ผู้หญิง กับ วิทย:ุ คล่ืนความถ่ีที่ตรงกัน ในสิ่งแวดลอ้ มดำ้ นกำรกระจำยเสียงซงึ่ ถูกเพศชำยครอบงำ โดย ค์สิ ตนิ สคูจ มำยำวนำน ผูห้ ญิงพยำยำมหำที่ทำงใหต้ วั เองอย่ำงเชอื่ งชำ้ แปลโดย นุชนรฏ เนต์ป์ะเส์ฐิ ศ์ ทว่ำกำรเป็ นผูฟ้ ังทีต่ ง้ั ใจมำแต่ตน้ ทำใหผ้ ูห้ ญิงมีบทบำทสำคญั เม่ือเดือนกันยายน 2019 เว็บไซต์ของ ตอ่ กำรสรำ้ งรปู รอยควำมเป็ นมำและเนือ้ หำของวทิ ยุ บริติชบรอดคาสติงคอร์ปอเรช่ัน (บีบีซี) ไดล้ งเรอื่ งราวของเซดิกา เชอไซเอาไว้ เซดิกา ผู้ ห ญิ ง มี บ ท บ า ท ส า คั ญ ท้ั ง ใ น ส ถ า น ะ จัดตั้งสถานีวิทยุเ รดิโอ โรชานี ( Radio ประวตั ศิ าสตรท์ ถ่ี กู ลมื ผจู้ ัดรายการและผฟู้ งั ตอ่ การสรา้ งพัฒนาการ Roshani) ขึ้นท่ีเมืองคุนดุซ ทางตอนเหนือ ท่ัวไปของงานวิทยุกระจายเสียง ประเภท ของอัฟกานิสถานต้ังแต่ปี 2008 ปัจจุบัน ปัจจุบนั มีข้อสรุปเพ่ิมมากข้ึนเร่ือย ๆ จากงาน แ ละ รู ปแ บบร าย ก าร ซึ่ ง เ ร า ฟัง จ น ชิ น สถ า นี ซึ่ ง ผู้ห ญิ ง เ ป็นผู้ดาเ นิ นก าร แ ละ ค้ น ค ว้ า ป ร ะ วั ติ ศ า ส ต ร์ ซึ่ ง ศึ ก ษ า หั ว ข้ อ น้ี ใ น ทุ ก วั น นี้ เ ช่ น ร า ย ก า ร ที่ น า เ ส น อ มุ่งส่งเสริมสิทธิสตรีแห่งน้ียังคงกระจายเสียง ง า น ศึ ก ษ า ค้ น ค ว้ า ที่ เ จ า ะ จ ง ส า ร ว จ บ ริ บ ท เป็นตอน ๆ และรายการสนทนา แรกเร่ิม ออกอากาศแม้จะถูกขู่ฆ่าและประสบปัญหา ในประเทศต่าง ๆ อาทิ อาร์เจนตินา จัดทาข้ึนมาเพ่ือให้ผู้หญิงฟังกัน หรือเช่น อ่ืน ๆ ที่เก่ียวโยงกับสงคราม รายการ อ อ ส เ ต ร เ ลีย เ ย อ ร ม นี ส วีเ ด น ตุร กี รายการวิทยุที่สหรัฐฯ ในช่วงทศวรรษ 1930 แนวสนทนาออกอากาศสดทางโทรศัพท์เปิด สหราชอาณาจักร และสหรัฐอเมริกา ได้จดจาร ซึ่งมุ่งเสนอขายสินค้าเป็นหลักน้ัน ผู้หญิงก็มี พื้ น ท่ี แ ล ะ เ ว ที ส า ธ า ร ณ ะ ท่ี ส า คั ญ ส า ห รั บ เรอ่ื งผหู้ ญิงและเพศหญิงกลับคืนไว้ในประวัติ บ ท บ า ท ส า คั ญ ใ น ส ถ า น ะ ผู้ บ ริ โ ภ ค สุ้ ม เ สี ย ง แ ล ะ ค ว า ม กั ง ว ล ใ จ ข อ ง ผู้ ห ญิ ง การออกอากาศวิทยุ งานศึกษาเหล่าน้ัน ซึ่งกลายเป็นกลุ่มเปา้ หมายของบริษัทโฆษณา เรดิโอโรชานีคือตัวอย่างท่ีแสดงความสัมพันธ์ เผยเรอื่ งราวเก่ากอ่ นของสตรีในงานกระจายเสียง และบรรดาผอู้ ุปถมั ภ์รายการ อั น แ น่ น แ ฟ้ น ร ะ ห ว่ า ง ผู้ ห ญิ ง กั บ วิ ท ยุ ท่ี ถู ก ม อ ง ข้ า ม ค ว า ม ส า คั ญ แ ล ะ มั ก รายการวิทยุภาคกลางวันถูกจัดให้มีลักษณะ ในปจั จบุ นั ได้อย่างชัดเจน “ถูกซุกซ่อนไว”้ ชีวติ และผลงานของพวกเธอ เป็น “รายการผู้หญิง” และไม่นานคลื่นวิทยุ ถูกหลงลืมหรือละเลย บันทึกพัฒนาการ สาคัญ ๆ ของผู้หญิงในการร่วม จัดทา นับต้ังแต่ทศวรรษ 1920 เมื่อวิทยุเข้าถึง รายการวิทยุ รวมถึงเปล่ียนแปลงนิยาม ก็เกลื่อนไปด้วยละครเบาสมองเนื่องจาก บ้านเรือนท่ัวไป สื่อวิทยุก็เปิดพื้นท่ีให้สังคม ข อ ง ค า ท่ี เ ป็ น ปั ญ ห า ถ ก เ ถี ย ง คื อ ทารายได้ดีมาก มิเชล ฮิลเมส อาจารย์ ได้ยินสุ้มเสียงของผู้หญิงทั้งทางตรงและ “ผลปร ะ โ ย ชน์ ข อ งผู้หญิง ” แ ละ เ น้ น ด้า น ส่ื อ แ ล ะ วั ฒ น ธร ร ม ศึ ก ษา ป ร ะ จ า ทางอ้อมในสรรพเสียงรอบตัวซ่ึงส่วนใหญ่ ข้อโต้แย้งในเรื่องเสียงของสตรีท้ังที่ได้และ มหาวิทยาลัยวิสคอนซิน-เมดิสันซึ่งเชี่ยวชาญ ผ้ชู ายครอบงาอยู่ วิทยุประสานเชื่อมโยงและ ไม่ได้ออกอากาศ ประวัติความเป็นมาเหล่านี้ เร่ืองการกระจายเสียงทางวิทยุในสหรัฐฯ ลบเลือนเส้นแบ่งระหว่างขอบเขตส่วนตัวกับ โดยรวมบ่งบอกถึงบทบาทของวิทยุในชีวิต เสนอความเห็นว่าเพียงเวลาไม่นานละคร สาธารณะ ซึ่งการทาเช่นน้ันส่ือสารกับผู้หญิง ของผู้หญิง ตลอดจนชี้ให้เห็นว่าสัมพันธภาพนี้ วิทยุช่วงกลางวันก็ส่ือความหมายในตัวว่า ท้ังในสถานะแม่บ้าน คนทางาน ผู้บริโภค มี ส่ ว น เ ก้ื อ กู ล ก ร ะ บ ว น ก า ร พั ฒ น า สู่ เปิดพื้นที่ให้แก่ผู้หญิง ปี 1997 มิเชลเขียนไว้ และพลเมอื ง แล้วการท่ีส่ือวิทยุเข้าถึงในบ้าน ประชาธิปไตยและความทันสมัยอย่างไรบ้าง ในหนังสือชื่อ Radio Voices: American ยังประจวบกับการท่ีผู้หญิงได้รับ สิทธิ์ Broadcasting (1922-1952) ว่า ละครวิทยุ ซึ่ง “แอบ ๆ อยู่ในช่วงเวลากลางวัน” นั้น ออกเสยี งเลือกตัง้ ในหลายประเทศด้วย นาเสนอและท้าทายประเด็นปัญหาตลอดจน บทบาทของผูห้ ญิงทางวิทยุ (ปี 2018): ความวิตกกังวลท่ีสตรีอเมริกันเผชิญในช่วง ทศวรรษ 1930 และ 1940 แนวโน้มทานองเดียวกันนี้พบได้ในรายการ ซึ่งใช้รูปแบบเหมือนกับนิตยสาร รายการ 37% Woman’s Hour ท่ีเริ่มออกอากาศทางวิทยุ บบี ซี ี ในปี 1946 นบั เป็นรายการแรกซ่ึงต้ังใจ 39% นักข่าว จัดใหผ้ ู้ฟงั สตรใี นสหราชอาณาจกั ร หัวขอ้ พน้ื ๆ ท่ีเสนอในรายการ อาทิ “การดูแลบ้าน” 23% แขกรับเชิญประเด็นการเมือง และ “การเล้ียงลูก” ไม่ช้าก็เปลี่ยนเป็น ปัญหายาก ๆ ที่ผู้หญิงประสบ เช่น เร่ือง 37% ผู้เ ช่ีย ว ช า ญ การเมืองและสถานภาพพลเมืองของสตรี ทีม่ า: Conseil supérieur นบั ต้งั แต่ช่วงแรก ๆ รายการน้ีก็ยังแตะหัวข้อ อ่อนไหวและต้องห้ามด้วย เช่น เร่ืองภาวะ de l’audiovisuel, 2019 หมดประจาเดือน และความสัมพันธ์ทางเพศ กบั คู่สมรส ฝรั่งเศส วารสารความรว่ มมอื กับตา่ งประเทศ กรกฎาคม-กันยายน 2563
จา้ นวนผู้หญิงท่ีทา้ งานในแวดวงวิทยุ: นบั ต้ังแต่ทศวรรษ 1920 ส่ือวทิ ยุเปิดพ้ืนที่ 51% ผู้หญิงในตา้ แหน่งสูง: ให้สังคมไดย้ ินเสียงของ ผ้หู ญิงทั้งทางตรงและ 36% ทางออ้ ม ทมี่ า: Ofcom 2019 สหราชอาณาจักร นักข่าวผู้บุกเบิก ต่ อ ม า ท า ง โ ค ลั ม เ บี ย บ ร อ ด แ ค ส ติ ง ซิ ส เ ต็ ม หลังสงครามแนวคิดท่ีว่าวิทยุ สามารถ (ปัจจุบันคือสถานีโทรทัศน์ CBS) จึงจ้างเธอ เข้ าถึ ง ผู้หญิง โ ดย รวมได้โ ดย ไม่ จ า กั ด นอกจากน้ีผู้หญิงยังมีส่วนร่วมคิดค้นรูปแบบ ทางาน และไม่ช้า เบตตีก็รายงานข่าว เขตประเทศก็ปักหลักม่ันคง ผู้หญิงเป็น รายการใหม่ ๆ เช่น สารคดีเชิงสังคม การรุกรานของนาซีในนอร์เวย์ ต่อมาเธอไป พลังขับเคลื่อนเบ้ืองหลังการจัดตั้งสมาคม ตัวอ ย่ า ง ก ร ณี นี้ ไ ด้แ ก่ โ อ ลี ฟ แ ชปลี ย์ ประจาการอยู่ที่กรีซ ทว่านักข่าว หญิง สตรีในวงการวิทยุนานานาชาติเม่ือปี 1951 (ปี 1910-1999) ผู้ผลิตและผู้จัดรายการวิทยุ ผบู้ ุกเบิกรายน้กี ถ็ กู สั่งให้ใช้เสียงผู้ชายเป็นคน (คือ International Association of ชาวบริติช เธอเริ่มทางานท่ีบีบีซี ในปี 1934 อ่านข่าวที่เธอเขียนรายงานออกอากาศ Women in Radio: IAWR ซึ่งเติมตัว T ผลิตรายการ Children’s Hour ให้ สมัยนั้นคนทั่วไปเห็นว่าเสียงผู้หญิงไม่เหมาะ ท่ีแทน Television เม่ือปี 1957) IAWRT เ ข ต ภ า คเ ห นื อ ข อ ง บีบี ซี โ ดย ปัก หลัก จะใชร้ ายงานขา่ วท่เี คร่งเครียดจรงิ จงั เธอเล่า ซึ่งยังคงดารงอยู่จวบจนปัจจุบันนั้นตั้งขึ้น ในเมอื งแมนเชสเตอร์ ภายหลังว่า “พวกเขาบอกว่าผู้หญิงไม่น่า เ พื่ อ ส่ ง เ ส ริ ม สั น ติ ภ า พ โ ด ย ใ ห้ ส ต รี ภาวะเศรษฐกิจตกต่าในช่วงทศวรรษ 1930 เช่ือถือหรือมีความรู้มากพอท่ีจะรายงาน นั ก จั ด ร า ย ก า ร ร ว ม ตั ว กั น เ พ่ื อ แ ล ก เ ป ล่ี ย น ท า ใ ห้ ห ล า ย พ้ื น ท่ี