รายการเอกสารองค์ความรู้ฉบับสมบูรณ์

1. บทน�ำ เปลย่ี นแปลงดา้ นภมู อิ ากาศ (เชน่ การเกดิ ไฟปา่ , อณุ หภมู ิ การบริหารจัดการเพ่ือการบรรเทาสาธารณภัย เปลีย่ นผิดปกติ) กลบั ถบี ตัวสงู ขน้ึ กว่า 7 เท่า ซ่งึ การเกิด ภัยพบิ ัติประเภทตา่ งๆ ลว้ นสัมพนั ธ์กัน [7] แสดงตามรูป ขณะเกิดเหตุภัยพิบัติอย่างทันท่วงที (Sudden-onset ท่ี 2 คอื แนวโนม้ การเกดิ ภยั พบิ ตั ใิ นรปู แบบตา่ งๆ นบั ไดว้ า่ disasters) มีความส�ำคัญอย่างยิ่งต่อการช่วยชีวิตและ ภัยพิบัติสามารถอุบัติขึ้นได้ทุกท่ีทุกเวลา ดังนั้น เพ่ือ จ�ำกัดความเสียหายของทรัพย์สินในวงกว้าง อย่างเช่น ช่วยบรรเทาเหตุการณ์ท่ีอาจเกิดข้ึน คณะนักวิจัยของ เหตุการณ์เก็บกู้ซากบ้านเรือน และช่วยเหลือผู้รอดชีวิต สถาบันเทคโนโลยีป้องกันประเทศ (สทป.) จึงมีแนวคิด ในเหตุการณ์ดินโคลนถล่ม ท่ี อ.บ่อเกลือ จ.น่าน พ.ศ. ในการพัฒนาระบบชี้เป้าและช่วยเหลือผู้ประสบภัยใน 2560 แสดงตามรูปท่ี 1 เป็นต้น สาเหตุส่วนใหญ่เกิด ยามเกิดเหตุฉุกเฉินผ่านทางการพัฒนาแอปพลิเคชันที่ จากมีการท�ำไร่เลื่อนลอยอยู่เป็นจ�ำนวนมาก เม่ือย่าง เรยี กวา่ “Mobile4RU” เพื่อบรรเทาสาธารภัยอยา่ งตรง เขา้ ส่ฤู ดฝู นมฝี นตกหนกั ถงึ หนกั มากอย่างต่อเนอื่ ง ส่งผล จดุ และมปี ระสทิ ธภิ าพ ให้ดินบนเขาชุ่มน�้ำมาก และไหลลงมาทับพ้ืนท่ี อยอู่ าศยั อยา่ งไรกต็ าม จะเหน็ ไดว้ า่ ในการเผชญิ เหตเุ พอื่ โดยแนวคิดของการพัฒนาระบบแอปพลิเคชัน ช่วยบรรเทาสาธารณภัยท่ีเกิดขึ้น ผู้ประสบเหตุรวมถึง Mobile4RU [8] เร่ิมต้นจากการต่อยอดแนวความคิดที่ เจ้าหน้าที่ผู้เผชิญเหตุยังคงท�ำงานช่วยเหลือในพ้ืนท่ี Lisa Dethridge และ Brian Quinn [9] ได้เสนอแนว ดว้ ยความยากล�ำบากเนอื่ งจากขาดแคลนระบบสอ่ื สารหรอื ความคิดท่ีจะใช้ระบบการแสดงภาพ 3 มิติ บนฐานการ ระบบส่ือสารถูกตัดขาดขณะเกิดเหตุ [3-4] ท�ำให้การ ติดต่อแบบออนไลน์เป็นเคร่ืองมือส�ำคัญส�ำหรับการ ขอรับการสนับสนุนความช่วยเหลือส่งเข้าไปไม่ตรงตาม รายงานสถานการณ์ขณะเกิดภัยพิบัติ หรือเอาไว้จ�ำลอง ความตอ้ งการ ประกอบกับอาจเปน็ เหตุใหค้ วามเสยี หาย สถานการณ์เพ่ือการเตรียมความพร้อมส�ำหรับการ ขยายวงกวา้ งเพม่ิ สงู ขน้ึ เหตเุ พราะเสยี เวลาในการล�ำเลยี ง รับมือ โดยแนวคิดน้ีสามารถน�ำมาปรับใช้เป็นแนวทาง ความชว่ ยเหลือทเ่ี กนิ กว่าความต้องการเพิม่ มากขน้ึ [5] รับมือกับการมีข้อมูลสถานการณ์จ�ำนวนมาก กอปรกับ มีการคัดกรองรายงานที่มีการจ�ำเพาะ และต้องควบคุม จากการรวบรวมข้อมูลด้านการประสบเหตุ สถานการณ์จากกองอ�ำนวยการเพียงผู้เดียว (Single สาธารณภยั ทวั่ โลกระหวา่ งปี พ.