สื่อการเรียนการสอน เรื่อง ทักษะในการฝึกหัดนาฏศิลป์ไทย

ส่อื การเรยี นการสอน รหสั วิชา ศ23101 รายวชิ า ศิลปะ 5 ชั้นมธั ยมศกึ ษาปี ท่ี 3 เรือ่ ง ทกั ษะในการฝกึ หดั นาฏศลิ ปไ์ ทย ครูผู ส้ อน : นายธรี ะพร ไวยครุฑธี ตาแหนง่ ครูผูช้ ่ วย กลุ่มสาระการเรียนรูศ้ ลิ ปะ โรงเรียนมัธยมวัดศรีจนั ทรป์ ระดิษฐ์ ในพระบรมราชานเุ คราะห์



ระดับช้นั มัธยมศกึ ษาปที ี่ 3 รายวชิ า ศิลปะ 5 (สาระนาฏศิลป์) เรือ่ ง ทกั ษะในการฝกึ หัดนาฏศิลปไ์ ทย หวั ขอ้ ทกั ษะในการฝกึ หดั นาฏศิลป์ไทย ครูผู้สอน นายธรี ะพร ไวยครฑุ ธี ตาแหนง่ ครผู ชู้ ว่ ย กล่มุ สาระการเรยี นรศู้ ลิ ปะ โรงเรยี นมธั ยมวัดศรจี นั ทร์ประดษิ ฐ์ ในพระบรมราชานุเคราะห์

• ใช้นาฏยศัพท์ หรือศัพท์ทางการละครที่เหมาะสม บรรยายเปรียบเทียบการแสดงอากัปกิริยาของ ผ้คู นในชีวิตประจาวันและในการแสดง (ศ 3.1 ม.3/2) • มที ักษะในการแปลความและการสอื่ สารผ่านการแสดง (ศ 3.1 ม.3/4) • ออกแบบและสร้างสรรค์อุปกรณ์และเครื่องแต่งกาย เพ่ือแสดงนาฏศิลป์และละครที่มาจาก วฒั นธรรมต่าง ๆ (ศ 3.2 ม.3/1)

- SCAN ME - เอกสารประกอบการเรยี นการสอน

ทา่ ปฏิเสธ ภาพ การแสดงเบกิ โรง ชุดเมขลา – รามสรู (ศลิ ปินศลิ ปะศลิ ปากร 61) โดย สานกั การสงั คตี กรมศลิ ปากร จากเวบ็ : https://www.facebook.com/media/set/?vanity=1049570138492313&set สบื คน้ เม่อื 04/01/2564



• นาฏศิลป์ไทยเป็นวิชาท่ีว่าด้วยศิลปะการละคร หรือ กา รฟ้ อ นร า โ ดย ใช้ ส รีร ะ ต่า งๆ ขอ งร่ า งก า ย แสดงออกด้วยกระบวนท่ารา เพื่อสื่อความหมาย ตามความคิดและจินตนาการ ให้ผู้ชมเกิดอารมณ์ สะเทือนใจจากการแสดงท่าทาง ซ่ึงผู้แสดงจาเป็น จะตอ้ งใช้ลีลาท่าราท่ีสวยงาม บ่งบอกความหมายให้ ผชู้ มเขา้ ใจไดอ้ ยา่ งชัดเจน ภาพ นาฏศลิ ป์ ไทย โดย ปภสั รา ชติ มณี จากเวบ็ : https://www.sites.google.com/site/it5820610092/ribliw สบื คน้ เมอ่ื 04/01/2564

• จึงจะสามารถสร้างความสะเทือนใจและความ สนุกสนานเพลิดเพลินให้แก่ผู้ชมด้วยการเลียนแบบ ท่าทางธรรมชาติของมนุษย์ หรือสัตว์ ซ่ึงเป็นที่รู้จัก กันว่า “ภาษาท่า” หรือท่าทางที่ประดิษฐ์สร้างสรรค์ ขึ้น เพ่ือส่ือความเข้าใจร่วมกัน ซึ่งภาษ าทาง นาฏศลิ ป์ เรียกว่า “นาฏยศพั ท์” หรือ “นาฏยภาษา” ภาพ นางกากนาสรู – 2563 โดย สานกั การสงั คตี กรมศลิ ปากร จากเวบ็ : https://www.facebook.com/media/set/?vanity=1049570138492313&set สบื คน้ เมอ่ื 04/01/2564

