หน่วยที่ 6 การคำนวณต้นทุนการผลิตและการกำหนดราคาจำหน่าย

หน่วยที่ 6 การใชโ้ ปรแกรมสาเรจ็ รปู สรา้ งสูตรคานวณในงานอาชีพ 1 วชิ า การประยุกต์ใช้คอมพิวเตอรใ์ นงานอาชีพ การคานวณตน้ ทนุ การผลติ และการกาหนดราคาจาหนา่ ย ต้นทนุ การผลิต เป็นปัจจยั ทสี่ าคญั ท่ีจะกาหนดว่าราคาสนิ ค้าจะมรี าถูกหรอื แพง เพราะการ ผลิตมีสว่ นประกอบหลายอยา่ งท่เี ป็นปัจจัยหลกั ในการผลติ เชน่ วตั ถุดบิ , คา่ แรงงาน, และค่าใชจ้ า่ ย ในการผลติ ดังน้นั การลดตน้ ทุนการผลิต จึงสาคญั อยา่ งมากในการทาให้สินคา้ มีต้นทุนต่าลงส่งผล ใหผ้ ู้ประกอบการผลติ ได้กาไรเพิ่มข้นึ สว่ นการกาหนดราคาสนิ คา้ จาเปน็ ตอ้ งนาคา่ ใชจ้ า่ ยในการ ดาเนินการขายและการดาเนนิ การมาคานวณดว้ ยเพื่อใหไ้ ดร้ าคาตน้ ทนุ การผลิตที่เป็นจริงมากที่สดุ เพ่ือปอ้ งกนั การขาดทนุ 1. ความหมายของตน้ ทนุ การผลติ ตน้ ทนุ การผลติ (production cost) หมายถงึ ค่าใช้จา่ ยในการดาเนินกจิ กรรมทางการผลิต เพื่อให้ไดม้ าซง่ึ ผลิตภณั ฑ์ทด่ี ี มคี ณุ ภาพตามความตอ้ งการของลูกคา้ 2. องคป์ ระกอบของตน้ ทนุ การผลติ ต้นทนุ การผลติ ประกอบด้วย 2.1 ต้นทนุ ด้านวัสดหุ รอื วัตถดุ ิบ (material cost) เป็นคา่ ใชจ้ ่ายท่ีเกี่ยวข้องกบั วัตถุดิบ, วสั ด,ุ อุปกรณ,์ เคร่อื งมอื ท่ีใชใ้ นการผลิตท้งั ทางตรง และทางออ้ ม ดังน้ี 2.1.1 วสั ดทุ างตรง (direct material cost) คอื วัสดหุ รือวัตถดุ ิบทใี่ ช้เพื่อการผลิต โดยตรงโดยสว่ นมากมักจะเปน็ สว่ นประกอบหนงึ่ ของผลิตภัณฑ์ เชน่ ยางรถยนตม์ ยี างเปน็ วัตถดุ บิ ทางตรง, ปากกามพี ลาสติกและหมกึ เปน็ วตั ถดุ บิ ทางตรง เป็นตน้ จานวนในการใช้งานวสั ดุ/วัตถุดบิ ทางตรงน้ีจะแปรผนั กับหนว่ ยในการผลิตโดยตรง 2.1.2 วสั ดุทางอ้อม (indirect material cost) เชน่ วสั ดุ, เครอ่ื งมอื , อุปกรณ์ ที่ใช้ สนับสนุนในการผลติ โดยสว่ นมากจะไมแ่ ปรผันกบั ปรมิ าณการผลติ โดยตรง เชน่ กระดาษทราย, ผ้าเช็ดมอื , กาว, ตะปู เปน็ ตน้ 2.2 ตน้ ทุนดา้ นแรงงาน (labor cost) เป็นค่าใช้จา่ ยดา้ นแรงงานในการทางานและผลิตสินสินคา้ เพอ่ื ใหเ้ กิดผลติ ภณั ฑส์ าเรจ็ รปู สามารถแบ่งออกได้คลา้ ยๆ กับต้นทุนวตั ถุดิบ คอื คา่ ใช้จ่ายด้านแรงงานทางตรง และคา่ จา่ ย ดา้ นแรงงานทางอ้อม ดังนี้ 2.2.1 ค่าใช้จา่ ยดา้ นแรงงานทางตรง (direct labor cost) เชน่ คา่ จ้างรายวัน/เงินเดือน ของพนกั งานฝา่ ยผลิตซ่ึงจะแปรผันกับปริมาณการผลติ โดยตรง 2.2.2 คา่ ใชจ้ ่ายดา้ นแรงงานทางอ้อม (indirect labor cost) เชน่ เงนิ เดอื นของพนกั งาน ขาย, เงินเดอื นของผจู้ ัดการ, เงนิ ดอื นของวิศวกร ค่าใช้จา่ ยเหล่าน้จี ะไมแ่ ปรผนั กบั ปรมิ าณในการผลติ โดยตรง 2.3 ค่าใชจ้ า่ ยในการผลติ เป็นคา่ ใชจ้ า่ ยทีน่ อกเหนอื จากคา่ ใช้จา่ ยของวัตถดุ บิ , วัสดุ, และค่าใชจ้ า่ ยดา้ นแรงงาน เชน่ คา่ สาธารณูปโภค, ค่าเชา่ โรงงาน, ค่าบารงุ รักษาเครือ่ งจักร, สวัสดกิ ารต่างๆ เป็นต้น รหัสวชิ า 2501-2010 6 หลักสูตรประกาศนยี บัตรวิชาชพี (ปวช.) พุทธศกั ราช 2556

หนว่ ยท่ี 6 การใช้โปรแกรมสาเรจ็ รปู สรา้ งสตู รคานวณในงานอาชีพ 2 วิชา การประยุกต์ใชค้ อมพิวเตอรใ์ นงานอาชพี 3. การวเิ คราะหต์ น้ ทนุ การผลติ การวิเคราะห์ตน้ ทนุ การผลิต เป็นสิ่งจาเป็นอย่างมาก เป็นการรวบรวม, แจกแจง, วเิ คราะห์ และรายงานคา่ ใชจ้ ่ายท่เี กิดขนึ้ ในส่วนของต้นทุนต่างๆ ของการผลิต เพ่ือประโยชน์ตอ่ การบริหารงาน และการดาเนินนโยบายของฝา่ ยบริหาร 4. วตั ถปุ ระสงคข์ องการวเิ คราะหต์ น้ ทนุ การผลติ มดี งั น้ี 4.1 เพ่อื กาหนดหาต้นทุนการผลติ ที่ใกล้เคยี งที่สดุ โดยปกตติ ้นทนุ การผลติ ท่ไี ด้จากการ คานวณจะคลาดเคลื่อนเนอื่ งจากหลายๆ ปจั จยั ในการผลติ เช่น งานเสียต้องผลิตซ้าทาให้ต้นทนุ ต่อ หนว่ ยเพ่มิ เปน็ สองเทา่ , กระบวนการผลิตทีข่ าดประสทิ ธภิ าพใหก้ ระบวนการผลิตลา่ ช้า สง่ ผลให้ สน้ิ เปลอื งทรัพยากรโรงงานเพิม่ ขนึ้ ตน้ ทนุ แรงงานเพมิ่ ขึ้น การวิเคราะห์ต้นทนุ การผลิตจะทาใหท้ ราบ ถงึ จดุ ที่มีตน้ ทุนการผลติ ทีส่ งู -ตา่ รวมถึงสาเหตแุ ละทีมาที่ทาให้ตน้ ทนุ การผลิตทสี่ งู ได้ 4.2 เพ่ือการควบคุมและลดตน้ ทุนการผลติ เมือ่ ทราบสาเหตุทท่ี าให้เกิดต้นทนุ การผลิตทีส่ ูง ทาให้สามารถควบคุมและลดคา่ ใช้จา่ ยทไ่ี มจ่ าเปน็ ได้ 4.3 เพ่ือตดั สินใจและวางแผนงานตา่ งๆ เชน่ เม่อื ทราบปญั หาท่ีทาให้เกิดตน้ ทุนการผลติ ทสี่ ูง และหลงั