Important Announcement
PubHTML5 Scheduled Server Maintenance on (GMT) Sunday, June 26th, 2:00 am - 8:00 am.
PubHTML5 site will be inoperative during the times indicated!

Home Explore Strategiya

Strategiya

Published by Guset User, 2022-08-07 05:43:02

Description: Strategiya

Search

Read the Text Version

Иқтисодиёт тармоқларининг инновацион ривожланиши Жами 31 та Маълумот 19 та Маълумот ТОП-8 ЭНГ ФАОЛ ТАРМОҚЛАР тақдим тақдим 50 та тармоқлар (62,0%) этилди (38,0%) этилмади № Тармоқ сони 1 Геология қўмитаси 2 “Олмалиқ КМК” АЖ ОТМ ва ИТМлар билан Тармоқларнинг инновацион 2023-2026 йиллардаги 3 “Навоий КМК” АЖ ҳамкорликда бажарилган маҳсулотлар ишлаб «драйвер» инновацион 4 “Ўзсаноатқурилишматериаллари” илмий-тадқиқот лойиҳалари чиқариш лойиҳалари 5 Фармацевтика агентлиги (3-илова) лойиҳалари 6 “Ўзкимёсаноат” АЖ (2020-2021 йй.) (4-илова) 7 “Ўзбекгидроэнерго” АЖ 8 Ўрмон хўжалиги давлат қўмитаси 215 та - Лойиҳалар сони 273 та - Лойиҳалар сони 182 та - Лойиҳалар сони 76 млрд. сўм - Ажратилган маблағ 6,6 трлн. сўм - Умумий қиймати 34,8 трлн. сўм - Умумий қиймати ТОП-8 ЭНГ САМАРАСИЗ ТАРМОҚЛАР Тадқиқотларни - ОТМ ва ИТМга 12 та - бажарган тармоқлар 185,8 млрд.сўм № Тармоқ 1 “Ўзбекнефтгаз” АЖ 2 “Иссиқлик электр станциялари” 3 Автомобиль йўллари 4 “Ўзавтосаноат” АЖ 5 “Ўзбекипаксаноат” уюшмаси 6 “Ўзтрансгаз” АЖ 7 “Ўзбекистон темир йўллари” АЖ 8 “Ўздонмаҳсулот” уюшмаси 12 та устувор 4,9 трлн. сўм - Умумий қиймати 21,6 трлн. сўм - Умумий қиймати Таклифлар 132 та - Лойиҳа 102 та - Лойиҳа тармоқлар танлаб • 50% қоплаш имкониятини билан ваучер олинди: 2023-2026 йилларда кутилаётган натижалар инновациялар тизимини жорий этиш 1. Қишлоқ хўжалиги вазирлиги Янги маҳсулотлар + Янги қувватлар + ишлаб • Умумий айланма маблағнинг 10% ўзининг 2. \"Ўзкимёсаноат\" АЖ технологиялар чиқаришлар инновацион фаолиятни қўллаб-қувватлаш 3. \"Олмалиқ КМК\" АЖ жамғармасига йўналтириши 4. \"Навоий КМК\" АЖ • Кислородсиз мис, юқориомли кокс, • Қуёш ва шамол энергияси – 33000 МВт 5. \"Ўзавтосаноат\" АЖ прокатланган рулон • Инновацияларни «50 га 50» (тенг улушда) ўзаро 6. \"Ўзэлтехсаноат\" уюшмаси • Электромобиллар – $25 млн. молиялаштириш механизми 7. “Ўзтўқимачиликсаноат\" уюшмаси • Қуёш ва шамол электр станциялари 8. \"Ўзсаноатқурилишматериаллари\" • Юпқа мис фольгаси • Арматурали прокат – 4,6 трлн.сўм • Йиллик мақсадли кўрсаткичларни тасдиқлаш ҳамда бажарилишига масъул этиб корхона ва уюшмаси • Рений металл кукуни • Юқориомли кокс – 30 минг тн тармоқнинг биринчи раҳбарини белгилаш 9. \"Ўзчармсаноат\" уюшмаси 10. Фармацевтика тармоғини • Саноат роботлари • Синтетик мойлар – 1,7 трлн.сўм • Тармоқларнинг \"Инновацион фаоллик • Электромобиллар рейтинги\"ни жорий этиш ривожлантириш агентлиги • Буғдой клейковина миқдори – 30-32 % 11. Энергетика вазирлиги • Шаффоф ёғоч, ўзини-ўзи тикловчи • Тармоқларга илмий лойиҳалар бўйича тўғридан- 12. \"Ўзбекнефтгаз\" АЖ ҳамда ўта енгил бетонлар • Техноген чиқиндидан – $123 млн. тўғри шартнома тузишга рухсат бериш (қўшимча хом ашё) • Полиэстер толалар, антисептик матолар • Тармоқлар расмий веб-сайтига инновацияларга • Буғдой, гуруч, узумнинг янги навлари • А500С маркали металло прокат - 55,2 оид маълумотларни жойлаштириш мажбуриятини млрд.сўм юклаш • Сувда 100% эрувчан минерал ўғитлар • Автомобиллар учун динамик ва статик • Имтиёзлар бўйича R&D-марказларни давлат прессланган резина - 110,7 млрд.сўм марказлари ва технопаркларига тенглаштириш • Ирсий касалликларни даволатувчи • Илм-фан харажатларни Молия вазирлиги препаратлар – $ 48,0 млн. томонидан қопланадиган маблағ миқдорига қўшимча равишда 5 млрд. сўмдан ажратиш • Тармоқ корхоналарининг инновацион бўлим бошлиқларини Инновацион ривожланиш вазирлиги тақдимномасига асосан лавозимга тайинлаш ва лавозимдан озод қилиш.

