ดวงจันทร์ของโลก

ดวงจนั ทร์ของโลก “ดวงจนั ทร์” เป็นดาวบรวิ ารตามธรรมชาตเิพยี งหนง่ึ เดยี วของโลก และมี ขนาดใหญ่เป็นอนั ดบั 5 ในบรรดาดาวบรวิ ารทงั้ หลายในระบบสุรยิ ะ ดวงจนั ทร์ยงั เป็นวตั ถุนอกโลกเพยี งวตั ถุเดยี วทม่ี นุษย์ได้ไปเหยยี บมาแลว้ โดย ในปี ค.ศ.1969 นลี อาร์มสตรอง นกั บนิ อวกาศชาวสหรฐั ฯ ได้ปีนลงจากยานอ พอลโล 11 มาเหยยี บดวงจนั ทร์ ดวงจนั ทร์ต่างจากโลกตรงทดี่ วงจนั ทร์มี บรรยากาศทเี่บาบางมาก ซงึ่ เบาบางเกนิ กว่าทมี่ นุษย์จะหายใจได้ และเมอ่ื พจิ ารณา ร่วมกบั อุณหภูมพิ น้ื ผวิ ดวงจนั ทร์ทม่ี คี วามเปลยี่ นแปลงอย่างมาก ระหว่างด้าน กลางวนั กบั ด้านกลางคนื (ประมาณ -170 ถงึ 120 องศาเซลเซยี ส) จะเขา้ ใจได้ ว่าทาไมนกั บนิ อวกาศทลี่ งสารวจบนดวงจนั ทร์ ถงึ ต้องใส่ชุดมนุษย์อวกาศทเ่ีทอะทะ

ดวงจนั ทร์มขี นาดเสน้ ผา่ นศูนย์กลาง 3,474 กโิลเมตร ซงึ่ สนั้ กว่า 1/4 ของขนาดเสน้ ผา่ นศูนย์กลางโลกเลก็ นอ้ ย ขณะทรี่ ะยะห่างเฉลยี่ ระหว่างโลกกบั ดวงจนั ทร์อยู่ท่ี 384,403 กโิลเมตร หรอื ราว 30 เท่าของขนาดเสน้ ผา่ นศูนย์กลางโลก และจากการทด่ี วงจนั ทร์มขี นาด และมวลนอ้ ยกว่าโลก ทาใหค้ วามโนม้ ถ่วงบนพน้ื ผวิ ดวงจนั ทร์มแี ค่ 17% ของความโนม้ ถ่วงท่ี พน้ื ผวิ โลก วงโคจรและการหมุนรอบตวั เองของดวงจนั ทร์ค่อยๆเปลยี่ นแปลง เนอื่ งดว้ ยดวงจนั ทร์ ได้รบั ผลกระทบจากแรงไทดลั อยา่ งต่อเนอื่ งหลายลา้ นปี จนดวงจนั ทร์หนั พน้ื ผวิ ดา้ นเดยี วเขา้ หาโลกเสมอ หมายความว่าวธิ กี ารเดยี วทจ่ี ะเหน็ พน้ื ผวิ ดวงจนั ทร์ฝั่งทห่ี นั ออกจากโลก คอื การส่งยานอวกาศไปยงั ดวงจนั ทร์แลว้ ถ่ายภาพกลบั มา

หากคุณพจิ ารณาดูพน้ื ผวิ ของดวงจนั ทร์ จะพบว่าพน้ื ผวิ จะเตม็ ไปดว้ ยหลุมอุกกาบาต และเทอื กเขา หลุมอุกกาบาตเหลา่ นเ้ีป็นผลจากการพุง่ ชนของอุกกาบาตนบั ไม่ถว้ นต่อเนอ่ื งกนั หลายลา้ นปี และยงั มพี น้ื ทกี่ วา้ งใหญ่ทมี่ สี คี ล้าและค่อนขา้ งราบเรยี บ มหี ลุมอุกกาบาตนอ้ ยกว่า พน้ื ทก่ี ว้างใหญ่ดงั กลา่ วเรยี กว่า “ทะเลบนดวงจนั ทร์” หรอื “Maria” (คาพหูพจน์ใน ภาษาละตนิ แปลว่า “ทะเล” คาเอกพจนจ์ ะเป็น Mare) เนอื่ งจากนกั ดาราศาสตร์ใน สมยั ก่อนคดิ ว่าพน้ื ทพ่ี วกนเ้ีป็นมหาสมุทรบนดวงจนั ทร์ ปจั จุบนั เราทราบว่า “ทะเลบนดวง จนั ทร์” เป็นพน้ื ทที่ ถ่ี ูกลาวาจากภายในตวั ดวงจนั ทร์เอ่อขน้ึ มากลบ ก่อนจะเยน็ ตวั และแขง็ ตวั ถอื เป็นลกั ษณะภูมปิ ระเทศทหี่ ลงเหลอื จากช่วงทดี่ วงจนั ทร์เพง่ิ เกดิ ใหมแ่ ละภายในตวั ดาวยงั ร้อน อยู่

ดวงจนั ทร์โคจรรอบโลกครบรอบใชเ้ วลา 27.3 วนั แสงอาทติ ยท์ ส่ี ่องมายงั ดวงจนั ทร์ใน มุมทแี่ ตกต่างกนั ระหว่างทด่ี วงจนั ทร์กาลงั โคจร รอบโลก ทาให้เราจะเหน็ ดวงจนั ทร์มลี กั ษณะ ปรากฏแตกต่างกนั ไป เรยี กความเปลย่ี นแปลง ของลกั ษณะปรากฏของดวงจนั ทร์ว่า “เฟส” ของดวงจนั ทร์ แผนภาพโลก-ดวงจนั ทร์-ดวงอาทติ ย์ ทางซ้าย จะแสดงภาพใหเ้ หน็ เกยี่ วกบั เฟสต่างๆ ของดวงจนั ทร์ทเ่ีราสามารถเหน็ ได้ชดั เจนขน้ึ