ภาพ ละครชาตรี เรอ่ื งมโนหร์ า ตอน \"พระสธุ นเลอื กค่\"ู (ศรสี ุขฯ ส.ค. 63) ภาษาท่า โดย สานกั การสงั คตี กรมศลิ ปากร • ภาษาทางนาฏศิลป์เสมือนเป็นภาษาพูดโดยไม่ จากเวบ็ : https://www.facebook.com/media/set/?vanity=1049570138492313&set ต้องเปล่งเสยี งออกมา แต่อาศัยส่วนประกอบของ อ วั ย ว ะ ข อ ง ร่ า ง ก า ย แ ส ด ง อ อ ก ม า เ ป็ น ท่ า ท า ง สบื คน้ เมอ่ื 04/01/2564 เป็นสื่อให้ผู้ชมสามารถเข้าใจได้ พื้นฐานของการ ใช้ภาษาท่าน้ี ส่วนมากจะนามาจากท่าธรรมชาติ แต่นามาประดิษฐ์ ดัดแปลงให้มีความอ่อนช้อย และสวยงาม กิริยาท่าทางท่ีแสดงออกมาเป็น ภาษาท่าน้ี สามารถจาแนกออกเป็น 2 ประเภท ใหญ่ ๆ คือ ภาษาท่าที่บ่งบอกอิริยาบถของมนุษย์ และภาษาท่าทมี่ าจากการประดิษฐ์

ภาพ ไหวค้ รนู าฏศลิ ป์ ไทย 62 ชดุ ท่ี 4 - ราถวายมอื (13 มถิ ุนายน 2562) นาฏยศัพท์ โดย สานกั การสงั คตี กรมศลิ ปากร • ศัพท์เฉพาะในทางนาฏศิลป์ เป็นช่ือของลักษณะ จากเวบ็ : https://www.facebook.com/media/set/?vanity=1049570138492313&set ท่าราของไทย นาฏยศัพท์ท่ีใช้กันเกี่ยวกับท่ารา ไทยสามารถจาแนกออกเปน็ 3 ประเภท คือ สบื คน้ เม่อื 04/01/2564 หมวดนามศพั ท์ หมวดกริยาศัพท์ หมวดเบ็ดเตล็ด

ภาษาทา่ ทบี่ ่งบอก ภาษาท่าท่ีเลยี นแบบ ภาษาท่าทีแ่ สดง อิรยิ าบถของมนษุ ย์ ธรรมชาติและสตั ว์ อารมณแ์ ละความรสู้ ึก ภายในของมนษุ ย์ ภาษาทา่ ทีม่ าจากธรรมชาติ

ขอ้ ภาษาท่าทีบ่ ง่ บอกอริ ิยาบถของมนุษย์ เ ป็ น ก า ร ใ ช้ ส รี ร ะ บ่ ง บ อ ก ค ว า ม ห ม า ย ด้ ว ย ท่ า ท า ง ต า ม ธรรมชาติเช่นเดียวกับการใช้ภาษามือ ซึ่งเป็นอิริยาบถโดยธรรมชาติ ของมนุษย์ เพ่ือสอื่ ความหมายใหเ้ ป็นที่เข้าใจร่วมกนั ในกลุ่มชน ท่าตวั เรา ทา่ เรียก ทา่ ปฏเิ สธ ภาพ เครอ่ื งโขน โดย มตชิ นออนไลน์ จากเวบ็ : https://www.matichon.co.th/lifestyle/news_539757 สบื คน้ เม่อื 26/12/2563

ทา่ ตวั เรา เป็ นก าร แน ะน าตั ว โด ย ใ ช้ มือซ้ายจีบเข้าหาอก ถ้าตัวละครน่ัง มือขวาจะวางไว้ที่ตัก แต่ถ้าตัวละครยืน มอื ขวาจะจีบหลัง หรือเทา้ สะเอว ภาพ ท่าตวั เรา โดย บรษิ ทั อกั ษรเจรญิ ทศั น์ อจท. จากดั จากหนงั สอื เรยี น ดนตรี – นาฏศลิ ป์ ม.3 (หน้า 92)