จากท่ีได้มีการกาหนดมาตรฐานในการลดต้นทุนการผลติ ทาให้สามารถประมาณการต้นทนุ การผลติ และราคาขายที่ตา่ ลงมาได้ ทาใหส้ ามารถเพม่ิ ความสามารถในการแขง่ ขนั ในด้านราคาได้ 4.4 เพื่อกาหนดกาไรและฐานะทางการเงนิ ของกจิ การ การวเิ คราะหต์ ้นทนุ การผลติ จะทาให้ สามารถประมาณการต้นทุนการผลติ ทแี่ มน่ ยา ซง่ึ จะทาให้ผบู้ รหิ ารสามารถประมาณการผล ประกอบการและกาไรของกจิ การได้ 4.5 เพ่ือเปน็ ขอ้ มลู ในการประเมินผลและควบคุมการบริหารงาน สามารถนาผลการ วิเคราะห์ต้นทุนการผลติ มาประเมนิ ผลงานทงั้ ประสิทธภิ าพสว่ นของบุคลากรทดี่ าเนินงานและผงั การบรหิ ารองค(์ organization) เพอื่ การปรับปรุงและปรบั เปลยี่ นให้มปี ระสิทธิภาพมากย่ิงข้นึ 5. การคานวณตน้ ทนุ การผลติ ของผลติ ภณั ฑ์การเกษตร เพอื่ เพิม่ มลู ค่าของผลติ ผลทางด้านการเกษตร นิยมนามาแปรรูปผลติ ผลใหเ้ ปน็ ผลิตภัณฑ์ ในกระบวนการผลิตจะมีกิจกรรมทางการผลติ เพอ่ื ให้ได้มาซ่ึงผลิตภณั ฑท์ ีด่ ี มคี ณุ ภาพตามความ ตอ้ งการของลกู คา้ ซึง่ จะทาใหเ้ กิดคา่ ใช้จา่ ยตามมาดว้ ย การคานวณต้นทุนการผลติ เป็นสงิ่ สาคญั เพราะเปน็ ขอ้ มลู พืน้ ฐานทีจ่ ะใชก้ าหนดราคาสนิ ค้า ซึง่ มผี ลตอ่ กาไรหรอื ขาดทุนในการประกอบ กจิ กรรมการผลติ สตู รการคานวณหาตน้ ทนุ การผลติ รหสั วชิ า 2501-2010 6 หลกั สูตรประกาศนียบัตรวชิ าชพี (ปวช.) พทุ ธศักราช 2556

หน่วยที่ 6 การใชโ้ ปรแกรมสาเร็จรปู สรา้ งสตู รคานวณในงานอาชีพ 3 วชิ า การประยกุ ตใ์ ชค้ อมพวิ เตอรใ์ นงานอาชพี ตวั อยา่ ง ชมรมไม้ผล จดั ทาโครงการผลิตและขายสง่ กลว้ ยตาก โดยไดก้ าหนดกาไรร้อยละ 60 ของตน้ ทุนการผลติ ในเดอื นมกราคม 2563 ผลิตได้ 800 กลอ่ ง ชมรมมีการบันทกึ ค่าใช้จ่ายทเี่ กดิ ข้ึน จากการผลิต ดงั น้ี ตน้ ทนุ การผลติ กลว้ ยตากและคา่ ใชจ้ า่ ยในเดอื นมกราคม 2563 วนั ที่ รายการคา่ วตั ถุดบิ จานวน หนว่ ยละ จานวนเงนิ รวม หมายเหตุ (บาท) 3 กลว้ ยนา้ วา้ 3 นา้ ตาลทราย 150 หวี 8 1200 - 3 น้าผึ้ง 3 กลอ่ งพลาสติก 4 กก. 21 84 - 10 กลว้ ยนา้ วา้ 10 น้าตาลทราย 3 ขวด 120 360 - 10 นา้ ผงึ้ 17 กลว้ ยนา้ วา้ 800 ใบ .50 400 2,044.00 17 นา้ ตาลทราย 17 น้าผึ้ง 150 หวี 8 