E-bookหน่วยที่2 พุทธสาวกและชาดก

ใบความรู้หน่วยที่ 4 เร่อื งชาวพทุ ธตวั อยา่ ง กล่มุ สาระสงั คมศกึ ษา ชน้ั ประถมศกึ ษาปที ่ี 3 สมเดจ็ พระพฒุ าจารย์ (โต พฺรหมฺ รํส)ี (นามเดิม: โต) หรือนามที่นิยมเรียก \"สมเด็จโต\" \"หลวงปู่โต\" หรือ \"สมเด็จวัดระฆัง\" เปน็ พระภิกษุมหานิกาย เป็นพระมหาเถระรูปสาคัญท่ีได้รับความนิยมนับถืออย่างมากในประเทศไทย ทา่ นเคยดารงตาแหน่งเจา้ อาวาสวดั ระฆังโฆสิตารามวรมหาวิหารในสมยั รชั กาลท่ี 4-5 สมเด็จพระพุฒาจารย์ (โต พฺรหฺมรสี) นับเป็นพระเกจิเถราจารย์ผู้มีปฏิปทาจริยาวัตรน่า เล่ือมใส เป็นที่เคารพนับถือท่ัวไปมาต้ังแต่ท่านยังมีชีวิตอยู่ ตั้งแต่พระมหากษัตริย์จนถึงสามัญชน [1] และนอกจากจริยาวัตรด้านความสมถะอันโดดเด่นของท่านแล้ว ท่านยังทรงคุณทางด้านวิชชา คาถาอาคม เมตตามหานิยม โดยเฉพาะอย่างยงิ่ วัตถุมงคล \"พระสมเด็จ\" ท่ีท่านได้สร้างข้ึนเพ่ือเป็น พุทธบูชา ได้ถูกจัดเขา้ ในพระเครื่องเบญจภาคี หรือสุดยอดของพระเครื่องวัตถุมงคล 1 ใน 5 ของ ประเทศไทย[2] และมรี าคาซ้ือขายในปัจจุบนั ต่อองค์เป็นราคานับล้านบาท[3] ด้วยปฏปิ ทาจรยิ าวัตร และคุณวิเศษอัศจรรย์ของท่าน ทาให้พุทธศาสนิกชนชาวไทยเคารพนับถือว่าท่านเป็นอมตะเถรา จารย์รปู หนึง่ ของเมอื งไทย และมีผ้นู ับถอื จานวนมากในปจั จุบนั

