ธ.ค.62 ภูมิปัญญาท้องถิ่น ต.เขาชะงุ้ม อ.โพธาราม จ.ราชบุรี

ทำเนยี บภมู ิปญั ญาทอ้ งถิ่น เดือนธนั วาคม 2562 กศน.ตำบลเขาชะงุ้ม ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั อำเภอโพธาราม สำนกั งานส่งเสรมิ การศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัยจงั หวัดราชบรุ ี สำนักงานส่งเสริมการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย สำนกั งานปลัดกระทรวงศกึ ษาธิการ กระทรวงศกึ ษาธิการ

คำนำ ดว้ ย กศน.ตำบลเขาชะงุ้ม ได้ดำเนนิ การจดั ทำภูมปิ ัญญาในท้องถิ่น ใหก้ ับประชาชนในพ้ืนท่ี ตำบลเขาชะงมุ้ เพือ่ เพ่มิ พนู ความรแู้ ละทักษะในการดำเนินชีวิตแบบพอเพียง สามารถเรยี นร้แู ละฝึกฝนได้ทั้ง จากการศึกษาด้วยตนเอง และได้รับการถ่ายทอดจากผู้อื่น การนำภูมิปัญญามาเผยแพร่เพื่อให้ประชาชนใน พื้นที่ได้นำไปใชแ้ ละเรียนรู้เพื่อเพิ่มอาชพี และประสบการณ์ให้กับตนเองและครอบครัวให้มีการเจริญเติบโต อย่างต่อเนื่องและเกื้อกูลในการผลิตซึ่งกันและกัน โดยการใช้ทรัพยากรที่มีอยู่ให้เกิดประโยชน์ และไม่มี สารพิษ เช่น ดนิ น้ำ แสงแดดอย่างเหมาะสม เกิดประโยชน์สูงสดุ มีความสมดุล ของสภาพแวดล้อม อย่างต่อเนื่อง และเกิดผลในการเพิ่มพูนความอุดมสมบูรณ์ของ ทรัพยากรธรรมชาติด้วย กศน.ตำบลเขาชะงุ้ม หวังว่าเอกสารเล่มนี้คงมีประโยชน์ต่อผู้อ่านและผู้ปฏิบัติงาน ตอ่ ไป กศน.ตำบลเขาชะงุ้ม ธันวาคม 2562

สารบญั หนา้ คำนำ 1 สารบัญ 3 กศน.ตำบลเขาชะงุ้ม 6 - ภูมิปัญญา เศรษฐกิจพอเพียง : นายวันชัย อารมย์ดี - ภมู ิปัญญา เกษตรทฤษฎใี หม่ : นายฆาแวน คำดี - ภมู ิปัญญา เกษตรกรต้นแบบ :นายไมตรี พวงอนิ ทร์ คณะผู้จัดทำ

