Mahachanok

พระมหาชนก 1



คานา ห นั ง สื อ ฉ บั บ น้ี จั ด ท า ข้ึ น เ พ่ื อ น า เ ส น อความรู้เร่ืองพระมหาชนก ในรูปแบบของ E-Book เพ่ือให้เข้าถึงกลุ่มคนยุคใหม่มากขึ้น และเพื่อการศึกษาค้นคว้าท่ีสะดวก และ ว่องไวรวมถึง เพ่ือเป็นรายงานการค้นคว้าในวิชาพ ร ะ พุ ท ธ ศ า ส น า ไ ป พ ร้ อ ม ๆ กั บ วิ ช า วิ ท ย า ก า รคานวณอีกดว้ ย คณะผู้จัดทาหวังเป็นอย่างย่ิงว่าผู้อ่านหรือ ผู้สืบค้นจะได้ประโยชน์จากหนังสือฉบับนี้ไม่มากก็น้อย หากผิดพลาดประการใดขออภัยมา ณทนี่ ด้ี ว้ ย คณะผจู้ ดั ทา

สารบัญเรอื่ ง หน้าเร่ืองย่อ 1เนอื้ เร่อื ง 4สรุป 11ธรรมะจากเร่ืองพระมหาชนก 12ข้อคิด 13สมาชิก 14

เร่ืองยอ่ พระเจา้ มหาชนกกษัตรยิ แ์ หง่ กรงุ มิถลิ า มีพระราชโอรสสองพระองค์ พระนามว่า อริฏชนก และ โปลชนก เมอื่ สวรรคตแล้ว พระอริฏชนกได้ครองราชสมบัตแิ ละทรงต้งั พระโปลชนกเป็นอปุ ราชอมาตย์ผู้ใกล้ชิดได้กราบทลู ใสร่ า้ ยวา่ พระอปุ ราชโปลชนกคิดไมซ่ ่อื พระอรฏิ ชนกกห็ ลงเชอื่ สง่ั จองจาพระโปลชนก แต่พระโปลชนกตั้งจติ อธิษฐานและหลบหนีไปได้ ภายหลังไดร้ วบรวมพลมาพร้อมส่งสารขอเจรจาแต่อมาตยช์ ั่วรา้ ยแปลงสารเป็นขอท้ารบ ทาให้พระอริฏชนกแต่งทพั ออกรบกับพระโปลชนก ทงั้ สองพระองค์รคู้ วามจริงในระหว่างการรบ แตพ่ ระอริฏชนกส้ินพระชนม์ในทีร่ บ พระเทวีที่กาลงั ทรงครรภจ์ งึ ปลอมตวั หนอี อกนอกเมืองดว้ ยความชว่ ยเหลอื ของทา้ วสักกเทวราชจึงเสดจ็ หนีไปจนถงึ เมืองกาลจัมปากะได้พราหมณผ์ หู้ นึง่ อปุ การะไวใ้ นฐานะน้องสาว ตอ่ มามีพระประสตู ิกาล ต้ังพระนามพระโอรสตามพระอยั ยิกาว่า \"มหาชนก\" จวบจนกระทง่ั มหาชนกเตบิ ใหญ่ และไดท้ ราบความจริง กค็ ดิ จะไปค้าขายต้งั ตวั แลว้ จะไปเอาราชสมบัติคืน 1

จึงนาสมบตั ิกงึ่ หนึง่ ของพระมารดาไปขายแลกเปน็ สนิ ค้าออกเรอื ไปยังสุวรรณภูมิ ระหวา่ งทางในมหาสมุทร เรอื ตอ้ งพายลุ ่มลง ลกู เรือตายหมดยังแต่พระมหาชนกรอดผเู้ ดียว ทรงอดทนวา่ ยนา้ ในมหาสมุทรด้วยความเพียร 7 วัน 7 คนืจนไดพ้ บนางมณเี มขลาในทีส่ ุดนางมณเี มขลาได้อุ้มพระมหาชนกไปสง่ ยงั มถิ ิลานคร ฝ่ายมถิ ิลานคร พระโปลชนกได้สวรรคตเหลอื เพียงพระราชธิดานาม \"สีวลเี ทวี\" ก่อนสวรรคตทรงต้งั ปริศนาเร่ืองขุมทรัพย์ทงั้ สิบหกไว้สาหรับผู้จะขน้ึครองราชย์ต่อไป แตไ่ มม่ ีผ้ใู ดไขปรศิ นาได้ เหล่าอมาตยจ์ ึงได้ประชุมกนั แลว้ ปล่อยราชรถ ราชรถก็แลน่ ไปยังท่มี หาชนกบรรทมอยู่ เหลา่ อมาตย์จงึเชญิ เสด็จข้นึ ครองราชยแ์ ละอภเิ ษกกบั สวี ลีเทวีทรงไขปริศนาต่างๆ ได้ และทรงครองราชสมบัติโดยธรรม 2

