ก.พ.63 ภูมิปัญญาท้องถิ่น ต.คลองข่อย อ.โพธาราม จ.ราชบุรี

ทำเนยี บภูมิปญั ญำทอ้ งถน่ิ เดอื นกมุ ภำพัน์ 2563 กศน.ตำบลคลองขอ่ ย ศูนยก์ ำรศึกษำนอกระบบและกำรศึกษำตำมอธั ยำศัยอำเภอโพธำรำม สำนกั งำนส่งเสรมิ กำรศึกษำนอกระบบและกำรศกึ ษำตำมอธั ยำศัยจังหวัดรำชบรุ ี สำนักงำนสง่ เสรมิ กำรศึกษำนอกระบบและกำรศึกษำตำมอัธยำศัย สำนักงำนปลัดกระทรวงศกึ ษำธกิ ำร กระทรวงศึกษำธกิ ำร

คำนำ ด้วย กศน.ตำบลคลองข่อย ได้ดำเนินกำรจัดทำภูมิปัญญำในท้องถิ่น ให้กับประชำชนในพื้นท่ีตำบล คลองข่อย เพ่อื เพมิ่ พูนควำมรู้และทักษะในกำรดำเนินชีวิตแบบพอเพียง สำมำรถเรียนรู้และฝึกฝนได้ท้ังจำก กำรศึกษำดว้ ยตนเอง และได้รับกำรถ่ำยทอดจำกผู้อื่น กำรนำภูมิปัญญำมำเผยแพร่เพ่ือให้ประชำชนในพื้นท่ี ไดน้ ำไปใชแ้ ละเรียนรู้เพื่อเพิ่มอำชีพ และประสบกำรณ์ให้กับตนเองและครอบครัวให้มีกำรเจริญเติบโตอย่ำง ต่อเน่ืองและเก้ือกูลในกำรผลิตซึ่งกันและกัน โดยกำรใช้ทรัพยำกรที่มีอยู่ให้เกิดประโยชน์ และไม่มีสำรพิษ เช่น ดิน น้ำ แสงแดดอย่ำงเหมำะสม เกิดประโยชน์สูงสุด มีควำมสมดุล ของสภำพแวดล้อม อย่ำงต่อเน่ือง และเกิดผลในกำรเพิ่มพูนควำมอุดมสมบูรณ์ของทรัพยำกรธรรมชำติด้วย กศน.ตำบลคลองข่อยหวังว่ำ เอกสำรเล่มนค้ี งมีประโยชนต์ อ่ ผู้อำ่ นและผูป้ ฏิบัตงิ ำนต่อไป กศน.ตำบลคลองข่อย กมุ ภำพนั ธ์ 2563

สำรบญั หนำ้ คำนำ 1 สำรบญั 4 กศน.ตำบลคลองข่อย 8 - ภูมิปัญญำ กำรสำนพัดไม้ไผ่ : นำงอำรยี ์ ทองสำตร - ภมู ปิ ญั ญำ กำรทำไม้กวำดทำงมะพรำ้ ว : นำงจรรยำ จนั ทรใ์ หญ่ - ภูมปิ ัญญำ กำรทำของชำร่วย : นำงลกั ษณำวลยั อินบำง คณะผู้จดั ทำ