ข อ ง ส ห ร า ช อ า ณ า จั ก ร เรือ่ งคอขาดบาดตาย” ความคิดเห็นและข้อมูลต่าง ๆ ผู้ริเร่ิมจัดต้ัง ถลาเข้าสู่ภาวะยากจน สภาพน้ีเห็นได้ชัด สตรีอีกรายท่ีบุกเบิกทางในวงการวิทยุคือ สมาคมนี้คือวิลเลมิน (ลิเลียน) เฮนดริกา เป็นพิเศษในเมืองแมนเชสเตอร์และพื้นที่ ออเดรย์ รัสเซล (ปี 1906-1989) เธอเป็น โพสฮิวมัส ฟานเดอกูต (ปี 1897-1989) โดยรอบ โอลีฟใช้ประโยชน์อย่างมากจากรถ นักข่าวหญิงคนแรกของบีบี ซีที่ทาข่าว ซ่ึงเป็นนักจัดรายการวิทยุชาวดัชต์ที่เป็น บันทึกเสียงเคลื่อนท่ีซึ่งช่วยให้เธอตระเวนไป สง คร า ม โ ด ย เ สน อ ร าย ง านข่ าว แ ล ะ นักสิทธิสตรีและนักประวัติศาสตร์เศรษฐกิจ สัมภาษณ์ผู้คนตามบ้านเรือน ท้องถนน และ บทสัมภาษณ์ในระหว่างปี 1941 ถึง 1945 ดว้ ย ปจั จุบันองคก์ รนีเ้ ป็นเครอื ขา่ ยระดับโลก ท่ีทางานท่ัวแถบน้ันได้ รายการสาร คดี ออเดรย์เน้นเสนอประสบการณ์ของพลเรือน ท่ีมีสมาชิกจาก 54 ประเทศ ทางานโดยเน้น ของเธอถือเป็นงานบุกเบิกทั้งด้านเทคนิค ในช่วงสงคราม เช่น ผลกระทบของการท่ี ประเด็นความเสมอภาคทาง เพศและ และประเด็นที่นาเสนอ เจ้าตัวกล่าวภายหลัง ฝ่ายเยอรมันระดมยิงระยะไกลข้ามช่องแคบ ส นั บ ส นุ น บ ท บ า ท ส ต รี ใ น ง า น ด้ า น ส่ื อ แ ล ะ ว่ า เ ธ อ ต้ั ง เ ป้ า ใ ห้ ร า ย ก า ร ไ ด้ น า เ ส น อ โดเวอรแ์ ละเมืองโฟล์กสโตน และการทาลาย การสือ่ สาร “เสยี งจากประชาชนตัวจริง” จรวด V-2 แต่ถึงอย่างไรความเป็นผู้หญิง ไม่นานก่อนสงครามโลกคร้ังที่สองปะทุข้ึน ก็ขัดขวางไม่ใหเ้ ธอได้รายงานข่าวจากแนวรบ สิทธิสตรีกับวิทยุ โอลีฟผลิตรายการชื่อ Miner’s Wives โดยตรงซ่ึงสงวนไว้สาหรับนักข่าวเพศชาย ซึ่งสารวจวิถีชีวิตในหมู่บ้านคนงานเหมือง เท่านั้น แม้ต้องเผชิญอุปสรรคดังกล่าวก็ถือ วิ วั ฒ น า ก า ร ข อ ง ร า ย ก า ร วิ ท ยุ ท่ี ผู้ ห ญิ ง จั ด สองแห่ง แห่งหน่ึงท่ีมณฑลเดอแรมในภาค ได้ว่าทั้งเบตตีและออเดรย์คือสุ้มเสียงสาคัญ มักสัมพันธ์แนบแน่นกับขบวนการสิทธิสตรี ตะวันออกเฉียงเหนือของอังกฤษ กับอีกแห่ง อันทา้ ทายพ้นื ทซ่ี ่งึ ผู้ชายผูกขาดครอบงา เช่น ช่วงปลายทศวรรษ 1940 และ 1950 ใกล้เมืองเบตูนของฝร่ังเศส ต่อมารายการน้ี ช่วงสงครามโลกคร้ังท่ีสองนั้น รายการวิทยุ รายการ Woman’s Hour ก็เช่ือมโยงกับ ได้รับการแปลและออกอากาศซ้าทางสถานี ของผู้หญิงมีบทบาทสาคัญต่อการปลุกขวัญ กลุ่มสตรีหลายกลุ่มในสหราชอาณาจักร วิทยุบีบีซีภาคภาษาฝรั่งเศสระหว่างสงคราม และกาลังใจในแนวหลัง อีกทั้งยังใช้เป็นสื่อ สมัยแรก ๆ ท่ีก่อตั้ง IAWRT ก็โยงใยกับ ดงั กล่าว โฆษณาชวนเช่ือในต่างแดนด้วย เช่น กรณี ขบวนการสตรีสากลเช่นกัน โดย ผ่าน นกั ขา่ วสงครามคนแรก ๆ ท่ีเป็นสตรีก็เกิดขึ้น ท่ีสหรัฐฯ ต้ังใจผลิตรายการวิทยุชวนเช่ือ ทางสภาสตรีสากล (International Council ในช่วงสงครามโลกคร้ังท่ีสองเช่นกัน เดิมที โดยเน้นกลุ่มผู้ฟังเป้าหมายในละตินอเมริกา of Women: ICW) เบตตี แวสัน (ปี 1912-2001) นักข่าววิทยุ ซึ่งมียางและน้ามันดิบเป็นทรัพยากรสาคัญ ชาวอเมริกันเดินทางไปยุโรปเพื่อทางานกับ ต่อยุทธปัจจัยของสหรัฐฯ เพ่ือผูก ไมตรี กรณีตวั อย่างแรก ๆ ดังกล่าวน้ีอาจไม่ได้ระบุ สานักข่าวทรานส์เรดิโอ ซ่ึงผลิตข่าวป้อน กับประชาชนในแถบน้ันพร้อมท้ัง ต้าน ว่าพวกตนเป็น “นักสิทธิสตรี” แม้จะเห็นชัด สถานีวิทยุต่าง ๆ ในปี 1938 เธออยู่ที่ ก า ร โ ฆ ษ ณ า ช ว น เ ชื่ อ ข อ ง ฝ่ า ย น า ซี ท่ี นั่ น หลายด้านว่าเป็นเช่นน้ันก็ตาม วันวิทยุสากล กรุงปรากตอนที่พวกนาซีบุกเข้าล้มรัฐบาล ผลวิจัยบ่งชี้ว่ารายการดังกล่าวเจาะจงเน้น ปี 2014 ระลึกถึงบทบาทสตรีในงานวิทยุ เธอจงึ รายงานเหตกุ ารณต์ ่าง ๆ จากทน่ี ั่น ผู้หญิงละตินอเมริกันเป็นกลุ่มผู้ฟังเป้าหมาย รวมท้ังส่งเสริมพลังความสามารถของสตรี เ พ ร า ะ เ ข้ า ใ จ ดี ว่ า พ ว ก เ ธ อ คื อ ศู น ย์ ก ล า ง แต่ก็ต้ังข้อสังเกตไว้ด้วยว่าความเสมอภาค ค่านิยมของครอบครวั ท า ง เ พ ศ ยั ง ค ง เ ป็ น ปั ญ ห า อุ ป ส ร ร ค ในอตุ สาหกรรมสอ่ื 47 วารสารความรว่ มมือกบั ต่างประเทศ กรกฎาคม-กนั ยายน 2563
ผ้หู ญงิ มีบทบาทสาคัญทง้ั ในสถานะผู้จัดรายการ และผู้ฟงั ตอ่ การสร้างพัฒนาการท่ัวไปของวิทยุ และการกระจายเสียง ทว่ากิจกรรมทางวิทยุซ่ึงเห็นชัดว่าเน้นประเด็น จา้ นวนผู้หญิงในห้องข่าว: สิทธิสตรีก็มีหลายตัวอย่าง ราดิโอราเคล (radiOrakel) ของนอร์เวย์ซึ่งประกาศตัวว่าเป็น 34.3% สถานวี ทิ ยุด้านสิทธิสตรีแห่งแรกของโลก ต้ังข้ึน ท่ีกรุงออสโลเม่ือเดือนตุลาคม 1982 ทุกวันน้ี ทมี่ า: RTDNA/Hofstra University สหรัฐอเมริกา ยั ง ค ง รั บ ฟั ง ไ ด้ ท า ง ค ล่ื น เ อ ฟ เ อ็ ม แ ล ะ ผ่านสัญญาณอินเทอร์เน็ต ภารกิจของสถานี Newsroom Survey 2018 แห่งนี้คือมุ่งฝึกฝนสตรีในด้านต่าง ๆ รวมถึง การทาข่าววิทยุและโสตวิศวกรรม ตลอดจน ยเู นสโกกับวทิ ยุ: ประวตั ศิ าสตรย์ าวนาน ส นั บ ส นุ น บ ท บ า ท ผู้ ห ญิ ง อ ย่ า ง แ ข็ ง ขั น ทั้งในสถานะผู้สัมภาษณ์และผู้ให้สัมภาษณ์ ยูเนสโกอภิปรายถึงบทบาทของวิทยุไว้ต้ังแต่เนิ่น ๆ แล้วในที่ประชุมสมัชชาสมัยสามัญ นอกจากน้ี ยังกาหนดเงื่อนไขด้วยว่าต้อง ครั้งแรกเมื่อปี 1946 จูเลียน ฮักซลีย์ ผู้อานวยการใหญ่คนแรกกล่าวบรรยายว่าวิทยุเป็น ให้ผู้หญิงแต่งหรือเล่นเพลงที่ใช้ออกอากาศ “สื่อซ่ึงอาจกระโจนข้ามพรมแดนประเทศได้ในทางท่ีส่ือรูปธรรมอื่นใดไม่มีทางทาได้เลย ” อย่างนอ้ ยครงึ่ หนง่ึ ข้อนี้ทาให้วิทยุเป็นเครื่องมือส่งเสริมสันติภาพและความเข้าใจซึ่งกันและกันในหมู่ ประชาชน สถานีวิทยุชุมชนก็เปิดพื้นท่ีสาคัญเพ่ือหนุนพลัง ไดอ้ ยา่ งสมบรู ณ์แบบ ความสามารถของสตรีเช่นกัน วิทยุชุมชน นอกจากน้ีวิทยุซึ่งน้าหนักเบา พกพาง่าย และรับฟังได้โดยไม่ต้องใช้ไฟฟ้า ยังมีบทบาทสาคัญ มักเรียกกันว่าเป็นรูปแบบ “ที่สาม” ของวิทยุ ในช่วงควันหลงหลังการสู้รบและภัยธรรมชาติ อันท่ีจริงยูเนสโกได้ดาเนินการสนับสนุนสื่อ เน่อื งเพราะเป็นทางเลอื กนอกเหนอื จากรายการ ซึ่งใช้ในท้องถิ่นได้ดีเลิศน้ีมากว่า 70 ปีแล้ว เพราะเป็นส่ือท่ีมีสมรรถภาพเช่ือมโยงสื่อสาร ของรัฐและรายการเชิงพานิชย์ โดยท่ัวไปวิทยุ กับผู้คนจานวนมาก เข้าถึงประชากรที่ด้อยโอกาส และครอบคลุมพ้ืนท่ีห่างไกล พร้อมทั้ง ชุ ม ช น จ ะ ไ ม่ มุ่ ง ท า ก า ไ ร แ ต่ ด า เ นิ น ก า ร ส่งเสริมเสรีภาพการแสดงออกและรบั รู้ข้อมูลในเวลาเดยี วกัน โดยอาสาสมัครและต้ังใจรับใช้ชุมชนท้องถิ่น ยูเนสโกมีประวัติยาวนานในด้านสนับสนุนสถานีวิทยุชุมชน และพยายามใช้เทคโนโลยี ซ่ึงสื่อกระแสหลักมักมองข้าม ดังข้อสังเกต สารสนเทศและการสื่อสาร (ไอซีที) ช่วยส่งเสริมให้วิทยุท้องถ่ินเข้มแข็ง โดยอาศัยเงินอุดหนุน ของคาโรไลน์ มิตเชล รองศาสตราจารย์ จากสวีเดนสนับสนุนสถานีวิทยุท้องถิ่น 59 แห่งใน 10 ประเทศแอฟริกัน (บุรุนดี สาธารณรัฐ ด้านวิทยุและการมีส่วนร่วมที่มหาวิทยาลัย ประชาธิปไตยคองโก เคนยา เลโซโท นามิเบีย รวันดา แอฟริกาใต้ แทนซาเนีย ยูกันดา และ ซนั เดอร์แลนด์ในสหราชอาณาจักร ผู้ร่วมก่อต้ัง แซมเบีย) ระหว่างปี 2012 ถึง 2018 โครงการระยะยาวน้ีมีวัตถุประสงค์มุ่งปรับปรุงคุณภาพ เฟมเอฟเอ็ม (Fem FM) สถานีวิทยุเพื่อสตรี รายการ เสริมสร้างทักษะให้แก่นักข่าวและเจ้าหน้าท่ีเทคนิค จัดอบรมการใช้ไอซีที และ แห่ ง แ ร ก ข อ ง สห ร าชอ าณ าจั ก ร ที่ ตั้ง ข้ึ น ช่วยปรบั ปรุงการขยายพ้นื ทีร่ บั ฟงั โดยอาศยั เครือขา่ ยผสู้ ื่อขา่ วท้องถนิ่ ในปี 1992 ซึ่งกล่าวไว้ว่าวิทยุชุมชนเสนอ ในอัฟกานิสถาน ยูเนสโกช่วยซ่อมแซมปรับปรุงอุปกรณ์ของเครือข่ายวิทยุ โทรทัศน์ “พ้ืนท่ีให้ผู้หญิงได้แสดงออก มีส่วนร่วม และ เพื่อการศึกษา (ERTV) และช่วยผลิตรายการต่าง ๆ โดยเริ่มต้นเมื่อปี 2007 ระยะหลัง ตอ่ ต้านขดั ขนื ” ทางสานักงานยูเนสโกในกรุงเบรุตก็จัดฝึกอบรมการตัดต่อและจัดรายการให้แก่ เยาวชน การตีความบทบาทของผู้หญิงที่จัด และ ผู้อพยพชาวซีเรียในเลบานอน โดยเป็นส่วนหน่ึงของโครงการ “ส่งเสริมสภาพแวดล้อม ฟังรายการเสียใหม่เช่นนี้เผยแง่มุม ใหม่ ทเ่ี อื้ออานวยต่อเสรภี าพการแสดงออก: งานปฏิบัตกิ ารสากลซ่งึ เน้นภูมิภาคอาหรับเป็นพิเศษ” ข อ ง ป ร ะ วั ติ ศา ส ต ร์ ส่ื อ วิ ทยุ ห า ก ไ ม่ นั บ ดว้ ยทนุ สนับสนุนจากฟินแลนด์และสวเี ดน ความแตกต่างชัด ๆ ระหว่างสถานีวิทยุเรดิโอ โรชานีท่ีอัฟกานิสถานในปี 2019 ละครวิทยุ เป็นตอน ๆ ท่ีสหรัฐฯ ในทศวรรษ 1930 หรือ สถานีวิทยุราดิโอราเคลที่นอร์เวย์ในปัจจุบัน ตัวอย่างเหล่าน้ีย่อมบ่งบอกชัดเจนว่าสื่อวิทยุ คื อ เ ว ที ร อ ง รั บ เ สี ย ง ข อ ง ผู้ ห ญิ ง อ ย่ า ง มี พ ลั ง มาตง้ั แต่ตน้ แล้ว คริสติน สกูจ เป็นอาจารย์อาวุโสผู้สอนวิชา ประวัติศาสตร์สื่อที่มหาวิทยาลัยบอร์นหมัธ ในสหราชอาณาจักร เธอร่วมก่อตั้งเครือข่าย วิทยุผู้หญิงในยุโรป (Women’s Radio in Europe Network: WREN) งานวิจัยของเธอ มุ่งเน้นเรื่องประวัติศาสตร์วิทยุและสื่อ รวมท้ัง ประวตั ศิ าสตร์ของรายการวิทยุผู้หญิงและสตรี นกั จดั รายการ วารสารความรว่ มมอื กบั ตา่ งประเทศ กรกฎาคม-กนั ยายน 2563
มาร์ก ทัลลี ผเู้ ป็นตำนำนสือ่ วิทยุ ของอินเดีย เสียงของมำรก์ ทลั ลี เป็ นหนึ่งในกระแส เสียงทำงวิทยุของอินเดยี ทผี่ ูค้ นไวว้ ำงใจ และจดจำไดม้ ำกที่สุดมำยำวนำนกว่ำ ทศวรรษ ผสู ้ อื่ ขำ่ วของสำนักข่ำวบบี ซี ี จำกส หรำช อ ำ ณำ จัก รค น นี้ไ ดเ้ ป็ น ผู ้น ำ เ ส น อ ข่ ำ ว ที่ มี ค ว ำ ม ส ำ คั ญ อย่ำงยงิ่ ยวดทุกขำ่ วซงึ่ เป็ นองคป์ ระกอบ ของประวตั ศิ ำสตรห์ นำ้ ใหม่ของประเทศ จ น ถึ ง ก ล ำ ง ท ศ ว ร ร ษ เ ข ำ คื อ ประจกั ษพ์ ยำนที่ยังมีชวี ิตของยุคสมัย ทวี่ ทิ ยุคอื สอื่ กระแสหลกั ทสี่ ำมำรถเขำ้ ถงึ ประชำชนหมู่มำก ขณะที่กำรสื่อสำร ผ่ ำ นโ ท ร ศัพ ท ์ยังไ ม่ มี ค ว ำ ม เ ส ถี ย ร ทำงดำ้ นสญั ญำณ กำรจดั ทำรำยกำร วิทยุจะตอ้ งบันทึกลงบนแถบแม่เหล็ก ซึ่ ง ห ลั ง จ ำ ก นั้ น จ ะ ต ้อ ง น ำ ไ ป ส่ ง ยงั สำนักงำนบรรณำธกิ ำรอกี ต่อหนึ่ง โดย เซาสั เตย ฟรซสิ ผูส้ อื่ ข่รวชรวฝ์่ั เศส ป์ะจรก์ุ นิวเดล แปลโดย พศิ วรส ปทุมุตต์ ์ ั ี ธันวาคม 1992: มัสยิดบาบรีในอโยธยา ซึง่ สร้างขึ้นในศตวรรษที่ 16 เพิ่งถูกทาลายลง โดยกลมุ่ คนหัวรุนแรงชาวฮินดู ผู้อ้างว่ามัสยิด แห่งนี้สร้างขึ้นบนสถานที่ท่ีเคยเป็นวัดเก่าแก่ ของชาวฮินดูมาก่อน ผู้ถืออาวุธนับพัน ๆ คน ลุกฮือลงไปบนถนนสายต่าง ๆ ในหมู่บ้าน แห่งน้ีซ่ึงอยู่ในรัฐอุตตรประเทศของอินเดีย เพ่ือทาร้ายบรรดาผู้ส่ือข่าวซ่ึงกาลังทาหน้าท่ี นาเสนอเหตุการณค์ รง้ั สาคญั ในประวัติศาสตร์ ของประเทศ ขณะเข้าทาลายภาพถ่ายของสื่อ และกล้องทีวี พวกเขามองหาเป้าหมาย ผู้ สื่ อ ข่ า ว ต่ า ง ป ร ะ เ ท ศ ค น ห น่ึ ง เ ป็ น พิ เ ศ ษ ฝูงชนพากันตะโกนเรียกชื่อของเขา – มาร์ก ทัลลี! หัวหน้าสานักข่าวบีบีซีประจา อินเดียและเอเชียใต้ชาวบริติชผู้น้ีรอดพ้น จ า ก ก า ร ถู ก ท า ร้ า ย ม า ไ ด้ แ บ บ เ ส้ น ย า แ ด ง ผ่าแปด เขาซ่อนตัวอยู่ในวัดเล็ก ๆ แห่งหน่ึง จนกระทั่งเพ่ือนชาวอินเดีย 3 คนมาช่วย จ น เ ข า ป ล อ ด ภั ย ภ า ย ห ลั ง ก า ร ช่ ว ย เ ห ลื อ จากเจ้าหนา้ ที่ทอ้ งถิ่นคนหน่ึง มาร์ก ทลั ลี ทกี่ ารชุมนุม ทางการเมอื งในนิวเดลี เมอื่ ปี 49 วารสารความรว่ มมอื กบั ต่างประเทศ กรกฎาคม-กันยายน 2563
แม้กระทัง่ ทกุ วันน้ี ชาวอนิ เดยี ทวั่ ประเทศ ก็ยังคงจาไดว้ า่ พวกเขาไดย้ ินข่าว การลอบสังหารนางอนิ ทิรา คานธี เปน็ ครั้งแรกจากคลื่นวทิ ยุบีบีซี มากกว่า 30 ปี ที่ผู้สื่อข่าววิทยุ (และโทรทัศน์ “ผมเป็นหนึ่งในกลุ่มผู้สื่อข่าวชุดแรกท่ีได้รับ ในบางคร้ังคราว) ผู้น้ีต้องแบกความรับผิดชอบ อนุญาตให้เข้าประเทศบังกลาเทศได้ในตอนน้ัน ที่หนักอ้ึงในการเป็นหน่ึงในกระแสเสียงที่มีคน น่ีคือเหตุการณ์สาคัญที่สุดในอาชีพของผม รับฟังมากที่สุดในประเทศที่มีประชากรกว่า ซึง่ ทาให้ผมมชี อื่ เสยี งขนึ้ มา” พันล้านคน เขาผ่านการถูกข่มขู่ ทาร้ายร่างกาย แม้ว่ามาร์กจะต้องเดินทางไปพร้อมกับกองทัพ และแมก้ ระทง่ั ถูกขับไลอ่ อกจากอินเดยี แต่เขาก็ ซ่ึง ทาให้ผู้คนบางส่วนที่ เ ขาพบเ จ อรู้ สึก หวนกลับมาทุกครั้ง ในท่ีสุดเขาก็ถือเอานิวเดลี หวาดกลวั แตผ่ ู้สื่อขา่ วช้ันยอดคนน้ีก็ยังสามารถ เป็นบา้ นของเขา และไมเ่ คยจากไปอีกเลย สังเกตขอบเขตวิกฤตการณ์ด้านมนุษยธรรม จากสงครามในคร้ังนี้ได้ เขารายงานข่าว ในช่วงทศวรรษ 1970-1980 ผู้ส่ือข่าววิทยุ อาจพดู ได้วา่ อินเดียก็เป็นมาตุภูมิของเขาเช่นกัน ส่วนใหญ่ไปยังสานักงานผ่านทางโทรศัพท์ นานาชาติในอินเดียต้องเผชิญกับปัญหาท้าทาย เ น่ื อ ง เ พ ร า ะ ม า ร์ ก ถื อ ก า เ นิ ด ที่ เ มื อ ง กั ล กั ต ต า มาร์กอธิบายว่า “เราไม่มีหนทางที่จะส่งเทป ทางเทคนิคมากมาย การจะบันทึกเสียงรายงาน เม่ือปี 1935 ในครอบครัวชาวบริติชที่ม่ังคั่ง ไ ป ยั ง อ อ ฟ ฟิ ศ ไ ด้ ทั น เ ว ล า เ พ ร า ะ ผ ม ต้ อ ง หิ้ ว ขา่ วแตล่ ะครั้ง สานักข่าวที่นิวเดลีจะต้องจองคิว ผู้เข้าไปต้ังรกรากอยู่ที่น่ัน พ่อดารงตาแหน่ง มันก ลับไปที่ ล อ นดอ นเ อ ง ส่วนใหญ่ ผ ม โทรศัพท์ออกนอกประเทศไว้ล่วงหน้า หรือไม่ ผู้ อ า น ว ย ก า ร บ ริ ษั ท ร ถ ไ ฟ แ ล ะ เ ป็ น หุ้ น ส่ ว น จึงอัดเสียงเล่าข่าวโดยใช้เคร่ืองอัดเสียงย่ีห้อ ก็ต้องใช้บริการจากสถานีวิทยุของรัฐ นั่นคือ ในบริษัทโฮลด้ิงซ่ึงเป็นเจ้าของธนาคารหน่ึงแห่ง อูเฮอร์ ในช่วงน้ันเราทางานร่วมกับพวก สถานีออลอินเดียเรดิโอ (AIR) ซึ่งสายโทรศัพท์ บริษัทประกันภัยอีกหนึ่ง รวมทั้งไร่ชา ภายหลัง ผู้จัดการสตูดิโอและวิศวกรด้านเสียง ซ่ึงทางาน มีความเสถียรมากกว่า หากออกไปนอกเมือง สงครามโลกครั้งที่ 2 พ่อแม่ส่งมาร์กไปอยู่ ราวกับเป็นนักมายากล” หลวงภารกิจจะย่ิงมีปัญหาท้าทายอกี หลายเท่า โรงเรียนประจาที่สหราชอาณาจักร ต่อมา เ ข า เ ลื อ ก เ รี ย น ห ลั ก สู ต ร ศ า ส น ศ า ส ต ร์ เหนือตู้ลิ้นชักในอพาร์ทเมนต์ของเขา แขวนรูป ในการประชุมสุดยอดปี 1972 ท่ีเมืองสิมลา ท่ีมหาวิทยาลัยเคมบริดจ์และวิทยาลัยสอน ขาวดาขนาดใหญ่ซ่ึงถ่ายภายหลังสงคราม ซ่ึงตั้งอยู่บนภูเขาสูงทางตอนเหนือของอินเดีย ศาสนาตามลาดับ ประกาศอิสรภาพยุติลงได้ไม่กี่เดือน แสดงภาพ ท่ีเป็นสถานท่ีเซ็นสัญญายุติสงครามปี 1971 ม า ร์ ก ใ น วั ย ห นุ่ ม กั บ ชี ค มุ จิ บู ร์ ร า ห์ มั น ระหว่างอินเดียกับปากีสถาน มาร์กเล่าว่า “ตอนนั้น ผมคิดว่าผมอาจถูกลิขิตมาให้เป็น ปร ะ ธา น าธิ บ ดีค น แ ร ก ข อ ง บั ง ก ล าเ ท ศซึ่ ง ใ ช้ “โทรศัพท์ใช้การไม่ได้ เราเลยต้องส่งโทรเลข นักบวช แต่ผมก็เรียนที่น่ันได้เพียงแค่ 2 เทอม การปกครองในรูปแบบใหม่ ไปท่ีลอนดอน แล้วให้อ่านออกอากาศที่น่ัน” เท่านั้น” มาร์กวัย 84 ในปัจจุบันหวนคานึงถึง ส่ ว น เ ท ป ร า ย ง า น ข่ า ว ต า ม ป ก ติ ต้ อ ง ส่ ง ไ ป ความหลังระหว่างการให้วารสารยูเนสโกคูริเย นับจากผลงานช้ินนั้นเป็นต้นมา อาชีพของเขาก็ ทางเครอ่ื งบินทกุ ครัง้ สัมภาษณท์ ่อี พาร์ทเมนต์ของเขาในเขตเมืองเก่า ก้าวหน้าอย่างต่อเน่ือง ในปี 1971 ได้รับแต่งต้ัง นิซามุดดินของนิวเดลี “ช่วงนั้นผมเป็นเด็กหนุ่ม ให้เป็นผู้ส่ือข่าวบีบีซีประจากรุงนิวเดลี และ “เสียงบอกความจริง” ท่ี ช อ บ ต่ อ ต้ า น แ ล ะ ไ ม่ ช อ บ ก ฎ ร ะ เ บี ย บ อีก 2-3 ปีต่อมา ก็ได้เป็นหัวหน้าสานักงานดูแล ในวิทยาลัยสอนศาสนาเอาเสียเลย แถมผม ภู มิภ าค เ อ เ ชีย ใต้ ซ่ึ ง คร อ บ คลุม อิ น เ ดี ย มาธุ เชน บรรณาธิการวารสารวรรณกรรมและ ยังเป็นนักดื่มเบียร์ตัวยงอีกด้วย” มาร์กยอมรับ บังกลาเทศ และศรีลังกา เขาอยู่ในตาแหน่งนี้ วัฒนธรรม The Indian Quarterly เล่าว่า พรอ้ มรอยยม้ิ แหย ๆ ถึง 20 ปี จนกระท่ังเกษียณอายุในปี 1994 ในสมัยท่ีสถานีวิทยุหลักของประเทศคือ AIR น้าเสียงที่โดดเด่นของเขา ซึ่งถือว่า เป็น อยู่ในการควบคุมของรัฐ สถานีวิทยุบีบีซีถือ ห ว น คื น สู่ อิ น เ ดี ย เ สี ย ง ข อ ง บี บี ซี เ ป็ น เ สี ย ง ท่ี ช า ว อิ น เ ดี ย เป็นตัวแทนของ “เสียงบอกความจริง” วิทยุ หลายตอ่ หลายรุ่นจดจาได้ดี และให้ความนับถอื คลื่นบริติชน้ีมีระบบส่งต่อการถ่ายถอดมากกว่า อาชีพของมาร์กในสถานะผู้ส่ือข่าวส่งเขากลับสู่ จึ ง ส า มา ร ถ เ ข้ า ถึ ง บ ร ร ดา ห มู่ บ้า น ที่ เ ล็ ก ท่ี สุ ด บ้านเกิดอีกครั้ง ในปี 1965 สานักข่าวบีบีซี ของอินเดียได้ ในเวลาไม่นาน มาร์กก็กลายเป็น ที่นิวเดลีจ้างงานเขาในตาแหน่งผู้บริหาร ในช่วงเวลาน้ัน นักข่าวใจแกร่งกล้าผู้น้ีได้ลงไป คนดังที่ผู้คนท่ัวท้ังอณุภูมิภาคนี้จดจาน้าเสียงได้ ทว่าภายในเวลาไม่นาน เขากลับลง เอย ทาข่าวการจลาจลและการเลือกตั้งบ่อยคร้ัง และให้ความนับถือ มาธุซ่ึงรู้จักมาร์กดีกล่าวว่า อยู่เบื้องหลังไมโครโฟน “งานออกอากาศ อีกท้ังได้ทาข่าวในหัวข้อท่ีหลากหลาย อาทิ “ผู้ฟังของมาร์กนับถือยกย่องเขาเหลือเกิน ชิ้นแรกของผมคือ รายงานการแข่งรถโบราณ การคอร์รัปชันทางการเมือง แรงงานที่ผูกมัด เพราะ เข านาเสนออ ย่ าง เป็นกลา ง แ ละ ทางไกล ผมจาได้ว่าพวกเขามีการหยุดพัก อย่างไร้ความชอบธรรม และลัทธิซูฟีอันเร้นลับ มีความมั่นคง” เธอจาการเสนอข่าวอย่าง เพ่อื จัดปกิ นกิ กนั ด้วย ผมได้อัดเสียงมหาราชาไว้ ในช่วงต้นทศวรรษ 1990 มาร์กได้ทาข่าว มีอัตลักษณ์ของเขาได้ “มาร์กมีน้าเสียงแบบ พระองค์ตรัสว่า ‘คุณหยุดพักก่อน แล้วมาดื่ม อย่างรอบด้านในยุคที่อินเดียปรับเปลี่ยน พวกผู้ดี ชนชั้นสูงที่มีการศึกษา ซ่ึง ตอนน้ี แชมเปญสักแกว้ หนงึ่ ’” ป ร ะ เ ท ศ ใ ห้ ทั น ส มั ย ซึ่ ง ค ร อ บ ค ลุ ม อาจจะดูเชยไปหน่อย เพราะทุกวันน้ีวัยรุ่นนิยม การเปล่ียนแปลงทางสังคมต่าง ๆ ที่เป็นผล พดู กนั เรว็ ๆ” มาร์กกลับไปยังลอนดอนในปี 1969 เพื่อรับ ตามมาอย่างหลีกเล่ียงไม่ได้ รายงานส่วนน้ี ตาแหน่งหัวหน้าส่วนกระจายเสียงภาษาฮินดี ปรากฏอยู่ในหนังสือเรื่อง “อินเดียในภาพ จ า ก นั้ น ก็ ย้ า ย ไ ป ดู แ ล ส่ ว น เ อ เ ชี ย ต ะ วั น ต ก เคลื่อนไหวแบบช้า ๆ” (India in Slow Motion) ซ่ึง ทาใ ห้ เข า มีโอ ก าสเ ดินทางไปทา ข่ าว ท่ีตีพิมพ์ในปี 2002 โดยมีจิลเลียน ไรท์ เ รื่ อ ง ส ง ค ร า ม ก า ร ป ร ะ ก า ศ อิ ส ร ภ า พ นักเขียนจากสหราชอาณาจักรซึ่งเป็นคู่ชีวิต ในบงั กลาเทศเม่อื ปี 1971 ของมารก์ เปน็ ผเู้ ขียนร่วม วารสารความรว่ มมอื กบั ตา่ งประเทศ กรกฎาคม-กันยายน 2563
ผู้ ท่ี ท า ง า น เ คี ย ง ข้ า ง ม า ร์ ก ใ น ต า แ ห น่ ง ผู้ ช่ ว ย นา ย ก รั ฐ ม น ตรี อิ น เ ดี ย ถึ ง แ ก่ อ นิจ ก ร ร ม อินเดียซึ่งเปรียบเสมือนประเทศแม่บุญธรรม หัวหน้าสานักข่าวบีบีซีในช่วงปี 1978-2003 เวลา 10.50 น. ทว่ากว่าวิทยุของรัฐจะประกาศ ข อ ง ม า ร์ ก ไ ด้ ต อ บ แ ท น ค ว า ม เ ส น่ ห า นี้ ด้ ว ย คื อ สา ติช เ จ คอ บ เ ข ามีส่วนช่วย เ สริ ม ข่าวน้ีก็เป็นเวลา 18.00 น. เมื่อราจิฟ คานธี การมอบเหรียญตราตอบแทนคุณงามความดี ความน่าเช่ือถือให้กับผู้สื่อข่าวต่างประเทศคนนี้ บุตรชายของท่านนายกออกมายืนยันข่าวนี้ ประเภทพลเรือนช้ันสูงสุดให้เขา 2 เหรียญ คือ เป็นอย่างมาก แม้ว่าสานักข่าวบีบีซีท่ีลอนดอน อ ย่ า ง เ ป็ น ท า ง ก า ร แ ม้ ก ร ะ ทั่ ง ทุ ก วั น นี้ ปัทมาศรี (บริการโดดเด่น) และปัทมาภูสัน จะเคยเอย่ ปากวิจารณ์สาเนียงแบบแขกของเขา ชาวอินเดียท่ัวประเทศก็ยังคงจาได้ว่า พวกเขา (บริการโดดเด่นชั้นสูง) ส่วนที่สหราชอาณาจักร บ้างเป็นคร้ังคราว แต่สาติชก็ทา ผลงาน ได้ยินข่าวการลอบสังหารนางอินทิรา คานธี ค วี น ท ร ง ม อ บ เ กี ย ร ติ ย ศ ช้ั น อั ศ วิ น แ ก่ ม า ร์ ก ซ่ึงติดหนึ่งในสกู๊ปข่าวท่ีน่าท่ึงมากที่สุด นั่นคือ เป็นครง้ั แรกจากคลืน่ วิทยบุ บี ีซี สาหรับผลงานด้านการส่ือข่าว เม่ือปี 2002 การประกาศข่าวการลอบสังหารนายกรัฐมนตรี ในที่สุดมาร์กก็ลาออกจากงานในตาแหน่ง มาร์ก ทัลลี ผู้ยังคงรักษาสาเนียงอังกฤษแท้ ๆ อินทิรา คานธี เม่ือวนั ท่ี 31 ตุลาคม 1984 ผู้ส่ือข่าววิทยุเมื่อปี 1994 แต่เขายังคงพานัก ไว้ได้ ยืนกรานว่าเหรียญเกียรติยศพวกนี้ เช้าวันนั้น หลังได้รับแจ้งว่ามีใครคนหน่ึง อยู่ในอินเดีย เพื่อเป็นพิธีกรรายการเกี่ยวกับ “เป็นเรื่องน่าขัดเขินใจ แต่ถ้าปฏิเสธไม่รับ จ า ก ท า เ นี ย บ น า ย ก รั ฐ ม น ต รี ถู ก ห า ม จิตวิญญาณชื่อว่า Something Understood ก็เป็นการแสดงความเย่อหยิ่ง” ดูเหมือนว่า ใส่รถพยาบาล สาติชก็รีบบ่ึงไปโรงพยาบาล ทางวิทยุช่อง 4 ของบีบีซี จวบจนกระทั่ง ส่ิงเหล่าน้ีไม่สามารถเปลี่ยนแปลงความถ่อมตน แห่งนั้น และสามารถล้วงข่าวจากหมอคนหนึ่ง รายการนี้ถูกยุติลงในเดือนเมษายน 2019 ของชายคนน้ีได้ มาร์กยังคงผูกพันอย่างลุ่มลึก ได้ว่าเกิดอะไรขึ้น “พอผมถามหมอว่าอาการ ซึ่ ง ร ว ม เ ว ล า ก ว่ า 2 4 ปี มา ร์ ก ก ล่ า ว ว่ า กับวิทยุ “ซึ่งเป็นส่ือพิเศษท่ีช่วยให้เราสามารถ ของท่านนายกหนักหนาหรือไม่? หมอตอบว่า “ผมมีความเ สน่ หาในอิ นเ ดียอ ย่ าง มาก พดู คยุ กับผูค้ นได้โดยตรง” ท่ั ว ทั้ ง ตั ว ท่ า น น า ย ก เ ต็ ม ไ ป ด้ ว ย ก ร ะ สุ น ปื น ” ซึ่ ง เ ป็ น ป ร ะ เ ท ศ ท่ี ค ว ร ค่ า กั บ ก า ร ต่ อ สู้ สาติชซ่ึงตอนนี้อายุ 80 ปี ย้อนอดีตให้เราฟัง ในสถานภาพผู้ส่ือข่าว หากผมต้องจากอินเดีย “ผมจงึ วิง่ ออกจากโรงพยาบาลราวกับเป็นนักวิ่ง ไ ป เ พี ย ง เ พ ร า ะ ว่ า ผ ม สู ญ เ สี ย ก า ร ส นั บ ส นุ น ระยะส้นั ระดบั โลก แล้วขับตรงไปออฟฟิศให้คน จากองค์กรท่ีทรงอิทธิพล มันคงจะสะท้อนภาพ จองโทรศัพท์ไปลอนดอนให้ผม ผมไม่มีเวลา ที่แย่มาก ๆ ของผลงานท่ีผมได้ทามาทั้งหมด เขียนอะไรทั้งนั้น ส่ิงท่ีผมประกาศทางโทรศัพท์ (อย่างยาวนานหลายขวบปี)!” คือ ‘ฯพณฯ อินทิรา คานธี ถูกลอบสังหารและ ตอนน้ีกาลังอยู่ในโรงพยาบาลชั้นนาแห่งหนึ่ง ในกรงุ เดลี’” คนในหม่บู า้ นมารวมตวั นัง่ อย่หู น้าเครอื่ งรบั วิทยุของชุมชน เพอื่ ฟังการกระจายขา่ วสารในชนบทอนิ เดยี เมอื่ ปี 51 วารสารความรว่ มมือกับต่างประเทศ กรกฎาคม-กันยายน 2563
