ธ.ค.62 ภูมิปัญญาท้องถิ่น ต.บ้านสิงห์ อ.โพธาราม จ.ราชบุรี

ทำเนยี บภมู ิปญั ญาท้องถิน่ ประจำเดอื นธันวาคม ๒๕๖๒ กศน.ตำบลบ้านสงิ ห์ ศูนย์การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัยอำเภอโพธาราม สำนกั งานส่งเสรมิ การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั จงั หวัดราชบุรี สำนกั งานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัย สำนักงานปลดั กระทรวงศกึ ษาธกิ าร กระทรวงศึกษาธิการ

คำนำ ทั้งนี้ กศน.ตำบลบ้านสิงห์ ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอำเภอ โพธาราม ได้เล็งเหน็ ถงึ ความสำคัญของผูท้ ีท่ ำคุณประโยชน์ เสียสละ และปฏิบัติตนเป็นแบบอย่างที่ดีต่อ คนในชุมชนตำบ้านสิงห์ จึงได้จัดทำทำเนียบภูมิปัญญาท้องถิ่น ขึ้นเพื่อยกย่อง และเผยแพร่ให้ชนรุ่นหลัง ไดถ้ อื เป็นแบบอยา่ งทดี่ ีในการดำรงชวี ติ เพ่ือเพม่ิ พนู ความรู้ในการดำเนนิ ชวี ติ แบบพอเพียง สามารถเรียนรู้ จากการศึกษาด้วยตนเองและได้รับการถ่ายทอดจากผู้อ่ืน การนำภูมิปัญญามาเผยแพร่ให้ประชาชนใน พื้นที่ได้นำไปเรียนรู้และประยุกต์ใช้ในการประกอบอาชีพ สร้างเสริมประสบการณ์ให้กับตนเองและ ครอบครัว โดยการใช้ทรัพยากรที่มีอยู่ในท้องถิ่นให้เกิดประโยชน์อย่างเหมาะสม มีความสมดุลของ สภาพแวดล้อม ความอุดมสมบูรณ์ของทรัพยากรธรรมชาติ หวังว่าเอกสารเล่มนี้คงมีประโยชน์ต่อผู้อ่าน และผปู้ ฏบิ ัตงิ านตอ่ ไป กศน.ตำบลบ้านสิงห์ ธันวาคม ๒๕๖๒

สารบัญ หน้า คำนำ สารบญั กศน.ตำบลบา้ นสงิ ห์ - การปลูกผักกางมุ้ง : นางพิมพว์ ิมล บุญดีเพิ่มสขุ เจรญิ - การประดษิ ฐม์ าลัยแปง้ พวง : นางเกวลนิ ฉตั รชัยโพธทิ์ อง - กลุ่มผู้ปลูกผักปลอดสารพิษบ้านหนองศาลา : นายวสันต์ จันทศร แบบบนั ทกึ ชดุ ข้อมลู คลงั ปญั ญา-ภมู ปิ ัญญาทอ้ งถ่นิ ตำบล บา้ นสงิ ห์ อำเภอ โพธาราม จงั หวัด ราชบุรี