1 แบบบันทกึ ชุดข้อมูลคลงั ปัญญา-ภูมปิ ญั ญาทอ้ งถ่ิน ตำบลเขาชะงุ้ม อำเภอโพธาราม จังหวัดราชบุรี ช่ือภูมิปัญญา : เศรษฐกิจพอเพยี ง ชือ่ นายวันชัย นามสกุล อารมย์ดี วนั เดอื นปีเกดิ : 5 มนี าคม พ.ศ. 2497 ทอ่ี ยู่ปัจจบุ ัน (ท่ีสามารถติดตอ่ ได)้ : บา้ นเลขที่ 74 หมู่ที่ 1 ตำบลเขาชะง้มุ อำเภอโพธาราม จังหวดั ราชบุรี รหสั ไปรษณยี ์ 70120 ความเป็นมาของบุคคลคลังปญั ญา เนือ่ งดว้ ยคณุ วันชัย เป็นหมอดินอาสาทำการเกษตรแบบเศรษฐกิจพอเพียง โดยยึดหลักการทำงานแบบ เปน็ นายตัวเอง ทำมากได้มาก ทำน้อยได้น้อย ซงึ่ ตอ่ มาได้ทำเต็มรปู แบบเน่ืองจากพษิ เศรษฐกจิ ตกตำ่ จงึ ต้องหัน มาทำตามแนวทางพระราชดำริของ ในหลวงรชั กาลท่ี9 ท่ีพระองคท์ า่ นทรงดำรปิ รัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง ไว้ เพ่ือให้คนไทยได้อย่ดู ีมีสขุ โดยคณุ วนั ชยั ได้ให้คำจำกดั ความไว้วา่ “คิดทำรอด ก่อนทำรวย” จุดเดน่ ของภมู ปิ ัญญา เป็นศนู ย์เรียนร้ทู ีป่ ระชาชนทั่วไปสามารถเข้าไปศึกษาการทำเศรษฐกจิ พอเพียงไดต้ ลอดเวลา โดยเน้น การ แบ่งพ้ืนท่ีการทำเกษตรเป็นสัดส่วน รายละเอยี ดของภูมปิ ัญญาทอ้ งถิ่น - รปู แบบในการถ่ายทอดความรู้ มที ้งั การศึกษาดงู าน การเข้ารบั การอบรมและฝึกปฏิบัตจิ ริง เพื่อนำประโยชน์ที่ไดร้ ับไปปฏิบตั ิใชไ้ ดจ้ รงิ ในชีวติ ประจำวนั รูปแบบและลักษณะการถา่ ยทอด การประชาสัมพันธ์ เผยแพร่ภมู ปิ ัญญาท้องถ่นิ ยังไม่เคยมีการเผยแพร/่ ใช้เฉพาะบุคคล / เคยเผยแพร่เฉพาะในชุมชน มมีกีกาารรดเผูงยาแนพจรา่ผกา่บนคุ สค่ือลมภวาลยชนนอแกละจสำอ่ื นอวยนา่ ..ง.แ...พ..ร.-ห่...ล..า..ยค/รั้ง จำนวน......-......คน ในพ้ืนท่ี........-.......คน/ นอกพื้นท่.ี ...-......คน มกี ารนำไปใช้ อ่ืนๆ (ระบุ) ลกั ษณะของภูมิปญั ญาทอ้ งถ่ิน การพฒั นาตอ่ ยอดภมู ิปญั ญาให้เป็นนวตั กรรม คุณค่า (มูลค่า) และความภาคภมู ิใจ ภมู ปิ ญั ญาท้องถิน่ /นวัตกรรมทค่ี ิดคน้ ขนึ้ มาใหม่ ภูมิปัญญาท้องถิน่ ดั้งเดมิ ได้รบั การถา่ ยทอดมาจาก ภูมิปัญญาท้องถิน่ ที่ได้พัฒนาและต่อยอด แบบเดมิ คอื ปลกู พชื เชงิ เดย่ี วจงึ ทำให้ผลผลติ ได้น้อย การพัฒนาต่อยอดคือ ใชห้ ลักเศรษฐกจิ พอเพยี งทำให้มีการปลูกพชื เล้ียงสัตว์ และมรี ายได้ หมนุ เวยี น

2 ภาพถ่ายเจ้าของภูมิปญั ญา นายวันชยั อารมยด์ ี (เจ้าของภมู ปิ ัญญาเศรษฐกจิ พอเพียง) รูปภาพภมู ิปญั ญา การทำเกษตรแบบเศรษฐกิจพอเพยี ง