วดี ทิ ศั น์ ส่ือวีดิทัศนน์ ้ใี ชเ้ พื่อการศกึ ษาเท่าน้นั ขอขอบคณุ สอ่ื วดี ิทศั น์ ท่าตัวเรา เผยแพรโ่ ดย : สวุ ิทย์ แสงสิริวัฒนะ เผยแพร่วันท่ี : 14 ธ.ค. 2020 ท่มี า : http://youtube.com/watch?v=6pgUcrTgZa8

ทา่ เรียก เป็นกิริยาท่ีใช้แทนการเรียก โ ด ย ก า ร ย ก มื อ ข้ึ น ใ น ลั ก ษ ณ ะ ตั้ ง ว ง ด้านข้าง แล้วหักข้อมือลง ปาดมือ กรีดนว้ิ เขา้ หาตวั ภาพ ทา่ เรยี ก โดย บรษิ ทั อกั ษรเจรญิ ทศั น์ อจท. จากดั จากหนงั สอื เรยี น ดนตรี – นาฏศลิ ป์ ม.3 (หน้า 93)

ท่าปฏิเสธ เ ป็ น กิ ริ ย า ที่ ใ ช้ แ ท น ค า พู ด ว่ า “ปฏเิ สธ” โดยใช้มอื ขา้ งใดข้างหน่ึงต้ังวง หน้า ให้ฝ่ามือหันออกไปทางด้านนอก สัน่ ปลายน้วิ มือไปมาพร้อมกบั ส่ายหน้า ภาพ ท่าปฏเิ สธ โดย บรษิ ทั อกั ษรเจรญิ ทศั น์ อจท. จากดั จากหนงั สอื เรยี น ดนตรี – นาฏศลิ ป์ ม.3 (หน้า 93)

ทา่ ยนื ต้องยืนตัวตรงสงบน่ิง เป็นการ ใช้ลาตัวต้ังแต่ศีรษะจนถึงปลายเท้าใน ท่าท่ีสวยงามไม่เอนไปด้านใดด้านหนึ่ง ขณะท่ียนื ภาพ ทา่ ยนื โดย บรษิ ทั อกั ษรเจรญิ ทศั น์ อจท. จากดั จากหนงั สอื เรยี น ดนตรี – นาฏศลิ ป์ ม.3 (หน้า 94)

ท่านง่ั ลักษณะการนั่ง เป็นการน่ัง ชันเข่าขึ้น แต่จะต้องกันเข่าออกไปทาง ด้านข้าง การน่ังมีหลักอยู่ว่าต้องน่ังตัว ตรง มือจะต้องวางอยู่บนตัก หรือเท้า สะเอว ภาพ ทา่ นงั่ โดย บรษิ ทั อกั ษรเจรญิ ทศั น์ อจท. จากดั จากหนงั สอื เรยี น ดนตรี – นาฏศลิ ป์ ม.3 (หน้า 94)

ขอใด กลาวถูกตองท่สี ุดเกี่ยวกับภาษาท่า ? ก ภาษาทา เปนการใชทาทางแทนคาพูดในการสอ่ื สาร ข ภาษาทา เปนการใชทาทางแทนการเคล่ือนไหวของมือ และทอนขา ค ภาษาทา เปนการใชทาทางแทนนาฏยศัพททีใ่ ชสอ่ื ความหมายใหเขาใจตรงกนั ง ภาษาทา เปนการใชทาทางแทนกิรยิ าทต่ี องใชรางกายชวงเอวและไหลขนึ้ ไป

ก ภาษาทา เปนการใชทาทางแทนคาพดู ในการส่ือสาร เพราะภาษาทา เปนการใชทาทางแทนคาพูดในการส่ือสาร ซึ่งเปน อิริยาบถโดยธรรมชาติของมนุษย เพื่อส่ือความหมายให เปนท่ีเขาใจ รวมกันในกลุม ภาพ บนั ทกึ เทปรายการคณุ พระชว่ ย โดย คณะศลิ ปศกึ ษา สถาบนั บณั ฑติ พฒั นศลิ ป์ จากเวบ็ : https://www.facebook.com/media/set/?vanity=542243325817908&set=a.4621361984572668 สบื คน้ เม่อื 10/01/2564