1200 - 25 กล้วยน้าวา้ 25 นา้ ตาลทราย 4 กก. 21 84 - 25 น้าผงึ้ - รวมคา่ วตั ถดุ บิ 3 ขวด 120 360 1,644.00 คา่ แรงงาน 150 หวี 8 1200 - 6 จา่ ยพอเพยี ง 4 กก. 21 48 - 6 จา่ ยขา้ วโพด 13 จ่ายพอเพยี ง 3 ขวด 120 360 1,644.00 13 จา่ ยขา้ วโพด 20 จา่ ยพอเพยี ง 150 หวี 8 120 - 20 จ่ายข้าวโพด 27 จ่ายพอเพยี ง 4 กก. 21 84 - 27 จา่ ยข้าวโพด - รวมคา่ แรงงาน 3 ขวด 120 360 1,644.00 คา่ ใชจ้ า่ ยในการผลติ - - - 6,976.00 3 สกอ๊ ตเทป 1 วนั 200 250 - 5 ถงุ พลาสติก 1 วัน 200 250 500.00 9 คา่ รถส่งของ 1 วัน 200 250 - 1 วัน 200 250 500.00 1 วนั 200 250 - 1 วนั 200 250 500.00 1 วนั 200 250 - 1 วัน 200 250 500.00 - 2,000.00 1 มว้ น 30 30 - 2 กก. 80 160 - 1 ครัง้ 100 100 - รหสั วิชา 2501-2010 6 หลักสตู รประกาศนยี บัตรวิชาชพี (ปวช.) พทุ ธศักราช 2556

หน่วยที่ 6 การใช้โปรแกรมสาเรจ็ รปู สรา้ งสูตรคานวณในงานอาชีพ 4 วชิ า การประยุกตใ์ ชค้ อมพวิ เตอรใ์ นงานอาชพี วนั ที่ รายการคา่ วตั ถุดบิ จานวน หนว่ ยละ จานวนเงนิ รวม หมายเหตุ (บาท) 16 ค่ารถสง่ ของ 23 ค่ารถส่งของ 1 คร้ัง 100 100 - 30 คา่ รถสง่ ของ - คา่ ไฟฟ้า 1 ครงั้ 100 100 - ค่านา้ ประปา 1 ครง้ั 100 100 - รวมคา่ ใชจ้ า่ ยในการผลติ 1 เดือน 500 500 1 เดือน 150 150 1,240.00 จากขอ้ มูลข้างต้นสามารถคานวณตน้ ทนุ การผลิตของกลว้ ยตากได้ดงั นี้ ตน้ ทุนการผลติ = (วัตถดุ บิ +คา่ แรง+ค่าใชจ้ ่ายในการผลติ ) /จานวนผลิตภณั ฑ์ทผ่ี ลติ ได้ = (6,976.+2,000+1,240) / 800 กลอ่ ง ตน้ ทนุ การผลติ ตอ่ หนว่ ย = 10,261/800 = 12.77 บาท หากชมรมตอ้ งการทราบถึงตน้ ทนุ การผลิตที่แทจ้ รงิ จะตอ้ งนาค่าใช้จ่ายท่เี กิดขึ้นจากการผลติ ทั้งหมดมาคานวณ ท้ังน้ีเพอ่ื ให้การคานวณต้นทุนการผลติ สอดคลอ้ ง ครอบคลมุ ค่าใชจ้ ่าย และไดร้ าคา ต้นทนุ สินค้าเป็นจริงถกู ต้องมากทส่ี ดุ ซึ่งจะเปน็ ผลดีกับผผู้ ลติ โดยตรง 6. การกาหนดราคาจาหนว่ ยผลติ ภณั ฑ์ 6.1 ราคา หมายถงึ พจนานุกรม ฉบบั ราชบณั ฑติ ยสถาน พ.