เคล็ดลับปรับพฤติกรรมสร้างนิสัยลูก

เคลส็ดรล้าับง ปนรสิ บั ัยใพหมฤ่ ตใหิก้ลรกู รม







ธรรมชาติของเดก็ ๆ มกั มคี วามอยากรู้ อยากเหน็ และซกุ ซนเปน็ เรอ่ื งปกติ แตท่ ง้ั น้ี เดก็ ดอ้ื ทง้ั นน้ั พอ่ แมก่ ไ็ มค่ วรตามใจปลอ่ ยใหล้ กู ทำ� เด็กซน ตามอ�ำเภอใจ ควรมีระเบียบวินัยมาช่วย ขดั เกลาไมใ่ หเ้ ด็กๆ โตมาเปน็ เด็กเอาแตใ่ จ ดอ้ื ร้ัน ทำ� ได้โดย 1. หากต้องการใหล้ ูกหยุดเลน่ ต้องพดู ใหช้ ดั เจนว่า อนญุ าตใหเ้ ลน่ ต่ออกี กน่ี าที เม่อื หมดเวลาให้เข้าไปบอกและนบั 1-10 ให้เก็บของเล่น 2. ตามตดิ ลกู เพราะเดก็ บางคนเขา้ ใจวา่ พ่อแม่พดู ไปอย่างนั้น ต้องตามติดให้ลกู ท�ำตาม กฎกตกิ าและขอ้ ตกลง 3. บอกขอบเขต พ้ืนท่ี บรเิ วณทีอ่ นญุ าตให้ลกู เลน่ แนะน�ำวา่ เดก็ กอ่ น 6 ขวบต้องอยู่ใน สายตาตลอด และไม่จ�ำเปน็ ต้องหา้ มทกุ เร่ือง แตใ่ ห้หา้ มเม่อื เริม่ ท�ำในส่ิงทอี่ นั ตราย 4. หนา้ ทีข่ องเดก็ คือเรือ่ งสำ� คัญ ถ้าด้ือพ่อแมต่ อ้ งหลอกลอ่ ถ้าไม่ได้ผลต้องฝืนใจ เพราะ เมื่อโตข้ึนเดก็ ตอ้ งเข้าเรียนและควรทำ� งานบ้านด้วย แนะน�ำให้เอาจริงเฉพาะเร่ืองที่ จ�ำเป็น เพือ่ ใหล้ กู ไม่ต่อตา้ นและเชือ่ ฟัง ต่อรองได้ตามความเหมาะสม เด็กข้ีอาย เดก็ เงยี บๆ ขอ้ี าย เกบ็ ตวั หากอยากจะ ไม่กลา้ แสดงออก ฝกึ ใหเ้ ดก็ เกดิ ความมนั่ ใจและกลา้ แสดงออก มากขนึ้ ใหล้ องดแู ลลกู ดว้ ยคำ� แนะนำ� เหลา่ น้ี 1. พอ่ แมต่ อ้ งฝกึ ควบคมุ สตอิ ารมณ์ ไมจ่ บั ผดิ และหยดุ ตำ� หนติ เิ ตยี นในความขอ้ี ายของลกู 2. พอ่ แม่ตอ้ งสะทอ้ นความรสู้ ึกใหล้ กู รู้ พ่อแมเ่ ขา้ ใจความร้สู ึกของลูก เวลาน้อี ยากให้ พ่อแม่ชว่ ยอะไร 3. พาลกู ไปร่วมกิจกรรมบนเวทเี ล็กๆ ผา่ นการซักซ้อมจนมน่ั ใจ ชว่ ยสร้างความมั่นใจได้ 4. ลดความคาดหวงั ไม่เปรยี บเทยี บลกู กับผอู้ นื่ ไมก่ ล่าวตำ� หนติ เิ ตยี น 5. ให้กำ� ลงั ใจกับความพยายามของลกู ไมว่ ่าผลที่เกิดขึ้นจะท�ำได้หรอื ไมไ่ ด้

เทคนคิ สร้างความกล้า และความม่ันใจ ในการท�ำสง่ิ ตา่ งๆ ใหล้ ูก เบอ้ื งตน้ ควรอธบิ ายสงิ่ ตา่ งๆ ใหเ้ ดก็ ฟงั ดว้ ยภาษาทเ่ี ขา้ ใจงา่ ย เพอ่ื ใหเ้ ดก็ เกดิ การเรยี น รู้กับส่ิงท่ีจะท�ำ จากนั้นพูดคุยให้เกิดความเข้าใจที่ตรงกัน โดยเปิดประเด็นให้ลูกซักถาม แล้วจงึ ค่อยลงมือปฏิบัติ ขน้ั ตอนท่ี 1 พ่อแมห่ รอื พีเ่ ลี้ยงทำ� ใหล้ กู ดกู ่อน จากนนั้ ลองให้ลูกได้เป็นผ้ชู ว่ ยเราท�ำ ขัน้ ต่อมาจงึ ลองปล่อยให้ลูกเป็นผู้ลงมือท�ำเอง โดยพ่อแม่คอยดูอย่างใกล้ชิด ท่ามกลางสัมพันธภาพ และก�ำลงั ใจทด่ี ี ข้นั ตอนที่ 2 ใหก้ ำ� ลังใจดว้ ย 3 เทคนคิ ไดแ้ ก่ ค�ำพดู ประสาทสมั ผัสทางจติ ใจ และรางวลั ข้ันตอนท่ี 3 กล่าวช่ืนชมเม่ือลูกประพฤติดี โดยจะท�ำเม่ือเกิดการเปล่ียนแปลงใน 3-4 วันแรก และเพ่ิมค�ำชนื่ ชมเมอื่ พฤติกรรมดีขนึ้ เร่อื ยๆ เปรียบเหมอื นการกา้ วขึ้นบนั ได โดยกระตนุ้ ดว้ ยคำ� ชมอยา่ งต่อเน่ืองเพือ่ สรา้ งแรงจงู ใจ ชน่ื ชมขณะลงมอื ท�ำ และทำ� ต่อเนอื่ งสักระยะ หน่ึง ก่อนจะหยุดเพื่อข้ึนบันไดถดั ไป โดยใช้เทคนิคเดิม ตัวอยา่ งเชน่ เหมียวไม่เคยปูท่ีนอน แม่ชมเพื่อกระตุ้นให้ปูท่ีนอน เหมียวปูท่ีนอน แม่ก็ชมอีกแม้ยังไม่ เรยี บรอ้ ย พอผา่ นไป 3-4 วนั เหมยี วยงั ทำ� ไดเ้ หมอื นเดมิ ไมพ่ ฒั นา แมห่ ยดุ ชม ตอ่ มาแมช่ มเพอ่ื ใหท้ ำ� ใหด้ ขี นึ้ เชน่ ลกู ของแมจ่ ะเกง่ มากถา้ ปไู ดเ้ รยี บรอ้ ย เหมยี วชอบคำ� ชมกป็ ไู ดด้ ขี น้ึ เปน็ ตน้

หยดุ ลงโทษลูกกบั 9 เครอ่ื งมอื สรา้ งสรรค์ เพราะการลงโทษไมใ่ ชว่ ธิ กี ารทด่ี ตี อ่ ลกู ดงั นนั้ เครอ่ื งมอื ในการเลยี้ งลกู ดงั ตอ่ ไปนคี้ อื ตัวช่วยที่ดีของพอ่ แม่ เคร่ืองมอื ท่ีใชเ้ ล้ียงลกู วยั ท่เี หมาะสม กับการใช้เคร่ืองมือ 1. จัดการสงิ่ แวดลอ้ มใหป้ ลอดภัยแทนการหา้ ม เช่น ปลก๊ั ไฟ กาตม้ น�้ำ เป็นต้น ทกุ วยั 2. เบีย่ งเบนความสนใจ เดก็ เล็ก 3. ใช้ทา่ ทีเครง่ ขรึมเพ่อื หยุดพฤตกิ รรมไม่เหมาะสม เดก็ เลก็ และประถมตน้ 4. คุมสติและใช้น�้ำเสียงหนักแน่นว่าท�ำไม่ได้ โดยมอง ทกุ วยั ระดับสายตาเดียวกับเดก็ เดก็ โต 5. ใหเ้ รียนรคู้ วามเปน็ จรงิ หรอื ธรรมชาติด้วยตนเอง เดก็ โต วัยรนุ่ 6. เรยี นรจู้ ากเหตผุ ลแลว้ ลองปรบั ความคดิ จากพฤตกิ รรม ที่ไมเ่ กิดอนั ตราย เดก็ ปฐมวยั ไมเ่ กิน 6 ปี 7. เมื่อท�ำพฤติกรรมไม่เหมาะสม แยกให้เด็กอยู่ตาม เด็กวยั รุ่น ล�ำพงั งดกิจกรรมทีช่ อบ 8. สรา้ งข้อตกลงและวางพันธะสัญญารว่ มกนั