ถ้าต้องการแนะนาตนเอง ควรใช้ภาษาทา่ ใด ? กขคง ทา่ ปฏิเสธ ท่าตัวเรา ทา่ ยืน ทา่ นง่ั

ขอ้ ภาษาทา่ ท่ีเลียนแบบธรรมชาติและสัตว์ เป็นการใช้สรีระด้วยท่าทางธรรมชาติ ผสมผสานกับการใช้ จินตนาการ เลียนแบบธรรมชาติและสัตว์ให้มีความใกล้เคียงกัน มากท่สี ุด เพือ่ สอ่ื ความหมายโดยเฉพาะ ท้ังนี้ การเลียนแบบธรรมชาติค่อนข้างยากและมีความเป็น นามธรรมมาก ดังน้ัน หากจะใช้กระบวนท่าราทางนาฏศิลป์ไทย เ ลี ย น แ บ บ ธ ร ร ม ช า ติ ก็ อ า จ จ ะ ต้ อ ง เ ลี ย น แ บ บ ส่ิ ง ที่ สั ม ผั ส ไ ด้ จ า ก ธรรมชาติ ภาพ ฉุยฉายนางวฬิ าร์ โดย Arts Thesis in Thai Dance MSU จากเวบ็ : https://www.facebook.com/ThaiDanceMSU/photos สบื คน้ เมอ่ื 07/01/2564

ลมพัด เป็นการใช้สรรี ะเลียนแบบลมทพ่ี ัดจาก ซา้ ยไปขวา ใหค้ วามรสู้ ึกพลว้ิ ปลิวไสว ฝนตก เปน็ การใชม้ ือจีบเลยี นแบบเม็ดฝน ท่หี ลน่ โปรยปรายลงมาสพู่ น้ื ดิน ภาพ ภาษาท่าทเ่ี ลยี นแบบธรรมชาติ โดย บรษิ ทั อกั ษรเจรญิ ทศั น์ อจท. จากดั จากหนงั สอื เรยี น ดนตรี – นาฏศลิ ป์ ม.3 (หน้า 95)

ส่วนการเลียนแบบท่าทางของสัตว์ มีลักษณะเป็นธรรมชาติ และมีความเป็นรูปธรรม เนื่องจากผู้ราจะเลียนแบบกิริยาของสัตว์ ให้เหมือนมากท่ีสุด เพ่ือสื่อความหมายให้เหมือนจริง โดยใช้วิธีการ เลยี นแบบลักษณะเฉพาะของสตั ว์แต่ละประเภท ภาพ มโนหร์ าบูชายญั โดย Solo & Creative Thai Dance CU จากเวบ็ : https://www.facebook.com/Solo-Creative-Thai-Dance-CU-214512996117445 สบื คน้ เม่อื 07/01/2564

ท่านกบนิ เลยี นแบบการบนิ ของสตั ว์มีปกี เช่น นก พญาครฑุ เปน็ ตน้ ท่าปลาว่ายน้า เลยี นแบบการเคล่ือนไหวของปลาเวลาแหวกว่ายอยู่ในนา้ ภาพ ภาษาทา่ ทเ่ี ลยี นแบบสตั ว์ โดย บรษิ ทั อกั ษรเจรญิ ทศั น์ อจท. จากดั จากหนงั สอื เรยี น ดนตรี – นาฏศลิ ป์ ม.3 (หน้า 96)

จากภาพ ข้อใดคือภาษาทา่ ทเ่ี ลยี นแบบธรรมชาติ ? กขคง ทา่ นกบนิ ท่าภมรเคลา้ เกสร ทา่ ปลาวา่ ยนา้ ทา่ ฝนตก

