การควบคุมป้องกันโรคโควิด 19

1 หยุด โคโรนาไวรัส 2019 การควบคมุ ปอ้ งกันโรคไวรัสโคโรนา 2019 วทิ ยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี ชลบุรี สังกัด สถาบนั พระบรมราชชนก กระทรวงสาธารณสุข

2 คานา ในสถานการณก์ ารระบาดของเชอื้ โรคติดต่อไวรสั โคโรนา 2019 หรอื โควิด 19 กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสขุ ได้ออกเอกสารเผยแพร่เกี่ยวกบั โรคและการควบคุมป้องกนั โรคไว้เปน็ จานวนมาก ซึ่ง เปน็ เอกสารทีผ่ ่านการตรวจสอบจากผู้เชี่ยวชาญแล้วว่าเช่อื ถือได้ และจัดทาไว้อย่างสวยงามน่าสนใจ วิทยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ชลบุรี จึงขออนญุ าตในการรวบรวมเอกสารต่าง ๆ เหล่านี้ เพื่อจดั เป็นชดุ สาหรบั เผยแพร่ในระบบเอกสารอิเลกโทรนกิ เพื่อใช้ในการให้ความรู้แก่ประชาชนทวั่ ไป ผสู้ มั ผัสโรคที่ โรงพยาบาลสนามของจังหวดั ชลบรุ ี เพื่อให้ผสู้ มั ผัสโรคได้ศกึ ษา เพิม่ ความรใู้ นการดูแลตนเองในขณะทีย่ งั รกั ษาตัวอยู่ และเมื่อหายป่วยออกไปอยู่บ้านจะได้มาวิธีในการดูแลตนเองและครอบครวั ได้ และไม่เกิดการ เจบ็ ป่วยซ้าขนึ้ อีก วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี ชลบรุ ี ขอเปน็ กาลังใจให้ประชาชนชาวจังหวดั ชลบรุ ีทุกคนผ่านพ้น จากสถานการณ์อนั น่ากลัว ไม่เกิดการเจบ็ ป่วยด้วยโรคระบาดที่ร้ายแรงในครั้งน้ี และหวงั เป็นอย่างยิ่งว่า เอกสารทีน่ ามารวบรวมไว้ชุดนี้จะช่วยใหท้ กุ ท่านมคี วามรู้เกี่ยวกับโรคติดตอ่ ไวรัสโคโรนา 2019 และการ ดแู ลตนเองเพื่อป้องกนั และควบคุมโรคมากขึ้น และสามารถบอกต่อความรไู้ ปสู่คนในครอบครัว เพือ่ น ชุมชนต่อไป ผู้จัดทา มิถนุ ายน 2564

3 สารบญั หน้า 2 ลาดบั สาระ 3 1 คานา 4 2 สารบญั 5 3 มารู้จกั โรคไวรัสโคโรนา 2019 (โควิด-19) 6 4 อาการของโรคโควิด-19 ทีพ่ บบ่อย 9 5 การดูแลป้องกันและควบคุมโรคไวรัสโคโรนา 2019 (โควิด-19)ตามมาตรการ DMHTT 10 6 บุคคลกลุ่มเสีย่ งคอื ใครบ้าง ที่เราต้องให้การดแู ลใกล้ชิด 11 7 เกณฑก์ ารตรวจคดั กรองโรคไวรสั โคโรนา 2019 (โควิด-19) สาหรบั ประชาชน 12 8 วิธีการคมุ ตัวไว้สังเกต ณ ทีพ่ ักอาศัย 14 วนั และแนวทางปฏิบัติ 12 9 ผทู้ ี่ตดิ เช้ือไม่รุนแรง กับการดแู ลรกั ษา 13 10 ข้ันตอนในการเตรียมตัวเบือ้ งตน้ ก่อนไปรักษาทีโ่ รงพยาบาลสนาม 14 11 การเตรียมตวั เพื่อเข้าไปอยู่ที่โรงพยาบาลสนาม 14 12 เมื่อหายกลบั บ้านแล้วควรทาอย่างไร 15 13 เราจะช่วยลดการแพรร่ ะบาดของโรคโควิด -19 ได้อย่างไร 15 14 ภาพรณรงคฉ์ ีดวัคซีนหยุดเชอื้ เพือ่ ชาติ 19 15 ความรแู้ ละคาถามทีพ่ บบ่อยเกี่ยวกบั วัคซีนโควิด 19 ของประเทศไทย 16 การดูแลตนเองก่อนรับวคั ซีน และการดแู ลตนเองหลงั รับวัคซีน