Ҳудудларнинг инновацион ривожланиши КЎРСАТКИЧЛАР ҲУДУДЛАР ИННОВАЦИОН ФАОЛИЯТИНИНГ ТАҲЛИЛИ ИННОВАЦИЯЛАР ЖОРИЙ ИЛҒОР 552 ТА ТОШКЕНТ 358 ТА НАВОИЙ 321 ТА ФАРҒОНА 292 234ТА ҚАШҚАДАРЁ ТА САМАРҚАНД ҚИЛИНГАН КОРХОНАЛАР ҲУДУДЛАР ВИЛОЯТИДА ВИЛОЯТИДА ВИЛОЯТИДА ВИЛОЯТИДА ВИЛОЯТИДА 43 ТА ХОРАЗМ 43-552СОНИ СУСТ ВИЛОЯТИДА 76 ТА ЖИЗЗАХ 134 ТА АНДИЖОН 135 ТА БУХОРО 43 ТА ҚОРАҚАЛПОҒИСТОН ҲУДУДЛАР ВИЛОЯТИДА ВИЛОЯТИДА ВИЛОЯТИДА РЕСПУБЛИКАСИДА ЖОРИЙ ҚИЛИНГАН 25-579 ИЛҒОР 579 ТА НАВОИЙ 311 ТА ТОШКЕНТ 288 ТА БУХОРО 256 ТА ФАРҒОНА 192 ТА САМАРҚАНД ИННОВАЦИОН ҲУДУДЛАР ВИЛОЯТИДА ВИЛОЯТИДА ВИЛОЯТИДА ВИЛОЯТИДА ВИЛОЯТИДА ТЕХНОЛОГИЯЛАР СОНИ 36 ТА АНДИЖОН 27 ТА ХОРАЗМ 38 ТА ЖИЗЗАХ 25 ТА ҚОРАҚАЛПОҒИСТОН СУСТ ВИЛОЯТИДА ВИЛОЯТИДА 108 ТА СУРХОНДАРЁ ВИЛОЯТИДА РЕСПУБЛИКАСИДА ҲУДУДЛАР ВИЛОЯТИДА РАСМИЙЛАШТИРИЛГАН 5-183 ИЛҒОР 183 ТА ТОШКЕНТ 50 ТА АНДИЖОН 39 ТА САМАРҚАНД 31 ТА НАВОИЙ 26 ТА БУХОРО ИХТИРОЛАР СОНИ ҲУДУДЛАР ВИЛОЯТИДА ВИЛОЯТИДА ВИЛОЯТИДА ВИЛОЯТИДА ВИЛОЯТИДА СУСТ 5 ТА СУРХОНДАРЁ 7 ТА ХОРАЗМ 13 ТА ҚАШҚАДАРЁ 14 ТА СИРДАРЁ 17 ТА ҚОРАҚАЛПОҒИСТОН ҲУДУДЛАР ВИЛОЯТИДА ВИЛОЯТИДА ВИЛОЯТИДА ВИЛОЯТИ РЕСПУБЛИКАСИДА МАҲАЛЛИЙ БЮДЖЕТ 0-1,5 ИЛҒОР 1,5 ФАРҒОНА 1,0 НАМАНГАН 0,89 САМАРҚАНД 0,4 ХОРАЗМ 0,4 ҚАШҚАДАРЁ МАБЛАҒЛАРИ ҲУДУДЛАР ВИЛОЯТИ ВИЛОЯТИ ВИЛОЯТИ ВИЛОЯТИ ВИЛОЯТИ МЛРД.СЎМ АЖРАТМАГАН АНДИЖОН БУХОРО ЖИЗЗАХ СИРДАРЁ НАВОИЙ СУРХОНДАРЁ ТОШКЕНТ ҚОРАҚАЛПОҒИСТОН ҲУДУДЛАР ВИЛОЯТИ ВИЛОЯТИ ВИЛОЯТИ ВИЛОЯТИ ВИЛОЯТИ ВИЛОЯТИ ВИЛОЯТИ РЕСПУБЛИКАСИ 2021 › 126ЙИЛДА 137 80 1 290 230 28,4 ИННОВАЦИОН ТУМАНЛАРДА МЛРД.СЎМЛИК ТА ЯНГИ АМАЛГА ОШИРИЛГАН ИШЛАР ТА ИННОВАЦИОН ТА ЯНГИ ИШ ЎРИНЛАР ТА ЯНГИ МЛРД. СЎМГА ЛОЙИҲА КОРХОНАЛАР МАХСУЛОТ/ СОТИЛГАН ХИЗМАТ ТУРИ МАҲСУЛОТ 2022 йилдаҲУДУДЛАРДА ИЛМ-ФАН ВА ИННОВАЦИЯЛАРНИ РИВОЖЛАНТИРИШ ЯНГИ ИННОВАЦИОН ТУМАНЛАРДАГИ • 2,11 трлн. сўмлик 88 та лойиҳа тармоқ ташкилотлари РЕЖАЛАР ва ташаббускорлар томонидан ҳудудларда амалга оширилади. 