ชื่อภมู ิปัญญา การปลกู ผักกางมุ้ง ขอ้ มูลพ้นื ฐาน รายบคุ คล เจ้าของภมู ิปัญญาท้องถิน่ /บุคคลคลงั ปัญญา ชอื่ นางพิมพ์วมิ ล นามสกลุ บุญดีเพิ่มสุขเจริญ วันเดือนปเี กิด ๑๑ มถิ ุนายน พ.ศ. ๒๕๐๗ ที่อยูป่ ัจจุบัน (ท่ีสามารถตดิ ต่อได้) บา้ นเลขท่ี ๖๕ หมทู่ ่ี ๑๑ ตำบล/แขวง บ้านสิงห์ อำเภอ/เขต โพธาราม จงั หวัด ราชบุรี รหสั ไปรษณีย์ ๗๐๑๒๐ ความเป็นมาของภมู ิปัญญา นางพิมพ์วิมล บุญดีเพ่ิมสุขเจรญิ เล็งเหน็ ว่าผักทีเ่ ราบริโภคนั้นส่วนใหญ่เปน็ ผกั ท่ใี ชส้ ารเคมที ง้ั สิ้น เพราะเกษตรกรต้องใช้สารเคมีกำจดั ศัตรพู ืชทีม่ ากดั กินผลผลิต เพื่อให้ไดผ้ ลผลติ ในปรมิ าณมากและ ผลผลิตที่ไดน้ ้ันสดและสวยงามปราศจากรอยกัดกนิ ของแมลง อกี ทัง้ เกษตรกรต้องการผลกำไรมาก โดย ไมไ่ ด้คำนงึ ถงึ ผลกระทบท่ตี ามมา และผลเสียตอ่ สุภาพของผู้บริโภค จึงคดิ ทีจ่ ะแก้ปญั หาโดยวธิ กี ารปลกู ผกั กางมุ้งปลอดสารพิษ ซง่ึ มีการปลูกหลากหลายชนิด แตจ่ ะเนน้ การปลูกผัก เป็นผกั ปลอดสารพษิ ปราศจาก ร่องรอยการกัดกนิ ของแมลง อีกทั้งยงั สามารถนำผลผลติ ทเี่ หลือจากการรบั ประทาน ไปจำหน่ายเพอื่ เป็น การเสรมิ รายได้ ให้แก่ครอบครวั อกี ทางหนึง่ ด้วย จุดเด่นของภมู ปิ ัญญาท้องถนิ่ - โรงเรอื นชว่ ยในการสรา้ งและควบคุมสภาพแวดล้อมให้เหมาะสม สามารถผลิตผักได้ปริมาณ และคุณภาพตามที่ต้องการ ป้องกันการรบกวนของแมลงศัตรูพืช และผลกระทบ จากสภาพแวดล้อมทาง ธรรมชาติทม่ี ตี อ่ การผลิตผัก วัตถุดิบท่ีใชป้ ระโยชน์ในผลิตภัณฑท์ เ่ี กดิ จากภมู ปิ ัญญา ซ่งึ พื้นทีอ่ นื่ ไม่มี - ผักชนิดต่างๆ รายละเอยี ดของภูมปิ ัญญาท้องถน่ิ - ปอ้ งกนั