4 มารู้จกั โรคไวรสั โคโรนา 2019 (โควดิ -19)

5 อาการของโรคโควดิ -19 ท่พี บบอ่ ย

6 การดแู ลปอ้ งกันและควบคุมโรคไวรสั โคโรนา 2019 (โควิด-19)ตาม มาตรการ DMHTT

7 หลีกเลีย่ งพฤติกรรมเสีย่ ง

8

9 บุคคลกลุ่มเสี่ยงคอื ใครบ้าง ท่เี ราต้องใหก้ ารดูแลใกลช้ ิด

10 บคุ คลทเ่ี สี่ยงตอ่ การติดเชื้อ ไดแ้ ก่ คนท่ไี ปสัมผัสโรคในสถานท่ที ม่ี ีการระบาดของโรค ทั้งทีม่ ี อาการและไม่มีอาการ ต้องไดร้ บั การตรวจคดั กรองโรคไวรสั โคโรนา 2019 (โควดิ -19)

11 ผทู้ อ่ี ยใู่ นกลุ่มเสี่ยง ต้องไดร้ ับการกกั ตวั ณ ที่พักอาศยั ถือเป็นความรับผิดชอบต่อสังคมท่ี นา่ ยกยอ่ ง วิธีการคุมตวั ไวส้ ังเกต ณ ท่พี กั อาศยั 14 วนั และแนวทางปฏิบัติ มดี งั นี้

