Ebook305

เครอื่ งมอื เกบ็ ตวั อยา่ งอากาศ ................................................................. THITIKARN SUKKASEM 6240311305

รายงาน เครอื่ งมอื เก็บตัวอย่างอากาศ เสนอ อาจารย์ นุจรยี ์ แซ่จิว จัดทาโดย นางสาวฐติ กิ านต์ สุขเกษม รหสั 6240311305 รายงานนเ้ี ป็นสว่ นหน่งึ ของรายงานวชิ า (Industrial Hygiene) (924-209) สาขาอาชีวอนามยั และความปลอดภัย มหาวทิ ยาลยั สงขลานครนิ ทร์ วิทยาเขตสุราษฎร์ธานี .................................................................

คำนำ รายงาน ฉบบั น้ีเป็นส่วนหน่ึงของวชิ า (Industrial Hygiene) (924-209) โดยมีจุดประสงค์ เพอ่ื การศึกษาหาความรู้ที่ไดจ้ ากการเกบ็ ตวั อยา่ งอากาศซ่ึงรายงานน้ีมีเน้ือหาเกี่ยวกบั ขอ้ มูลการเกบ็ ตวั อยา่ งอากาศ และเครื่องมือการเกบ็ ตวั อยา่ งอากาศแต่ละชนิดทาใหผ้ อู้ า่ นไดเ้ ขา้ ใจง่ายยง่ิ ข้ึน ผจู้ ดั ทาหวงั เป็นอยา่ งยง่ิ วา่ รายงานเล่มน้ีสามารถนามาเป็นแนวทางเบ้ืองตน้ ในการศึกษาการเกบ็ ตวั อยา่ งอากาศใหแ้ ก่ผทู้ ี่สนใจไดไ้ ม่มาก กน็ อ้ ยได้ ทางคณะผจู้ ดั ทาจะตอ้ งขอขอบคุณ อาจารยน์ ุจรีย์ แซ่จิว ผใู้ หค้ วามรู้ และแนวทางการศึกษา ผจู้ ดั ทา หวงั วา่ รายงานฉบบั น้ีจะใหค้ วามรู้ และเป็นประโยชนแ์ ก่ผอู้ า่ นทุก ๆ ท่าน หากผดิ พลาดประการใดขออภยั ณ ท่ีน้ีดว้ ย ผจู้ ดั ทา น.ส.ฐิติกานต์ สุขเกษม

เคร่อื งมอื ท่ีใชใ้ นการเก็บตวั อย่างมลพษิ ทางอากาศ การเก็บตวั อย่างอากาศ ตอ้ งพจิ ารณาถงึ ประเภทของมลพิษทางอากาศ ชนิดของ สาร ปนเปื้อนท่ีแขวนลอยในอากาศ ดงั นนั้ ในท่ีนีจ้ งึ แบง่ การเก็บตวั อยา่ งอากาศ ออกเป็น 2 ประเภท คอื การเก็บตวั อยา่ งอากาศสาหรบั สารปนเปื้อนท่ีเป็น อนภุ าคและการเก็บตวั อยา่ งอากาศสาหรบั สาร ปนเปื้อนท่ีเป็นไอระเหยและก๊าซ ทงั้ นีเ้ พ่ือประโยชนใ์ นการเลือกเครอ่ื งมือและอปุ กรณท์ ่เี หมาะสมกบั การเก็บ ตวั อยา่ งอากาศเพ่อื การวิเคราะหห์ าปรมิ าณของมลพิษนนั้ ๆ

2.เคร่อื งมือเก็บตวั อยา่ ง อากาศผา่ นอปกุ รณท์ ่เี ป็น ตวั กลางในการเก็บ และ วิเคราะห์ ทางหอ้ งปฏิบตั ิการ 1.เคร่อื งมอื ชนิดท่อี า่ น กำรเกบ็ ตัวอย่ำงอำกำศ คา่ โดยตรง แบง่ ออกเป็ น 2 ประเภท (Direct reading instruments)