ขอ้ ภาษาท่าที่แสดงอารมณ์และความรู้สึก ภายในของมนุษย์ เป็นการใช้ท่าทางธ รรมชาติส่ืออารมณ์ แล ะ ความรู้สึกภายในของมนุษย์ เช่น รัก โกรธ ดีใจ เสียใจ เป็น ต้น ก า ร ส่ื อ อ า ร ม ณ์ แ ล ะ คว า ม รู้ สึ ก ภ า ย ใ น ม นุ ษ ย์ จ ะ จนิ ตนาการอารมณ์แล้วตีความออกมาเป็นท่าทางและแสดง สหี นา้ บง่ บอกความรู้สึกเพอ่ื สอ่ื ความหมายให้ผู้ชมเข้าใจ เช่น ท่ารัก ทา่ โกรธ ท่าขัดเคืองใจ ท่ารอ้ งไห้ ท่ายิ้ม เปน็ ต้น ภาพ รจนาเสย่ี งพวงมาลยั โดย Picuki จากเวบ็ : https://www.picuki.com/profile/mm_mashow สบื คน้ เม่อื 07/01/2564

วดี ทิ ศั น์ สื่อวดี ทิ ัศนน์ ้ใี ช้เพอ่ื การศกึ ษาเทา่ นน้ั ขอขอบคณุ สอื่ วดี ิทัศน์ ภาษาท่านาฏศิลป์ เผยแพรโ่ ดย : Queen Sirikit Museum of Textiles เผยแพร่วันท่ี : 21 มิ.ย. 2020 ทีม่ า : https://www.youtube.com/watch?v=kWkJWbVLePo

ภาษาท่าท่มี าจากการประดิษฐ์ 01 02 ภาษาท่าท่ปี ระดษิ ฐข์ ้นึ จากท่าธรรมชาติ ภาษาท่าทมี่ นุษย์ ประดษิ ฐ์ขึน้

ภาษาที่มนุษย์ประดิษฐ์สร้างสรรค์ขึ้น มีทั้งที่ ประดิษฐจ์ ากทา่ ทางธรรมชาติ โดยนาท่าทางธรรมชาติมา ผสมกับจินตนาการ จากนั้นนามาร้อยเรียงเป็นท่าใหม่ เพื่อสื่อความหมาย และภาษาท่าราที่มนุษย์ประดิษฐ์ขึ้น เพื่อกาหนดใชเ้ ป็นแมท่ า่ ภาพ บุษบาทรงเครอ่ื ง โดย Solo & Creative Thai Dance CU จากเวบ็ : https://www.facebook.com/Solo-Creative-Thai-Dance-CU-214512996117445 สบื คน้ เมอ่ื 07/01/2564

ขอ้ ภาษาทา่ ทป่ี ระดษิ ฐ์ขนึ้ จากธรรมชาติ คาว่า “ท่าน” ใช้วิธีการไวม้ อื บ่งบอกถงึ ความอาวโุ ส หรือผสู้ ูงศกั ดิ์ คาว่า “บ้าน” ใช้วิธีการจรดปลายนว้ิ มอื ประกบกนั กางแขนใหม้ ลี ักษณะเป็นหน้าจ่วั ภาพ ภาษาทา่ ทป่ี ระดษิ ฐข์ น้ึ จากธรรมชาติ โดย บรษิ ทั อกั ษรเจรญิ ทศั น์ อจท. จากดั จากหนงั สอื เรยี น ดนตรี – นาฏศลิ ป์ ม.3 (หน้า 99)

คาวา่ “ดอกไม”้ ทาทา่ จบี บ่งบอก ความหมายว่าเปน็ กลบี ดอกไม้ คาว่า “ดอกบัว” ทาท่าพนมมือ บอกความหมายวา่ ดอกบวั ตมู จะเหน็ ได้ว่าภาษาท่าทป่ี ระดิษฐข์ ึ้นจากท่าธรรมชาติ มนุษย์จะตอ้ งใช้จนิ ตนาการประกอบ เพ่อื สอ่ื ความหมายออกมาใหผ้ อู้ ่นื เขา้ ใจไดง้ า่ ยย่งิ ขึ้น ภาพ ภาษาท่าทป่ี ระดษิ ฐข์ น้ึ จากธรรมชาติ โดย บรษิ ทั อกั ษรเจรญิ ทศั น์ อจท. จากดั จากหนงั สอื เรยี น ดนตรี – นาฏศลิ ป์ ม.3 (หน้า 99)