3

พระมหาชนก เป็นเรื่องหน่งึ ในทศชาติชาดก อนั เป็นชาดก 10 ชาตสิ ุดทา้ ยก่อนทพี่ ระโพธสิ ัตว์จะมาประสูตเิ ปน็ เจา้ ชายสิทธัตถะและตรสัรเู้ ป็นพระสัมมาสมั พุทธเจ้า ชาดกเร่อื งน้ีเปน็ การบาเพญ็ ความเพยี รเปน็ บารมี พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั ทรงสนพระราชหฤทัย จึงทรงค้นเรอ่ื งพระมหาชนกในพระไตรปฎิ กและทรงแปลเปน็ภาษาองั กฤษตรงจากมหาชนกชาดก ต้ังแต่ตน้เรือ่ ง โดยทรงดัดแปลงเล็ก ๆ นอ้ ย ๆ เพ่อื ให้เขา้ ใจงา่ ยขนึ้ 4

พระเจ้ามหาชนกกษตั ริยแ์ ห่งกรุงมถิ ิลา มีพระราชโอรสสองพระองค์ พระนามว่า อริฏชนก และ โปลชนก เม่ือสวรรคตแล้วพระอรฏิ ชนกได้ครองราชสมบตั ิและทรงตัง้พระโปลชนกเปน็ อุปราช อมาตยผ์ ู้ใกลช้ ิดได้กราบทลู ใส่รา้ ยวา่ พระอุปราชโปลชนกคดิ ไม่ซอ่ื พระอรฏิ ชนกก็หลงเชอ่ื ส่งั จองจาพระโปลชนก แตพ่ ระโปลชนกตั้งจิตอธษิ ฐานและหลบหนไี ปได้ ภายหลงั ได้รวบรวมพลมาพรอ้ มส่งสารขอเจรจา 5

เสด็จหนีไปจนถึง เมอื งกาลจัมปากะ ได้พราหมณผ์ ู้หน่ึงอปุ การะไวใ้ นฐานะนอ้ งสาว ตอ่ มามพี ระประสูติกาล ต้ังพระนามพระโอรสตามพระอัยยิกาว่า \"มหาชนก\" จวบจนกระทง่ั มหาชนกเติบใหญ่ และไดท้ ราบความจริง ก็คิดจะไปค้าขายต้ังตวั แลว้ จะไปเอาราชสมบตั คิ นื จึงนาสมบตั กิ ่งึหน่ึงของพระมารดาไปขาย แลกเปน็ สนิ คา้ ออกเรอื ไปยงั สุวรรณภูมิ ระหวา่ งทางในมหาสมทุ ร เรือต้องพายุล่มลง ลกู เรอื ตายหมดยังแต่พระมหาชนกรอดผู้เดียว ทรงอดทนวา่ ยนา้ ในมหาสมทุ รดว้ ย 6

แตอ่ มาตยช์ ั่วรา้ ยแปลงสารเปน็ ขอท้ารบ ทาให้พระอรฏิ ชนกแตง่ ทพั ออกรบกับพระโปลชนก ทง้ั สองพระองค์รู้ความจริงในระหวา่ งการรบ แตพ่ ระอริฏชนกสนิ้ พระชนม์ในทร่ี บ พระเทวีทกี่ าลงั ทรงครรภ์จึงปลอมตัวหนอี อกนอกเมอื งด้วยความชว่ ยเหลือของท้าวสกั กเทวราช 7

นางมณเี มขลาในทส่ี ุดนางมณีเมขลาได้อุม้ พระมหาชนกไปสง่ ยงั มิถลิ านคร ฝ่ายมิถิลานคร พระโปลชนกไดส้ วรรคตเหลือเพยี งพระราชธิดานาม \"สวี ลีเทวี\" ก่อนสวรรคตทรงตั้งปรศิ นาเร่อื งขุมทรพั ย์ทงั้สิบหกไวส้ าหรับผูจ้ ะขน้ึ ครองราชย์ต่อไป แต่ไม่มีผู้ใดไขปรศิ นาได้ เหลา่ อมาตยจ์ งึ ได้ประชุมกนั แลว้ปลอ่ ยราชรถ ราชรถกแ็ ลน่ ไปยงั ที่มหาชนกบรรทมอยู่ 8