12 ผู้ท่ตี ิดเชื้อไม่รุนแรง กับการดแู ลรกั ษา สาหรับผู้ที่มกี ารตรวจพบเชื้อ การแยกตวั ไปรกั ษา ดูอาการ ณ โรงพยาบาลสนามถือเปน็ เรือ่ ง จาเป็น เพื่อแยกผตู้ ิดเชือ้ กบั ผทู้ ี่ยังไม่ตดิ เช้ือออกจากครอบครวั ชุมชน โดยมุ่งเน้น เร่อื งของการดแู ลและ ประคบั ประคองผปู้ ่วย COVID-19 ในสภาวการณ์ที่มกี ารระบาด เป็นการดแู ลรักษาผปู้ ่วยที่มอี าการคงที่ หรอื ไม่มี อาการรนุ แรง รวมทั้งผปู้ ่วยได้รบั การส่งตวั มาจากโรงพยาบาลซึง่ ดูแลผู้ป่วยในภาวะเฉียบพลนั หรอื วิกฤต จนดีขึน้ แลว้ และเป็นการสงั เกตอาการถ้ามีอาการ รุนแรงจะได้ให้การช่วยเหลอื ได้ทนั ท่วงที ซึง่ นพ.สมศักดิ์ อรรฆศลิ ป์ อธิบดีกรมการแพทย์ (https://www.prachachat.net/d-life/news-658600) ได้ แถลงเกี่ยวกับกับเกณฑก์ ารประเมนิ อาการ ของผตู้ ิดเชื้อในการเข้ารบั การรกั ษาใน แตล่ ะสถานพยาบาล โดยแบ่งออกเป็น 3 ระดับ ประกอบด้วย สีเขียว คือกลุ่มที่ไม่มอี าการหรอื มีอาการเล็กน้อย อายุไม่มาก ไม่มีโรคร่วม หากผู้ป่วย มาจากการค้นหาเชิงรุกจะถูกส่งไปดูแลในโรงพยาบาลสนาม สว่ นผู้ป่วยทีม่ าจากการตรวจทาง หอ้ งปฏิบัติการหรอื การตรวจในโรงพยาบาล จะถูกส่งต่อไปที่โรงพยาบาลสนาม และ โรงแรมที่ ใช้เป็นโรงพยาบาลสนาม (Hospitel) ซึง่ ท้ังสองสถานที่เปน็ ไปตามมาตรฐานของสถานพยาบาล ผปู้ ่วยจะไม่สามารถระบวุ ่าต้องการเข้ารับการรกั ษาทีโ่ รงพยาบาลสนาม หรอื Hospitel เองได้ สีเหลืองและสีแดง เป็นกลมุ่ ทีม่ ีอาการของโรครนุ แรงมากกว่ากลุ่มแรก กลุ่มน้จี ะได้ เข้ารับการรกั ษาในโรงพยาบาลท้ังหมด ได้แก่ โรงพยาบาลในสังกดั กรงุ เทพมหานคร กรมการ แพทย์ โรงเรียนแพทย์ และโรงพยาบาลเอกชน โดยทกุ โรงพยาบาลจะสารองเตียงไอซียู เพือ่ รองรับผปู้ ่วยทีม่ อี าการหนกั โรงพยาบาลสนาม เป็นสถานทีท่ ีเ่ หมาะสมในการรกั ษาตัวของผู้ติดเชือ้ ทีไ่ ม่แสดงอาการ หรอื มีอาการน้อย อาจจะไม่เหมาะกับผทู้ ี่ช่วยเหลือตัวเองไม่ได้ ผู้สูงอายุ เดก็ สตรมี ีครรภ์ โดย ผปู้ ่วยที่เข้ารบั การรักษาทีโ่ รงพยาบาลสนามจะได้รบั การรักษาจากแพทย์ผา่ นทางระบบ การแพทย์ทางไกล ใช้โทรศัพท์ (Telemedicine) ศนู ย์บริหารสถานการณ์โควิด-19 (ศบค.) กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสขุ ได้ ลาดับขนั้ ตอนในการเตรยี มตัวเบือ้ งตน้ กอ่ นไปรักษาท่โี รงพยาบาลสนามมที ั้งหมด 5 ข้อ ดงั น้ี 1.เตรียมเอกสารหลักฐานที่จาเป็น เช่น บตั รประจาตวั ประชาชน ผลการตรวจโควิด-19 และติดต่อแจ้งโรงพยาบาลทีเ่ ข้ารบั การตรวจ 2.ในกรณีทีโ่ รงพยาบาลที่ตรวจยังหาเตียงให้ไม่ได้ภายใน 1-2 วนั สามารถติดต่อสาย ด่วนเฉพาะกิจกรมการแพทย์ 1668 และสายด่วน สปสช. 1330 เพื่อแจ้งเรือ่ งเข้ารับการรักษา 3.ในระหว่างรอเตียงและรอรถพยาบาลไปรับ ผตู้ ิดเชือ้ ควรแยกตวั เอง แยกของใช้ ส่วนตัว ใส่หน้ากากอนามัยตลอดเวลา และไม่สัมผัสกับบคุ คลอืน่ ในครอบครัว หากพักอาศัยใน