การตรวจประเมินทางส่ิงแวดลอ้ ม ชนิดอา่ นคา่ โดยตรง เก็บตวั อยา่ งสง่ หอ้ งปฏบิ ตั กิ าร 1. สามารถวดั และอ่านค่าไดท้ นั ที 1. วธิ ีการเกบ็ ซบั ซอ้ นแต่ถูกตอ้ งตาม 2. สามารถตรวจวดั และบนั ทึกส่งขอ้ มูล ผา่ น หลกั วชิ าการ มีมาตรฐานการเกบ็ รับรอง คอมพิวเตอร์ไดท้ นั ที 3. ไม่จาเป็นตอ้ งส่งหอ้ ง Lab 2. ผใู้ ชต้ อ้ งมีความชานาญ 4. วธิ ีการตรวจวดั และแปรผลไม่ซบั ซอ้ น 3. จาเป็นตอ้ งส่งหอ้ งแลป เพือ่ วเิ คราะห์ 5. ใชเ้ วลานานนอ้ ยมากในการตรวจวดั 6. สามารถประเมินความเป็นอนั ตราย เบ้ืองตน้ ผลและใชเ้ วลานาน 4. การรักษาตวั อยา่ ง การขนส่ง มีผลต่อ และส่ือสารความเส่ียงไดท้ นั ที 7. บางเคร่ืองมือไม่มีมาตรฐานการตรวจ รองรับ ผลการวเิ คราะห์ 5. อุปกรณ์ วสั ดุมีความจาเพาะต่อสารท่ี จึงไม่สามารถอา้ งอิงในเชิง วชิ าการได้ ตอ้ งการตรวจ

เคร่ืองมอื ชนิดทอี่ ่ำนค่ำโดยตรง (Direct reading instruments)

การตรวจประเมินสภาพแวดลอ้ มดว้ ยเคร่อื งมือชนิดอา่ นคา่ ไดโ้ ดยตรง เคร่ืองมอื เกบ็ ตวั อยำ่ งอำกำศผ่ำนอุปกรณท์ เ่ี ป็ น ตวั กลำงในกำรเกบ็ และวเิ ครำะหท์ ำงหอ้ งปฏบิ ัตกิ ำร

เครอ่ื งมือท่ีอา่ นผลการตรวจวดั ทางหนา้ ปัด เครื่องมือท่ีอาศยั หลกั การ Meow Cat กระจายของแสง (Light scattering) เครื่องมือที่อาศยั หลกั การแตก เคร่ืองมือท่ีอาศยั หลกั การแยกช้นั ตวั เป็นไอออน (Ionization) ของก๊าซโดยการซึมผา่ นวตั ถุดูด สาหรับการตรวจวดั ก๊าซและ ซบั (Gas chromatography ) เช่น

เคร่อื งมอื ท่อี า่ นคา่ โดยตรงท่ีแสดงผลตวั กลาง Meow Cat เครื่องมือท่ีอ่านค่าโดยตรงที่แสดงผลตวั กลาง ที่นิยมใชไ้ ดแ้ ก่ หลอดตรวจวดั (Detector tube) จะตอ้ งใชก้ บั เครื่องเกบ็ ตวั อยา่ งอากาศร่วมดว้ ย เป็นชนิด Squeeze bulb หรือ Hand piston pump หรือ Peristallic pump ภายในหลอดตรวจวดั บรรจุสาร Silica gel ,Activated alumina ,Silica sand,Silica glass อยา่ งใดอยา่ งหน่ึง สารเหล่าน้ีถูกดูดซบั ดว้ ยสารเคมีท่ีจะทาปฏิกิริยาเฉพาะเจาะจงกบั มลพิษท่ีตอ้ งการเกบ็ ตวั อยา่ งอากาศ ทาใหเ้ กิดการเปล่ียนสีอยา่ ง รวดเร็วและชดั เจน ทาใหท้ ราบปริมาณความเขม็ ขน้ ของมลพิษได้

เครื่องมอื เกบ็ ตวั อยำ่ งอำกำศผ่ำนอุปกรณท์ เี่ ป็ น ตวั กลำงในกำรเก็บและวเิ ครำะหท์ ำงหอ้ งปฏบิ ตั กิ ำร

1.เครอ่ื งมือเก็บตวั อยา่ งอากาศ ไดแ้ ก่ ไดแ้ ก่ -ทางเขา้ ของอากาศ (air inlet) -อุปกรณ์ควบคุมการไหลอากาศ (air flow controller) เป็นส่วนท่ีควบคุมอตั ราการไหลของอากาศผา่ นเครื่อง -มาตรวดั อตั ราการไหลของอากาศ (air flow meter) เป็นส่วนท่ีวดั อตั ราการไหลอากาศทาใหท้ ราบวา่ ขณะท่ี เกบ็ ตวั อยา่ งอากาศน้นั มีอตั ราการไหลของอากาศเท่าใด เพอ่ื ใชใ้ นการคานวณหาปริมาตรอากาศท่ีผา่ นเคร่ือง เกบ็ ตวั อยา่ งอากาศ มาตรวดั น้ีจะตอ้ งคงที่ ตลอดเวลาท่ีเกบ็ ตวั อยา่ งอากาศ -เคร่ืองดูดอากาศ (air mover) เป็นอุปกรณ์ที่ดูดอากาศใหไ้ หลผา่ น อุปกรณ์เกบ็ ตวั อยา่ งอากาศ -ทางอากาศออก (air outlet) -สวิทซ์ควบคุมการเปิ ด-ปิ ดเครื่องมือ