ครองราหชยล์แ่าอลมะอาตภยิเษ์จกงึ กเชับิญสเีวสลดเี ทจ็ ขวีึ้นทรงไขปรศิ นาต่างๆ ได้ และทรงครองราชยส์ มบัติโดยธรรม วนั หนึ่ง พระมหาชนก ทรงประทับบนคอช้างเพ่อื ทอดพระเนตรอุทยาน ใกล้ประตอู ุทยานมีมะมว่ ง 2 ตน้ ตน้ หนงึ่ มผี ลตน้ หน่งึ ไม่มผี ล ผลนัน้ มรี สหวานเหลอื เกินพระมหาชนกทรงเก็บมาเสวยผลหน่ึง แล้วเสดจ็ เข้าอุทยาน คนอืน่ ๆ ตงั้ แตพ่ ระอุปราชลงมาตา่ งก็แยง่ เกบ็ ผลมะม่วง จนมะมว่ งต้นนนั้ โค่นลง 9

พระมหาชนกทอดพระเนตรเหน็ ดงั นนั้ ก็เกดิ ความสงั เวชทคี่ นทงั้ หลายหวังแต่ประโยชนอ์ ยา่ งขาดปัญญาราลกึ ได้วา่ นางมณเี มขลาเคยสง่ั ใหพ้ ระองคต์ ง้ัมหาวิทยาลยั จงึ ไดป้ รกึ ษากบั พราหมณ์ ในทส่ี ดุ ได้ต้ังมหาวชิ ชาลัยปทู ะเลย์ขน้ึ โดยราลึกว่าขณะท่ีทรงว่ายน้าในมหาสมทุ รทง้ั 7 วัน 7 คนื มีเทพธิดาองค์หนง่ึ ชอื นางมณีเมขลาระหวา่ งทวี่ า่ ยไปเกาะสวนั นะภมู ิและได้ชท้ี างพระองคไ์ ปจนถงึ มถิ ิลานคร 10

สรุป พระศาสดาตรสั วา่ มิใชแ่ ตช่ าตนิ ี้เท่านน้ั ทต่ี ถาคตออกบวช แม้ในชาติก่อน ตถาคตกอ็ อกบวชเชน่ กนั แล้วสรปุ ชาดกว่า “ทา้ วสักกเทวราชในอดตี ชาตนิ ้นั ได้เกดิ มาเป็น พระอนุรุทธะในชาตนิ ี้ พราหมณ์ทิศาปราโมกขไ์ ด้มาเกิดเป็นพระมหากสั สปะ นางมณีเมขลาเทพธิดาผูร้ กั ษาสมุทรไดม้ าเกิดเปน็ อบุ ลวรรณภิกษุณี นารทะฤาษไี ด้เกดิ มาเป็นพระโมคคัลลานะ เด็กหญงิ ได้เกดิ มาเป็นนางเขมาภิกษณุ ี ช่างศรได้เกดิ มาเปน็พระอานนท์ ราชบริษัทที่ เหลอื ได้มาเป็นพทุ ธบริษัท สวี ลเี ทวไี ดเ้ กดิ มาเป็นพระนางพมิ พา ทฆี าวุได้เกิดเปน็ ราหลุ พระชนกพระชนนีได้มาเกิดเป็นมหาราชศากยสกลุ ส่วนพระมหาชนกนรินทรราช คอื เราพระสัมมาสมั พุทธเจา้ น่ีเอง” 11

ธรรมะจากเร่อื งพระมหาชนก ก า ร ต้ั ง สั ต ย า ธิ ษ ฐ า น ข อ ง พ ร ะ โ ป ล ช น กที่ ว่ า \" ถ้ า ข้ า พ เ จ้ า คิ ด ไ ม่ ซ่ื อ กั บ พ ร ะ เ ช ษ ฐ าจริง ขอให้เคร่ืองจองจาจงคงตรึงมือและเท้าของข้าพเจ้าไว้ แม้ประตูก็จงปิดสนิท แต่ถ้าข้าพเจ้ามิได้มีจติ คดิ ทรยศ ขอใหเ้ ครื่องจองจาจงหลุดจากมือและเท้าของข้าพเจ้า แม้ประตูก็จงเปิดออก\" คาว่า \"สัตยาธิษฐาน\" แยกได้สองคาดังน้ีคือ สัจจะ + อธิษฐาน หมายความว่า ให้ต้ั ง สั จ จ ะ ข้ึ น ม า ก่ อ น แ ล้ ว จึ ง อ ธิ ษ ฐ า นตามหลัง ดังเช่นท่ีพระโปลชนกต้ังสัจจะว่า \"ถ้าข้าพเจ้าคิดไม่ซ่ือกับพระเชษฐาจริง\" แล้วจึงอธิษฐานตามหลังว่า \"ขอให้เครื่องจองจาจงตรึงมือแ ละเ ท้า ของ ข้า พเจ้า แม้ป ระ ตูก็จ งปิดสนทิ \" ดังนเ้ี ป็นตน้ 12