3 แบบบันทึกชุดขอ้ มูลคลงั ปัญญา-ภมู ิปญั ญาทอ้ งถ่นิ ตำบลเขาชะงุ้ม อำเภอโพธาราม จงั หวดั ราชบรุ ี ชอ่ื ภมู ปิ ัญญา : เกษตรทฤษฎใี หม่ ช่ือ นายฆาแวน นามสกลุ คำดี วนั เดอื นปีเกิด : 26 กนั ยายน พ.ศ. 2513 ทอ่ี ยู่ปัจจบุ นั (ท่สี ามารถตดิ ตอ่ ได้) : บ้านเลขท่ี 98/2 หมทู่ ี่ 6 ตำบลเขาชะงุ้ม อำเภอโพธาราม จังหวัดราชบุรี รหสั ไปรษณยี ์ 70120 โทรศพั ท์ : 081-4959800 ความเปน็ มาของบคุ คลคลังปญั ญา คุณฆาแวนเปน็ เกษตรกรตน้ แบบที่มแี นวคิดประดิษฐส์ งิ่ อำนวยเพ่ือการเกษตรอยู่ตลอดเวลา โดยนำ หลักการปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี งและเกษตรทฤษฎใี หมม่ าประยุกตใ์ ช้ เช่นการเพาะตน้ กลา้ ข้าว เพ่ือ เปน็ การลดตน้ ทุนและลดรายจา่ ยในสว่ นทไี่ ม่ควรเสีย และยังมีการผลติ ปยุ๋ ชีวภาพทั้งใช้เองและวางจำหน่าย ซ่ึงตอ่ มา ได้มีการพัฒนาเครอ่ื งมือทางการเกษตรอีกหลายอยา่ งเชน่ รถปลูกข้าว รถดำนา และโดรนฉดี ยาข้าว โดยไดร้ ับ ความรว่ มมือจากบริษทั สยามคโู บตา้ และไดท้ ำการจดสทิ ธิบัตรเป็นทเ่ี รียบร้อยแลว้ จดุ เดน่ ของภูมิปัญญา การทาํ เกษตรทฤษฎีใหม่ซึง่ เห็นได้ชดั วา่ ในการทำเกษตร มคี วามสะดวก รวดเรว็ และปลอดภัย อีกท้ังยงั เป็น แหลง่ ทส่ี ามารถศึกษาดงู านเพื่อเพิ่มเตมิ ความรู้ ปัจจุบนั สามารถรองรับการศึกษาดงู านจากคณะต่างประเทศ เชน่ ประเทศคองโก ประเทศฮอนดรู สั ประเทศอนิ เดีย ประเทศจีน เป็นตน้ อีกทัง้ ยังเปน็ แหลง่ เรยี นรูข้ อง นกั ศึกษามหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์วทิ ยาเขตกำแพงแสนซ่ึงไดร้ บั ความรว่ มมือและการสนับสนุนจาก ภาควิชา เกษตรของทางมหาวทิ ยาลัยเพ่อื ให้เปน็ ทศ่ี ึกษาดูงานและฝึกงานของนกั ศึกษาช้ันปที ่ี 1 ถึงปีท่ี 4 รายละเอยี ดของภูมิปัญญาทอ้ งถิ่น สรา้ งนวัตกรรมทางการเกษตร เช่น เครอ่ื งมือในการทำการเกษตร รูปแบบและลกั ษณะการถ่ายทอด การประชาสมั พนั ธ์ เผยแพร่ภูมิปญั ญาท้องถิน่ ยงั ไม่เคยมกี ารเผยแพร/่ ใช้เฉพาะบุคคล เคยเผยแพรเ่ ฉพาะในชุมชน มีการเผยแพรผ่ า่ นสื่อมวลชนและส่อื อย่างแพรห่ ลาย มีการดูงานจากบคุ คลภายนอก จำนวน........12........ครั้ง จำนวน.......200......คน มกี ารนำไปใช้ ในพนื้ ที่........-.......คน นอกพืน้ ที่....-.....คน อนื่ ๆ (ระบุ)

4 ลกั ษณะของภูมิปัญญาทอ้ งถนิ่ การพัฒนาตอ่ ยอดภูมปิ ัญญาให้เป็นนวัตกรรม คุณค่า (มูลค่า) และความภาคภูมิใจ ภูมปิ ัญญาทอ้ งถิ่น/นวัตกรรมทคี่ ดิ คน้ ข้ึนมาใหม่ ภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถ่ินดั้งเดมิ ได้รบั การถา่ ยทอดมาจาก ภูมปิ ญั ญาท้องถิ่นท่ีได้พัฒนาและตอ่ ยอด แบบเดมิ คือ ใช้อปุ กรณ์ทางการเกษตรที่มีอยู่ซึง่ ต้องใชแ้ รงมาก การพัฒนาต่อยอดคือ ปัจจบุ ันใช้เคร่ืองมือทีค่ ิดค้นเองเพื่อเปน็ เครื่องทุ่นแรง

5 ถา่ ยภาพเจ้าของภูมิปัญญา นายฆาแวน คำดี (เจ้าของภมู ปิ ญั ญาเร่ืองเกษตรทฤษฎีใหม่) รูปภาพภูมปิ ญั ญา นวัตกรรมทางการเกษตร “โดรนพน่ ยา”