ขอ้ ภาษาทา่ ทีม่ นุษยป์ ระดษิ ฐ์ขึน้ โดยกาหนดใช้เปน็ แมท่ ่า หรือที่เรยี กว่า “ท่าแม่บท” อันได้แก่ แม่บทใหญ่และแม่บทเล็ก ซึ่งปรมาจารย์ทางด้าน นาฏศิลป์ไทยได้กาหนดไว้แล้วเป็นมาตรฐาน โดยแต่ละท่าจะมี ช่ือเรียก กาหนดหลักเกณฑ์ในการนาไปใช้เพื่อส่ือความหมาย ของท่า ภาพ ราแม่บทเลก็ โดย บรษิ ทั อกั ษรเจรญิ ทศั น์ อจท. จากดั จากหนงั สอื เรยี น ดนตรี – นาฏศลิ ป์ ม.3 (หน้า 103)

วดี ิทศั น์ สอ่ื วดี ิทศั น์นใ้ี ช้เพอ่ื การศึกษาเทา่ น้ัน ขอขอบคณุ ส่อื วดี ิทัศน์ ราแม่บท เผยแพร่โดย : korathome เผยแพร่วนั ที่ : 28 พ.ค. 2012 ท่มี า : http://www.youtube.com/watch?v=6Z6icQOASow

ขอใดเปนเหตุผลสาคัญทส่ี ดุ ในการประดิษฐภาษาทาขน้ึ มา ใชในการแสดงนาฏศลิ ป ? ก เพอ่ื ใหเพยี งพอกบั คารอง ข เพอื่ ใหเปนท่พี อใจของนักแสดง ค เพื่อใหการแสดงมีสีสนั มากขนึ้ ง เพอื่ ใหสอดคลองกับการบรรเลงดนตรี

ก เพือ่ ใหเพยี งพอกบั คารอง เพราะภาษาทาท่มี าจากการประดษิ ฐขึ้นโดยตรง เปนทาทางท่ีประดิษฐ ข้ึนมาเอง เพ่ือใหสอดคลองกับเนื้อรอง หรือคาบรรยายท่ีจะตองแสดง ออกมาเปนทารา เชน การแสดงความยิ่งใหญจะใชทาพรหมสีห่ นา เปนตน ซ่ึงภาษาทาท่ีนาไปใชในการราตามบทรอง บทเจรจา หรือบทพากยในการ แสดงโขนละคร ในทางนาฏศิลปจะเรียกวา “การราบท” คือ การราทาบท ไปตามถอยคา หรอื บทขับรอง ภาพ ดาวดงึ ส์ บทเรยี นออนไลน์ 360 องศา โดย SouthGlobal Marketings จากเวบ็ : http://rabamthai.com สบื คน้ เมอ่ื 10/01/2564

ภาษาท่า หรือนาฏยศัพท์ เป็นส่ิงที่ปรมาจารย์ทางด้านนาฏศิลป์ไทยได้กาหนดขึ้น เพื่อนามาใช้ในการสื่อความหมายด้วยกระบวนท่าราตามลักษณะและประเภทของการ แสดงนาฏศลิ ป์ โดยใช้ในการตีบทประกอบการแสดงประเภทระบา รา ฟ้อน โขน และละคร ทั้งนี้ จะข้ึนอยู่กับเน้ือร้องและทานองเพลงท่ีบรรเลงประกอบการแสดง ส่วนลีลาท่าราจะ ประดิษฐ์ขึ้นให้สอดคล้องตามเน้ือร้อง ทานองเพลง และศักยภาพของผู้แสดง เพ่ือให้เกิด ความกลมกลืนและสวยงาม สามารถสอ่ื ความหมายให้ผูช้ มเขา้ ใจได้