ศ.2542 ได้จากดั ความหมายของคาวา่ ราคา หมายถงึ มูลค่าของส่ิงของที่คดิ เป็นเงนิ ตรา ; จานวนเงินซง่ึ ไดม้ ีการชาระหรอื ตกลงจะชาระในการซอ้ื ขายทรัพยส์ นิ รศ. ศริ ิวรรณ เสรรี ตั น์ ได้ให้ความหมายของคาวา่ ราคา (Price) หมายถึง มูลคา่ ของสนิ ค้า และบริการในรูปตวั เงิน หรอื หมายถึงจานวนเงนิ ท่ีผู้ชอื้ -ขายเตม็ ใจทีจ่ ะตกลงใหเ้ กดิ การแลกเปลีย่ น ผลติ ภณั ฑ์ภายในเวลาและสถานการณเ์ ฉพาะอย่าง จากความหมายดังกล่าว สรุปไดว้ า่ ราคา คอื สิ่งทก่ี าหนดมลู ค่าผลติ ภณั ฑ์และผลตอบแทน จากการดาเนนิ ธุรกจิ ในรูปของเงนิ ตรา ทใ่ี ชใ้ นการแลกเปลย่ี นซื้อขายผลติ ภณั ฑ์ ซึง่ เปน็ จานวนเงินที่ผู้ ซ้ือเตม็ ใจท่ชี าระและผูข้ ายเตม็ ใจทจ่ี ะขายในราคาเด่ยี วกันและในช่วงระยะหนึ่ง รหัสวชิ า 2501-2010 6 หลกั สูตรประกาศนยี บัตรวชิ าชพี (ปวช.) พุทธศักราช 2556

หนว่ ยที่ 6 การใชโ้ ปรแกรมสาเรจ็ รปู สรา้ งสตู รคานวณในงานอาชีพ 5 วชิ า การประยกุ ตใ์ ชค้ อมพวิ เตอรใ์ นงานอาชีพ 6.2 วิธีการกาหนดราคาจาหนา่ ย ดว้ ยวธิ ี วธิ ีการกาหนดราคาจาหน่าย ให้นาต้นทุนการผลิตบวกผลกาไรท่กี าหนดไว้ หารดว้ ย จานวนผลิตภณั ฑ์ที่ผลติ ได้ สูตรการกาหนดราคาจาหนา่ ย = ต้นทนุ การผลิต + กาไรทกี่ าหนด จานวนผลติ ภณั ฑ์ = 10,261 + 60%ของตน้ การผลิต (10261x 60%) 800 = 10,261 + 6,156.60 800 ราคาจาหนา่ ย/กลอ่ ง = 20.52 บาท จากการคานวณตน้ ทนุ การผลติ ทาใหท้ ราบวา่ สินค้ามีต้นทนุ การผลิตต่อกล่อง 12.77 บาท ผลติ สนิ ค้าไดท้ ง้ั หมด 800 กลอ่ ง หากชมรมกาหนดราคาขายกลอ่ งละ 20 บาท ชมรมไดก้ าไรประมาณ กลอ่ งละ 7.23 บาทจะมีกาไรต่อเดอื นประมาณ 5,739 บาท 7. การใช้โปรแกรม Microsoft Excel ในการสร้างสตู รคานวณตน้ ทุนการผลติ และราคาจาหน่าย ผลติ ภัณฑ์ ตวั อยา่ ง ดอกแก้วนักเรียนระดับ ปวช. ปที ี 3 ได้ใชเ้ วลาว่างจากการเรียนหารายได้พิเศษ ด้วยการทาแซมพูสมนุ ไพรมะกรดู โดยนาผลิตภณั ฑท์ ่ไี ด้ไปจาหนว่ ยที่ตลาดทุง่ ฟ้าบด การผลิตแซมพู คร้ังนี้ได้ผลติ ภณั ฑ์จานวน 20 ขวด บรรจุ 200 มล. และมคี า่ ใชจ้ า่ ยในการดาเนินการผลติ ดังน้ี ลาดับ รายการ ราคา/หนว่ ย จานวนทใี่ ช้ จานวนเงิน หมายเหตุ ที่ (บาท) ต่อหนว่ ย (บาท) ทาคร้ังละ 1 คา่ มะกรูด 20/กก. 2 กก. 40 20 ขวด 2 ค่าบอระเพ็ด 20/กก 1/2 กก. 10 3 คา่ ดอกอญั ชญั 50/กก. 3 ขีด 15 