สมเดจ็ พระเจ้าตากสินมหาราช สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช หรือ สมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี ทรงมีพระนามเดิม ว่า “สิน” (ช่ือจีนเรียกว่า “เซิ้นเซ้ินซิน) พระราชสมภพเมื่อวันอาทิตย์ที่ ๑๗ เมษายน พ.ศ. ๒๒๗๗ พระราชบิดาเป็นชาวจีนแต้จ๋ิว ชื่อ “นายไหฮอง” ได้สมรสกับหญิงไทยช่ือ”นางนกเอ้ียง” ในช่วงรัชสมัยพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ (สมเด็จพระธรรมราชาธิราชท่ี ๓) ซ่ึงเจ้าพระยาจักรีได้ขอไป อุปการะเป็นบุตรบุญธรรมตั้งแต่ครั้งเยาว์วัย ครั้นอายุ ๕ ปี เจ้าพระยาจักรีได้นาไปฝากเรียนกับ พระอาจารย์ทองดี วัดโกษาวาส (วัดคลัง) ทรงศึกษาหนังสือขอมและหนังสือไทยจนจบบริบูรณ์ ตลอดจนศึกษาพระไตรปิฎกจนแตกฉาน ตอ่ มาเม่ืออายุครบ ๑๓ ปี เจ้าพระยาจักรไี ด้นาตัวเดก็ ชาย สิน ไปถวายตัวเป็นมหาดเล็ก ในสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศและได้ทรงโปรดเกล้าฯ ให้ทํา ราชการกบั หลวงศักดน์ิ ายเวร ซ่งึ เปน็ บุตรของเจ้าพระยาจักรี เม่อื มเี วลาวา่ งจะศกึ ษาหาความรู้ กับอาจารย์ชาวจีน อาจารย์ชาวญวน และ อาจารย์ชาวแขก จนเชี่ยวชาญและสื่อสารได้อยา่ ง คล่องแคล่วท้ัง 3 ภาษาครั้นเม่ืออายุครบ ๒๑ ปี ได้อุปสมบท ณ วัดโกษาวาส ทรงดารงอยู่ใน สมณเพศได้ ๓ พรรษา จึงลาสิกขา และกลับมารับราชการตามเดิม ด้วยความฉลาด รอบรู้ ขนบธรรมเนียมตลอดจนภารกิจต่างๆ อย่างดี สามารถทางานต่างพระเนตรพระกรรณได้ จนได้รบั พระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เป็นมหาดเล็ก รายงานราชการท้ังหลายในกรมมหาดไทย และ กรมวัง ศาลหลวงครั้น พ.ศ. ๒๓๐๑ สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศเสด็จสวรรคต สมเด็จพระเจ้าอยู่หัว อุทุมพรเสด็จขึ้นครองราชย์ได้ ๓ เดือนเศษ ก็ถวายราชสมบัติแก่สมเด็จพระเชษฐาธิราช “สมเด็จ พระบรมราชาที่ ๓” (สมเด็จพระเจ้าเอกทัศน์) สมเด็จพระเจ้าเอกทัศน์ทรงโปรดเกลา้ ฯ ให้นายสิน มหาดเล็กรายงาน เปน็ ขา้ หลวงเชิญทอ้ งตราพระราชสีหไ์ ปชาระความท่หี ัวเมืองฝ่ายเหนอื ซง่ึ ปฏิบัติ ราชการได้รับความดีความชอบมากจึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เป็นหลวงยกกระบัตร เมือง ตาก ช่วยราชการพระยาตากคร้ันพระยาตากถึงแก่กรรม ก็ทรงโปรดให้เลื่อนเป็น “พระยาตาก

ปกครองเมืองตาก”ในปี พ.ศ. ๒๓๐๗ ตอ่ มาปี พ.ศ. ๒๓๐๘ พมา่ ยกกองทัพมาตีไทยอีก พระยาตาก ไดม้ าชว่ ยรักษาพระนครไวไ้ ด้ จึงไดป้ นู บาเหน็จความดคี วามชอบ ได้รบั โปรดเกลา้ ใหเ้ ลือ่ น เป็น “พระยาวชิรปราการ เจ้าเมืองกาแพงเพชร” แต่ยังไม่ทันได้ปกครองเมืองกาแพงเพชร ก็เกิด ศึกกับพม่าครั้งสาคัญ จึงถูกเรียกตัวให้เข้ารับราชการในกรุง เพื่อป้องกันพระนคร จนถึงปี พ.ศ. ๒๓๐๙ ในรัชสมัยพระเจ้าเอกทัศน์ ถือเป็นพระมหากษัตริย์องค์สุดท้ายของกรุงศรีอยุธยา ทรง สถาปนากรุงธนบุรีเป็นราชธานี และปราบดาภิเษกขึ้นเป็นพระมหากษัตริย์ เมื่อวันท่ี ๒๘ ธันวาคม พ.ศ. ๒๓๑๑ทรงพระนามว่า “สมเด็จพระบรมราชาท่ี ๔” แต่ประชาชนนิยมเรียกพระ นามว่า “พระเจ้าตากสิน” จากนั้นทรงยกกองทัพไปปราบปรามก๊กต่างๆ จนราบคาบ ทรงใช้เวลา รวบรวมอาณาเขตอยู่ ๓ ปี คือตั้งแต่ พ.ศ. ๒๓๑๑ – พ.ศ. ๒๓๑๓ จนกอบกู้เอกราช รวมเป็นพระ ราชอาณาจักรเดียวดังเดิมสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช ทรงครองราชย์เป็นเวลา ๑๕ ปี จึงทรง สวรรคตเม่ือ วันเสาร์ เดอื น ๕ แรม ๙ คา่ จศ. 1144 ปขี าล ตรงกบั วันท่ี ๖ เมษายน พ.ศ. ๒๓๒๕ สริ พิ ระชนมายุได้ ๔๘ พรรษา