การเคล่อื นไหวรา่ งกาย • การเคล่ือนไหวร่างกายประกอบเพลง เป็นการ ประดิษฐ์สร้างสรรค์ท่าราอย่างอิสระ โดยให้ฟัง เ พ ล ง แ ล้ ว เ ค ล่ื อ น ไ ห ว ร่ า ง ก า ย ไ ป พ ร้ อ ม กั บ เสียงเพลง การเคลื่อนไหวร่างกายโดยกระทบ จังหวะเพียงอย่างเดียว หรือแสดงท่าทางอย่าง อิสระตามความคดิ ของตนเอง ภาพ รากระทบไม้ กระทบจติ ประทบั ใจ โดย DoiSter ดอยสเตอร์ จากเวบ็ : https://www.facebook.com/doisterwannabe/photos/ สบื คน้ เมอ่ื 14/01/2564

การใชภ้ าษาทา่ ทางเพ่อื สื่อความหมาย • การใช้ภาษาท่าทางเพื่อบ่งบอกความหมาย นับเป็นส่ิงท่ีสาคัญมากอย่างหน่ึง เนื่องจาก นาฏศิลป์ไทยเป็นสาระที่ว่าด้วยการฟ้อนรา ดังน้ัน การประดิษฐ์ท่าราจึงต้องคานึงถึงการ ฟ้อนราที่สื่อความหมายตามเน้ือร้อง โดยใช้ ทา่ ทางสอ่ื ความหมายแทนคาพูด ภาพ คนโขน 2018 องกท์ ่ี 2 โดย BIGGYPHOTO จากเวบ็ : https://www.facebook.com/media/set/?vanity=Biggyphoto&set=a.1175305482625630 สบื คน้ เม่อื 15/01/2564

การใชท้ ่าทางแทนคาพูด หรือใชภ้ าษานาฏศลิ ปป์ ระกอบเพลง • การใช้ภาษาท่าทางเพื่อบ่งบอกความหมายนับเป็นส่ิงที่สาคัญมากอย่างหน่ึง เน่ืองจากนาฏศิลป์ไทยเป็น สาระทว่ี า่ ดว้ ยการฟ้อนรา ดงั นั้น การประดิษฐ์ท่าราจึงต้องคานึงถึงการฟ้อนราท่ีส่ือความหมายตามเน้ือร้อง โดยใชท้ ่าทางสอื่ ความหมายแทนคาพดู ภาพ นาฏยะเทวะสตรี โดย สานกั การสงั คตี กรมศลิ ปากร จากเวบ็ : https://www.facebook.com/media/set/?vanity=1049570138492313&set สบื คน้ เมอ่ื 15/01/2564

การประดิษฐทาราทีต่ องใชหลักนาฏศิลปมาประกอบ คอื การประดิษฐทาราประเภทใด ? ก การใชภาษาทา ข การเลยี นแบบธรรมชาติ ค การใชทาทางแทนคาพูด ง การเคล่อื นไหวรางกาย

ส่งิ ท่คี วรคานึงถึงในการประดิษฐท์ า่ ราประกอบเพลง • ใช้ทา่ ทางส่ือความหมายตามหลกั นาฏศิลป์ไทย เช่น หากต้องการสื่อความหมายว่าสวยงามก็จะใช้ท่า เฉิดฉิน เป็นต้น • หลีกเลยี่ งการใช้ทา่ ซ้าเพอ่ื สื่อความหมาย หากเนื้อร้องมเี นอ้ื ร้องทม่ี คี วามหมายใกล้เคียงกันก็จะ • ไมใ่ ชท้ า่ ราซา้ ๆ กัน • ใช้ทา่ ทางส่ือความหมายตอ้ งคานึงถึงความสมั พันธ์ของผู้แสดง ให้มคี วามสัมพันธ์สอดคลอ้ ง • สวยงามกลมกลืนกัน ในการประดษิ ฐท์ ่ารา • การประดษิ ฐ์ท่าราประกอบเพลงต้องคานึงถึงวุฒิภาวะของผู้เรียน เน่ืองจากผู้เรียนในแต่ละระดับชั้น จะประดิษฐ์ท่าราท่ยี ากง่ายแตกตา่ งกันออกไป