13 หมบู่ ้านหรอื อาคารชดุ ควรแจ้งให้นติ ิบคุ คลทราบ เพื่อผพู้ ักอาศัยคนอืน่ จะได้ปฏิบตั ิตัวได้ถกู หากพบว่ามีความเสี่ยง 4.เมื่อมีอาการไข้สูง หายใจเหนอ่ื ย ถ่ายเหลวหลายคร้ัง ให้โทร.สายด่วนสถาบนั การแพทย์ฉุกเฉินแหง่ ชาติ 1669 5.เพิ่มเพือ่ นกับ LINE Official Account @sabaideebot เพื่อสอบถามขอ้ มลู อ่ืน ๆ เพิ่มเติม การเตรยี มตัวเพื่อเข้าไปอยูท่ โ่ี รงพยาบาลสนาม กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุขไดอ้ อกขอ้ ปฏิบตั ิ 10 ขอ้ เมื่อผปู้ ว่ ยโควิด-19 ต้องเขา้ รับการรกั ษาท่โี รงพยาบาลสนาม ดงั นี้ 1.จดั เตรียมอปุ กรณ์ของใชส้ ่วนตัวมาเอง เชน่ ช้อนส้อม แปรงสีฟัน ยาสีฟนั สบู่ ยาสระ ผม ผา้ เชด็ ตัว ยาประจาตวั และชุดเสื้อผ้าตามความเหมาะสม (โรงพยาบาลสนามอาจมกี าร เตรียมชดุ ให)้ 2.สิ่งทีห่ ้ามนาเข้ามาในที่พัก เช่น ทรัพย์สินมีคา่ อุปกรณ์เล่นการพนนั บุหรี่ สารเสพติด เครือ่ งดม่ื แอลกอฮอล์ อาวธุ และของมคี ม 3.หา้ มนาเครื่องดม่ื และอาหารทกุ ชนิดเข้ามาในที่พกั โรงพยาบาลสนามมกี ารเตรียม อาหารที่เพียงพอให้ครบทั้ง 3 ม้ือ ส่วนการส่งอาหารจากภายนอก ขึน้ กบั ข้อกาหนดเฉพาะของ แตล่ ะโรงพยาบาล 4.ใหพ้ กั ในอาคารตลอดเวลา และไม่ให้ออกจากทีพ่ ัก ยกเว้นในบริเวณที่มีการกาหนดไว้ให้ 5.หา้ มย้าย สลับ หรอื แลกเตียง ควรพักผอ่ นให้เพียงพอ เพื่อพักฟืน้ ร่างกาย 6.สวมหน้ากากอนามัยตลอดเวลา อาบน้าและเปลี่ยนชุดใหมท่ ุกวนั 7.ทิง้ ขยะในถงั ขยะทีจ่ ดั วางไว้และปิดฝาทกุ ครั้ง 8.งดรับประทานอาหารร่วมกัน รวมถึงพูดคุยระยะใกล้ชิด หรือจับกลุ่มทากิจกรรม 9.ร่วมกนั ทาความสะอาด และทาความสะอาดบริเวณที่พัก 10.เมื่อมีอาการเปลี่ยนแปลงจากเดิม เช่น มีไข้สูง ไอมากขึ้นเหน่ือย ให้รบี แจง้ เจ้าหน้าที่ ของโรงพยาบาลทนั ที และอื่น ๆ ที่จาเป็น เช่น โทรศพั ท์พร้อมสายชาร์ต ยารกั ษาโรคประจาตัว หรอื อาจ เตรียมอปุ กรณ์ทาความสะอาดและป้องกันโรคส่วนตัว อย่างหนา้ กากอนามยั สเปรย์-เจล แอลกอฮอล์ไปเพิม่ การดแู ลทีโ่ รงพยาบาลสนามจะมีการตรวจวัดสญั ญาณชีพ อุณหภมู ิ วัดความดนั โลหติ ความเข้มขน้ ของออกซิเจนในเลือด สอบถามอาการผดิ ปกติ ซึง่ ผปู้ ่วยจะต้องสังเกตตนเอง และ รายงานต่อพยาบาลผดู้ ูแลอย่างตอ่ เนื่อง