424 та тадбирдан иборат «Йўл харита» ишлаб чиқилди 116 та лойиҳа шакллантирилди 206,5 › 224 • Жами инновацион ҳудудлар (туман ва шаҳарлар) сони 28 тага етказилди: 6,3 трлн. сўмлик лойиҳа қиймати белгиланди – амалдаги 13 та инновацион туманлар; 4,7 трлн. сўм – йиллик маҳсулот ҳажми МЛРД. СЎМ ТА ЛОЙИҲА – Инновацион ривожланиш вазирлигининг ва бошқа манбалар маблағлари 6 102 та янги иш ўринлари яратилади 7,4 млрд. сўм эвазига молиялаштириладиган қўшимча 15 та туман ҲУДУДЛАРДА АМАЛГА ОШИРИЛАДИГАН «ДРАЙВЕР» ЛОЙИҲАЛАР маҳаллий бюджет ва шаҳар (Мўйноқ тумани, Булоқбоши тумани, Ғиждувон тумани, Пахтакор тумани, Қарши тумани, Қизилтепа тумани, Давлатобод тумани, Нуробод 199,06 млрд. сўм тумани, Боёвут тумани, Термиз тумани, Чирчиқ шаҳри, Бувайда тумани, вазирлик маблағлари Урганч тумани, Мирзо Улуғбек тумани ва Олмазор тумани); – маҳаллий ҳокимликлар томонидан ўз бюджети маблағлари эвазига молиялаштириладиган 13 та қўшимча туман ва шаҳар танланади: 2022-2026 195 та «Драйвер» лойиҳалар ишлаб чиқилди 268 та янги маҳсулот тури ТАКЛИФЛАР 7,55 трлн. сўм маҳаллий бюджет ва тармоқ маблағлари йилларда 28,4 трлн. сўмлик йиллик маҳсулот ишлаб чиқарилади 2 507 та янги иш ўринлар сони 1. Инновацион туманларга эркин иқтисодий ҳудудлар имтиёзларини 15 153 та янги иш ўринлар яратилади жорий қилиш; 180 млрд. сўмлик инновацион маҳсулот ишлаб чиқариш 2. Лидер ҳокимларни йил якунида “Инновацион ғоя етакчиси” кўкрак йўлга қўйилади нишони билан тақдирлаш; 3. Илғор туман ҳокимларини йил якунида бир марталик моддий рағбатлантириш.

Олий таълим муассасаларининг илмий-инновацион ривожланиши Тошкентда – 72 та Жами ОТМлар сони – 159 та Жами ОТМларда профессор-ўқитувчилар сони – 32 949 нафар Ҳудудларда – 87 та Илмий даражага эга бўлганлар сони – 12 846 нафар (39%) Университет – 28 та Консерватория – 1 та Академия – 3 та Институт – 47 та Филиал – 26 та Хорижий ва нодавлат – 54 та Илмий ишлар ва инновациялар бўйича проректорлар (директор ўринбосар) сони – 105 та 2 643 нафар Фан доктори 10 203 нафар Фан номзод (21%) (DSc) (79%) (PhD) Тижоратлаштириш фонди – 102 та Маблағи – 120,0 млрд. сўм Олий таълим муассасалари умумий рейтинги Тижоратлаштиришдан тушган маблағлар ҳажми Энг юқори 10 талик Энг қуйи 10 талик Энг юқори 10 талик (млн.сўм) Энг қуйи 10 талик (млн.сўм) Геология фанлари университети 93,0 Қорақалпоғистон тиббиёт институти 3,1 Тошкент кимё-технология институти 5 450 Ўзбекистон Миллий университетининг Ўзбекистон Миллий университети 91,4 4 800 Жиззах ф-ли Фарғона жамоат саломатлиги тиббиёт институти 3,4 Тошкент давлат транспорт университет 12 Тошкент давлат аграр университетининг 18 “Тошкент ирригация ҚХММИ” МТУ 85,5 Самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти 3,6 Навоий давлат кончилик институти 2 970 Самарқанд ф-ли 20 81,2 Самарқанд давлат ветеринария медицинаси, 4,9 2 020 22 Тошкент давлат техника университети 69,0 чорвачилик ва биотехнологиялар университети 5,1 Тошкент давлат техника университети 940 Қорақалпоқ давлат университети 30 Навоий давлат кончилик ва технологиялар 43,6 5,7 Тошкент ирригация ва қишлоқ хўжалигини 700 Самарқанд давлат архитектура-қурилиш 30 41,8 ЎзМУ Жиззах филиали 8,1 механизациялаш мухандислари институти 510 40 университети 38,4 8,2 320 институти 50 Тошкент ахборот технологиялари университети 36,8 Самарқанд давлат архитектура-қурилиш институти 9,4 Самарқанд давлат архитектура-қурилиш 310 Андижон давлат университети 60 34,7 12,3 институти 310 70 Қарши муҳандислик-иқтисодиёт институти Наманган давлат университети Бухоро давлат университети Тошкент давлат аграр университети Тошкент тиббиёт академияси Бухоро давлат тиббиёт институти Тошкент фармацевтика институти Тошкент молия институти Наманган муҳандислик-технология институти Фарғона давлат университети Андижон машинасозлик институти Ўзбекистон давлат жисмоний тарбия ва спорт Бухоро муҳандислик-технология институти Фарғона политехника институти Навоий давлат педагогика институти университети Самарқанд давлат тиббиёт институти Қарши муҳандислик-иқтисодиёт институти “Йўл харитаси”ни амалга оширилиши натижасида та янги ишланмалар та олий таълим млрд сўм та вазирлик ва та “драйвер” та спин-офф 535 60ва технологиялар муассасалар жалб яратилади қилинади 483,3 маблағлар 11 идоралар маъсул 118 йўналишлар 40 корхоналар йўналтирилади бўлади белгиланди ташкил этилади Муҳим “драйвер” йўналишлар: Мониторинг (назорат) Рағбатлантириш механизмлари: механизмлари: ֎ транспорт воситалари учун 120 йилга мўлжалланган кимёвий бўёқ олиш технологияси яратилади; ֎ суюқ шиша асосида натрий силикат пентагидратини ишлаб чиқариш технологияси яратилади; ֎ ҳар чоракда ОТМларнинг ҳисоботи ֎ Рейтинг натижаларига кўра ֎ Марказий Қизилқум фосфоритларидан олинган экстракцион фосфор кислотаси асосида озуқабоп моно- ва эшитилади; юқори 10 таликка: дикальцийфосфатлар ишлаб чиқариш технологияси яратилади; ֎ донни минерал ва органик бегона аралашмалардан 96% гача тозаловчи, импорт аналогларидан 50% арзон ֎ Инновация вазирлиги томонидан йиллик - мақсадли грант ажратилади; уневерсал конбинацион сепаратор яратилади; рейтинг юритилади, илмий ишлар ва ֎ чиқинди шлаклар асосида янги турдаги бурғулаш реагенти олиш технологияси яратилади; инновациялар бўйича проректорлар - “Инновацион ғоялар етакчиси” ֎ маҳаллий нефт ва ёғ-мой саноати чиқиндилари асосида альтернатив қурилиш битумини олиш технологияси фаолияти баҳолаб борилади; кўкрак нишони билан тақдирланади; яратилади; ֎ биомаркерлар комплексидан фойдаланиб 1- ва 2-тур қандли диабетни эрта ташхислаш усули ишлаб чиқилади; ֎ Рейтинг натижаларига кўра қуйи ֎ устувор йўналишларда спин- ֎ чиқиндилардан нефт қудуқларини бурғилашда ишлатиладиган полианион селлюлоза олиш технологияси яратилади; 10 таликка кирган ташкилот раҳбарларига офф компаниялар ташкил этилади. ֎ галофитларнинг эндофит бактериялари истиқболли штаммлари асосида экинларнинг шўрланиш шароитига чора кўрилади. чидамлилигини оширувчи рақобатбардош микроб препарати яратилади; ֎ саноат оқова сувларини тозалаш биотехнологияси яратилади; ֎ глауконит минералларидан шифобахш яшил ҳамда қора лой олиш технологияси ишлаб чиқилади.