วิธสี รา้ งนสิ ยั และพฤติกรรมท่ีดใี ห้ลกู 10 เทคนคิ สรา้ งพฤตกิ รรมใหมใ่ ห้เดก็ การปรบั พฤติกรรมเด็กเลก็ ไมใ่ ช่เรื่องยากเกินความสามารถ เพียงเข้าใจพัฒนาการ ใหค้ วามรกั ความเมตตา ส่ือสารใหถ้ กู ต้อง และปรบั สิ่งต่างๆ ดงั ตอ่ ไปน้ี 1. สง่ิ แวดล้อม ปรบั ให้ปลอดภยั เพ่อื ป้องกันอันตราย แทนทจ่ี ะตอ้ งหา้ มปราม เพราะ เด็กเล็กชอบส�ำรวจหรือปนี ป่าย 2. กิจวัตรประจ�ำวัน จดั ตารางการกินนอนใหเ้ ป็นเวลาและฝึกให้เดก็ ปรบั ตัวได้งา่ ยข้นึ 3. เบนความสนใจ ได้ผลดีในเด็กเลก็ และชว่ ยหยุดพฤติกรรมที่ไมต่ ้องการได้ เพราะอยู่ ในวยั ทีส่ มาธิค่อนข้างสนั้ 4. แนะน�ำสง่ั สอน บอกและสอนว่าอะไรที่เดก็ ท�ำไดห้ รอื ไมไ่ ด้ รวมทงั้ หาทางออกวา่ ควรทำ� อย่างไร 5. เพิกเฉย เพ่อื หยดุ พฤติกรรมท่ไี มต่ อ้ งการของเดก็ ไมต่ ามใจหรือโอ๋ตลอดเวลา รอให้ หยุดร้องแล้วค่อยเขา้ ไปพดู คยุ

6. ฝกึ ใหร้ ับผดิ ชอบผลของการกระท�ำ เพ่ือ ใหเ้ ดก็ เรยี นรแู้ ละปรบั เปลย่ี นพฤตกิ รรมของ ตวั เองใหถ้ กู ตอ้ ง เวน้ แตใ่ นกรณที พ่ี ฤตกิ รรมนน้ั ก่อเกิดผลรุนแรง เช่น ปนี ทีส่ ูงอาจตกลงมา ศรี ษะแตก เปน็ ตน้ ตอ้ งรบี หยดุ พฤตกิ รรมนน้ั โดยเรว็ ทสี่ ุด 7. แบบอยา่ งที่ดี เพราะเด็กชอบเลียนแบบ ผใู้ หญ่ หากไดเ้ หน็ พฤตกิ รรมทด่ี ี แมไ้ มเ่ ขา้ ใจ เหตผุ ลกพ็ รอ้ มทำ� ตามและคอ่ ยๆ เรยี นรแู้ ละ ซมึ ซบั พอ่ แม่และคนใกลช้ ิดจึงควรแสดง พฤติกรรมทดี่ ีสม�ำ่ เสมอ 8. แยกใหอ้ ยลู่ ำ� พงั ชว่ั คราว เมอื่ ทำ� พฤตกิ รรม ไมเ่ หมาะสม โดยเฉพาะในเดก็ ชว่ งไมเ่ กนิ 6 ป ี ได้ผลดีมาก ไม่ควรสนใจโต้ตอบ รวมท้ัง ไมใ่ หน้ ง่ั บรเิ วณทม่ี ขี องเลน่ หอ้ งนำ�้ และหอ้ ง มดื เมอ่ื หมดเวลาใหพ้ ดู คยุ และสอนสง่ิ ทคี่ วร ทำ� แบบไม่ใช้อารมณ์ 9. ชมเชยท้ังค�ำพูดและสีหน้าอย่างจริงใจ เพื่อเป็นแรงเสริมทางบวก ท�ำให้เด็กเรียนรู้ และทำ� พฤตกิ รรมทด่ี นี นั้ ตอ่ ไป ไมค่ วรเปรยี บ เทียบหรือพูดเสยี ดสีขณะชมเด็ก 10. ลงโทษ ที่ไมใ่ ช่วิธีแรกหรือวิธที ี่ใชบ้ อ่ ยๆ เพราะเด็กอาจไม่เข้าใจ และส่งผลเสียต่อ บุคลิกภาพและจิตใจเด็กได้ ควรลงโทษเม่ือ เด็กท�ำพฤติกรรมรุนแรงชนิดท่ีต้องหยุดใน ทนั ที ไมจ่ ำ� เป็นตอ้ งดุดา่ หรอื ตี เปล่ยี นเปน็ กกั บรเิ วณ ตดั รางวลั เปน็ ต้น