14 เมื่อหายกลับบ้านแล้วควรทาอยา่ งไร กรมควบคมุ โรคแนะนาอย่างน้ี เราจะชว่ ยลดการแพร่ระบาดของโรคโควิด -19 ไดอ้ ยา่ งไร การที่จะช่วยลดการระบาดของโรคโควิด 19 นักวิชาการมคี วามเห็นว่า การฉีดวคั ซีนเปน็ ทางออกที่ ดีที่สุดในขณะนี้ และเชื่อวา่ วัคซีนจะช่วยลดการแพรโ่ รคในครอบครัวได้ หากพ่อแมไ่ ด้รบั การฉีดวคั ซีนแล้ว แมจ้ ะได้รับเชือ้ แตเ่ ชือ้ จะน้อยลง ไม่สามารถแพร่เชือ้ ให้คนในครอบครวั เพราะลกู ๆ หลานๆ ที่มอี ายุต่ากว่า 18 ปีทีย่ งั ฉีดวัคซีนไมไ่ ด้ นอกจากนกี้ ระทรวงสาธารณสุขยังระบวุ ่า มีผลการวิจัยยืนยนั ชดั เจนว่าวัคซีนโควิดมี ประโยชน์ในเรื่องของการลดการป่วยและลดการเสียชีวิตได้ (โสภณ เมฆธน, 2564 จาก https://www.hfocus.org/content/2021/03/21258)

15 ภาพจาก https://www.prachachat.net/social-media-viral/news-667120 ความรู้เกี่ยวกบั วัคซีนโควิด 19 ของประเทศไทย โดยกรมควบคมุ โรค กระทรวงสาธารณสขุ ได้รวบรวมคาถามที่พบบ่อยและมีคาตอบไว้ให้ ซึ่งได้รวบรมจาก https://ddc.moph.go.th/vaccine-covid19/pages/คาถามที่พบบ่อย สรุปได้ดังนี้ 1. วคั ซีนโควิด 19 ที่มใี ห้บริการในประเทศไทยมีกีช่ นิด วคั ซีนโควิด 19 ที่มใี ห้บริการในประเทศไทย มี 2 ชนิด ที่มบี ริการฉีดใหก้ บั คนกลุ่มเสี่ยงก่อน และ ประชาชนทีม่ ีการจองผ่าน web หมอพรอ้ ม คือ วัคซีนป้องกนั โควิด 19 แอสตรา้ เซนเนกา (COVID-19 Vaccine AstraZeneca) โดยใหใ้ นในผู้ทีม่ อี ายุ 18 ปีขึน้ ไป โดยต้องได้รบั วคั ซีนท้ังหมด 2 ครั้ง ห่างกนั 10 – 12 สปั ดาห์ วัคซีนโคโรนาแวค หรอื ซิโนแวด (CoronaVac หรอื Sinovac COVID-19 vaccine) เปน็ วัคซีนเชือ้ ตาย ซึง่ ขณะนีก้ าหนดให้ในผทู้ ีม่ อี ายุ 18 – 59 ปี โดยต้องได้รบั วัคซีนทั้งหมด 2 ครั้ง ห่างกัน 2 – 4 สัปดาห์ ซึ่งสามารถทาให้ประชาชนอายุ 18 ปีข้ึนไปได้รบั วัคซีน แตค่ นที่อายตุ ่ากว่า 18 ปี ยังไม่ได้รบั ซึง่ ขณะนรี้ ฐั บาลมีการเจรจากบั บริษทั ไฟเซอร์ ซึ่งสามารถฉีดใหใ้ นอายุ 12 ปีข้ึนไป การเจรจาเปน็ ไปได้ดว้ ยดี