ความประหยัด • ผู้เรียนอาจใช้วัสดุที่หาได้ง่ายมาใช้ในการประดิษฐ์อุปกรณ์ประกอบการ ใช้วสั ดใุ นทอ้ งถ่นิ แสดง เช่น เศษผ้า เศษกระดาษ หลอดกาแฟ ฝาน้าอัดลม ขวดพลาสติก ใชห้ ลกั เรียบง่าย เชือก เปน็ ตน้ • ควรคานึงถึงการนาวัสดุในท้องถิ่นมาใช้ประดิษฐ์อุปกรณ์ประกอบการ แสดง เช่น การใช้ไม้ไผ่มาทาเป็นดาบ หรือใช้แทนทวน ง้าว ใช้กระติบ ข้าวมาเป็นอุปกรณ์ประกอบการแสดงชุดเซ้ิงกระติบข้าว ใช้ไม้ไผ่มาสาน ทาเปน็ ฉากประกอบการแสดงเป็นต้น • ควรคานึงถึงศักยภาพของผู้เรียนด้วยว่ามีความสามารถในการประดิษฐ์ อุปกรณ์ประกอบการแสดงระดับใด และสอนวิธีการประดิษฐ์แบบง่ายๆ ไมซ่ ับซ้อน

ทักษะพื้นฐานในการฝึกหัดนาฏศิลป์ไทย มีความจาเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องฝึกหัด ผู้เรียนตั้งแต่นาฏยศัพท์ จากน้ันจึงนาไปสู่การประดิษฐ์สร้างสรรค์ท่ารา ซ่ึงเป็นการนา ความคดิ และจินตนาการออกมาในรปู แบบของการฟอ้ นราดว้ ยวธิ กี ารท่ีหลากหลาย นอกจากนี้ ในการประดิษฐ์อุปกรณ์ประกอบการแสดง ผู้เรียนจะต้องคานึงถึงความ ประหยัด เป็นวัสดุที่หาได้ง่ายภายในท้องถ่ิน มีราคาถูก ดูสวยงามในการประดิษฐ์อุปกรณ์ ประกอบการแสดงนส้ี ามารถใชบ้ ูรณาการกับกลุ่มสาระเดียวกันได้ เช่น กลุ่มศิลปะ ในสาระการ เรียนรู้ทัศนศิลป์ โดยท่ีผู้เรียนสามารถออกแบบอุปกรณ์ต่างๆ ได้ด้วยตนเอง โดยนาความรู้ ทางด้านทัศนศิลป์มาใช้ หรือจะบูรณาการร่วมกับกลุ่มสาระอ่ืนๆ เพ่ือก่อให้เกิดประโยชน์สูงสุด ในการเรยี นการสอนกไ็ ด้ เปน็ ตน้

ภารกิจที่ 6.1 ภาษาทา่ หรอื ภาษาทา่ ราทป่ี ระดษิ ฐจ์ ากธรรมชาติ คาช้ีแจง ให้นักเรียนอ่านข้อความที่กาหนดให้ แล้วบอกว่าขอ้ ความนัน้ เป็นภาษาท่าหรือภาษาท่า ราที่ประดิษฐ์ขึ้น เพ่ือกาหนดเป็นแม่ท่า ท่าใด โดยเขยี นลงในชอ่ งวา่ งให้ถูกต้อง

ครตู รวจความถกู ต้องและประเมินผลงาน กรณีผ่านใหน้ าผลงานนกั เรยี น Show&Share “ ”เพื่อประโยชนต์ อ่ สังคม กรณีไม่ผา่ น ให้นกั เรยี น นาไปปรบั ปรงุ จนผ่าน .

เรื่อง ทกั ษะทางนาฏศลิ ปไ์ ทย สง่ิ ท่ตี ้องเตรยี ม • เอกสารศกึ ษาคน้ ควา้ ดว้ ยตนเอง ศิลปะ 5 ม.3 • ชิน้ งาน ภารกิจท่ี 6.2 เรื่อง หลักการประดษิ ฐ์ทา่ รา และท่าทางประกอบการแสดง



โรงเรยี นมัธยมวดั ศรจี ันทร์ประดิษฐ์ ในพระบรมราชานเุ คราะห์ Mattayom Wat sichanpradit School Uneder The Royal Patronage of His Majesty The King