พุทธศาสนสุภาษิต

พธุ ทศาสนสุภาษิต เสนอ อาจารย์ปรเมษฐ์ เหมือนจนั ทร์

วาจํ ปมุญเจ กสุ ลํ นาตเิ วลํ ไม่ควรเปล่งวาจาทด่ี ี ให้เกินแกค่ วรกาล คาพูดนั้นสาคัญนัก คาพดู ที่ดีย่อมยงั ประโยชน์ใหส้ าเร็จ คาพดู ที่ไม่ดยี ่อมก่อใหเ้ กิดความเดอื ดร้อนเสียหาย ดงั นั้นจงึ ควร พดู แต่คาพูดทีด่ ี และต้องพดู ใหพ้ อเหมาะแก่กาลเทศะด้วย คาพูดที่ดีประกอบด้วยลักษณะ 5 อย่าง ดงั นี้ 1.กล่าวในกาลทีส่ มควร 2.กล่าวคาสัตว์ 3.กล่าววาจาสุขุม ละเอียด ไม่หยาบคาย 4.กล่าวคาที่มีประโยชน์ในชาติน้แี ละชาติหน้า 5.กล่าวคาประกอบไปด้วยจิตเมตตา

พทฺธาปิ ตตถฺ มจุ จฺ นตฺ ิ ยตถฺ ธรี า ปภาสเร คนมปี ญั ญา แม้มปี ัญหา และ ถูกผูกมดั อยู่ พอพดู ในเรือ่ งใด กห็ ลดุ ได้ในเร่อื งน้นั ตราบใดท่ีเรายงั ไม่รู้หนทางแหง่ ความบริสทุ ธิ์ และวิธีการ ปฏิบตั เิ พื่อให้เข้าถงึ ความบริสทุ ธิ์ จติ ดวงนีจ้ ะเสอื่ มประสทิ ธิภาพ ทาให้ ความคิด คาพดู และการกระทาผิดเพีย้ นไปจากเดิม เกิดพลงั้ เผลอไป ทาบาปอกศุ ลโดยรู้ไมเ่ ทา่ ทนั กิเลส กรรมชวั่ ทที่ าลงไปนนั้ ยอ่ มสง่ ผลให้ ได้รับความทกุ ข์ทรมาน เป็นวิบากกรรมท่ีกลบั มาสนองตนเอง จนกวา่ จะดาเนินตามเส้นทางทีถ่ กู ต้องดงี าม บาปกรรมจงึ ทเุ ลาเบาบางลงได้

หทยสฺส สทิสี วาจา วาจาเช่นเดียวกับใจ ก่อนที่เราจะพดู เราเป็นนายของคาพดู และเมื่อเราพดู ออกไปแล้ว คาพดู นนั้ จะเป็นนายเรา หมายความวา่ กอ่ นจะพดู อะไรออกไปให้พินิจ พิจารณาให้ดๆี ก่อนแล้วคอ่ ยพดู ออกไป บางทบี างคนมานกึ ได้ทหี ลงั วา่ คาพดู ของตนนนั้ ได้ทาลายคนอืน่ ไปแล้ว และยงั มาทาให้ตนต้องเสยี ใจ ในภายหลงั อยา่ งนีเ้รียกวา่ พดู ไมค่ ดิ แล้วสง่ิ ทพ่ี ดู ไปแล้วก็ไม่สามารถปรับ หรือเปล่ยี นแปลงได้ และอีกอยา่ งได้กระทาไปตามคาพดู นนั้ แล้ว

น หิ มญุ เจยฺย ปาปิกํ ไมค่ วรเปล่งวาจาทชี่ ั่วเลย คาพดู ที่ชว่ั แยกออกเป็นหลายประเภท เชน่ พดู ปด พดู เทจ็ พดู คาหยาบ เป็นต้น รวมแล้วกห็ มายถงึ คาพดู ท่ีเมื่อพดู ออก มาแล้วก่อความเดือดร้อนเสยี หายให้เกิดขนึ ้ ทงั้ แก่ตนเอง และผ้อู นื่ บคุ คลไม่ควรพดู จาเชน่ นี ้เพราะจะก่อผลเสยี หาย ดงั ทีก่ ลา่ วมาแล้ว เพราะฉนั นนั้ พงึ เปลง่ แตว่ าจาที่ไฟเราะ เสนาะโสตเทา่ นนั้ สามารถก่อประโยชน์ให้เกิดขนึ ้ ได้

ทุฏฺฐสสฺ ผรุสา วาจา คนโกรธมีวาจาหยาบ ความโกรธ เม่ือเกิดขนึ ้ กบั ผ้ใู ดแล้ว ยอ่ มทาให้ผ้นู นั้ มคี วาม กราดเกรีย้ ว ข่นุ ข้องใจ ขดั เคอื งใจ ใครทาอะไรไม่ถกู ใจกห็ งดุ หงิดขดั เคอื งใจไปเสยี หมด บางทีกท็ าเร่ืองเลก็ น้อยให้กลายเป็นเร่ืองใหญ่ได้ คนท่ีถกู ความโกรธครอบงาจิตใจ ยอ่ มทาให้การกระทาและคาพดู พลอยเป็นการกระทาทผ่ี ิดและคาพดู ที่ผิดไปด้วย เพราะในขณะนนั้ จิต ของเขากลายเป็นจิตทห่ี ยาบ คาพดู ท่ีเปลง่ ออกมาจงึ มากไปด้วยคา หยาบ

สจฺจํ เว อมตา วาจา คาํ สตั ย์ แลเปน็ วาจาท่ไี ม่ตาย คาสตั ย์ คอื คาจริง คาพดู ทีเ่ ป็นจริง คาพดู ท่ไี ม่แปรผนั เป็นอยา่ งอ่นื ไปได้ เชน่ คาสอนของพระพทุ ธเจ้า ทีพ่ ระองค์ตรัสไว้อยา่ งไรก็เป็นอยา่ งนนั้ ไมแ่ ปรผนั เป็นอยา่ งอ่นื ท่วี า่ คาสตั ย์เป็นวาจาไม่ตายนนั้ กเ็ พราะว่าคาสตั ย์เป็นคาทีไ่ ม่มีใคร เปลี่ยนแปลงให้เป็นอยา่ งอน่ื ได้ ดงั เชน่ คาสอนของพระพทุ ธเจ้าที่กลา่ วไว้ ข้างต้นแล้วนน่ั เอง

จดั ทาํ โดย เดก็ ชาย จภุ ทั ร บตุ รย่ี เลขท่ี 2 เดก็ ชาย ภวู นยั ใบกหุ ลาบ เลขที่ 10 เดก็ หญิง ชาลสิ า กนั อนิ ทร์ เลขท่ี 25