บูร์กินาฟาโซ: เสพติดวิทยุ เมอื่ พูดถงึ เรอื่ งกำรฟังวทิ ยุ บูรก์ นิ ำฟำโซถอื เป็ นประเทศหนึ่ง โดย ยรยร าูดรนิ ในอนุ ภูมิภำคซำฮำรำที่ครองแชมป์ กำรเพิ่มกระจำย นกั ข่รวป์ะจราู์ก์ นิ รฟรโซ จำนวนสถำนีวิทยุและควำมนิยมในรำยกำรที่ทำใหผ้ ูฟ้ ัง ไดม้ ีโอกำสแสดงควำมคดิ เห็นออกอำกำศ สะทอ้ นใหเ้ ห็น แปลโดย จ จติ อนนั ตค์ ูศ์ ถงึ ควำมกระตอื รอื รน้ ทชี่ ำวบูรก์ นิ ำฟำโซมตี อ่ สอื่ วทิ ยุ ในซานยีรี เขตที่มีประชากรหนาแน่นทาง ในบรรดาประเทศในอนุภูมิภาค ตะวันออกของวากาดูกู มีสถานีวิทยุพัลซาร์ ซาฮารา ชาวบูร์ กินาฟาโซเป็น ท่ีออกอากาศรายการต่าง ๆ อย่างรายการข่าว ผู้มีส่วนร่วมและภักดีต่อการ ฟัง กีฬา ดนตรี บันเทิง กระจายเสียงออกไปในรัศมี วิ ท ยุ ม า ก ท่ี สุ ด จ า ก ผ ล ส้ า ร ว จ 45 กิโลเมตร สถานีวิทยุอิสระแห่งนี้ต้ังอยู่ ของ Africascope ปี 2019 ที่ชั้นล่างของอาคารสูงสามช้ัน ที่มีแค่สองห้อง สาหรบั ผลิตและออกอากาศสือ่ วิทยุ ตั้งแต่วันจันทร์ถึงวันศุกร์ เวลา 7.15 น. นักข่าว เฮอร์มานน์ นาเซ จะทาหน้าท่ีจัดรายการ Faut qu’on en parle! (เราต้องพูดคุยเรื่องนี้ กนั ) รายการสดทเี่ ชิญแขกมาท่ีสตูดิโอเพื่อพูดคุย กันในหลากหลายหัวข้อ ทั้งเร่ืองการเลือกตั้ง การก่อการร้าย หัวข้อท่ีเป็นกระแส การบริโภค เครื่องดื่มแอลกอฮอล์ของเยาวชน ไม่มีหัวข้อใด ท่ีนามาพูดไม่ได้ “ทุก ๆ เช้า เราจะเปิดโอกาส ให้สาธารณชนได้พูดในส่ิงท่ีต้องการพูด ” นาเซอธิบาย ผู้ฟังถูกกระตุ้นให้ โทรศัพท์ เข้ามาแสดงความคิดเห็นออกอากาศในเร่ือง ทพี่ วกเขาได้ยิน การนาเสนอประเด็นการพูดคุยแบบออกอากาศ สด กั บ ผู้ฟั ง ถื อ เ ป็ น ภ า ร กิ จ ข อ ง Affairage รายการวิทยุยามเช้าที่จัดผ่านคล่ืนเอฟเอ็มวากา (Ouaga FM) สถานีวิทยุเอกชนอีกแห่งหนึ่ง ในเมืองหลวง “น่ีเป็นรายการวิทยุรูปแบบสด เรียลลิตี้” พอล มิกิ-รูอามาบา ผู้จัดรายการ แห่งคล่ืนเอฟเอ็มวากาอธิบาย “พวกเราสนใจ ทุ ก หั ว ข้ อ ที่ อ ยู่ ใ น ก ร ะ แ ส ก า ร พู ด คุ ย ถ ก เ ถี ย ง ในปัจจุบนั ” วารสารความรว่ มมอื กบั ตา่ งประเทศ กรกฎาคม-กันยายน 2563
จานวนสถานีวิทยุในบูร์กินาฟาโซ : แม้ว่าภาษาฝร่ังเศสยังคงเป็นภาษาราชการ แต่ในความเป็นจริงกลับมีประชากรท่ีเข้าใจ 47 แ ห่ ง สถถาานนีวี วิทิ ทยยุชุ ชุมุ มชชนน ภาษานเี้ พียงแค่ 20% เทา่ นนั้ ฉะน้ัน วิทยุจึงเป็น 39 แ ห่ ง ส ถ า นี วิ ท ยุ ท่ี เ ก่ี ย ว ข้ อ ง กั บ ศ า ส น า ** หนทางการสร้างสะพานเชื่อมโยงระหว่างภาษา 38 แ ห่ ง ส ถ า นี วิ ท ยุ เ ชิ ง พ า ณิ ช ย์ พูดต่าง ๆ ในประเทศ รวมทั้งระหว่างสื่อต่าง ๆ 19 แ ห่ ง สถานีวิทยุเพ่ือส่วนรวม ด้วย เนื่องเพราะข่าวสารและเหตุการณ์ปัจจุบัน 7 แ ห่ ง สถานีวิทยุของรัฐ ท่ีลงพิมพ์ไปแล้วในส่ือสิ่งพิมพ์ จะถูกนามา 3 แ ห่ ง สถานีวิทยุประจาสถาบันต่าง ๆ ออกอากาศผ่านส่ือวิทยุในภาษาท่ีพวกเขารับรู้ และเข้าใจได้มากกว่าสื่อที่เป็นตัวอักษรซึ่งผู้คน *โรมันคาทอลกิ โปรเตสแตนต์ และอสิ ลาม แทบไม่สนใจหรอื เขา้ ไม่ถึง รายการ Sonré อันโด่งดังของคลื่นเอฟเอ็ม ขณะออกอากาศ ผู้ฟังสามารถโทรศัพท์เข้ามา ใ น ปี 2 0 1 9 ป ร ะ ช า ก ร ป ร ะ ม า ณ 6 2 % ซาวาน ซ่ึงเป็นหน่ึงในสถานีวิทยุที่มี ผู้ฟัง แลกเปลี่ยนประสบการณ์ตรงในชีวติ หรือรายงาน ของประเทศเหล่านี้ท่ีมีอายุตั้งแต่ 15 ปีข้ึนไปฟัง มากท่ีสุด เป็นรายการสรุปข่าวจากหนังสือพิมพ์ ปัญหาท่ีเกิดขึ้น นอกจากนี้ยังสามารถต้ังคาถาม วิทยุ ทุกวันโ ดยเ ฉลี่ย 1 ชั่วโมง 20 นาที นาเสนอโดยอาบูบาการ์ ซิด้า (หรือท่ีรู้จักกัน ฝากไปถึงผู้นาชุมชน เผ่ือว่าจะได้รับฟังคาตอบ ในแต่ละวัน ส่วนบูร์กินาฟาโซนาโด่งประเทศ ในช่ือ ซิดนาบา) ในภาษามูเร ซึ่งเป็นหน่ึง ในขณะน้ันเลย “เราจะติดต่อคนที่สามารถตอบ เพื่อนบ้านด้วยชั่วโมงการฟังเฉลี่ยเป็นเวลา ในภาษาประจาชาติ บรรดานักข่าวจะจัดแบ่ง คาถามใหผ้ ฟู้ งั เราได้ ทั้งนี้ขึ้นอย่กู ับประเด็นปัญหา 3 ช่ัวโมง 8 นาที หนังสือพิมพ์หลากหลายฉบับ แล้วคัดเลือก ท่ีหยิบยกข้ึนมาออกอากาศด้วย” ผู้จัดรายการ ความกระตือรือร้นของชาวบูร์กินาฟาโซในส่ือ บ ท ค ว า ม เ พ่ื อ ม า ส รุ ป แ ล ะ อ่ า น อ อ ก อ า ก า ศ กลา่ วเสรมิ ประเภทน้ีไม่ใช่เรื่องใหม่ แต่มีที่มาจากการท่ีเคย “แม้จะเป็นผู้ฟังที่มีการศึกษาสูง พวกเขาก็ยังฟัง ทดลองออกอากาศกับวิทยุท้องถิ่น ตั้งแต่ รายการสรุปข่าวที่ออกอากาศทางวิทยุ ซ่ึงช่วย สถานีวิทยไุ ฟแรง 154 แห่ง ช่วงทศวรรษ 1970 ในประเทศที่มีประชากร พัฒนาทั กษะ ในภาษา มูเร ข อ ง พวก เ ข า ” อายุ 15 ปีอ่านออกเขียนได้แค่ 41% เท่าน้ัน ซูไมยา ราโบ หัวหนา้ สถานวี ิทยุกลา่ ว ซายูบา ซานโฟ เจ้าของร้านค้าและร้านซักรีด (จากสถาบันสถิติแห่งองค์การยูเนสโก ปี 2018) ความสาเร็จของรายการทางวิทยุในบูร์กินาฟาโซ ในวากาดูกู ฟังวิทยุ 6-7 สถานีในแต่ละวัน เขาก็ วิทยุทาให้การเข้าถึงประชาชนหลากหลายกลุ่ม คงอธิบายให้ทราบเหตุผลที่ว่า ทาไมชาวบูร์กิ เหมือนคนอื่น ๆ ในเมืองหลวงแห่งนี้ที่เข้าไป เป็นไปได้ดี แม้ว่าประชากรในท้องท่ีห่างไกล นาฟาโซจึงให้ความสนใจรับชมรายการโทรทัศน์ มีส่วนร่วมในบางคร้ังกับรายการที่มีการถามตอบ จากเมืองและเมืองใหญ่ ๆ จะมีการรู้หนังสือ น้อยกว่า ผลการสารวจของ AfricaScope ระบุ กันทนั ที “เพอ่ื การเปลี่ยนแปลงสิ่งตา่ ง ๆ” ในระดับต่ากต็ าม ว่ า ใ น ข ณ ะ ท่ี ผู้ ค น ใ น ป ร ะ เ ท ศ เ พ่ื อ น บ้ า น ใช้เวลาเฉล่ียวันละเกือบสี่ช่ัวโมงหน้าจอทีวี เขาเล่าให้ฟังว่า “วันหน่ึง ผมวิพากษ์วิจารณ์ คลื่นวิทยุในชนบทไดร้ บั ความนิยมอย่างสงู ช า ว บู ร์ กิ น า ฟ า โ ซ ใ ช้ เ ว ล า รั บ ช ม ที วี แ ค่ วั น ล ะ วิธีการทางานของศูนย์สุขภาพ ผมสังเกตว่า สามชัว่ โมงเทา่ นั้น พวกพยาบาลกาลังขนเวชภัณฑ์กลับบ้าน และ “มีการบุกเบิกคล่ืนวิทยุท้องถ่ินต้ังแต่ปี 1969 ศูนย์แห่งน้ันก็สกปรกมาก หลังจากผมพูดเรื่องนี้ เราจาเป็นต้องมีสื่อท่ีใช้สอนเกษตรกรในการทา ช่วงเวลาการฟงั วทิ ยแุ ต่ละวันของประเทศ ในรายการวทิ ยุ กม็ กี ารแก้ไขบางอยา่ งในเรอ่ื งน้ี” เกษตรกรรมแบบใหม่ ๆ” เซย์ดู ดราเม อธิบาย ในอนุภมู ภิ าคซาฮารา เขาเป็นผู้เช่ียวชาญด้านกฎหมายสารสนเทศและ การใช้โทรศัพท์มือถืออย่างแพร่หลายในช่วง การส่ือสาร ซ่ึงสอนอยู่ที่มหาวิทยาลัยโอเบนูแวล 3 . 0 8 ช่ัว โ ม ง บูร์กิน า ฟา โ ซ กวา่ ทศวรรษทผ่ี า่ นมา ทาให้รายการวิทยุและผู้ฟัง และสถาบันวิทยาศาสตร์และเทคนิคสารสนเทศ 2 . 2 1 ช่ัว โ ม ง ม า ลี ใกล้ชิดกันยิ่งข้ึน เมื่อยี่ สิบปีที่แล้วผู้ฟังท่ีมี และการส่ือสาร (Institut des Sciences et 1 . 5 3 ช่ัว โ ม ง เ ซ เ น กัล โทรศัพท์บ้านเท่าน้ันที่สามารถโทรเข้ามาในช่วง Techniques de l’Information et de la 1 . 