1 แบบบนั ทกึ ชดุ ขอ้ มลู คลงั ปญั ญำ-ภมู ิปญั ญำท้องถน่ิ ตำบลคลองข่อย อำเภอโพธำรำม จงั หวดั รำชบุรี ชอ่ื ภมู ิปัญญำ : กำรสำนพัดไมไ้ ผ่ ช่อื นำงอำรีย์ นำมสกลุ ทองสำตร วนั เดือนปเี กิด : 19 สงิ หำคม พ.ศ. 2490 ท่อี ยู่ปจั จบุ ัน (ทีส่ ำมำรถตดิ ต่อได้) : 102 หมู่ที่ 5 ตำบล คลองข่อย อำเภอ โพธำรำม จงั หวดั รำชบุรี รหสั ไปรษณีย์ 70120 ควำมเปน็ มำของบุคคลคลังปัญญำ กำรสำนพัดของป้ำอำรีย์ ทำกันมำตั้งแต่รุ่นพ่อแม่นำนมำแล้ว และป้ำอำรีย์กับพี่สำวสืบทอดกำรทำ พดั ไมไ้ ผม่ ำถึงปจั จุบนั จุดเด่นของภมู ปิ ัญญำ พัดของป้ำอำรีย์ทำเองทุกขั้นตอน สินค้ำไม่พอกับควำมต้องกำรของผู้ซ้ือ สำนพัดขำยหมดทุกครั้ง เป็นอกี หน่ึงรำยไดท้ ีท่ ำให้สำมำรถมีเงนิ ใช้จ่ำยในครอบครวั วตั ถุดิบที่ใช้ประโยชนใ์ นกำรผลติ ภัณฑ์ท่ีเกิดจำกภมู ิปัญญำ ซง่ึ พ้นื ที่อนื่ ไม่มี ไดแ้ ก่ - ไม้ไผ่ รำยละเอยี ดของภมู ปิ ัญญำท้องถ่ิน - รูปแบบในกำรถำ่ ยทอดควำมรู้ มกี ำรปฏิบตั ิจรงิ เพื่อนำประโยชนท์ ี่ได้รบั ไปปฏิบัติใช้ไดจ้ ริง ในชวี ิตประจำวัน รูปแบบและลักษณะกำรถ่ำยทอด กำรประชำสัมพนั ธ์ เผยแพร่ภมู ิปัญญำท้องถิ่น  ยังไมเ่ คยมกี ำรเผยแพร/่ ใช้เฉพำะบุคคล  เคยเผยแพร่เฉพำะในชมุ ชน  มีกำรเผยแพรผ่ ่ำนส่ือมวลชนและสอ่ื อยำ่ งแพร่หลำย  มีกำรดูงำนจำกบุคคลภำยนอก จำนวน................ครัง้ จำนวน............คน  มกี ำรนำไปใช้ ในพ้ืนท.ี่ ..............คน นอกพนื้ ที.่ .........คน  อนื่ ๆ (ระบุ) ลักษณะของภมู ิปญั ญำทอ้ งถิ่น กำรพัฒนำตอ่ ยอดภูมิปัญญำใหเ้ ป็นนวัตกรรม คุณคำ่ (มลู คำ่ )และควำม ภำคภูมใิ จ  ภมู ปิ ญั ญำท้องถน่ิ /นวัตกรรมที่คิดคน้ ขึน้ มำใหม่  ภมู ปิ ัญญำท้องถนิ่ ด้ังเดมิ ได้รับกำรถ่ำยทอดมำจำก บรรพบุรุษสบื ทอดกนั มำ  ภมู ปิ ญั ญำท้องถ่ินท่ไี ด้พัฒนำและตอ่ ยอด

2 ภำพถ่ำยเจ้ำของภมู ิปัญญำ นำงอำรีย์ ทองสำตร (กำรสำนพัดไม้ไผ่)

3 รปู ภำพภูมิปัญญำ คุณปำ้ อำรีย์ กำลังลงมือเหลำไมไ้ ผเ่ พอื่ เตรยี มสำนพัด ผลิตภณั ฑจ์ ำกไม้ไผ่ ท่ีนำมำเป็นวตั ถดุ ิบในกำรสำนพัด ไม้ไผ่

