั ...ราชบรุ ี...................รหัสไปรณีย์.....70120………............................... โทรศพั ท.์ . 0811457051.............โทรสาร..................-........................Line ID…………………-………...…………… E-mail address:………………………-……… …………………Facebook ควำมเป็นมำของบุคคลคลงั ปัญญำ ในอดีตโพธารามมีชนชาติหลายเช้ือสาย นอกจากเช้ือสายไทยแท้แล้วยังมีชนชาติไทยเช้ือสายลาว มอญ เขมร และจีน เน่ืองจากในสมัยก่อนพระมหากษัตริย์ไทยที่รบชนะที่กรุงเวียงจันทน์ได้กวาดต้อนชาวลาวให้มาอยู่บริเวณริมฝ่ัง แม่น้าแม่กลองของ โพธาราม และต่อมาได้อพยพออกไปตามตาบลใกล้เคียง เหลือเพียงส่วนใหญ่เป็นคนไทยเชื้อสายจีน ประกอบอาชีพค้าขายและเนื่องจากเขตอาเภอโพธารามมีต้นโพธ์ิข้ึนเป็นจานวนมากโดยเฉพาะภายในวัด จงึ ไดข้ นานนาม ว่าโพธาราม คอื (ต้นโพธิ์ + อาราม) และสภาพทั่วไปเทศบาลเมอื งโพธารามเป็นท่ีราบมแี มน่ า้ แม่กลองไหลผา่ น และอยใู่ น เขตชลประทาน ประชาชนส่วนใหญ่ประกอบอาชีพค้าขายและเกษตรกรรม อาญาเขตของตาบล ทิศเหนือ จรดตาบล คลองตาคต อาเภอโพธาราม จังหวัดราชบุรี ทิศใต้ จรดตาบลคลองตาคต อาเภอโพธาราม จังหวัดราชบุรี ทิศตะวันออก จรดตาบลคลองตาคต อาเภอโพธาราม จังหวัดราชบุรี ทิศตะวันตก จรดแม่น้าแม่กลอง จังหวัดราชบุรี และความเป็ นมา ของอาเภอโพธาราม ต้ังอยู่ในบริเวณลุ่มน้าแม่กลอง ลาน้าสาคัญฝั่งตะวันตกของประเทศไทย มีความสาคัญในฐานะเป็น แหล่งชุมชนต้ังแต่สมัยก่อนประวัติศาสตร์ พบหลักฐานทางโบราณคดีสาคัญในแถบต้นน้าของหุบเทือกเขา ทั้งแควใหญ่ หรือแควศรีสวัสดิ์ และแควน้อยหรือแควไทรโยค ซึ่งท้ังสองแควน้ีไหลมารวมกันที่ตาบลปากแพรก อาเภอเมือง จังหวัด กาญจนบุรี ส่วนบริเวณแม่น้าแม่กลองที่ไหลผ่านตั้งแต่อาเภอเมือง จังหวัดกาญจนบุรี จนมาถึงอาเภอโพธาราม จังหวัด ราชบุรี พบการต้ังถ่ินฐานของผู้คนสืบเน่ืองมาต้ังแต่สมัยก่อนประวัติศาสตร์ จนถึงสมัยทราวดี ลพบุรี และอยุธยา ตลอด จนถึงรัตนโกสินทร์ ลุ่มน้าแม่กลองอันอุดมสมบูรณ์ จึงไม่ได้ว่างเว้นจากการที่มนุษย์มาต้ังถ่ินท่ีอยู่อาศัยมานับพันปีโพ ธารามมสี ยาแมน่ า้ ทไ่ี หลผา่ นคือ แมน่ ้าแม่กลอง เปน็ แมน่ ้าสาคญั สายหนงึ่ ในภาคตะวนั ตก