การรบกวนของแมลงศตั รูพืช และผลกระทบ จากสภาพแวดลอ้ มทางธรรมชาติท่ีมีต่อ การผลิตผัก รปู แบบและลกั ษณะการถ่ายทอด การประชาสัมพันธ์ เผยแพรภ่ มู ิปญั ญาทอ้ งถนิ่ ยังไมเ่ คยมกี ารเผยแพร/่ ใชเ้ ฉพาะบุคคล / เคยเผยแพรเ่ ฉพาะในชมุ ชน มีการเผยแพร่ผ่านส่อื มวลชนและสื่ออน่ื อย่างแพร่หลาย มกี ารดงู านจากบคุ คลภายนอกจำนวน .......ครง้ั จำนวน............คน / มกี ารนำไปใช้ อ่ืนๆ (ระบ)ุ

ลักษณะของภูมิปัญญาท้องถิ่น การพัฒนาต่อยอดภูมิปัญญาให้เป็นนวัตกรรม คุณค่า (มูลค่า) และ ความภาคภมู ิใจ ภูมิปัญญาทอ้ งถน่ิ /นวัตกรรมท่ีคิดค้นข้ึนมาใหม่ ภูมปิ ัญญาท้องถิ่นดง้ั เดมิ ไดร้ บั การถ่ายทอดมาจาก / ภมู ิปญั ญาท้องถนิ่ ทีไ่ ด้พฒั นาและต่อยอด แบบเดิมคือ ผักที่เราบริโภคนั้นส่วนใหญ่เป็นผักที่ใช้สารเคมีทั้งสิ้น เพราะเกษตรกรต้องใช้ สารเคมกี ำจัดศตั รูพืชท่มี ากดั กนิ ผลผลติ การพฒั นาต่อยอดคือ การปลูกผักกางม้งุ เปน็ การปลูกผักในสภาพแวดลอ้ ม ท่เี อ้ือตอ่ การ เจริญเตบิ โตของผัก โดยมโี รงเรือนชว่ ยในการสร้างและควบคุมสภาพแวดล้อมให้เหมาะสม สามารถผลิต ผกั ไดป้ ริมาณและคุณภาพตามท่ตี ้องการ ป้องกนั การรบกวนของแมลงศัตรพู ืช และผลกระทบ จาก สภาพแวดลอ้ มทางธรรมชาติทีม่ ีต่อการผลิตผกั โดยการใช้วิธีการทางธรรมชาติ ร่วมกับวิธกี ารอ่ืนๆ ที่ ปลอดภยั เพ่ือทดแทนการใชส้ ารเคมแี ละยาปราบศตั รพู ชื การปลกู ผักวิธนี ้ีเหมาะสำหรับ พื้นท่ที ่ีมกี าร เพาะปลูกผกั ที่มีการปลูกหลายรุ่น และปลกู ต่อเนือ่ งกนั ตลอดปีสามารถป้องกนั ศตั รูพืชชนดิ ต่างๆ ได้ และ ยงั ช่วยป้องกันการเล็ดลอดของแมลงในพืชที่ทมี่ ีการระบาดได้