Илмий ташкилотларнинг илмий-инновацион ривожланиши Жами 114 та илмий Илмий ташилотлар миллий рейтинги (2021 й) ташкилотлар Энг юқори топ 10 талик Энг қуйи топ 10 талик • Фанлар академияси – 36 та Ўсимлик моддалари кимёси институти 90,77 Ипакчилик илмий-тадқиқот институти 28,69 • Вазирликлар ҳузурида – 54 та 28 • Қўмиталар ҳузурида – 14 та Биоорганик кимё институти 79,95 Шарқшунослик институти 27,33 • Агентликлар ҳузурида – 6 та Пахта селекцияси, уруғчилиги ва етиштириш 27,11 • Бошқалар – 4 та агротехнологиялари илмий-тадқиқот институти 77,81 Республика ихтисослаштирилган Нефрология ва буйрак 26 76,19 трансплантацияси тиббиет маркази 22,88 “Пахтасаноат илмий маркази” акциядорлик жамияти 76,05 20,41 75,37 Республика иҳтисослаштирилган эпидемиология, 12,63 Илғор технологиялар маркази 75,05 микробиология, юқумли ва паразитар касалликлар тиббиёт 8 74,23 6 “Фан ва тараққиёт” ДУК 73,63 маркази 72 Республика ихтисослаштирилган урология илмий-амалий Геномика ва биоинформатика маркази Ўзбекистон кимё-фармацевтика илмий-тадқиқот тиббиёт маркази институти \"Автомобиль йўллари илмий-тадқиқот институти\" УК Ирригация ва сув муаммолари илмий-тадқиқот \"Қишлоқ хўжалиги машинасозлиги конструкторлик- институти технологик маркази\" МЧЖ Ўрмон хўжалиги илмий-тадқиқот институти Тошкент вакцина ва зардоблар илмий-тадқиқот институти \"Шарқ табобати\" илмий-тадқиқот иститути \"Ўзбекистон миллий метрология институти\" Давлат корхонаси “Йўл харитаси”ни амалга оширилиши натижасида: 91 та “драйвер” та янги та илмий млрд. сўм та вазирлик ва йўналишлар белгиланди; ташкилотлар маблағлар 553 ишланма ва 76 224,4 йўналтирилади; 12 идоралар масъул 31 та спин-офф технологиялар жалб бўлади; яратилади; қилинади; (ФА, Олий таълим, Соғлиқни сақлаш, корхоналар ташкил Қишлоқ хўжалиги вазирликлари ва х.к.) этилади Муҳим “драйвер” йўналишлар: ֎ кремний ва углерод наноматериаллари асосидаги юқори энергия ва қувват зичликларига эга Мониторинг (назорат) Рағбатлантириш аккумляторлар яратилади; механизмлари: механизмлари: ֎ нейродегенератив касалликлар учун нейропротектор дори воситаси яратилади; ֎ шамолнинг 3-4 м/с тезлигида “яшил” энергия асосида ишловчи вертикал ўқли шамол трубинаси яратилади; ֎ ҳар чоракда вазирликлар ҳисоботи ֎ Рейтинг натижаларига кўра юқори ֎ қуёш энергиясидан фойдаланиб пўлатдан 10 баравар енгил ва 5 баравар мустаҳкам, таннарҳи арзон карбон эшитилади; ТОП-10 таликка: толалари олинади; ֎ аналогларига нисбатан таннархи 40 % арзон термик кенгайтирилган графит олиш технологияси ֎ базавий молиялаштирилган институтлар - 2 млрд сўмдан грант ажратилади; яратилади; ҳисоботини Инновация вазирлиги - “Инновацион ғоялар етакчиси” ֎ ер ости ишқорлаш эритмаларидан рений ажратиб олиш технологияси яратилади; экспертизадан ўтказади; кўкрак нишони билан тақдирланади; ֎ қаттиқ қотишмали кесувчи инструментлар тайёрлаш учун вольфрам карбиди нанокукунларини олиш ֎ ФА тизимида 10 та академик спин- технологияси яратилади; ֎ аккредитация амалиёти жорий этилади; офф компания ташкил этилади; ֎ яримўтказгичли ультабинафша нур манбалари асосида Оролбўйи ҳудудидаги ер ости сувларининг тузлилик ֎ тармоқлар билан ҳамкорликда даражасини 3-4 % дан 1 % гача туширадиган чучуклантириш технологияси яратилади; ֎ Рейтинг натижаларига кўра қуйи ТОП-10 патентлаш амалиёти жорий этилади. ֎ култошқол ва тошқол чиқиндилардан “яшил цемент” композитлари ишлаб чиқилади; таликка: ֎ компьютерда ўзбек тили нутқини қайта ишлайдиган ва тушунадиган алгоритм - ўзбек тилидаги овозли интерфейс яратилади. - ташкилот раҳбарига чора кўрилади; - ташкилот аккредитациядан ўтказилмайди.