4 คา่ หวั แซมพู 80/กก 1 ขดี 8 5 ขวดบรรจุ 16/1 ขวด 10 ขวด 160 6 ค่าสติกเกอร์ 5/1 แผน่ 10 แผน่ 50 7 คา่ แรงงาน 300/8 ชม. 12 ชม. 450 8 ค่าน้า-คา่ ไฟ 32 9 คา่ แก๊สและค่าเสอื่ ม - - 110 อปุ กรณ์คิด 15% 875 -ตาชั่ง -เครือ่ งวัดอณุ ภูมิ -เคร่อื งวดั กรดเบส -ขวดโหลแก้ว รวม รหสั วชิ า 2501-2010 6 หลักสูตรประกาศนียบตั รวิชาชพี (ปวช.) พทุ ธศักราช 2556

หน่วยที่ 6 การใช้โปรแกรมสาเรจ็ รปู สรา้ งสตู รคานวณในงานอาชีพ 6 วิชา การประยกุ ตใ์ ชค้ อมพวิ เตอรใ์ นงานอาชพี 7.1 การคานวณตน้ ทนุ การผลติ ด้วยโปรแกรม Microsoft Excel สตู รการคานวณต้นทุนการผลติ = ค่าวตั ถุดบิ + คา่ แรงงาน + คา่ ใช้จา่ ยในการผลติ จานวนผลิตภณั ฑท์ ผี่ ลิตได้ วธิ ีการคานวณต้นทนุ การผลิตด้วยโปรแกรม Microsoft Excel 7.2 การกาหนดราคาจาหนา่ ย วธิ ีการกาหนดราคาจาหน่าย ให้นาตน้ ทุนการผลติ บวกผลกาไรที่ต้องการ หารดว้ ย จานวนผลติ ภณั ฑท์ ่ีผลติ ได้ จากการคานวณต้นทนุ การผลติ ทาใหท้ ราบวา่ แซมพมู ตี ้นทุนการผลิตต่อขวด 43.75 บาท ผลติ สนิ คา้ ได้ทงั้ หมด 20 ขวด หากกาหนดราคาขายขวดละ 80 บาท ดอกแกว้ ได้กาไรขวดละ 36.25 บาท สรุปวา่ ดอกแกว้ จะมกี าไรจากการผลิตและจาหนา่ ยแซมพูในครัง้ น้ี 725 บาท ในกรณีที่ผูข้ ายต้องการตง้ั ราคาขายสินค้าเผอ่ื ไว้ เพราะเมอื่ ลดราคาสินค้าใหก้ บั ลูกคา้ แลว้ ตนเองยงั คงกาไรทตี่ ้องการไว้ มีสตู รการคานวณดังน้ี สตู รการต้งั ราคาขายก่อนหักสว่ นลด = (1+%กาไร)*ราคาตน้ ทนุ /(1-%ส่วนลด) ตัวอยา่ ง จากข้อมูลข้างต้นดอกแกว้ ตอ้ งการตงั้ ราคาขายแซมพู โดยที่เมือ่ ให้สว่ น 5% ของ ราคาทต่ี งั้ ไว้แก่ลกู ค้า ดอกแก้วก็ยงั คงกาไรทต่ี นเองตอ้ งการไว้คอื 85% ของราคาต้นทุนการผลิต มีวิธกี ารคานวณดงั นี้ รหัสวิชา 2501-2010 6 หลักสตู รประกาศนยี บตั รวิชาชพี (ปวช.) พทุ ธศักราช 2556

หนว่ ยท่ี 6 การใช้โปรแกรมสาเรจ็ รปู สรา้ งสูตรคานวณในงานอาชพี 7 วิชา การประยกุ ต์ใชค้ อมพวิ เตอรใ์ นงานอาชีพ เอกสารอ้างองิ http://production-cost.blogspot.com/p/blog-page_2.html https://bsc.dip.go.th รหสั วชิ า 2501-2010 6 หลักสูตรประกาศนยี บัตรวิชาชพี (ปวช.) พทุ ธศักราช 2556