นแขนึ้ลา้ กช้ว ่ือลวาคา่งงคทจวะักาเลมไมเจพไ่ นดยี ถร้ รางึ ชวสนัคมทวรบี่ ท๗ตั านิ แ้ี\"เนรแา่ คทง้ ตถาา้ยเไรปากไมลพ่ ายงทายะเาลมวา่ ยพนรัน้ ะกกาลเ็ กงั ิดปปีตีตวิ า่ ิโสมนเมสั อื่ ซพารบะซอา่ งนค์ทจรงึงอทนรงสุ เรปณลง่์ถองึ ุทคาวานมดเ้วพยียรหน่ายใน\"บกรุ จิุษขผอ้เู ปงต็นนบณั ฑิต ควรพยายามรา่ ไป ไมค่ วรเบ่อืตัวอยา่ จงงดูเราซงึ่ ได้ขึ้นสบู่ กและได้ครองราชสมบัตเิ ป็นทาสิง่ ทคีเ่ ปนน็ เปป็นระอโยันชมนาก์ เมื่อกาลังประสบทุกข์ จะไม่ตัง้ ใจ แตเ่ มอื่ ได้รบั ความสขุ จงึ ตั้งใจทาสิง่ ท่ีเป็นประโยชน์สนิ้ หวงั สว่า่วจนะบไมุคไ่ คดล้ปผรมู้ะสีปบญั สญขุ า ถึงแม้กาลงั ประสบทกุ ขก์ ไ็ ม่ความสาเพมาียรรถส้ทู ยนอ่ทมาหจะนปา้ รทะขี่สอบงคตวนามอสยา่าเงรสจ็ ุดแน่นอน เพราะว่าส่ิงทีม่ ิไดค้ ดิ ไวล้ ่วงหน้าอาจเกิดข้นึ ก็ได้ สิง่ ท่คี ดิ ไว้ลว่ งหนา้ อาจไมเ่ กดิ ขนึ้ ก็ได้ ทรัพยส์ มบตั ทิ ั้งหลายของบุรษุ หรือสตรี ไม่อาจสาเร็จ(เกดิ ขน้ึ )ได้เพียงแคค่ วามคดิ (แต่สาเรจ็ ลงได้ด้วยการลงมือกระทาเทา่ นั้น)\" 13

ขอ้ คดิ ที่ไดร้ ับ 1. ในยามวิกฤต ต้องคดิ พง่ึ ตนเอง เทวดาจะชว่ ยผู้ทช่ี ว่ ยตัวเองเท่านน้ั 2. ความเพยี รอันบรสิ ทุ ธิ์ หมายถงึต้องพยายามอยา่ งถงึ ทส่ี ุด เพอ่ื ท่ีจะก้าวผา่ นวิกฤต สร้างเศรษฐกิจจริงดว้ ยงานหรอื ความเพยี รอนั บริสุทธิ์ 3. สรา้ งเศรษฐกจิ ด้วยการอนรุ ักษ์และเพิ่มพุูนทรพั ยากร 4. โมหภูมแิ ละมหาวชิ ชาลยั หมายถึงมนุษย์จะสามารถปฏริ ูปการเรียนรขู้ องมนษุ ย์ต้องหลดุ พน้ จากอวชิ ชา เพ่ือก้าวไปส่กู ารพฒั นาอย่างแทจ้ ริง 14

สมาชิก ม.4/2ศิริพร กระจายศรี เลขท่ี 1ณัฏฐณชิ า เสรีวฒั น์ เลขท่ี 6ณฐั ภทั ร เอย่ี มงาม เลขที่ 7พุทธดิ า วชั ชิระนาวนิ เลขท่ี 10ศศภิ า เฟอ่ื งกาญจน์ เลขท่ี 11ธัญพชิ ชา เวชกร เลขท่ี 24ศศธิ ร วิงประวัติ เลขที่ 25ศิรินภา มาลา เลขท่ี 26ณัฏฐณชิ า ศรที อง เลขที่ 28นิชญานันท์ สุขจรสั วงศ์ เลขท่ี 37กฤติมา มเี งนิ ทอง เลขท่ี 43 15

20