16 จะสามารถส่งมอบได้ในไตรมาสที่ 3 ของปีนี้ และเมือ่ ได้รบั วัคซีนมาแล้วกจ็ ะทยอยฉีดใหก้ ับประชาชนอายุ ตั้งแต่ 12-18 ปี ต่อไป 2. หลังฉีดวัคซีนโควิด 19 จะมีผลขา้ งเคยี งอะไรบ้าง จากการศกึ ษาวิจยั วัคซีนโควิด 19 แต่ละชนิด มกั พบเป็นปฏิกิริยาเฉพาะที่ เช่น อาการปวด บวม แดงบริเวณทีฉ่ ีดวคั ซีน ซึ่งส่วนใหญ่มอี าการไม่รนุ แรงและสามารถหายได้เองโดยไม่ต้องใช้ยา แต่อย่างไรก็ ตาม แมว้ ่าวัคซีนเหล่านี้จะได้รบั การรบั รองจากคณะกรรมการอาหารและยา ว่ามีความปลอดภยั และให้ ใช้ได้แลว้ ก็ตาม แต่การฉีดวัคซีนเหลา่ นีก้ ็ยังสามารถทาให้เกิดอาการแพ้รุนแรงได้ในอตั ราทีแ่ ตกต่างกัน จึง จาเป็นต้องสังเกตอาการหลังการฉีดอย่างน้อย 30 นาทีในสถานพยาบาลหรอื สถานทีฉ่ ีดวัคซีนเสมอและ เนือ่ งจากวคั ซีนโควิด 19 เป็นวัคซีนใหมแ่ ละยังไม่มขี ้อมูลการติดตามผลในระยะยาว หากผรู้ บั วคั ซีนเกิด อาการไม่พึงประสงค์หรอื ไม่มนั่ ใจว่าอาการดังกล่าวเกิดจากวคั ซีนหรอื ไม่ ควรแนะนาให้ผู้รบั วคั ซีนปรึกษา แพทย์เพิม่ เตมิ โดยเฉพาะอย่างยิง่ หากมีอาการไม่พึงประสงค์ทีร่ ุนแรงและเกิดข้ึนในช่วง 4 สัปดาหห์ ลังฉีด วคั ซีน (Adverse event following immunization) 3. การเตรยี มตัวกอ่ นรบั วัคซีนโควดิ 19 มีอะไรบา้ ง ปฏิบตั ิตวั ตามปรกติ พักผอ่ นให้เพียงพอ รับประทนยาประจาได้ตามปรกติ ทาจติ ใจให้ไม่เครียด หรอื วิตกกงั วล หากเจบ็ ป่วยไม่สบายควรเลือ่ นการฉีดไปก่อน ก่อนฉีดวัคซีนจาเป็นต้องด่ืมนา้ มาก ๆ หรอื ไม่ ตอบ ไม่จาเป็น ก่อนฉีดวคั ซีน จาเปน็ ต้อง งดดื่มชา กาแฟ แอลกอฮอลล์ หรอื งดการออกกาลังหรือไม่ ตอบ ไม่จาเป็นต้องงดชา กาแฟ แตค่ วรงดเครื่องด่มื มนื เมา ส่วนการออกกาลังกายสามารถทาได้ ตามปรกติ ผรู้ บั วคั ซีนโควิด 19 หลังรบั วัคซีน สามารถรบั ประทานยาลดไข้ แก้ปวด ได้หรือไม่ ตอบ รับประทานได้ โดยยาลดไข้ทีป่ ลอดภัยที่สดุ คือ พาราเซตามอล ภายในขนาดที่กาหนด 4. สาหรับผู้ท่เี คยมีประวตั ิเป็นโรคโควดิ 19 มากอ่ นจะต้องฉีดวัคซนี อีกหรอื ไม่ สาหรับผทู้ ีเ่ คยมีประวัติเป็นโรคโควิด19 มาก่อน แมจ้ ะมีภูมิคมุ้ กนั ต่อเช้ือไวรัสโควิด 19 ในร่างกาย แตย่ งั มีโอกาสติดเชือ้ ซ้าได้ ดังนน้ั จงึ ควรได้รบั วัคซีนโควิด 19 เสมอแม้วา่ จะเคยเป็นโรคโควิด19 มาก่อนก็ ตาม โดยเว้นระยะหา่ งจากการตดิ เช้ือไปอย่างนอ้ ย 3 เดือน ไม่จาเปน็ ต้องตรวจการตดิ เช้ือก่อนฉีดวัคซีน เพราะแม้จะเคยเป็นมาก่อน กไ็ ม่ทาใหม้ ีอนั ตรายจากการฉีดวัคซีน โดยอาจพจิ ารณาให้ฉีดเพียง 1 เข็ม เพราะจะสามารถกระตุ้นภูมิคมุ้ กนั ได้ดีมากอย่างเพียงพอ