1 7 ชั่ว โ ม ง โ ก ต ดิวัว ร์ ออกอากาศสดได้ แต่ตอนน้ี ทุกคนสามารถ Communication - ISTIC) ทง้ั สองสถาบันต้ังอยู่ 1 . 1 7 ชั่ว โ ม ง ส า ธ า ร ณ รัฐ ป ร ะ ชา ธิป ไ ตยคอ งโ ก โต้ตอบแบบสด ๆ ในช่วงออกอากาศท้ังโดย ในวากาดกู ู 1 . 1 1 ช่ัว โ ม ง ค อ ง โ ก การพดู ผ่านสายหรือพมิ พข์ อ้ ความส่ง นี่คือการถือกาเนิดของ \"ชมรมวิทยุ\" ซ่ึงหมายถึง 1 . 0 3 ชั่ว โ ม ง ก า บ อ ง ก ลุ่ ม ผู้ ฟั ง ห ล า ก ห ล า ย ก ลุ่ ม ภ า ย ใ น ป ร ะ เ ท ศ ความสาเร็จของบรรดารายการที่เปิดโอกาส ผูฟ้ งั วิทยุในชนบทจะรวมตัวกันรอบ ๆ เคร่ืองรับ 5 6 น า ที แ ค เ ม อ รูน ใ ห้ ผู้ ฟั ง มี ส่ ว น ร่ ว ม น้ี แ ส ด ง ใ ห้ เ ห็ น ภ า พ วิทยุเพ่ือฟังด้วยกันตอนออกอากาศ พอรายการ ทีม่ า: ผลการสารวจจาก Africascope 2019 ความมีชีวิตชีวาของสื่อวิทยุในบูร์กินาฟาโซ จบ ก็จะพูดคุยอภิปรายกันต่อทุกครั้ง “ผู้คน ประเทศท่ีมีอย่างน้อย 154 สถานีวิทยุท่ีเปิด ใ น ท้ อ ง ถิ่ น ต ร ะ ห นั ก ถึ ง ค ว า ม ส า คั ญ แ ล ะ ดาเนินการด้วยความกระตือรือร้น ในจานวนนี้ ให้การยอมรับวิธีการสื่อสารแบบใหม่นี้ทันที เป็นสถานีวิทยุชุมชน 47 แห่ง สถานีวิทยุ เพราะเป็นการพูดถึงปัญหาของพวก เขา ท่ีเก่ียวข้องกับศาสนา 39 แห่ง สถานีวิทยุ ในภาษาที่พวกเขาเข้าใจได้” แมทธิว บองกวนกู เชิงพาณิชย์ 38 แห่ง และสถานีวิทยุของรัฐ อธิบาย เขาทางานอยู่ที่สถานีวิทยุแห่งชาติ 7 แห่ง ผลการสารวจเมื่อเดือนกันยายน 2019 ของบูร์กินาฟาโซมาเป็นเวลานานหลายปีแลว้ ของ AfricaScope ซึ่งจัดพิมพ์โดยบริษัทแคนตาร์ ท่ี ท า ก า ร วิ จั ย ต ล า ด น า น า ช า ติ พ บ ว่ า ชาวบูร์กินาฟาโซเป็นผู้ที่มีส่วนร่วมและภักดี ต่อการฟังวิทยุมากที่สุดในบรรดา 8 ประเทศ ของอนุภูมิภาคซาฮารา (ได้แก่ บูร์กินาฟาโซ แคเมอรูน คองโก โกตดิวัวร์ สาธารณรัฐ ประชาธิปไตยคองโก กาบอง มาลี และเซเนกัล) 53 วารสารความรว่ มมอื กับตา่ งประเทศ กรกฎาคม-กนั ยายน 2563
เฮเลน แพงก์เฮิร์สต์: แนวคิดสตรนี ิยม อยู่ในสายเลือดของฉัน สองปี หลงั กระแสต่อตำ้ นกำรคุกคำมทำงเพศ ปะทุขึน้ ในสหรฐั อเมรกิ ำ แ ล ะ ปี ห ลัง ก ำ ร ป ร ะ ชุม ร ะ ดับโ ล ก ว่ ำ ด ้ว ย ส ต รี ค ร ้งั ที่ ณ ก รุง ปั ก กิ่ง เฮเลน แพงกเ์ ฮิรส์ ต ์ ไดป้ ระเมินแนวคิดสตรนี ิยมซงึ่ แบ่งออกเป็ นคลื่นลูกที่ และ ในชว่ งระยะเวลำกว่ำ ปี ทผี่ ่ำนมำ นักเคลอื่ นไหวและนักเขยี นหญิงผูน้ ี้ ยงั ไดก้ ล่ำวถงึ บทบำทของเอ็มเมอลีน แพงกเ์ ฮิรส์ ต ์ ผูเ้ ป็ นทวด และซลิ เวียผูเ้ ป็ นย่ำ ของเธอทง้ั สองเป็ นผูน้ ำกำรเคลือ่ นไหวเรยี กรอ้ งสิทธใิ นกำรเลอื กตง้ั ซงึ่ ชว่ ยใหส้ ตรี ชำวบรติ ชิ ไดม้ สี ทิ ธอิ์ อกเสยี งเลอื กตงั้ ในตน้ ศตวรรษที่ โดย เฮเลน แพ กเ์ ฮ์ิ ส์ ต ์ แปลโดย เสรว์ส มติ ์รปิ ยรนุ์กั ี ์ ก า ร ต่ อ ต้ า น ที่ ส ต รี ลุ ก ขึ้ น ม า เ รี ย ก ร้ อ ง สิ ท ธิ ในการเลือกตงั้ เมอื่ หนง่ึ ร้อยปีก่อน โดยเรียกร้องสิทธิ การเป็นผู้แทนทางการเมืองอย่างเท่าเทียมกัน ไม่ได้เป็นเพียงแค่เหตุการณ์หน่ึงในประวัติศาสตร์ แต่ยังคงมีให้เห็นในปัจจุบันเฉกเช่นเดียวกับในอดีต และดูเหมือนว่ากาลังจะเกิดข้ึนทั่วโลก ซ่ึงเป็นส่ิงที่ ย้าเตือนให้ฉันนึกถึงการต่อสู้ของผู้หญิงในยุคแรก ๆ ท่ีมคี ุณทวดของฉนั เป็นผนู้ า รวมถึงนักต่อสู้เพ่ือสิทธิสตรี ห ล า ย ล้ า น ค น ท่ี อ อ ก ม า เ ดิ น ข บ ว น ต า ม ท้ อ ง ถ น น อีกคร้ัง เพ่ือท้าทายผู้นารัฐและรัฐบาลซึ่งกาลัง ใช้นโย บายที่ทาให้สัง คมถอย หลังเข้ า คลอ ง อย่างโจง่ แจง้ แม้ว่าการเรียกร้องสิทธิสตรีจะมีความก้าวหน้า ไปมาก แตผ่ ้หู ญงิ ทว่ั โลกยังคงต้องต่อสู้เพ่ือเรียกร้อง ความเท่าเทียมทางเพศสภาพ อย่างเร่ืองอัตรา ค่าจ้างในปัจจุบัน ทาไมเราจะต้องรอจนถึง ปี 2069 เพื่อให้ช่องว่างรายได้ระหว่างชายหญิง ในสหราชอาณาจักรหมดไป? ทาไมในปี 2015 ผู้หญิง 11% ถึงต้องตกงานเพราะต้ังครรภ์ด้วย? ทาไมผู้หญิง 1 ใน 3 คนจากท่ัวโลกต้องพบเจอ ปัญหาการทาร้ายร่างกาย หรือความรุนแรง ทางเพศ? เ ส้ น ท า ง ก า ร ต่ อ สู้ เ พื่ อ เ รี ย ก ร้ อ ง สิ ท ธิ ส ต รี ข อ ง แ ต่ ล ะ ป ร ะ เ ท ศ ย่ อ ม มี ร า ย ล ะ เ อี ย ด เ ฉ พ า ะ ของประเทศนั้น ๆ แต่กระน้ันประสบการณ์ ของผู้หญิงก็มีหลายสิ่งหลายอย่างที่คล้ายคลึงกัน เหนือกาลเวลาและสถานที่ ความเหล่ือมล้าและ ก าร เ ลื อ ก ปฏิ บัติท าง เ พ ศส ภ าพ ยั ง คง เ ป็ น เ รื่ อ ง ส า คั ญ ต่ อ ร ะ บ บ ก า ร เ มื อ ง แ ล ะ เ ศ ร ษ ฐ กิ จ ของเรา ต่ออัตลักษณ์ของผู้คน ต่อวัฒนธรรม และศาสนา ตลอดไปจนถงึ เร่ืองอานาจ กลุ่ม See Red Women’s Workshop ซ่ึงก่อตังขึนในปี 1974 โดยอดีตนักศึกษาศิลปะ ชาวบริติช 3 คน มุ่งเน้นการสร้างสรรค์โปสเตอร์ ข อ ง นั ก สิ ท ธิ ส ต รี เ พ่ื อ ต่ อ ต้ า น ภ า พ ลั ก ษ ณ์ ท่ี มี การเหยยี ดสตรเี พศ วารสารความรว่ มมอื กบั ตา่ งประเทศ กรกฎาคม-กนั ยายน 2563
เ อ็ ม เ ม อ ลี น แ พ ง ก์ เ ฮิ ร์ ส ต์ ถู ก จั บ กุ ม เมอ่ื วันท่ี 21 พฤษภาคม 1914 ขณะพยายามยน่ื ค้าร้อง ต่อกษัตริย์ท่ีพระราชวังบักกิงแฮมในกรุงลอนดอน ©พิพิธภณั ฑ์ลอนดอน ค ล่ื น ลู ก ใ ห ม่ โดยรวมแล้ว ส่ิงแรกท่ีสาคัญที่สุดของคล่ืน คาว่าสภาวะทับซ้อน (Intersectionality) ท่ีคิด เ ช่ น เ ดี ย ว กั บ เ ห ตุ ก า ร ณ์ เ ม่ื อ ห น่ึ ง ร้ อ ย ปี ก่ อ น ลกู ต่าง ๆ คือการอธบิ ายถงึ แรงผลักดันท่ีเกิดจาก ข้ึนโดยคิมเบอร์เล แครนชอว์ ทาให้เร่ืองน้ี การเรียกร้องสิทธิสตรีในปัจจุบันจะมุ่ง ไป ก า ร ร ว ม ตั ว ข อ ง ผู้ คน เ พ่ื อ ท้ า ท า ย ส ภ า พ สั ง ค ม ได้รับความสนใจอย่างย่ิงยวด และเรียกร้อง ท่ีประเด็นใดประเด็นหนึ่งโดยเฉพาะซึ่งเป็นเร่ือง ที่เ ป็นอ ยู่ เ ม่ือ ผู้คนมาร วมตัวกั นมาก ข้ึ น ให้สร้างความเข้าใจในเร่ืองความเหลื่อมล้า ร้อนแรงในช่วงเวลานั้น ประเด็นในห้วงเวลาน้ี ก็กลายเป็นส่วนหนึ่งของพลังที่ ก่อให้เกิด ที่อยู่นอกเหนือจากเรื่องเพศสภาพ เช่น อายุ ซึ่งกลายเป็นคาจากัดความของสตรี นิยม การเปล่ียนแปลง และร่วมกันเปลี่ยนแปลง สถานภาพการเจริญพันธ์ุ ชนช้ันทางสังคม สีผิว ค ลื่ น ลู ก ที่ ส่ี คื อ ป ร ะ เ ด็ น ค ว า ม รุ น แ ร ง โครงสร้างและนโยบายของสังคม ผลที่ตามมา เพศวิถี และความสามารถ ต่อสตรีในท่ีทางาน คล่ืนลูกท่ีส่ีน้ีถูก แสดง ไ ม่ เ พี ย ง แ ต่ เ ป ลี่ ย น ค ว า ม คิ ด แ ล ะ พ ฤ ติ ก ร ร ม บรรดาผู้นาหญิงยังได้นาแนวคิดสตรี นิยม ให้เห็นอย่างชัดเจนด้วยสัญลักษณ์ #MeToo ของผู้คนเท่าน้ัน แต่ยังเป็นเสมือนหัวหอก ไปต่อยอดรณรงค์เรื่องอื่น ๆ เช่น เรื่องท่ีกาลัง ซึ่ ง เ ริ่ ม ต้ น ขึ้ น ท่ี ส ห รั ฐ อ เ ม ริ ก า ใ น เ ดื อ น ตุ ล า ค ม ทนี่ าไปสูก่ ารเปล่ยี นแปลงนโยบายอีกดว้ ย เป็นกระแสตอนน้ีอย่าง Black Lives Matter 2 0 1 7 แ ล ะ ลุ ก ล า ม จ น ส ร้ า ง ค ว า ม สั่ น การใช้คาว่า “คลื่น” ในการเปรียบเทียบ (ชี วิ ต ค น ผิ ว สี ก็ มี ค ว า ม ห ม า ย ) ซ่ึ ง เ ป็ น สะ เ ทื อ น ไป ทั่ ว โ ล ก โ ด ย เ ป็ น ท่ี รู้ จั ก ใ น ช่ื อ เป็นการมองย้อนกลับไปเพ่ืออธิบายแนวคิด การเคลือ่ นไหวของนักรณรงค์ท่ัวโลกโดยเริ่มจาก ต่าง ๆ กันเช่น #WatashiMo ในญี่ปุ่น และ สตรีนิยม ซ่ึงเป็นวิธีอธิบายแบบง่าย ๆ ให้เห็นว่า ชาวอเมริกันเช้ือสายแอฟริกันในสหรัฐอเมริกา #BalanceTonPorc ในฝร่ังเศส พลังและการจัดลาดับความสาคัญเปลี่ยนไป แ ล ะ ก า ร เ ค ลื่ อ น ไ ห ว ด้ า น สิ่ ง แ ว ด ล้ อ ม และที่สาคัญ เสียงของปัจเจกชนท่ีออกมา ตามกาลเวลาอยา่ งไร โดยเกรตา ธุนเบิร์ก เดก็ หญงิ ชาวสวเี ดน แ ส ด ง ค ว า ม คิ ด เ ห็ น แ ล ะ ท้ า ท า ย บ ร ร ทั ด ฐ า น ส่ื อ สั ง ค ม อ อ น ไ ล น์ ซ่ึ ง เ ป็ น ทั้ งเ ค รื่ อ ง มื อ นอกจากน้ียังมีวันสาคัญตามปฏิทินถึงสองช่วง ท า ง สั ง ค ม ใ น ก า ร เ ลื อ ก ป ฏิ บั ติ ก า ลั ง ในการกดขแ่ี ละการปลดปล่อย คอื ลกั ษณะพิเศษ ที่เช่ือมโยงกับการเคล่ือนไหวของสตรีท่ัวโลก ได้รับความสนใจในรูปแบบของการเปล่ียนแปลง ของคลื่นลูกท่ีส่ี คลื่นลูกล่าสุดนี้ตระหนักดี คือวันเด็กหญิงแห่งโลกในวันที่ 11 ตุลาคม โครงสร้างท้ังในระดับประเทศและระดับโลก หรืออาจให้นิยามตามความเข้าใจเกี่ยวกับสิทธิ ของทุกปี เป็นวันที่เตือนความจาเราให้นึกถึง หลงั จากรณรงค์มานานหลายปี อนุสัญญาว่าด้วย พิ เ ศ ษ แ ล ะ ค ว า ม เ ป ร า ะ บ า ง ท่ี แ ต ก ต่ า ง กั น ไ ป ข้อจากัดเฉพาะที่เด็กหญิงเผชิญอยู่ และ ก า ร ข จั ด ค ว า ม รุ น แ ร ง แ ล ะ ก า ร คุ ก ค า ม ตามระดับชั้นที่ผู้หญิงต้องเผชิญ หาใช่เก่ียวกับ ค ว า ม เ ป็ น จ ริ ง ท่ี ว่ า เ ร า แ ท บ จ ะ ไ ม่ ไ ด้ ยิ น เ สี ย ง ใ น โ ล ก แ ห่ ง ก า ร ท า ง า น ข อ ง อ ง ค์ ก า ร แ ร ง ง า น ตาแหน่งทางการเมืองที่ผหู้ ญงิ ดารงอย่ไู ม่ ข อ ง เ ด็ ก ผู้ ห ญิ ง ใ น ก า ร ก า ห น ด น โ ย บ า ย ห รื อ ระหว่างประเทศ (ILO) ก็ได้รับความเห็นชอบ การตัดสินใจใด ๆ รวมท้ังเรื่องที่ส่งผลกระทบ เ มื่อ เ ดือ น มิ ถุ นาย น 2019 แ ละ ตอ นนี้ ก็ มี ตอ่ ชีวติ ของกลมุ่ เดก็ หญิงมากที่สุด ค ว า ม พ ย า ย า ม มุ่ ง เ น้ น ไ ป ที่ ก า ร รั บ ร อ ง การให้สตั ยาบนั 55 วารสารความรว่ มมอื กบั ตา่ งประเทศ กรกฎาคม-กนั ยายน 2563
ขบวนพาเหรดอดีตนักโทษ ซ่ึงประกอบด้วย ส ต รี ที่ อ อ ก ม า เ รี ย ก ร้ อ ง สิ ท ธิ ใ น ก า ร เ ลื อ ก ตั ง ก ว่ า 6 0 0 ค น แ ล ะ ถู ก จ อ ง จ้ า ม า แ ล้ ว เ ป็ น ก า ร ส นั บ ส นุ น ร่ า ง ก ฎ ห ม า ย อ นุ ญ า ต ให้ผู้หญิงมีสิทธิลงคะแนนเสียงในปี 1910 ตรงกลางคือซิลเวีย แพงก์เฮิร์สต์ ก้าลังถือ หุน่ จา้ ลองของประตเู รอื นจา้ วั น ส า คั ญ อี ก ช่ ว ง ห น่ึ ง ใ น ป ฏิ ทิ น ส ต รี นิ ย ม การออกเสยี งเลอื กตงั้ คอื กญุ แจสู่ ก า ร เ ค ล่ื อ น ไ ห ว ดั ง ก ล่ า ว ท า ใ ห้ ป ร ะ ช า ช น ท่ัวโลกอยู่ระหว่างวันที่ 25 พฤศจิกายน – การเปลย่ี นแปลงทง้ั ปวง หลายแสนคนซ่ึงส่วนใหญ่เป็นผู้หญิงออกมา 10 ธันวาคม ซึ่งเป็นท่ีรู้กันท่ัวไปว่าเป็นช่วง คล่ืนลูกแรกของสตรีนิยมซ่ึงเริ่มต้น ขึ้น เดินขบวนประท้วง แต่ก็ก่อให้เกิดการทาลาย 16 วันแห่งการรณรงค์เพื่อยุติความรุนแรง ในปลายศตวรรษท่ี 19 และต้นศตวรรษท่ี 20 ทรัพย์สิน การคุมขังผู้ประท้วงหลายพันคน ด้วยเหตุแห่งเพศสภาพ กิจกรรมในช่วงนี้ นาความต้องการของผู้หญิงในหลายศตวรรษ การใช้กาลังบังคับกรอกอาหารผู้ที่อดอาหาร จ ะ มุ่ ง เ น้ น ไ ป ที่ ปั ญ ห า ท่ี ยั ง ค ง คั่ ง ค้ า ง แ ล ะ ก่อนหน้านน้ั มาใชเ้ ป็นพ้ืนฐานในการเรียกร้อง ประท้วง และการพลีชีพเพ่ือเจตนารมณ์ด้วย การรณรงค์อย่างต่อเน่ืองเพ่ือยุติความรุนแรง เพ่ือให้เสียงดังยิ่งขึ้น และยังร่วมใช้พื้นฐาน เช่นกัน ความกล้าหาญ ความมุ่งม่ัน และ ด้วยเหตุแห่งเพศสภาพในทุก ๆ รูปแบบ ของการรณรงค์ที่มีผู้หญิงเป็นแกนกลาง วิสัยทัศน์ในเร่ืองความเสมอภาคทางเพศ ของการล่วงละเมิดทางเพศ อย่างไรก็ตาม เช่น การเคล่ือนไหวต่อต้านระบบทาส สภ าพ ข อ ง เ อ็ ม เ ม อ ลีน ใน สถ าน ะ ผู้ น า การรณรงค์ของนักต่อสู้เพ่ือสิทธิสตรีมักจะ มีการพดู ถงึ เรื่องที่นา่ กังวลมากมายหลายเรื่อง การเคล่ือนไหว ได้จุดประกายให้ผู้หญิง ย้อนกลับมาท่ีเร่ืองความรุนแรงอันเกิดจาก รวมถึงเรื่องสิทธิในการได้รับการศึกษาและ ออกมาเดินขบวนเรียกร้องอย่างต่อเนื่อง พื้นฐานเพศสภาพ อันเป็นอีกด้าน หนึ่ง การจา้ งงาน การกระทาสองมาตรฐานในเร่ือง ขณะเดียวกัน เอ็มเมอลีนก็ยังเป็นบุคคล ของการไร้อานาจทางการเมือง สังคม และ เพศวิถี การค้ามนุษย์และการใช้ความรุนแรง ก่อให้เกิดความขัดแย้งด้วยเช่นกัน แม้แต่ เศรษฐกิจของผหู้ ญงิ ต่อผู้หญิง การละเว้นสิ่งมึนเมา (การรณรงค์ ในหม่ผู ้สู นบั สนุนเปา้ หมายของท่านเอง ต่อต้านการด่ืมแอลกอฮอล์) การประท้วง ลูกสาวทั้งสามคนของเอ็มเมอลีน ล้วนมีส่วน ต่อต้านอาณานิคมและต่อต้านสงครามที่นา เกี่ยวข้องกับการเคลื่อนไหวดังกล่าว ซิลเวีย โดยสตรี อย่างไรก็ตาม คล่ืนลูกแรกนี้เป็นที่ (1882-1960) ลูกสาวคนท่ีสองซึ่งเป็นคุณย่า รู้จักกันจากการรณรงค์เกี่ยวกับความเป็น ของฉัน ไม่เห็นด้วยอย่างย่ิงกับการเป็นผู้นา พลเมือง สิทธิในการออกเสียงเลือกตั้ง และ ก า ร เ ค ลื่ อ น ไ ห ว ข อ ง เ อ็ ม เ ม อ ลี น ผู้ เ ป็ น แ ม่ สิทธิในการได้รับคะแนนเสียงเพื่อเข้าไปทา ทใี่ หค้ วามสาคัญเฉพาะกับผู้หญิงฐานะร่ารวย หนา้ ที่ในรฐั สภา สทิ ธใิ นการออกเสียงเลือกต้ัง และการใช้ความรุนแรง โดยซิลเวียจะคอย ในเวลานั้นถูกมองว่าเป็นกุญแจดอกสาคัญ คัดค้านการ ตัดสินใจแบบอานาจ นิย ม ทจ่ี ะนาไปสกู่ ารเปล่ยี นแปลงต่าง ๆ ทง้ั มวล ของผูเ้ ป็นแม่ การต่อสู้ครั้งแรกในสหราชอาณาจักรนั้น Non Una Di Meno (ห้ามขาดแม้แต่ ดุเดือดอย่างยิ่ง เอ็มเมอลีน แพงก์เฮิร์สต์ คนเดียว) ขบวนการเคล่ือนไหวเรียกร้อง (1858-1928) คุณทวดของฉันในบทบาทผู้นา สิทธิ สตรี ของอิตาลีเกิ ดขึ นในปี 2016 ก าร เรี ย ก ร้อ งสิ ทธิ ใน ก า รเ ลือ ก ตั้ งข อง สต รี ห ลั ง ก า ร เ ค ล่ื อ น ไ ห ว ใ น ช่ื อ เ ดี ย ว กั น ข อ ง เปน็ แนวหน้าในการต่อสคู้ รั้งนั้น ซึ่งเริ่มต้นข้ึน อาร์เจนตินา Ni Una Menos เพ่ือประณาม ในเมืองแมนเชสเตอร์ในปี 1903 และทาให้ ความรุนแรงทางเพศสภาพและการฆา่ ผ้หู ญงิ ท ว ด ข อ ง ฉั น ยั ง ค ง เ ป็ น ที่ จ ด จ า ไ ป ทั่ ว โ ล ก ในสถานะตัวแทนผู้หญิงท่ีลุกข้ึนมาต่อต้าน อานาจรฐั วารสารความรว่ มมอื กบั ตา่ งประเทศ กรกฎาคม-กนั ยายน 2563