ภาพถา่ ยบุคคล และอุปกรณ์/เครือ่ งมอื /สิ่งทปี่ ระดษิ ฐ์ (ชิ้นงานหรอื ผลงาน) นางพิมพว์ มิ ล บญุ ดีเพ่ิมสุขเจรญิ แปลงปลกู ผักกางม้งุ แปลงปลูกผักกางมงุ้

แปลงปลกู ผักกางมุ้ง แปลงปลกู ผักกางมุ้ง

แบบบันทึกชุดขอ้ มลู คลังปัญญา-ภมู ปิ ัญญาท้องถนิ่ ตำบลบ้านสิงห์ อำเภอ โพธราม จังหวัด ราชบุรี ช่อื ภมู ิปัญญา การประดิษฐ์มาลัยแปง้ พวง ข้อมูลพืน้ ฐาน รายบุคคล เจา้ ของภมู ิปญั ญาทอ้ งถิ่น/บุคคลคลังปัญญา ชอื่ นางเกวลนิ นามสกุล ฉตั รชัยโพธิ์ทอง วันเดอื นปีเกิด ๒๓ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๐๗ ท่อี ย่ปู จั จุบัน (ที่สามารถติดต่อได้) บา้ นเลขท่.ี ๔/๕ หมูท่ ี่ ๖ ตำบล/แขวง บา้ นสิงห์ อำเภอ/เขตโพธาราม จงั หวัด ราชบุรี รหสั ไปรษณยี ์๗๐๑๒๐ ความเป็นมาของภูมิปัญญา นางเกวลนิ ฉตั รชยั โพธทิ์ อง เลา่ ว่าให้ฟังวา่ การเรียนรู้การทำมาลัยแปง้ พวงได้มาจากเพ่ือคนหน่ึง นานมาแล้ว ได้วชิ าแบบไม่มีการหวงแหนแลว้ นำมาประยุกต์ ทำสูตรใหเ้ ป็นปจั จบุ ัน นอกจากการเรียนรู้ แล้วยังต้องอาศัยครูพกั ลักจำ นับเปน็ ความโชคดีของคนยุคน้ี ทีม่ กี ารสาธิตกนั ตง้ั แต่การเตรียมแปง้ การนำ แป้งทกี่ วนเข้าทมี่ าหยอดวางลงบนแผ่นพลาสตกิ หยอดให้เปน็ เมด็ เล็กๆ ลกั ษณะคล้ายแป้งดนิ สอพอง แต่ มีขนาดเลก็ กวา่ และหยอดใหม้ ขี นาดเท่าๆ กัน แล้วผึง่ ลมให้แห้งสนิทก่อนนำไปเก็บในภาชนะ จากการ อยากรวู้ า่ ทำยังไง พอมาเรียนรแู้ ล้วจะร้วู ่ามนั ยงุ่ ยากกวา่ ทค่ี ิดเอาไว้เยอะ การจะทำมาลยั แปง้ พวงได้ตอ้ งมี ความชำนาญ ตอ้ งใช้เวลา การสาธิตการทำจรงิ น่าจะดีกว่าไปศกึ ษาเอาเองแล้วลองทำ ไม่ใช่เป็นการเรยี น เพือ่ ประดบั ความรู้ แตต่ ้องทำให้ชำนาญจึงจะสามารถนำไปประกอบอาชีพและส่งต่อภมู ิปัญญาการ ประดิษฐม์ าลัยแป้งพวงไปยงั รุ่นต่อไปได้ จดุ เด่นของภูมิปญั ญาทอ้ งถิ่น - เป็นเป็นภูมิปัญญาในการทำเคร่อื งหอมไทยประเภทหน่ึง ทคี่ นสมัยกอ่ นนิยมทำขน้ึ วตั ถดุ บิ ท่ีใช้ประโยชน์ในผลิตภัณฑ์ทีเ่ กิดจากภูมปิ ญั ญา ซ่งึ พืน้ ท่อี ่ืนไม่มี - แปง้ หนิ - นำ้ อบไทย รายละเอยี ดของภูมิปัญญาทอ้ งถ่ิน - นำแป้งหินมาบดให้ละเอียดผสมกับน้ำอบไทย และสีสันตามธรรมชาติที่ได้จากพืช ถูก นำไปใส่ในกรวย หยอดไปบนเส้นด้ายที่ขึงบนใบตองหรือผ้าขาวบาง จากนั้นจึงนำไปผึ่งให้แห้ง แล้วจึงนำ เส้นด้ายที่มเี มด็ แปง้ นีม้ ารวมกนั เป็นพวง รูปแบบและลักษณะการถ่ายทอด การประชาสมั พันธ์ เผยแพรภ่ มู ปิ ญั ญาทอ้ งถนิ่ ยังไม่เคยมีการเผยแพร/่ ใชเ้ ฉพาะบุคคล / เคยเผยแพรเ่ ฉพาะในชมุ ชน มกี ารเผยแพรผ่ า่ นส่อื มวลชนและสือ่ อ่นื อย่างแพร่หลาย มีการดงู านจากบคุ คลภายนอกจำนวน .......ครัง้ จำนวน............คน / มกี ารนำไปใช้ อื่นๆ (ระบุ)