17 5. สามารถฉีดวคั ซีนอื่นๆ เชน่ วคั ซีนไข้หวัดใหญ่ วัคซนี พิษสนุ ัขบ้า วัคซนี รวมคอตีบ- บาดทะยกั วัคซีนรวมหัด-หดั เยอรมนั พรอ้ มวัคซีนโควดิ 19 ในคราวเดียวกนั ได้หรอื ไม่ กากไม่ สามารถให้พร้อมกนั ได้ ควรเว้นระยะหา่ งเทา่ ใด เนื่องจากวคั ซีนโควิด 19 เป็นวัคซีนทีผ่ ลิตออกมาไม่นาน และยังไม่มขี ้อมลู เกีย่ วกับการให้วัคซีนน้ี ควบคู่กับวัคซีนอ่นื จึงแนะนาให้เว้นระยะระหว่างวคั ซีนโควิด 19 และวคั ซีนชนิดอื่นเปน็ ระยะเวลาอย่างน้อย 2 สปั ดาห์ เช่น การฉีดวคั ซีนโควิด 19 จะต้องฉีดห่างจากวคั ซีนไข้หวัดใหญ่ 1 เดือน เพือ่ หลกี เลี่ยงการ เกิดปฏิกิรยิ าจากการฉีดวคั ซีนพรอ้ มกัน และเพื่อหลกี เลี่ยงการรบกวนการตอบสนองตอ่ วคั ซีนทีฉ่ ีดตามมา โดยใหค้ วามสาคญั กับการฉีดวคั ซีนโควิด 19 ก่อนวคั ซีนอ่นื ๆ อย่างไรกด็ ีวัคซีนที่มคี วามจาเปน็ เช่น วคั ซีน พิษสนุ ัขบ้าเมือ่ ถกู สัตว์กดั หรอื วัคซีนบาดทะยักเมอ่ื มีบาดแผล ให้ฉีดวัคซีนได้เลยโดยไม่จาเปน็ ต้องทิง้ ช่วงเวลา และในกรณีทีม่ คี วามเสีย่ งสูงต่อการติดเช้ือโรคโควิด 19 ให้ฉีดวคั ซีนทันทีที่ทาได้โดยไม่ต้อง คานงึ ถึงระยะหา่ ง เพือ่ ลดความเสี่ยงต่อการเกิดโรครนุ แรงซึง่ ต้องคานึงถึงมากกว่า 6. วัคซนี โควดิ 19 ต่างชนิด/ยี่ห้อ สามารถฉีดสลบั กันไดห้ รอื ไม่ ในขณะน้ี ยังแนะนาให้ฉีดชนิดเดิมไปก่อน จนกว่าจะมีการศกึ ษาวิจยั ออกมาเพิม่ เติม ยกเว้นกรณีที่ ไม่สามารถหาวคั ซีนชนิดเดิมฉีดได้ หรอื มีอาการอันไม่พึงประสงค์หลงั จากวคั ซีนชนิดเดิม 7. หากเคยฉีดวคั ซีนโควดิ 19 แล้ว ยงั ตอ้ งมีการฉีดซ้าเหมือนกับการฉีดวคั ซีนไขห้ วัดใหญ่ อีกหรอื ไม่ ขณะนีย้ ังไม่มีขอ้ มลู การศกึ ษาเกีย่ วกบั ผลวัคซีนโควิด 19 ตอ่ ระดับภมู คิ ุ้มกันโรคในระยะยาว จึงยัง ไม่มคี าแนะนาในขณะนี้ 8. มีข้อห้ามและข้อควรระวงั อะไรบา้ งในการฉีดวัคซีนโควดิ 19 วัคซีนทุกชนิดมขี ้อห้ามคือ แพ้สารทีเ่ ป็นส่วนประกอบของวคั ซีนและเนื่องจากวัคซีนเหลา่ นเี้ ปน็ วัคซีนใหมจ่ งึ อาจไม่มคี วามรู้ในเรื่องปฏิกิรยิ าการแพ้ที่พบไม่บ่อย ในช่วงแรกจึงควรฉีดวัคซีนเหลา่ นใี้ น สถานพยาบาลหรอื สถานที่ ทีใ่ ห้การช่วยเหลือกรณีมีปฏิกิริยารนุ แรง และควรเฝา้ ระวังอาการหลงั การฉีด อย่างนอ้ ย 30 นาที ควรใช้วัคซีนแก่กลุ่มประชากรตามที่กระทรวงสาธารณสุขแนะนาเท่าน้ัน นอกจากนี้ ไม่ควรฉีดวัคซีนในกรณีดงั น้ี - ขณะทีก่ าลังป่วย หรอื ร่างกายอ่อนเพลียจากสาเหตตุ ่าง ๆ ควรเลือ่ นการฉีดไปก่อนจนกว่าจะ เปน็ ปกติแล้ว - ในกลุ่มอายุทีไ่ ม่ได้รับการรับรอง - ในหญิงตงั้ ครรภไ์ ตรมาสแรก (แตฉ่ ีดในหญิงหลังคลอดหรอื ให้นมบุตรได้)