ซิลเวียยงั เชอื่ อกี ดว้ ยวา่ การรณรงคเ์ พอื่ ใหผ้ หู้ ญิง เมอื่ พูดเรอื่ งสงครามโลกครัง้ ท่สี อง ตามมาด้วย เสรีภาพทางเพศและทางเลือกเฉพาะบุคคล มีสิทธิในการออกเสียงเลือกตั้ง ต้องทาไป การพดู เร่อื งการรกุ รานเอธิโอเปียของมุสโสลินี คื อ ลั ก ษ ณ ะ เ ด่ น ข อ ง ค ล่ื น ลู ก ที่ ส า ม ใ น ช่ ว ง พร้อมกบั กลยทุ ธ์ทีใ่ หผ้ หู้ ญิงทางานออกมาพูด เร่อื งน้ีเป็นอีกสาเหตุหน่ึงท่ีทาให้ท่านลุกขึ้นมา ทศวรรษ 1990 หรอื ในอีก 30 ปีต่อมา ซึ่งเป็น ถงึ การตอ่ สู้ดน้ิ รนในแต่ละวนั ต่อสู้ และซิลเวียยังได้ย้ายไปอยู่เอธิโอเปีย ช่ ว ง เ ว ล า ที่ รั ฐ บ า ล แ ล ะ ห น่ ว ย ง า น ข อ ง รั ฐ นอกจากนี้ ซิลเวียยังได้สนับสนุนให้เห็น ป ร ะ เ ท ศ ท่ี จั ด พิ ธี ฝั ง ศ พ แ บ บ รั ฐ พิ ธี มีความมุ่งม่ันเพิ่มขึ้นในการพิจารณาประเด็น ความสาคัญของการให้สิทธิออกเสียงเลือกตั้ง ใหแ้ กท่ า่ นด้วย เร่ืองเพศสภาพ การประชุมระดับ โลก อย่างถ้วนหน้า ซ่ึงในเวลานั้นแม้แต่ผู้ชาย ค ว า ม แ ต ก แ ย ก ใ น ค ร อ บ ค รั ว เ ร า เ ป็ น ว่าด้วยผู้หญิงของสหประชาชาติก็เกิดข้ึน ช น ชั้ น แ ร ง ง า น จ า น ว น ม า ก ก็ ยั ง ไ ม่ มี สิ ท ธิ ภ า พ ส ะ ท้ อ น ท่ี ท า ใ ห้ เ ห็ น ว่ า ก า ร เ มื อ ง ในกรอบเวลาน้ี ออกเสียงเลือกตั้งเช่นกัน ท่านยังเป็นนักต่อสู้ เป็นเรื่องส่วนตัวมากแค่ไหน และสะท้อน อิทธิพลส่วนบุคคล เพือ่ สนั ตภิ าพฝีปากกลา้ ให้เห็นถึงความแตกแยกตลอดประวัติศาสตร์ ผู้ ห ญิ ง ใ น ต ร ะ กู ล แ พ ง ก์ เ ฮิ ร์ ส ต์ เ ป็ น ผู้ ห ญิ ง การเรียกรอ้ งสิทธขิ องสตรี ท่ีโดดเด่นในยุคสมัยของแต่ละคน แล้วสตรี เ ห ล่ า นั้ น มี อิ ทธิ พ ล ต่ อ ฉั น ซึ่ ง เ ป็ น ผู้ ห ญิ ง คลื่น ลูก ที่ สอ ง ข อ ง ส ตรี นิ ย ม จ า ก ในศตวรรษที่ 21 อย่างไร? แน่นอนว่าฉัน ช่วงทศวรรษ 1960 มุ่งความสนใจ ถูกหล่อหลอมให้มีความคิดเก่ียวกับการแสดง ไ ป ที่ เ รื่ อ ง สิ ท ธิ ท า ง เ ศ ร ษ ฐ กิ จ ความคิดเห็นท่ีแตกต่างกันภายในครอบครัว เช่น ค่าจ้างท่ีเท่าเทียมกัน และ อีกท้ังฉันยังเติบโตมาในประเทศเอธิโอเปีย ความท้าทายต่อลาดับขั้นการทางาน ในปี 1992 ฉันจึงเขียนหนังสือเกี่ยวกับ ตามสถานะเพศสภาพ ซ่ึงส่งผล สตรีในเอธิโอเปีย ตั้งชื่อเรื่องว่า “Gender, ใ ห้ ผู้ ห ญิ ง ถู ก ผ ลั ก ไ ส ใ ห้ ไ ป ท า ง า น Development and Identity” ทไี่ ดร้ ับคา่ ตอบแทนต่าเต้ยี เรย่ี ดนิ (เพศสภาพ การพัฒนา และ อัตลักษณ์) โดยอิงกบั วิทยานพิ นธข์ องฉัน ภาพของกลุ่มความร่วมมือของสตรี มณฑลเกรทเธอร์ แมนเชสเตอร์ 2028 ปี ท่ี แ ล้ ว ฉั น เ ป ล่ี ย น ไ ป เ ขี ย น เ กี่ ย ว กั บ การประชุมกลุ่มความร่วมมือนีจัด ขึน ประสบการณ์ของผู้หญิงในสหราชอาณาจักร โดยเฮเลน แพงก์เฮิร์สต์ มีเป้าหมาย ออกมาเป็นหนังสือท่ีมีช่ือว่า Deeds Not สนับสนุนให้เกิดความเสมอภาคทางเพศ Words: The Story of Women’s Rights, ใน ม ณฑ ล เก ร ท เ ธ อ ร์ แ ม น เช ส เต อ ร์ Then and Now (การกระทา ไม่ใช่ดีแต่พูด: ของอังกฤษภายในปี 2028 ซึ่งเป็นพืนท่ีที่มี เ ร่ื อ ง ร า ว ข อ ง สิ ท ธิ ส ต รี ใ น อ ดี ต แ ล ะ ปั จ จุ บั น ) การเคล่ือนไหวเรียกร้องสิทธิในการเลือกตัง หนังสือเล่มน้ีวิเคราะห์ว่าเราก้าวมาไกลแค่ไหน ของสตรีเกดิ ขึนเป็นครังแรก ในช่วง 100 ปีที่ผ่านมา และได้มีการพูดคุย แลกเปลี่ยนความคิดเห็นกับผู้อ่านมากมาย ทงั้ ในประเทศและตา่ งประเทศ หากว่าแนวคิดสตรีนิยมอยู่ในสายเลือดของฉัน ฉันใด ความเข้าใจในพลังของความเป็นเอกภาพ และ เป้าหมายท่ี เกิ ดจากการ เ ดินข บวน ก็ไม่ต่างกันฉันนั้น การเฉลิมฉลองสตรีนิยม ทั่ ว โ ล ก ใ น วั น ส ต รี ส า ก ล แ ล ะ กิ จ ก ร ร ม March4Women โ ด ย เ ฉ พ า ะ อ ย่ า ง ย่ิ ง ใ น กรุงลอนดอน ถือเป็นเหตุการณ์สาคัญแห่งปี สาหรบั ฉนั มานานแลว้ และในวนั ท่ี 8 มนี าคมของปนี ี้ (2020) ฉันจะไป เดินขบวนเหมือนอย่างที่หลายคนทา และ จะทาอย่างนั้นต่อไปเร่ือย ๆ ท่ัวโลก พร้อมกับ ชปู ้ายรณรงค์ เพราะหนทางการต่อสู้ของเราน้ัน ยงั อยอู่ ีกยาวไกล เฮเลน แพงก์เฮิ ร์ สต์ นั กเคล่ือนไห ว ด้ า น สิ ท ธิ ม นุ ษ ย ช น แ ล ะ นั ก เ ขี ย น เป็นท่ีปรึกษาขององค์การแคร์นานาชาติ เ ป็ น อ า จ า ร ย์ ส อ น ท่ี ม ห า วิ ท ย า ลั ย แ ม น เ ช ส เ ต อ ร์ แ ล ะ เ ป็ น อ ธิ ก า ร บ ดี ของมหาวิทยาลัยซัฟฟอล์ก เฮเลน อาศัย อยู่ทั้งในเอธิโอเปยี และสหราชอาณาจกั ร 57 วารสารความร่วมมอื กับต่างประเทศ กรกฎาคม-กนั ยายน 2563
เดอื นสงิ หาคม 9 สงิ หาคม International Day of the World's Indigenous People 12 สงิ หาคม International Youth Day 19 สิงหาคม World Humanitarian Day 21 สงิ หาคม International Day of Remembrance and Tribute to the Victims of Terrorism 22 สิงหาคม International Day Commemorating the Victims of Acts of Violence Based 23 สงิ หาคม on Religion or Belief 29 สิงหาคม International Day for the Remembrance of the Slave Trade and its 30 สงิ หาคม Abolition [UNESCO] International Day against Nuclear Tests International Day of the Victims of Enforced Disappearances
วารสาร คกัวบาตม่ารง่ปวมระมเืทอศ สานักความสัมพันธ์ต่างประเทศ THE BULLETIN ON INTERNATIONAL COOPERATION OF THE MINISTRY OF EDUCATION วั ต ถุ ป ร ะ ส ง ค์ • เพอื่ เป็นแหล่งข้อมูลทางวิชาการด้านต่างประเทศทส่ี าคัญสาหรับใช้ประโยชน์ในการดาเนินงานการศึกษาและ การวจิ ัยของหนว่ ยงาน สถานศกึ ษา และผูส้ นใจทว่ั ไป • เพ่ือเปิดโอกาสให้ทุกภาคส่วนได้เข้ามามีส่วนร่วมในการดาเนินงานความร่วมมือกับต่างประเทศ ของกระทรวงศึกษาธิการ • เพ่ือส่งเสริมให้หน่วยงานทั้งภาครัฐและเอกชนตลอดจนผู้มีส่วนเกี่ยวข้องและผู้ที่สนใจสามารถติดตาม ความเคลื่อนไหว และความคบื หน้าในงานด้านต่างประเทศของกระทรวงศึกษาธกิ าร • เพื่ อ เป็น เว ทีแ ลกเปลี่ย น ค ว าม คิ ด เห็น ใน เชิ งวิช าการ เก่ีย ว กับค ว าม ร่ ว ม มื อ กับต่ างปร ะ เทศ ของกระทรวงศึกษาธิการในอันที่จะนามาซึ่งการพัฒนาความร่วมมือกับต่างประเทศในอนาคตให้มีคุณค่า และมปี ระสิทธภิ าพมากขึน้ • เพ่ือเปน็ แหลง่ รวมขอ้ มูลทีเ่ กี่ยวกบั ความรว่ มมือกับต่างประเทศของกระทรวงศึกษาธิการสาหรับใช้ในการสืบค้น อา้ งองิ และเป็นหลกั ฐานทางประวัติศาสตร์ กา ห น ด อ อ ก วารสารราย 3 เดอื น ปลี ะ 4 ฉบบั ท่ี ป รึ ก ษ า ดุรยิ า อมตววิ ัฒน์ รองปลดั กระทรวงศกึ ษาธกิ าร บ ร ร ณ า ธิ ก า ร บ ริ ห า ร สมทรง งามวงษ์ ผู้อานวยการสานกั ความสมั พนั ธต์ า่ งประเทศ สานกั งานปลดั กระทรวงศกึ ษาธกิ าร บ ร ร ณ า ธิ ก า ร พมิ พ์วรัชญ์ เมอื งนิล ผู้ ช่ ว ย บ ร ร ณ า ธิ ก า ร กสุ มุ า นวพนั ธ์พมิ ล ฐิติ ฟอกสนั เทียะ ก อ ง บ ร ร ณ า ธิ ก า ร สปุ ราณี คายวง วิไลลกั ษณ์ ผดุงกติ ติมาลย์ นฤมล สวุ รรณเนตร วมิ ล ลุมพกิ านนท์ จิตรลดา จันทรแ์ หยม อ อ ก แ บ บ รู ป เ ล่ ม พมิ พ์ชนา ดาราธวชั เ ผ ย แ พ ร่ เ ว็ บ ไ ซ ต์ สเุ มธ อรรถพนั ธพ์ จน์ ผู้ แ ป ล นุชนาฏ เนตรประเสรฐิ ศรี เสาวรส มิตราปยิ านุรักษ์ จงจิต อนนั ตค์ ศู รี พิศวาส ปทมุ ตุ ์ตรังษี ผู้ ต ร ว จ แ ก้ ไ ข บ ท ค ว า ม แ ป ล พศิ วาส ปทมุ ตุ ต์ รังษี สานักงาน สานักความสัมพนั ธต์ ่างประเทศ สานกั งานปลัดกระทรวงศกึ ษาธิการ ถนนราชดาเนินนอก ดสุ ติ กรุงเทพฯ 10300 โทร 0 2628 5646 ต่อ 122 – 124 โทรสาร 0 2281 0953 www.bic.moe.go.th หมายเหตุ : บุคคลหรือองค์การใดต้องการนาข้อเขียน บทความหรือภาพถ่าย ท่ีอยู่ในวารสารฉบับน้ีไปตีพิมพ์หรือประโยชน์ในสิ่งตีพิมพ์อ่ืน หรือ เผยแพร่ทางเว็บไซต์ขอความกรุณาแจ้ง สานักความสัมพันธ์ต่างประเทศ สานักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ ทราบเป็นการล่วงหน้า และขอให้ระบุชื่อผู้เขียนหรือช่ือวารสารในการอ้างอิงด้วย
Search