2.อปุ กรณส์ ะสม (Collection devices) 2.1อุปกรณ์สะสมอนุภาค ไดแ้ ก่ กระดาษกรอง ซ่ึงมีโครงสร้างท่ีเป็นรูพรุน มีรูปร่างภายนอกที่สามารถ วดั ได้ คือความหนาและพ้นื ที่หนา้ ตดั ที่อากาศไหลผา่ นกระดาษกรองมีหลายชนิดและสิ่งท่ีแตกต่างกนั ของกระดาษกรอง คือโครงสร้างภายในโดยกระดาษกรองจะถกู บรรจุไวภ้ ายในตลบั ยดึ กระดาษกรอง (Casette filter holder) โดยมีแผน่ รองกระดาษกรอง (Support pad หรือ back up filter) รองรับอยอู่ าจใช้ ร่วมกบั cyclone กไ็ ด้ หลกั การทางาน ของอุปกรณ์สะสมอนุภาคอาศยั หลกั การกรอง หลกั แรงดึงดูด ของโลก และหลกั แรงสู่ศูนยก์ ลาง

สายตอ่ ระหวา่ งป๊ัม

AIR SAMPLING PUMP ลกั ษณะงาน : ใชส้ าหรับเกบ็ ตวั อยา่ งอากาศ คุณสมบตั ิ : อตั ราการไหล สารเคมี ปริมาณฝ่ นุ • GILAIR3 850- 3000 cc/min รายละเอียด : สามารถทางานไดต้ ามมาตรฐาน • GILAIR5 850- 5000 cc/min NIOSH/OSHA/ Intrinsically safe/Intrinsically Optional Low Flow Modules safe/CE เหมาะสาหรับการตรวจวดั ในโรงงาน • 20-500 cc/min (Constant Low Flow) อุตสาหกรรม งานส่ิงแวดลอ้ ม สามารถใชง้ าน • 1-750 cc/min (Constant Pressure) ร่วมกบั อุปกรณ์เกบ็ ตวั อยา่ งทุกประเภท เช่น มีระบบเตือนเมื่ออตั ราการดูดอากาศผิดพลาด Sampling bag/Casette สามารถทางานไดม้ ากกวา่ 8 ชวั่ โมง filter/cyclone/Impinger/Tube เป็นตน้

2.อปุ กรณส์ ะสม (Collection devices) 2.2หลอดบรรจุของเหลว (Impingers) มีลกั ษณะเป็นแกว้ ทรงกระบอกภายในบรรจุของเหลว เช่น น้า หรือ สารเคมีอ่ืน ซ่ึงทาหนา้ ที่จบั มลพษิ ใหส้ ะสมอยใู่ นของเหลว Midget impingers impingers Fritted glass bubbler มี (หลอดแกว้ ขนาดเลก็ ) ส่วน ลกั ษณะเป็นแกว้ ปลายของ หลอดแกว้ ถูกทา ทรงกระบอก ส่วนปลาย ใหเ้ รียวเลก็ ลงซ่ึงเหมาะ ขา้ งหลอดแกว้ มีลกั ษณะ สาหรับการเกบ็ อนุภาค เป็นรูพรุนเพื่อใหอ้ ากาศท่ี ไหลผา่ นชา้ ลง และเกิด ก๊าซและไอระเหย ฟองอากาศ