6 แบบบันทึกชดุ ข้อมูลคลงั ปัญญา-ภมู ปิ ัญญาทอ้ งถิน่ ตำบลเขาชะงุ้ม อำเภอโพธาราม จังหวัดราชบุรี ช่ือภมู ปิ ัญญา : เกษตรกรต้นแบบ ชอ่ื นายไมตรี นามสกลุ พวงอินทร์ วันเดือนปีเกดิ : 5 เมษายน พ.ศ. 2515 ทอ่ี ยู่ปจั จบุ ัน (ท่สี ามารถติดต่อได้) บ้านเลขท่ี 101/1 หมู่ที่ 10 ตำบลเขาชะงุ้ม อำเภอโพธาราม จงั หวัดราชบุรี รหสั ไปรณีย์ 70120 โทรศพั ท์ : 062-3531199 ความเป็นมาของบคุ คลคลงั ปญั ญา คณุ ไมตรเี ป็นเกษตรกรต้นแบบและเปน็ เครือข่ายย่อยของศูนย์ศกึ ษาพฒั นาทีด่ ินเสื่อมโทรมเขา ชะงมุ้ อนั เน่ืองมาจากพระราชดำริ โดยพ้ืนทส่ี ่วนตัวของคุณไมตรจี ะทำเป็นแหลง่ เรยี นรู้ตามหลักปรชั ญาของ เศรษฐกิจ พอเพียงและเกษตรทฤษฎใี หม่ โดยนำแนวคดิ และหลักการทรงงานของในหลวงรัชกาลที่ 9 มาใช้ โดยการแบ่ง พืน้ ทีเ่ ลี้ยงสัตว์ ปลูกพืช และนำ้ ซึง่ จดั ทำเปน็ สัดส่วน และสามารถเขา้ ไปศึกษาดงู านได้ และยงั มี การสาธิตการ แปรรปู ผลิตภัณฑจ์ ากเกษตรเชน่ นำ้ ตาลจากอ้อย สบ่จู ากฟักข้าว และอ่ืนๆมากมาย จดุ เด่นของภูมปิ ัญญา เปน็ ศูนยเ์ รียนรตู้ ามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ซ่ึงสามารถเขา้ ไปศึกษาวธิ กี ารทำและแนวคิดต่างๆได้ และยงั สามารถเรียนรู้หลักการทำบัญชีครวั เรอื น การทําเกษตรทฤษฎใี หมใ่ นรปู แบบต่างๆ โดยคำนึงถึงการ ลด ตน้ ทนุ ในการผลติ แตย่ ังคงคณุ ภาพเหมอื นเดมิ สามารถนำความรู้ไปตอ่ ยอดอาชพี เดิม เสริมรายไดใ้ ห้กับ คนใน ครอบครัวและชมุ ชน รายละเอียดของภูมปิ ัญญาท้องถ่ิน เป็นการปฎิบัตติ นตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี งและเดนิ ตามรอยเท้าพ่ออย่างพอเพยี ง จงึ ทำให้เปน็ เกษตรกรต้นแบบ รูปแบบและลกั ษณะการถา่ ยทอด การประชาสัมพนั ธ์ เผยแพร่ภูมิปญั ญาท้องถ่นิ ยังไม่เคยมีการเผยแพร/่ ใช้เฉพาะบุคคล เคยเผยแพรเ่ ฉพาะในชุมชน มีการเผยแพรผ่ ่านสือ่ มวลชนและสอื่ อยา่ งแพรห่ ลาย มีการดงู านจากบคุ คลภายนอก จำนวน........-........ครงั้ จำนวน.......-......คน มีการนำไปใช้ ในพืน้ ท.่ี .......-.......คน นอกพ้ืนที.่ ...-.....คน อ่นื ๆ (ระบุ)

7 ลักษณะของภูมิปญั ญาท้องถิน่ การพัฒนาต่อยอดภมู ปิ ญั ญาให้เป็นนวัตกรรม คณุ ค่า (มูลค่า) และความภาคภูมใิ จ ภมู ิปัญญาทอ้ งถิ่น/นวัตกรรมท่คี ิดคน้ ข้ึนมาใหม่ ภมู ปิ ัญญาทอ้ งถน่ิ ดั้งเดมิ ไดร้ ับการถา่ ยทอดมาจาก ภูมปิ ญั ญาท้องถ่ินที่ได้พัฒนาและตอ่ ยอด แบบเดิมคือ เป็นผ้ทู ี่ใชแ้ รงงานซึง่ ไม่ประสบความสำเรจ็ การพัฒนาตอ่ ยอดคือ ปจั จุบันเป็นเกษตรกรต้นแบบและยงั ถ่ายทอดองค์ความรใู้ ห้กบั ผทู้ ส่ี นใจ ในการทำเศรษฐกจิ พอเพียง

8 ถา่ ยภาพเจา้ ของภมู ิปญั ญา นายไมตรี พวงอนิ ทร์ (เจา้ ของภูมปิ ัญญาเกษตรกรต้นแบบ) รูปภาพภมู ิปญั ญา ศูนย์เรียนรขู้ ยายผลโครงการอนั เน่ืองมาจากพระราชดำริ

9 ที่ปรึกษา คณะผจู้ ดั ทำ นางสนุ ันทา โนรีสวุ รรณ นางโสภญิ า ศรีทอง ผู้อำนวยการ กศน.อำเภอโพธาราม ครู อาสาสมัคร ฯ ร่าง/เรยี บเรยี งและจดั ทำ ครู กศน.ตำบลเขาชะงมุ้ นายปฐมพงศ์ ยกสงวน