E-bookหน่วยที่2พุทธสาวกและชาดก

หน่วยที่ 3 เร่อื ง พุทธสาวก สามเณรสงั กิจจะ กลมุ่ สาระสังคมศึกษา ช้ันประถมศึกษาปีท่ี 3 ชาดก อารมทสู กชาดก ลงิ ทาลายสวน เรอ่ื งมหาวาณิชชาดก โลภมากจนตาย

หน่วยท่ี 3 เรอื่ ง พทุ ธสาวก สามเณรสังกจิ จะ กล่มุ สาระสงั คมศึกษา ชนั้ ประถมศึกษาปีที่ 3 สามเณรสงั กิจจะ เปน็ บุตรธดิ าเศรษฐีชาวเมอื งสาวัตถคี นหน่ึง ในขณะที่อย่ใู นทอ้ งมารดา นนั่ เอง มารดาไดเ้ สียชวี ิตลง ญาตพิ น่ี อ้ งจงึ นานางไปเผา ในขณะทไี่ ฟกาลังไหมร้ ่างกายของนางอยู่ นัน้ เปน็ อัศจรรยท์ ีไ่ ฟไมไ่ หมส้ ว่ นทอ้ ง พวกสัปเหรอ่ ไดใ้ ช้หลาวเหล็กแทงสว่ นทอ้ งทไ่ี ฟไม่ไหม้นน้ั เสร็จแล้วก็กลบดว้ ยถา่ นเพลิง ปลายหลาวเหล็กไดไ้ ปกระทบที่หางตาของทารกน้ันพอดี พอกลบ ถ่านเพลงิ เขา้ กับสว่ นที่ยงั ไมไ่ หม้แล้ว กพ็ ากันกลับบา้ นดว้ ยหวงั วา่ พรุ่งนีค้ ่อยมาดบั ไฟเก็บอัฐิ ไฟไดไ้ หมร้ ่างกายของมารดานน้ั หมดสิ้น เวน้ เฉพาะทารกน้อยเท่านน้ั ที่รอดชวี ิตอย่ไู ดอ้ ยา่ ง ปาฏิหาริย์เหมอื นกบั นอนอยใู่ นกลบี บวั กป็ านนน้ั ไฟไม่ได้ทาอันตรายใด ๆ เลย ทีเ่ ปน็ เช่นนน้ั เพราะ ผทู้ ีเ่ กิดในภพสดุ ทา้ ย ถา้ ยังไม่บรรลพุ ระอรหนั ต์แล้ว อะไรกไ็ มส่ ามารถทาให้เสียชวี ิตได้ เชา้ วนั รุ่งขนึ้ พวกสัปเหรอ่ มาดบั ไฟเหน็ เด็กนอนอยโู่ ดยปราศจากอนั ตรายก็อัศจรรยใ์ จ อุ้มกลับ บา้ นไปให้พวกหมอทานายชีวิตดู หมอทานายไว้ ๒ ด้าน คอื ถา้ เดก็ อย่คู รองเรือน พวกเครอื ญาติ ๗ ชั่วโคตรจักไม่ยากจน ถา้ ออกบวชจกั มพี ระ ๕๐๐ รูปเปน็ บริวารแวดลอ้ ม พวกญาตจิ ึงตัง้ ชื่อใหว้ ่า สังกจิ จะ เพราะหางตาเป็นแผลเพราะถกู หลาวเหล็ก สังกิจจกมุ าร มอี ายไุ ด้ ๗ ขวบเม่ือทราบประวตั ิของตนเองจากปากของเด็กเพ่ือนบ้าน ก็ ปรารถนาจะบวช พวกญาติจงึ พาไปขอบวชจากพระสารีบุตรในวันบวชพระเถระใหต้ จปัญจก กรรมฐานแล้วใหบ้ วช สามเณรได้บรรลพุ ระอรหัตผล พรอ้ มด้วยปฏิสมั ภิทาในขณะท่ปี ลงผมเสร็จ นั่นเอง