3.หลอดบรรจสุ ารดดู ซบั (Adbsorption tube) 3.หลอดบรรจุสารดูดซบั (Adbsorption tube) เป็นหลอดแกว้ ขนาดเลก็ เสน้ ผา่ ศูนยก์ ลางประมาณ 5 ม.ม. หรือ อาจมีขนาดเลก็ กวา่ ปลายท้งั สองปิ ด ภายในหลอดแกว้ จะมีสารดูดซบั (Adsorbents ) ซ่ึงเป็นของแขง็ มีรูพรุน เช่น ผงถ่าน หรือซิลิกา้ เจล ซ่ึงมีช่ือ เรียกวา่ Activated charcoal tube หรือ Silicagel tube Activated charcoal tube เหมาะ เวลาใชใ้ หต้ ดั ปลายทงั้ สองขา้ งออก สาหรับการเกบ็ มลพษิ ท่ีมีจุดเดือด โดยปลายขา้ งหน่งึ ตอ่ เขา้ กบั เคร่อื ง สูงกวา่ 0 0C ประสิทธิภาพการดูด เก็บตวั อย่างอากาศ สว่ นปลายอีก ซบั จะลดลงเมื่อมลพิษน้นั มีจุด ขา้ งหนง่ึ เป็นทางเขา้ ของอากาศ เม่ือ เดือดต่าลง เหมาะสาหรับดูดซบั อากาศซง่ึ มีมลพิษปนอยู่ ผา่ นเขา้ ไป ไอระเหยไดด้ ีกวา่ ซิลิกา้ เจล ในหลอดแกว้ นี้ สารท่บี รรจใุ น หลอดแกว้ จะดดู ซบั มลพษิ ไว้ Activated charcoal tube

4.ถงุ เก็บตวั อยา่ งอากาศ (Sampling bag) 4.ถุงเกบ็ ตวั อยา่ งอากาศ (Sampling bag) ใชส้ าหรับเกบ็ ตวั อยา่ งมลพิษ ทางอากาศที่เป็นก๊าซและไอ มี อยหู่ ลายขนาด ทาจากพลาสติกชนิดต่างๆ เช่น Mylar Teflon หรือ Scotch park ลกั ษณะของถุงจะมี วาวลห์ รือลิ้นปิ ดเปิ ด เพอื่ เกบ็ ตวั อยา่ งอากาศ หรือถ่าย ตวั อยา่ งที่มีมลพิษสู่เคร่ืองวเิ คราะห์ผล (Sampling bag)



5.เครอ่ื งมอื ตรวจปรบั ความถกู ตอ้ งของเครอ่ื งเก็บตวั อยา่ งอากาศ (Pump calibrator) 5.เคร่อื งมือตรวจปรบั ความถกู ตอ้ งของเคร่อื งเก็บตวั อยา่ งอากาศ (Pump calibrator) อุปกรณ์ที่ใชใ้ นการตรวจปรับความถกู ตอ้ งของเครื่อง เกบ็ ตวั อยา่ งอากาศ แบ่งไดด้ งั น้ี -วดั ปริมาตรโดยตรง เช่น Spirometer, Bubble meter, Wet-test meter -วดั อตั ราการไหลเชิงปริมาณ เช่น Rotameter -วดั อตั ราการไหลเชิงมวล เช่น Thermal meter -วดั ความเร็วของการไหล เช่น Pitot tube (Pump calibrator)

Pump calibrator •รายละเอยี ด:Defender Pump Calibrators – เคร่ืองสอบเทยี บอตั ราการดดู อากาศของปั๊ม •อุปกรณ์สอบเทียบอตั ราการไหลแบบความแม่นยาสูง และ สามารถทาซ้าได้ •ไดร้ ับการรับรองจากหอ้ งปฏิบตั ิการ NIST ผา่ นการสอบยอ้ นจาก NVLAPซ่ึง อา้ งอิงตามมาตราฐาน ISO 17025,ANSI Z-540 •มีระบบเมนูซ่ึงง่ายต่อการใชง้ าน,สามารถต้งั เวลาในการอ่านค่าไดโ้ ดยแสดงค่าท่ี ทาการเฉล่ียมาแลว้ •สามารถเชื่อมต่อกบั คอมพิวเตอร์ได้ •ช่วงอตั ราการดูด: •Low: 5-500 ml/min •Medium: 50 ml- 5L/min •High: 300ml – 30L/min