ลักษณะของภูมิปัญญาท้องถิ่น การพัฒนาต่อยอดภูมิปัญญาให้เป็นนวัตกรรม คุณค่า (มูลค่า) และ ความภาคภมู ิใจ ภูมิปัญญาทอ้ งถ่นิ /นวตั กรรมที่คิดคน้ ข้ึนมาใหม่ ภูมิปญั ญาทอ้ งถิน่ ดงั้ เดมิ ได้รับการถ่ายทอดมาจาก / ภมู ปิ ัญญาทอ้ งถ่นิ ท่ไี ดพ้ ฒั นาและตอ่ ยอด แบบเดิมคือ นำแป้งหินมาบดให้ละเอียดผสมกับน้ำอบไทย และสีสันตามธรรมชาติที่ได้จากพืช ถูกนำไปใสใ่ นกรวย หยอดไปบนเส้นดา้ ยทีข่ ึงบนใบตองหรือผา้ ขาวบาง การพัฒนาต่อยอดคอื มาลยั แปง้ พวง เปน็ เป็นภมู ปิ ัญญาในการทำเครื่องหอมไทยประเภทหนง่ึ ท่ี คนสมยั ก่อนนิยมทำขึน้ ใชก้ ันเองในครอบครัว โดยนำแปง้ หินมาบดใหล้ ะเอยี ดผสมกับน้ำอบไทย และสีสนั ตามธรรมชาติที่ไดจ้ ากพชื ถกู นำไปใสใ่ นกรวย หยอดไปบนเสน้ ด้ายทีข่ งึ บนใบตองหรือผ้าขาวบาง จากน้นั จงึ นำไปผง่ึ ให้แห้ง แลว้ จึงนำเส้นด้ายทีม่ เี ม็ดแปง้ นมี้ ารวมกนั เปน็ พวง แล้วกน็ ำไปอบด้วยเทียนอบหรอื ดอกไม้ที่มีกล่นิ หอมฟุง้ เพื่อนำไปเป็นของชำรว่ ย หรือใชส้ ำหรับทัดหู เสียบผม ซง่ึ ใหท้ ัง้ กลิน่ หอมและความ สวยงามแกผ่ ทู้ น่ี ำไปใช้