ฝกึ เสรมิ เตมิ นิสัยและพฤติกรรมเหล่าน้ี ให้เด็กเพียบพรอ้ ม! สร้างวนิ ยั ใหล้ ูก วินยั จะชว่ ยท�ำให้เดก็ อยูร่ ่วมกับทุกคนไดอ้ ยา่ งมีความสุข มีหลกั งา่ ยๆ ดังนี้ 1. พอ่ แมต่ อ้ งเชอื่ วา่ พฤติกรรมของเด็กทเ่ี สีย่ งและไม่เหมาะสมมีตน้ เหตุเสมอ 2. พ่อแมต่ อ้ งมน่ั ใจในการปกครองลูก มจี ดุ ยนื ต่อปัญหา อย่าน�ำเรื่องไม่เกย่ี วข้อง เขา้ มาปะปน 3. พ่อแม่ตอ้ งมมี าตรฐานเดยี วกบั ลูกทุกคน 4. พอ่ แม่ต้องควบคมุ สตอิ ารมณ์ เลีย่ งการทำ� ให้ลกู อับอายตอ่ หนา้ ผอู้ น่ื 5. ตัง้ กฎชัดเจน เหมาะสม ส่ิงไหนท�ำได้ สิ่งไหนต้องห้ามหรือหลกี เลี่ยง 6. กฎกตกิ ามผี ลทนั ทีหากลูกท�ำพฤตกิ รรมไมเ่ หมาะสม 7. สรา้ งการมีส่วนร่วมระหวา่ งสมาชิก สร้างลูกใหเ้ ป็นนกั คิดวเิ คราะห์ ส่ิงส�ำคญั คือพ่อแมต่ อ้ งทำ� หน้าท่ีเป็นผูฟ้ งั ทีด่ ี ซ่งึ การเปน็ ผ้ฟู งั ทดี่ มี ี 3 ระดบั ไดแ้ ก่ 1. ฟงั อยา่ งเดยี ว ดว้ ยความตงั้ ใจ ใชส้ ติ ไมใ่ ชอ้ ารมณ์ ไมแ่ ทรกแซงในขณะทลี่ กู กำ� ลงั เลา่ แตค่ ลอ้ ยตามดว้ ยทา่ ทาง ซงึ่ ลกู ตอ้ งสบายใจทจี่ ะเลา่ ไมใ่ ชเ่ พราะโดนกดดนั หรอื กลา่ วโทษ 2. ฟังแล้วพดู อย่างมีสติ เม่อื ฟังเรอื่ งราวมาสักพกั อาจมีการทวนค�ำพูดหรือมีการให้ กำ� ลงั ใจเพอ่ื ใหล้ กู อยากเล่าต่อ 3. ฟังอย่างมีสติ พูดให้กำ� ลังใจอย่างมีสติ สร้างทกั ษะไปดว้ ยกัน เพอ่ื ให้ลกู สบายใจ ทีจ่ ะเลา่ ตอ่ กัน เกดิ การเรียนรู้ ฝึกคิด ฝึกฝนทกั ษะการแกป้ ัญหาแบบสบายใจ