เคร่อื งมอื สาหรบั การเก็บตวั อยา่ งมลพิษทางอากาศท่อี าศยั แรงโนม้ ถว่ งของโลกในการแยกขนาดของอนภุ าค เครื่องมือท่ีใชใ้ นการประเมินฝ่ นุ ฝ้าย เครื่องมือท่ีใชใ้ นการเกบ็ ตวั อยา่ งฝ่ นุ ฝ้ายในอากาศตามมาตรฐานที่ทาง OSHA กาหนด คือ Vertical Elutriator(Lumsden-Lynch Vertical Elutriator) Elutriators เป็นอุปกรณ์เกบ็ ตวั อยา่ ง Vertical Elutriator อากาศชนิดอนุภาคท่ีอาศยั แรงโนม้ ถ่วง เป็นอุปกรณ์ท่ี OSHA ไดก้ าหนดใหใ้ ช้ ในการเกบ็ ตวั อยา่ งอากาศเพ่อื วเิ คราะห์ ของโลกในการแยกขนาด ของอนุภาค หาปริมาณฝ่ นุ ฝ้ายในอากาศ ทางานดา้ ย โดยทว่ั ไปอนุภาคที่มีขนาดใหญ่กวา่ 3 อตั ราการไหลของเท่ากบั 7.4 ลิตร/นาที ไมโครเมตร จะถูกแยกออก ดงั น้นั ความเร็วลมภายในElutriator เท่ากบั โดยทว่ั ไปจึง ใชอ้ ุปกรณ์น้ีในการ ความเร็วปลายของอนุภาคที่มี วิเคราะห์ Respirable dust และ Thoracic Aerodynamic diameter 15 dust อุปกรณ์ประเภทน้ีมี 2 ชนิด คือ Vertical และ Horizontal

วธิ ีการเตรยี มอปุ กรณเ์ ก็บตวั อยา่ ง(อนภุ าค) Respirable Particulate Matter ขนั้ เตรยี มการ

กลวิธีในการวดั การสมั ผสั สารของผปู้ ฏิบตั งิ าน ซง่ึ แบง่ ออกเป็น 4 ประเภท 1.การเกบ็ ตวั อยา่ งเพยี งหน่ึงตวั อยา่ งตลอดเวลา 8 ชว่ั โมงหรือตลอดช่วงเวลาการ ทางาน(Single sample for full period) ความเขม้ ขน้ ของมลพิษหรือปัจจยั เส่ียงที่วดั ไดจ้ ากการ เกบ็ ตวั อยา่ งดว้ ยวธิ ีน้ี จะสะทอ้ นถึงความเขม้ ขน้ เฉล่ียของ มลพิษท่ีผปู้ ฏิบตั ิงานสมั ผสั 2.การเกบ็ ตวั อยา่ งหลายตวั อยา่ งต่อเนื่องกนั ในเวลา 8 ชว่ั โมงหรือตลอดเวลาการ ทางาน(Consecutive samples for full period) เช่นเกบ็ 4 ตวั อยา่ งๆละ 2 ชว่ั โมง ซ่ึงสามารถ แกป้ ัญหาการอุดตนั ของกระดาษกรองได้ 3.การเกบ็ ตวั อยา่ งต่อเน่ืองมากกวา่ 1 ตวั อยา่ ง โดยระยะเวลาการเกบ็ ตวั อยา่ ง ท้งั หมด นอ้ ยกวา่ 8 ชว่ั โมง(Single sample for partial period) เช่น เกบ็ 4 ตวั อยา่ งๆละ 1 ชว่ั โมง เนื่องจากตอ้ งคานึงถึงคา่ ใชจ้ ่าย 4.การเกบ็ ตวั อยา่ งในช่วงส้นั ๆหลายตวั อยา่ ง(grab sampling) คือ การเกบ็ ตวั อยา่ ง อากาศโดยใชร้ ะยะเวลาการเกบ็ ตวั อยา่ งส้นั ๆ ไม่เกินตวั อยา่ งละ 15 นาที หมายเหตุ: ระยะเวลาในการเกบ็ ตวั อยา่ งท้งั หมดในแต่ละพ้ืนที่หรือแต่ละ บุคคลจะตอ้ ง สะทอ้ นระยะเวลาในการทางานของผปู้ ฏิบตั ิงาน ซ่ึง NIOSH กาหนดระยะเวลาในการเกบ็ ไม่นอ้ ย กวา่ 70% ของเวลาท้งั หมด

ขนั้ ตอนการประเมินมลพษิ ทางอากาศ

CAT DOG

CAT DOG Nullam est justo, mollis sed lorem at.



4.

5.

อำ้ งองิ พรพิมล กองทิพย.์ (2543).สุขศาสตร์อุตสาหกรรม(ตระหนกั ประเมิน ควบคุม).ภาควชิ า อาชีวอนามยั และความปลอดภยั คณะสาธารณสุขศาสตร์มหาวทิ ยาลยั มหิดล วนั ทนี พนั ธป์ ระสิทธ์ิ.(ม.ป.ป.).หลกกั ารประเมินและกลวธิ ีการเกบ็ ตวั อยา่ งอากาศ . เอกสาร ประกอบการอบรม.(เอกสารอดั สาเนา) http://envocc.ddc.moph.go.th/uploads/Menu/rayong/dust_chem_IH_19_22_12_60.pdf