สมัยน้ันมกี ลุ บุตรชาวเมืองสาวตั ถปี ระมาณ ๓๐ คน ได้ฟงั ธรรมของพระพทุ ธเจ้าแลว้ มคี วาม เลอ่ื มใสในพระพทุ ธศาสนาแล้วก็ขอบวช เมือ่ บวชได้ ๕ พรรษา เรียนปัสสนากรรมฐานจาก พระพทุ ธเจ้าแลว้ กม็ คี วามประสงคจ์ ะพากนั ไปปฎิบตั ิธรรม ณ ป่าแหง่ หนง่ึ จงึ พากนั มาทูลลา พระพทุ ธเจ้า พระพุทธองค์เห็นภยั อย่างหนึ่งจกั เกดิ แก่ภิกษเุ หลา่ นี้ เกรงว่าจะไมบ่ รรลุธรรม มี สามเณรสังกจิ จะเท่านนั้ ที่จะช่วยเหลอื พวกพระเหล่าน้ีได้ พระองคจ์ ึงรบั สั่งให้ภิกษเุ หลา่ นัน้ ไปอาลา พระสารบี ตุ รก่อนแล้วค่อยไป พวกภกิ ษุไดไ้ ปลาพระสารบี ตุ ร พระเถระทราบความนยั จงึ เอ่ยปากมอบสามเณรสงั กิจจะให้ไป ดว้ ย พวกภิกษปุ ฏเิ สธเกรงว่าจะเป็นภาระไมม่ เี วลาปฏบิ ัติธรรม พระเถระจงึ บอกให้ทราบว่า \"สามเณรน้ีจกั ไม่เป็นภาระของพวกเธอ พวกเธอต่างหากจะเปน็ ภาระของสามเณร พระพทุ ธเจ้าทรง ทราบเร่ืองน้ดี ีจงึ สง่ พวกเธอมาลาเรา\" เมือ่ เปน็ เชน่ น้ีพวกภกิ ษุจงึ จาเป็นต้องพาสามเณรไปดว้ ย รวมกันเปน็ ๓๑ รูป อาลาพระเถระแล้วกอ็ อกเดนิ ทางไป เดนิ ทางไปถึงหมบู่ า้ นแห่งหน่งึ พวกชาวบ้านมีความเล่ือมใสศรัทธาจงึ นมิ นต์ให้อย่จู าพรรษา พรอ้ มรับปากจะพากนั อุปถัมภ์บารุงตลอดพรรษา พวกภกิ ษุเหล่านนั้ จงึ รบั นิมนต์ ในวันเขา้ พรรษา พวกภกิ ษไุ ดต้ ้งั กตกิ ากันไว้วา่ \"ยกเว้นเวลาเช้าบิณฑบาต และเวลาเย็นบารงุ พระเถระเทา่ นน้ั เวลาที่เหลอื ใหป้ ฏบิ ตั ิธรรมห้ามอยดู่ ้วยกัน ๒ รปู ต้องบรรลุธรรมให้ได้ภายใน พรรษานี้ ถา้ รปู ใดไม่สบายพงึ ตรี ะฆงั บอกพวกเราจะมาปรุงยาถวาย\" เมอ่ื ทากติกาตกลงกนั อยา่ งน้ี แลว้ ก็แยกย้ายกนั ไปปฏิบัตธิ รรม ต่อมาวันหนึง่ มีชายยากไร้คนหนึง่ หนีภยั แลง้ มาจากต่างเมอื งหวังจะไปขอพงึ่ พาลกู สาวอกี เมือง หน่ึง เดนิ ผา่ นมาถงึ หมู่บา้ นน้นั ดว้ ยอาการอดิ โรย ขณะนัน้ พวกพระภิกษไุ ด้กลับมาจากบิณบาตกาลงั จะฉนั เชา้ พอดี พบเขาจึงสอบถามเม่ือทราบเร่อื งแลว้ เกิดความสงสารโยมทีไ่ มไ่ ดก้ นิ ขา้ วมาหลายวนั แล้ว จงึ บอกให้ไปหาใบไมม้ าจะแบ่งอาหารให้ ธรรมเนียมของพระสงฆอ์ ยา่ งหนึ่งกค็ อื \"ภิกษุเมอื่ จะใหอ้ าหารแกผ่ ูม้ าในเวลาฉัน ไม่ใหอ้ าหารท่ี เปน็ ยอด พึงใหม้ ากบ้างนอ้ ยบ้าง เท่ากบั ส่วนทจ่ี ะฉันเอง\"ชายยากไร้หลงั กนิ ขา้ วอิ่มแลว้ ก็สอบถาม พวกทา่ นว่า \"มีกิจนิมนต์หรือไร พระคณุ เจ้าจึงไดอ้ าหารมากมายขนาดน\"้ี \"ไมม่ ีหรอกโยม เปน็ เร่ือง ปกตขิ องทน่ี ่\"ี พวกภิกษตุ อบ เขาคดิ วา่ \"เราทางานแทบตายก็ไมไ่ ดก้ ินอาหารดเี ช่นน้ี จะไปอยู่ทาไม ที่อนื่ อยู่อาศยั กับพระพวกน้ี สบายดีกว่า\" จงึ ขออาศัยอย่ทู าวัตรปฏบิ ัตอิ ปุ ัฏฐากพระสงฆด์ ้วย พวก พระภกิ ษกุ ็อนุญาต เขาขยันทางานช่วยเหลือพระภิกษุเหลา่ นั้นเป็นอยา่ งดเี วลาผา่ นไป ๒ เดือน ชายยากไร้น้นั อยู่สขุ สบายดีตลอดมา คดิ ถงึ ลูกสาวจงึ แอบหนีออกจากที่พักสงฆ์ไปโดยไม่บอกกล่าว อาลาแกผ่ ู้ใด เพราะเกรงว่าพระสงฆ์จะไม่อนุญาต หนทางทช่ี ายยากไรน้ ั้นไปจะตอ้ งผ่านดงใหญ่แห่ง หน ในดงนน้ั มีโจร ๕๐๐ คน ไดบ้ นบานเทวดาวา่ จะถวายพลกี รรมในวันท่ี ๗ วนั นั้นเป็นวนั ท่ี ๗ พอดีเมื่อชายยากไร้น้นั เดินผ่านเขา้ ไปกลางดงกถ็ กู พวกโจรจบั ตัวมัดไว้ เตรยี มที่จะทาพิธีพลีกรรมแก่ เทวดาเขาตกใจกลัวตายได้รอ้ งของชวี ติ ไวแ้ ละเสนอวา่ เขาเปน็ คนยากไร้ เทวดาอาจจะไม่ชอบใจ พวกภกิ ษเุ ปน็ ผู้มศี ลี สกุลสูง เทวดาท่านจงึ จะชอบใจ ไปจบั พวกภิกษมุ าทาพลกี รรมจะดีกวา่ พวก โจรเห็นดดี ว้ ยจึงใหเ้ ขาไปที่พักสงฆ์เขาไดพ้ าพวกโจรไปที่สานักสงฆแ์ ล้วตรี ะฆงั พวกภิกษเุ มอื่ ได้ยิน

เสียงระฆงั เขา้ ใจว่ามภี ิกษุไมส่ บายก็มารวมกันทศ่ี าลา หวั หน้าโจรจึงประกาศให้ทราบว่าตอ้ งการ ภิกษุ ๑ รูป เพอ่ื ไปทาพลีกรรม พระทงั้ ๓๐ รูป ตา่ งอาสาไปตายทั้งสิ้น ตกลงกนั ไม่ได้ สามเณรสงั กิจจะจึงขออาสาไปเอง พวก ภกิ ษุไมย่ อมเพราะสามเณรเปน็ ลูกศษิ ย์ของพระสารีบุตรฝากมาเกรงวา่ พระเถระจักติเตียนได้ สามเณรจึงบอกให้ทราบว่า พระพทุ ธเจ้าและพระอุปัชฌาย์ใหต้ นมาก็เพือ่ มาแกป้ ญั หานี้เอง จึงยก มือไหว้พวกภิกษเุ ดนิ ตามพวกโจรไปพวกภกิ ษุซง่ึ ยงั เป็นปถุ ชุ นตา่ งก็ร้องไหส้ งสารสามเณรพรอ้ มกบั กาชับหัวหนา้ โจรว่า \"ในช่วงทีพ่ วกท่านตระเตรยี มสงิ่ ของ ขอให้นาสามเณรไปไว้ทอี่ นื่ กอ่ นนะ สามเณรจะกลัว\" หวั หนา้ โจรได้นาสามเณรไปที่ดงนน้ั แล้วทาตามพวกภกิ ษุสัง่ ไว้ เมือ่ ตระเตรียมทุกอย่างเสรจ็ แล้ว หัวหน้าโจรไดถ้ อื ดาบเดินเขา้ ไปหาสามเณรหวังจะตัดคอ สามเณรไดน้ ง่ั เข้าฌานนิ่งอยู่ พอไปถึง หัวหนา้ โจรกฟ็ ันลงเต็มแรงปรากฏว่าดาบงอ เขาเข้าใจวา่ ฟนั ไม่ดี จงึ ยกดาบขึน้ ฟันใหม่ ปรากฏว่า ดาบพบั มว้ นจนถงึ ดา้ มหวั หน้าโจนเห็นปาฏิหาริยเ์ ช่นนี้เกดิ อัศจรรย์ใจย่งิ นกั คิดวา่ \"ดาบเราฟันหินยัง ขาด แตบ่ ัดนี้ไดง้ อพับดงั ใบตาล ดาบน้ไี มม่ จี ิตใจยงั รู้คุณของสามเณร เรามจี ติ ใจยงั ไมส่ านกึ เสยี อีก\" ไดท้ ง้ิ ดาบลงดนิ แลว้ คุกเข่าลงกราบสามเณร พร้อมถามวา่ \"เณรนอ้ ย คนเปน็ พนั เหน็ พวกผม แลว้ ต้องตัวสนั่ ว่งิ หนไี ป แตส่ าหรับท่านแลว้ แม้เพยี งความสะดุง้ แหง่ จิตก็มไิ ดม้ เี ลย หน้าตาก็ผดุ ผอ่ ง แจ่มใส ทาไมท่านจึงไมร่ ้องขอชีวติ เล่า\" สามเณรออกจากฌานแล้วแสดงธรรมแก่หัวหนา้ โจรว่า \"โยม ธรรมดาอัตภาพของพระอรหนั ต์ เป็นเหมอื นของหนกั วางอยบู่ นศรี ษะ พระอรหันตเ์ มื่ออตั ภาพน้แี ตกไปย่อมยนิ ดี พระอรหันต์จึงไม่ กลวั ตาย ทกุ ข์ทางใจย่อมไมม่ แี ก่พระอรหนั ต์ผ้ไู มม่ ีความห่วงใย ผู้ก้าวลว่ งภัยทุกอยา่ งได้แล้ว\" หัวหน้าโจรพอไดฟ้ งั คาสามเณรแลว้ พรอ้ มลกู น้องท้ังหมดไดไ้ หวส้ ามเณรแลว้ ขอบวช สามเณรได้ตัดผมและชายผา้ ดว้ ยดาบของโจรเหล่านน้ั แลว้ ใหบ้ วชเป็นสามเณรถือศีล ๑๐ เสร็จ แล้วได้พาสามเณรเหล่าน้ันกลับไปยงั ทพ่ี กั สงฆ์ให้พวกภกิ ษุทราบความปลอดภยั ของตนแลว้ ได้ อาลาพวกภกิ ษพุ าสามเณรเหล่าน้นั ไปเข้าเฝา้ พระพุทธเจา้