8 จดุ เด่นของภมู ปิ ัญญำท้องถ่ิน น้าปลาน้ันทุกบ้านทุกควรเรือนต้องมีติดไว้แน่นอนในการทาอาหารเป็นส่ิงท่ีขาดไม่ได้แต่ก็ใช่ว่าน้าปลาทุกย่ีห้อ ตอ้ งรสชาติเดียวกนั ที่น้ีเรามาดูน้าปลาอร่อยของโพธารามเป็นประเด็นท่ีน่าสนใจโพธารามน้นั มีแม่น้าแม่กลองไหลผ่านซึ่ง เป็นแม่น้าท่ีอุดมสมบูรณ์น้าปลานับเป็นภูมิปัญญาของคนไทยท่อี าศัยอยู่ตามท่ีราบลุ่มแม่น้า รู้จักทาไว้กินเองในครัวเรือน มาเป็นชา้ นานแลว้ ทั้งไทย เขมร ลาว จีน ในเมืองราชบุรี ลว้ นแล้วแต่ทานา้ ปลาไว้กินเองกันท้ังนั้น โดยเฉพาะหลังจากฤดู นา้ หลาก จะมปี ลาเลก็ ปลานอ้ ยขังอยู่นอกจากน้ี นา้ ปลา ยังกลายเป็นธรุ กจิ ที่สาคญั อีกอย่างหน่ึงของชาวจีนแถบอาเภอโพ ธารามในปจั จุบันอีกด้วย จากเดิมที่เป็นเพียงอตุ สาหกรรมในครัวเรือน โดยชาวจีนจะรับซื้อปลาขนาดเล็ก เช่น ปลาสร้อย ปลาซิว ปลาน้าผ้ึง หรือแม้แต่ปลาตะเพียน ที่ชาวบ้านจบั ได้และนามาขาย นามาหมักกับเกลือเท่าน้นั ไม่ได้ปรุงแต่งอะไร เพ่ิมเตมิ เมอ่ื หมกั ไดท้ ่ีก็นามากรองใส่ไหไปขายจงั หวดั ใกล้ๆ และไหน้าปลาก็เป็นไหท่ที าจากโรงโอง่ ในราชบุรีน่เี อง ในไร่นา ให้ได้จับคราวละมากๆ จึงนามาทาน้าปลาไว้ใช้เป็นเครื่องปรุงรสต่างๆ หรือนามาทาเป็นอาหารจานเด็ด กินกันในเฉพาะ กลุ่ม เช่น น้าปลายาของชาวมอญ ซ่ึงทุกครัวเรือนต้องมีไว้แต่เคล็ดลับความอร่อยของน้าปลาโพธารามในอดีต คงเป็น เพราะการเลอื กใชป้ ลาน้าจืดและคัดเอาแต่หัวปลา ซึ่งถือว่าเป็นสุดยอดของน้าปลาแท้ออกส่งขายให้ลกู ค้าน่ันเอง นา้ ปลา ของที่น่ีขายดิบขายดีมีชื่อเสียงไปท่ัว แต่น่าเสียดายทุกวันนี้ โรงน้าปลาในโพธารามทุกแห่งต้องหันมาใช้ปลากะตักจาก ทะเลมาหมักแทน เพราะมีปริมาณมากและหาได้ง่าย แถมยังมีราคาถูกกว่าพวกปลาซิวปลาสร้อยปัจจุบันโรงงานน้าปลา แต่ละแห่งไม่ได้ผลิตน้าปลาเกรดดีอย่างเดียวเหมือนในอดีต หากติดฉลากหลากหลายย่ีห้อ เพื่อสนองตามความต้องการ ของตลาดและฐานะของผู้บริโภค ขวดท่ีติดฉลากว่า น้าปลาแท้ คือ น้าปลาช้ันหนึ่ง กรองเอาหัวน้าปลามาบรรจุขวด รองลงมาคอื น้าปลาผสม ซึ่งมรี าคาย่อมเยากว่า เพราะเอาหวั นา้ ปลามาเจอื น้าเปลา่ เพื่อลดความเข้มขน้ แลว้ ปรงุ แต่งรสให้ ใกล้เคียงกับน้าปลาแท้ สุดท้ายที่ราคาถูกกว่าใคร คือ น้าเกลือปรงุ แต่งรส เติมสีสันใหค้ ล้ายของจริง ไม่มีวางขายตามห้าง แต่มกั ไปโผลอ่ ยูต่ ามร้านคา้ ต่างจงั หวดั และเมือ่ ถามถงึ น้าปลาเทยี มที่ได้ยินขา่ วลือมาวา่ ใชน้ า้ กระดูกสัตว์ใสส่ หี ลอกขายน้ัน คาตอบที่ได้รบั ทาเอาโลง่ อกไปได้มากทเี ดยี ว “นา้ ปลาคือเลือดกับเน้ือปลาท่ีย่อยสลาย ท่ีวา่ ผสมกระดูกสัตว์รับรองได้วา่ ไม่ มีแนน่ อน เพราะไม่มเี ลือดไม่มีเน้ือ อยา่ งมากท่ีทากนั อย่กู ็คือ น้าเกลือผสมสี แต่ก็ไม่ทากันเท่าไหร่ เพราะทาแล้วไม่คุ้มทุน คา่ แรงอะไรกต็ ้องเสยี เท่าน้าปลาดี สทู้ าน้าปลาดีไปเลยดกี วา่ ”

9 ถ่ำยภำพบุคคล และอุปกรณ์/เครื่องมอื /สิ่งท่ปี ระดิษฐ์ (ชนิ้ งำนหรอื ผลงำน) รปู ภำพภูมปิ ัญญำ