4 แบบบันทึกชดุ ข้อมลู คลงั ปญั ญำ-ภมู ปิ ญั ญำทอ้ งถน่ิ ตำบลคลองข่อย อำเภอโพธำรำม จังหวดั รำชบรุ ี ชื่อภูมปิ ัญญำ : กำรไม้กวำดทำงมะพร้ำว ช่อื นำงจรรยำ นำมสกลุ จันทร์ใหญ่ วนั เดอื นปีเกดิ : 27 กมุ ภำพนั ธ์ พ.ศ. 2503 ท่อี ยู่ปจั จุบนั (ท่ีสำมำรถตดิ ต่อได้) : บำ้ นเลขท่ี 80/4 หม่ทู ่ี 5 ตำบล คลองข่อย อำเภอโพธำรำม จังหวดั รำชบุรี รหัสไปรษณยี ์ 70120 ควำมเป็นมำของบคุ คลคลงั ปญั ญำ เรมิ่ ต้นจำกกำรฝึกอำชีพจำกกรมพัฒนำฝีมือแรงงำน หลงั จำกนั้นไดท้ ำไม้กวำดทำงมะพรำ้ วมำตลอด ทำใหม้ ีรำยได้เพ่ิมขึน้ อีกหนึ่งช่องทำง จดุ เดน่ ของภมู ิปัญญำ ป้ำจรรยำหรือป้ำจุกได้ทำไม้กวำดทำงมะพร้ำวเองทุกขั้นตอน และไม้กวำดทำงมะพร้ำวของป้ำส่ง ขำยหมดทุกครง้ั ทที่ ำ เพ่ิมรำยได้ใหป้ ้ำจรรยำอีกทำงหนงึ่ ใหแ้ ก่ครอบครัว วตั ถุดิบท่ใี ชป้ ระโยชนใ์ นกำรผลิตภัณฑ์ท่เี กิดจำกภูมปิ ัญญำ ซึ่งพื้นทอ่ี ่นื ไม่มี ได้แก่ - ทำงมะพร้ำว รำยละเอียดของภูมปิ ัญญำท้องถ่ิน - รูปแบบในกำรถำ่ ยทอดควำมรู้ มีกำรปฏบิ ัตจิ ริงเพ่ือนำประโยชนท์ ไ่ี ดร้ บั ไปปฏิบัติใชไ้ ดจ้ ริง ในชีวิตประจำวนั รูปแบบและลกั ษณะกำรถำ่ ยทอด กำรประชำสมั พนั ธ์ เผยแพรภ่ ูมปิ ัญญำทอ้ งถนิ่  ยังไม่เคยมีกำรเผยแพร่/ ใช้เฉพำะบุคคล  เคยเผยแพร่เฉพำะในชมุ ชน  มกี ำรเผยแพร่ผำ่ นสอ่ื มวลชนและสื่ออย่ำงแพร่หลำย  มีกำรดงู ำนจำกบุคคลภำยนอก จำนวน................คร้ัง จำนวน............คน  มกี ำรนำไปใช้ ในพ้ืนท่ี...............คน นอกพนื้ ท.่ี .........คน  อืน่ ๆ (ระบุ)

5 ลกั ษณะของภูมิปัญญำท้องถ่ิน กำรพัฒนำต่อยอดภมู ปิ ญั ญำให้เปน็ นวตั กรรม คณุ คำ่ (มูลคำ่ )และควำม ภำคภมู ใิ จ  ภูมิปญั ญำท้องถิ่น/นวตั กรรมทค่ี ดิ ค้นข้ึนมำใหม่  ภูมปิ ัญญำท้องถิ่นด้ังเดมิ ได้รบั กำรถำ่ ยทอดมำจำก  ภูมปิ ัญญำท้องถ่ินท่ไี ด้พัฒนำและต่อยอด แบบเดมิ คอื เป็นกำรทำรวมกลมุ่ แล้วล้มเลกิ ไป กำรพฒั นำต่อยอดคอื นำมำผลิตเองและสรำ้ งรำยไดอ้ กี ทำงหนึ่งใหก้ ับครอบครัว

6 ภำพถ่ำยเจำ้ ของภมู ิปญั ญำ นำงจรรยำ จนั ทรใ์ หญ่ ( กำรทำไมก้ วำดทำงมะพรำ้ ว )

7 รปู ภำพภมู ิปัญญำ คุณจรรยำหรอื ป้ำจกุ กำลังลงมือทำไม้กวำดทำงมะพร้ำว ไมก้ วำดทำงมะพร้ำท่ีทำสำเร็จพรอ้ มส่งถึงมือลกู ค้ำทส่ี ั่งทำ