ภาพถา่ ยบุคคล และอุปกรณ/์ เครื่องมือ/ส่ิงที่ประดิษฐ์ (ช้ินงานหรือผลงาน) มาลัยแปง้ พวงที่ทำสำเรจ็ นางเกวลิน ฉตั รชยั โพธ์ทิ อง เปน็ วทิ ยากรสาธิตการทำมาลัยแปง้ พวง

แบบบันทกึ ชดุ ข้อมูลคลงั ปญั ญา-ภูมิปญั ญาท้องถ่นิ ตำบลบ้านสิงห์ อำเภอ โพธราม จงั หวัด ราชบุรี ช่อื ภมู ิปัญญา กล่มุ ผ้ปู ลูกผักปลอดสารพิษบ้านหนองศาลา ข้อมูลพืน้ ฐาน รายบุคคล เจา้ ของภูมิปัญญาท้องถ่นิ /บุคคลคลังปัญญา ชอ่ื นายวสนั ต์ จันทศร ท่อี ย่ปู ัจจบุ ัน (ท่สี ามารถติดต่อได้) บา้ นเลขที.่ ๕๒/๑ หมู่ท่ี ๑๐ ตำบล/แขวง บา้ นสิงห์ อำเภอ/เขตโพธาราม จังหวัด ราชบรุ ี รหัสไปรษณยี ์ ๗๐๑๒๐ ความเปน็ มาของภูมิปญั ญา กลมุ่ ผ้ปู ลกู ผักปลอดสารพิษบ้านหนองศาลา มกี ารดำเนินงานที่ประสบความสำเรจ็ โดยสามารถ เพมิ่ ชอ่ งทางการตลาดสนิ ค้าเกษตรทีป่ ลอดภัยและไดร้ บั การรบั รองมาตรฐาน GAP เป็นเกษตรกรตวั จริงที่ ไดเ้ รียนรู้การหาช่องทางการตลาดของสนิ ค้าเกษตรท่มี ีความสอดคล้องกบั ความตอ้ งการของตลาด โดย กล่มุ ผลติ ผักปลอดสารพษิ บา้ นหนองศาลา ถือเป็นอกี หนึ่งตน้ แบบศูนย์เรียนรูด้ า้ นการผลติ พืชผักปลอด สารพษิ และเป็นแหลง่ ศึกษาดูงานด้านการผลิตพืชผักปลอดภัย การผลิตและขยายสารชีวภัณฑใ์ นการ ป้องกนั กำจัดศัตรูพชื ปจั จบุ นั มีสมาชิกประมาณ ๓๐ คน มกี ารผลิตผกั ต่อเน่ืองตลอดทงั้ ปี ได้แก่ คะนา้ กวางตุ้ง บวบ มะระ ถว่ั ฝักยาว มะเขอื เทศ ฯลฯ เกษตรกรสมาชิกมกี ารจัดตั้งกองทุนบริหารจดั การปัจจยั การผลิตบรกิ ารสมาชิกอยา่ งต่อเน่ือง มีโรงผลิตปุ๋ยอินทรียแ์ ละสถานทจี่ ัดประชมุ ของกลุ่ม มีการจัดทำ แปลงเรียนร้กู ารผลิตพืชปลอดภัยตามระบบ GAP และมีระบบการผลิต และการบรหิ ารจัดการกลมุ่ ที่ดี โดยเฉพาะระบบการกระจายสินคา้ ซ่ึงมีจดุ รวบรวมผลผลติ จากสมาชกิ คัดคณุ ภาพ มีการใช้บรรจุภัณฑ์เพื่อ รักษาคุณภาพของสนิ คา้ และพฒั นาระบบการกระจายสินคา้ ใหถ้ ึงผ้บู รโิ ภคในหลายชอ่ งทาง นับเปน็ อกี หน่งึ ตน้ แบบการรวมกลมุ่ กนั ผลติ รวมกลมุ่ กันขาย และนำผลผลิตทไ่ี ด้ทั้งจากแปลงใหญ่และอื่นๆ ออกสู่ ตลาดทม่ี ีหน้ารา้ นเป็นของตนเองจากการสนบั สนนุ จากภาครฐั ทำให้ได้รับการยอมรบั จากผูบ้ รโิ ภค โดย ทงั้ หมดนเ้ี ป็นการขบั เคล่ือนด้วยกลไกของศูนย์เรียนรกู้ ารเพ่ิมประสทิ ธภิ าพการผลติ สินคา้ เกษตร (ศพก.) สง่ ผลใหเ้ กษตรกรมตี ลาดขายสินคา้ ท่ีมั่นคงและยั่งยนื ซงึ่ การดำเนินงานดังกล่าวถือเป็นการตอบโจทย์ นโยบายของกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ในเร่อื งของการใช้ตลาดนำการผลติ ได้อยา่ งเห็นผลเปน็ รูปธรรม อย่างแท้จริง จุดเดน่ ของภมู ปิ ัญญาทอ้ งถ่ิน - เป็นอีกหนึง่ ตน้ แบบศูนย์เรียนรู้ด้านการผลติ พืชผักปลอดสารพิษ และเป็นแหล่งศึกษาดูงาน ด้านการผลติ พชื ผกั ปลอดภยั การผลิตและขยายสารชีวภณั ฑใ์ นการปอ้ งกันกำจัดศัตรพู ืช วตั ถดุ บิ ที่ใชป้ ระโยชนใ์ นผลิตภัณฑท์ เี่ กิดจากภมู ิปัญญา ซ่ึงพนื้ ทอ่ี ื่นไมม่ ี - สารชีวภัณฑ์ในการป้องกันกำจัดศตั รูพชื รายละเอียดของภูมิปัญญาทอ้ งถิ่น - ป้องกันการรบกวนของแมลงศตั รูพืช และผลกระทบ จากสภาพแวดล้อมทางธรรมชาติที่ มีตอ่ การผลติ ผัก