คดิ นอกกรอบฝกึ ได้ การคิดนอกกรอบ ท�ำให้เด็กรู้จักปรับตัวและเกิดการเรียนรู้ที่หลาก หลาย คดิ สร้างสรรค์สงิ่ ใหมไ่ ด้ วธิ ฝี กึ ท�ำไดด้ ังน้ ี ฝึกฝนความคิดหลากหลาย เช่น จากง่ายไปสู่ยาก จากยากไปสู่ง่าย เปน็ ตน้ รวมท้งั เปลีย่ นเสน้ ทางใหม่ เปลี่ยนสง่ิ แวดลอ้ มใหม่ เพิ่มความม่นั ใจ ในการเรียนรสู้ ่ิงใหม่ เล่นบทบาทสมมุติหรือสถานการณ์จ�ำลอง เพ่ือให้หัดใช้เทคนิค แก้ปัญหาที่หลากหลาย แต่ไดผ้ ลเดยี วกัน สรา้ งจิตใจ ละเอียดออ่ นใหล้ ูก การฝึกจิตใจให้ละเอียดอ่อน คือ การฝึกอยู่ กบั ธรรมชาติ หลกี เลยี่ งการแขง่ ขนั กบั เวลาในรปู แบบ ตา่ งๆ ไดแ้ ก่ 1. ใชช้ วี ติ กับคนในครอบครัว ได้แก่ ช่วยท�ำงานบา้ น เลน่ เกมต่างๆ แบบไมแ่ ข่งขนั เป็นตน้ 2. ปลูกต้นไม้ ดูแลเอาใจใส่ให้เติบโตอย่างงดงาม ออกดอกผลใหช้ ืน่ ใจ 3. เลย้ี งสตั ว์ ตง้ั แตใ่ หอ้ าหาร ดแู ลทอี่ ยอู่ าศยั กจิ วตั ร ประจำ� วัน รวมถงึ สุขภาพสัตวเ์ ลย้ี ง 4. ท�ำกิจกรรมกับคนที่ด้อยกว่า เช่น บ้านพักเด็ก บ้านพักคนชรา ผพู้ กิ าร ฯลฯ เปน็ ประจ�ำ

จัดพิมพแ์ ละเผยแพรโ่ ดย SOOK PUBLISHING เรยี บเรยี งข้อมลู บางสว่ นจาก หนงั สือรูจ้ ักเด็กท้งั ตัวและหัวใจ : พฒั นาการของเด็กและ วยั รนุ่ โดยนายแพทยส์ รุ ยิ เดว ทรปี าตี จากแผนงานสขุ ภาวะ เด็กและเยาวชน สถาบันแห่งชาติเพื่อการพัฒนาเด็กและ ครอบครัว มหาวทิ ยาลยั มหดิ ล บทความเรือ่ ง “เทคนคิ แก้ปญั หา...เดก็ ดอ้ื เดก็ ซน” โดย พญ.นลินี เช้ือวณิชชากร กุมารแพทย์ด้านพัฒนาการและ พฤตกิ รรม โรงพยาบาลมนารมย์ http://www.manarom. com/article-detail.php?id=666676 บทความสขุ ภาพเรอื่ ง “ปรบั พฤตกิ รรมเดก็ ยากจรงิ หรอื !” โดยอ.พญ.จรยิ า ทะรกั ษา กมุ ารแพทยแ์ ละจติ แพทยเ์ ดก็ และ วยั รนุ่ คณะแพทยศาสตรศ์ ริ ิราชพยาบาล http://www.si.mahidol.ac.th/th/department/ pediatrics/dept_article_detail.asp?a_id=705 สามารถสืบคน้ ขอ้ มลู และหนงั สอื เพม่ิ เติมไดท้ ่ีหอ้ งสร้างปญั ญา ศนู ย์เรียนร้สู ขุ ภาวะ ส�ำนักงานกองทุนสนับสนนุ การสรา้ งเสริมสขุ ภาพ (สสส.) หรอื ดาวน์โหลดไดท้ ่แี อปพลเิ คชัน SOOK Library และ resource.thaihealth.or.th โทร. 02-343-1500 กด 3