8 แบบบนั ทึกชดุ ขอ้ มลู คลงั ปญั ญำ-ภมู ปิ ญั ญำทอ้ งถิ่น ตำบลคลองขอ่ ย อำเภอโพธำรำม จังหวัดรำชบรุ ี ชื่อภูมปิ ัญญำ กำรทำของชำร่วย ช่ือ นำงลักษณำวลัย นำมสกลุ อนิ บำง วันเดือนปเี กิด 24 กรกฎำคม พ.ศ. 2501 ทอ่ี ยู่ปจั จุบัน (ที่สำมำรถตดิ ต่อได)้ บ้ำนเลขที่ 80/2 หมทู่ ี่ 3 ตำบล คลองข่อย อำเภอโพธำรำม จงั หวัดรำชบุรี รหสั ไปรษณยี ์70120 ควำมเปน็ มำของบคุ คลคลังปญั ญำ เรมิ่ จดั ตงั้ กลมุ่ ขน้ึ เม่อื ปี พ.ศ. 2541 กล่มุ จดั ตั้งข้ึนเน่อื งจำกสมำชกิ กล่มุ สตรีต้องกำรมีอำชีพเสริมจำก อำชีพหลกั ประธำนกลุ่มได้ประสำนงำนกับ สพช.โพธำรำม เพ่ือจัดฝึกอบรมอำชีพเสริม โดยคร้ังแรกกลุ่มได้ ทำพวงหรีดดอกไม้จันทนแ์ ต่ไมป่ ระสบควำมสำเร็จ จึงได้ปรับเปล่ียนมำทำของชำร่วย ปัจจุบันป้ำแก่ หรือคุณ ลักษณำวลยั ไดท้ ำของชำร่วยนอ้ ยลง แตก่ ย็ ังมกี ำรจำ้ งใหต้ ัดเย็บของชำร่วยอยู่ จุดเดน่ ของภูมปิ ัญญำ ผลติ สนิ ค้ำตำมควำมต้องกำรหรือตำมลูกคำ้ ส่ัง ทำใหส้ ินค้ำตรงกับควำมต้องกำรของลูกคำ้ รำยละเอยี ดของภมู ปิ ัญญำท้องถนิ่ - รูปแบบในกำรถำ่ ยทอดควำมรู้ มีกำรปฏิบัติจริงเพื่อนำประโยชนท์ ่ีไดร้ ับไปปฏบิ ตั ิใช้ไดจ้ ริง ในชีวิตประจำวนั รปู แบบและลกั ษณะกำรถ่ำยทอด กำรประชำสัมพันธ์ เผยแพร่ภูมิปญั ญำท้องถน่ิ  ยังไม่เคยมกี ำรเผยแพร/่ ใชเ้ ฉพำะบุคคล  เคยเผยแพรเ่ ฉพำะในชุมชน  มีกำรเผยแพร่ผ่ำนสอ่ื มวลชนและส่ืออยำ่ งแพรห่ ลำย  มีกำรดงู ำนจำกบคุ คลภำยนอก จำนวน.......1.........คร้ัง จำนวน......30......คน  มีกำรนำไปใช้ ในพ้นื ท่ี......10.....คน นอกพนื้ ท่ี..........คน  อนื่ ๆ (ระบุ) ลกั ษณะของภมู ิปัญญำท้องถ่ิน กำรพฒั นำต่อยอดภูมปิ ัญญำใหเ้ ป็นนวัตกรรม คุณคำ่ (มลู ค่ำ)และควำม ภำคภูมิใจ  ภูมิปัญญำท้องถิ่น/นวตั กรรมท่ีคดิ ค้นขนึ้ มำใหม่  ภูมปิ ัญญำท้องถน่ิ ด้ังเดิมได้รับกำรถ่ำยทอดมำจำก  ภมู ปิ ัญญำท้องถ่ินท่ไี ด้พัฒนำและต่อยอด แบบเดิมคอื เปน็ กำรทำรวมกลุ่มแล้วเศรษฐกิจฟืดเคือง สินค้ำจำกจีนเข้ำมำในประเทศเยอะจึง ทำใหก้ ำรผลิตของกลมุ่ ลดนอ้ ยลง กำรพฒั นำต่อยอดคอื ยงั คงนำมำผลิตเองและสรำ้ งรำยไดอ้ ีกทำงหนึ่งให้กับครอบครัว

9 ภำพถำ่ ยเจำ้ ของภมู ิปญั ญำ นำงลกั ษณำวลัย อนิ บำง (กำรทำของชำร่วย)

10 รปู ภำพภมู ิปญั ญำ คณุ ลกั ษณำวลยั อินบำง กำลงั ลงมือเยบ็ ของชำร่วย เพื่อส่งตำมออเดอร์ สนิ คำ้ ของชำร่วยท่ีทำเสร็จและเตรียมส่งใหล้ กู ค้ำ

ท่ีปรึกษำ คณะผจู้ ดั ทำ นำงสุนนั ทำ โนรีสุวรรณ นำงโสภิญำ ศรที อง ผอู้ ำนวยกำร กศน.อำเภอโพธำรำม ครู อำสำสมคั ร ฯ ร่ำง/เรียบเรียงและจัดทำ ครู กศน.ตำบลคลองข่อย นำงสำวสำวติ รี สำยยศ