รปู แบบและลักษณะการถา่ ยทอด การประชาสัมพนั ธ์ เผยแพร่ภูมิปญั ญาทอ้ งถิน่ ยังไม่เคยมกี ารเผยแพร/่ ใชเ้ ฉพาะบุคคล / เคยเผยแพร่เฉพาะในชุมชน มีการเผยแพร่ผา่ นส่ือมวลชนและสือ่ อืน่ อย่างแพรห่ ลาย มีการดูงานจากบคุ คลภายนอกจำนวน .......ครัง้ จำนวน............คน / มกี ารนำไปใช้ อ่ืนๆ (ระบุ) ลักษณะของภูมิปัญญาท้องถิ่น การพัฒนาต่อยอดภูมิปัญญาให้เป็นนวัตกรรม คุณค่า (มูลค่า) และ ความภาคภมู ใิ จ ภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถิน่ /นวตั กรรมทีค่ ดิ ค้นข้ึนมาใหม่ ภมู ิปัญญาทอ้ งถน่ิ ด้ังเดมิ ได้รับการถา่ ยทอดมาจาก / ภูมปิ ญั ญาทอ้ งถ่ินที่ได้พัฒนาและตอ่ ยอด แบบเดิมคือ การผลิตพืชผลทางการเกษตรส่วนใหญ่ใช้สารเคมีอย่างมากมาย เช่น ปุ๋ยเคมี ยาฆ่า หญ้า ยาฆา่ แมลง ฯลฯ ซง่ึ ผลิตภณั ฑ์เหล่านี้ลว้ นส่งผลกระทบดา้ นสขุ ภาพอนามยั การพฒั นาต่อยอดคือ ปจั จุบันเกษตรกรส่วนใหญ่ใช้ปจั จยั ภายนอกชุมชนเขา้ มาใช้ในการผลติ อยา่ งมากมาย เชน่ ปยุ๋ เคมี ยาฆ่าหญ้า ยาฆา่ แมลง ฯลฯ ซ่ึงผลิตภัณฑ์เหลา่ นล้ี ้วนสง่ ผลกระทบด้านสขุ ภาพ อนามัย ตอ่ ทั้งตวั ผู้ใช้ และผู้บริโภค และทสี่ ำคัญยงั ทำลายสิ่งแวดล้อมเช่นกนั การปลูกผกั สารพิษจงึ เป็น การปรับปรุงระบบการผลติ ให้สอดคลอ้ งกับธรรมชาติ การฟื้นฟสู ภาพแวดลอ้ มให้มคี วามสมดลุ และ ผลผลติ ที่ไดม้ คี วามปลอดภยั ท้ังต่อตวั ผบู้ รโิ ภคและเกษตรกรโดยตรง ดงั นน้ั หลกั การสำคญั ของการปลูกผัก ปลอดสารพิษ จงึ มุ่งเนน้ ท่จี ะลดการใช้สารเคมีในการผลติ โดยใชป้ ัจจยั ในการผลิตทม่ี อี ยู่ในพน้ื ท่ีให้เกดิ ประโยชนส์ ูงสดุ ซง่ึ เป็นการลดตน้ ทนุ ในการผิตรวมถึงการฟืน้ ฟูภมู ปิ ญั ญาและพฒั นาการเรยี นรู้ เพ่อื ความสามารถในการพ่งึ ตนเองของเกษตรกรให้ได้ในระยะยาว การปลกู ผักปลอดสารพิษเน้นการจัดการที่ แตกตา่ งกับการปลูกผักทั่วไป ต้งั แตก่ ารเตรียมดนิ ให้สมบูรณท์ ่สี ดุ เพ่ือใหต้ ้นพืชมีความแขง็ แรงและมภี มู ิ ตา้ นทานในตวั เป็นปัจจัยหลักแลว้ จงึ มาจัดระบบพืชดว้ ยการปลูกหลากหลายชนดิ ผสมผสาน และ หมนุ เวียนในแปลงเดียวกันโดยเลยี นแบบหลกั การเกอ้ื กูลกัน และพึง่ พงิ ของธรรมชาติ ซึ่งวิธีการเหลา่ นี้ชว่ ย ให้การระบาดของโรคและแมลงลดลงได้มาก แต่หากในบรเิ วณนั้น มกี ารปลกู ผักแบบใช้สารเคมี การ จดั ระบบเพยี งอยา่ งเดยี วอาจไมเ่ พียงพอ จำเป็นจะตอ้ งใชส้ มุนไพรป้องกันกำจัดแมลงเขา้ มาชว่ ย เพอื่ ไม่ให้ ผลผลิต เสียหายมาก ซ่ึงสมนุ ไพรทใี่ ช้จะมีฤทธฆ์ิ า่ เฉพาะแมลงศตั รพู ืชเท่านั้น ไม่มีผลตอ่ แมลงที่เปน็ ประโยชน์ ซ่งึ เป็นตัวปราบแมลงศตั รพู ืช (ตวั ห้ำ ตัวเบียน) และเมือ่ ใชว้ ิธนี ี้ในระยะยาว ความสมดุลของ ระบบ นิเวศจะกลบั คนื มา ปัญหาตา่ งๆ ก็จะลดนอ้ ยลง

ภาพถ่ายบุคคล และอุปกรณ/์ เครอื่ งมือ/ส่ิงทป่ี ระดษิ ฐ์ (ช้ินงานหรือผลงาน) นายวสันต์ จนั ทศร ประธานกลมุ่ ผู้ปลกู ผกั ปลอดสารพิษบา้ นหนองศาลา แปลงเกษตรของกลุ่มผู้ปลูกผกั ปลอดสารพิษบา้ นหนองศาลา

การออกร้านขายสินคา้ ของกลุ่มผู้ปลกู ผกั ปลอดสารพิษบา้ นหนองศาลา

ที่ปรกึ ษา คณะผ้จู ัดทำ นางสนุ นั ทา โนรสี วุ รรณ ผอ.กศน.อำเภอโพธาราม นางโสภญิ า ศรีทอง ครูอาสาสมัคร ร่าง/เรียบเรียงและจัดพมิ พ์ ครู กศน.ตำบลบา้ นสิงห์ นายชยั วฒั น์ ชาตไิ ทย