18 - ผทู้ ี่มโี รคประจาตัวทีร่ ุนแรงทีอ่ าจมอี ันตรายถึงชีวติ ทีอ่ าการยังไม่คงที่ มีโรคกาเริบ นอกจาก แพทย์ประจาประเมินว่าฉีดได้ 9. คาถามเกีย่ วกับเพศหญิง หญิงที่มปี ระจาเดือนสามารถรบั วัคซีนได้ เนือ่ งจากการมีประจาเดือนไม่เป็นข้อห้ามในการรับ วัคซีนโควิด 19 กลุ่มหญิงต้ังครรภ์ สามารถรบั วัคซีนโควิด 19 ได้ทกุ ชนิดที่มใี นขณะน้ี เม่อื มีอายุครรภ์ มากกว่า 12 สปั ดาห์ เปน็ ต้นไป แต่ถ้าฉีดวัคซีนไปแล้วพบว่าตั้งครรภ์ ก็ไม่ต้องยุติการตั้งครรภ์ เม่ือพบว่าต้ังครรภ์ ภายหลังฉีดวัคซีน เพราะการศกึ ษาที่มบี ่งชีว้ ่า วัคซีนไม่เปน็ อันตรายต่อทารกในครรภ์ หรอื การตงั้ ครรภ์ ควรฉีดวัคซีนโควิด 19 คร้ังที่ 2 ได้ หลังอายุครรภ์ 12 สัปดาห์ข้นึ ไป หลังฉีดวคั ซีนโควิด 19 ไม่จาเป็นต้อง คมุ กาเนิด สามารถต้ังครรภ์ หลังฉีดวัคซีนโควิด 19 หญิงให้นมบุตร สามารถรับวคั ซีนโควิด 19 ได้ทุกชนิดที่มใี นขณะน้ี ไม่จาเปน็ ต้องงดนมแม่หลงั ฉีด วคั ซีน และอื่นๆ สามารถหาความรู้เพิ่มเตมิ ได้ที่ กรมควบคมุ โรค กระทรวงสาธารณสุข. คาถามทีพ่ บบ่อย.https://ddc.moph.go.th/vaccine-covid19/pages/คาถามทีพ่ บบ่อย โสภณ เมฆธน, 2564 จาก https://www.hfocus.org/content/2021/03/21258 กรมควบคมุ โรค กระทรวงสาธารรสุข. สอ่ื ความรู้. https://ddc.moph.go.th/viralpneumonia/info.php

19 กรมควบคมุ โรคให้คาแนะนาเกีย่ วกบั การเตรยี มตัวไปรับวคั ซีนและการปฏิบัติตนหลังได้รบั วัคซีน

20 ดว้ ยความปรารถนาดี จาก วทิ ยาลยั พยาบาลบรมราชชนนี ชลบรุ ี อาจารย์ อนสิ า อรัญคีรี ผู้รวบรวมและเรียบเรียง