2022-2024 йй. инновацион фаолиятнинг истиқболли йўналишларида ташкил этиладиган илмий ҳажмдор маҳсулотлар ишлаб чиқаришга ихтисослашган spin-off корхоналар SPIN-OFF КОРХОНАЛАРНИ ТАШКИЛ ЭТИШ УЧУН ЖАЛБ ҚИЛИНАДИГАН МАБЛАҒЛАРНИНГ УМУМИЙ ҚИЙМАТИ 2022-2024 йилда 72,4 млрд.сўм SPIN-OFF КОРХОНАЛАРНИ ТАШКИЛ ЕТИШ УЧУН ЖАЛБ 2,5 млн.доллар ҚИЛИНАДИГАН МАБЛАҒЛАРНИНГ УМУМИЙ ҚИЙМАТИ 46,3 млрд.сўм ТАШАБУСКОРЛАР 26,1 млрд.сўм БЮДЖЕТ 2,5 млн.доллар МАБЛАҒИ МАБЛАҒЛАРИ ТАШКИЛ ЭТИЛАДИГАН (SPIN-OFF) КОРХОНАЛАР ҚУЙИДАГИ СОХАЛАРДА ХИЗМАТЛАР ЙЎЛГА ҚЎЙИЛАДИ: 14 ТА ҚИШЛОҚ 5 ТА ТИББИЁТ ВА 4 ТА 4 ТА ҚУРИЛИШ ХЎЖАЛИГИ ФАРМАЦЕВТИКА ЭНЕРГЕТИКА СОҲАСИ 3 ТА 1 ТА 1 ТА 1 ТА 1 ТА ВЕТЕРИНАРИЯ БОЖХОНА САНОАТ ТУРИЗМ ТАЪЛИМ


Like this book? You can publish your book online for free in a few minutes!
Create your own flipbook