ศ. 2523 ถงึ พ.ศ. 2559 [6] Incident Command) ขณะเดียวกัน Kurniawan แบ่งตามลักษณะของการเกิดเหตุเป็น 4 ประเภท ได้แก่ Adi Saputro [10] ไดน้ �ำเสนอผลการศกึ ษากระบวนการ ธรณพี บิ ตั ภิ ยั วาตภยั อทุ กภยั และการเปลยี่ นแปลงดา้ น สอ่ื สาร เพอ่ื การรายงานขอ้ มลู ระหวา่ งกนั ของอาสาสมคั ร ภูมิอากาศ พบว่าภัยพิบัติ ท้ังธรณีพิบัติภัยและวาตภัยมี เผชิญเหตุ แนวโน้มเพิ่มสูงข้ึนเกือบ 2 เท่า นับตั้งแต่มีการรวบรวม ผลส�ำรวจ และอุทกภัยเพิ่มขึ้นเป็น 3 เท่า แต่ทว่าการ รปู ที่ 1 ความเสยี หายท่เี กิดจากดนิ โคลนถลม่ ท่ี อ.บ่อเกลือ จ.น่าน พ.ศ. 2561 [1-2] 24 วารสารวชิ าการเทคโนโลยปี อ้ งกันประเทศ ปีที่ 1 ฉบับที่ 2 พฤษภาคม-สิงหาคม 2562

รปู ที่ 2 เหตกุ ารณก์ ารสญู เสียทางธรรมชาตทิ ่วั โลกต้ังแต่ พ.ศ. 2523-2559 [6] ขณะเกิดภูเขาไฟ Merapi ระเบิดที่ประเทศ ระบบมีข้ันตอนการท�ำงานเบ้ืองต้นดังต่อไปนี้ อินโดนีเซียในปี ค.ศ. 2010 ซึ่งสามารถบอกความ ผเู้ ผชญิ เหตจุ ะท�ำหนา้ ทเ่ี ปน็ สถานภี าคพนื้ โดยท�ำการเขา้ ต้องการและสื่อสารโดยตรงกบั กองอ�ำนวยการได ้ ตอ่ มา พื้นที่เพ่ือส�ำรวจและพกพาระบบสื่อสารแบบเคลื่อนที่ Philip Pond [11] จึงได้ศึกษากลวิธีการส่ือสารผ่านส่ือ (Manpack) ส�ำหรับรายงานสถานการณ์ ตลอดจนความ ออนไลน์ โดยเฉพาะแอปพลิเคชัน Twitter ซ่ึงให้ความ ต้องการความช่วยเหลือจ�ำเพาะต่างๆ ในพ้ืนท่ีภัยพิบัติ ส�ำคญั ตอ่ การสง่ ตอ่ ขา่ วสาร และขอ้ พงึ ระวงั ขณะเผชญิ เหตุ ในรปู แบบสญั ญาณเสยี งภาพและวดิ โี อ(จากแอปพลเิ คชนั อย่างไรก็ดี ยังคงมีนักวิเคราะห์ให้แนวคิดเสริมต่อ Mobile4RU) ไปยงั ระบบเครอื ขา่ ยการสอ่ื สารทส่ี รา้ งขนึ้ การน�ำส่ือออนไลนโ์ ดยเฉพาะ Twitter มาใช้ส�ำหรบั การ บน UAV จากนนั้ ขอ้ มลู ดงั กลา่ วจะท�ำการเชอื่ มโยงขอ้ มลู เผชิญเหตุว่า มีความจ�ำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องมีการ ทไ่ี ดร้ บั เขา้ สกู่ องอ�ำนวยการ เพอื่ หาแนวทางการชว่ ยเหลอื คัดกรองข้อมูล และเสนอแนะให้เพ่ิมตัวแปรจ�ำเพาะ และปฏบิ ตั ติ อ่ ไป เมอื่ กองอ�ำนวยการสรปุ แนวทางปฏบิ ตั ิ ขณะส่งรายงานความเคล่ือนไหวของสถานการณ์ อย่าง จงึ ส่งความชว่ ยเหลือตามความตอ้ งการของพื้นทป่ี ระสบ เช่น เวลา ลักษณะพื้นท่ี รวมถึงพกิ ดั พ้นื ท่ี เปน็ ตน้ จาก เหตุ ทงั้ นี้ เมอ่ื การท�ำงานมคี วามสอดคลอ้ งชดั เจนตรงตาม นั้นการพัฒนาระบบแอปพลเิ คชนั Mobile4RU [12-13] ความตอ้ งการแล้ว การช่วยเหลอื ผปู้ ระสบภัย หรือเกบ็ กู้ จงึ เร่ิมข้นึ ภายใต้แนวคิดทวี่ า่ ขณะเกดิ ภัยพิบัติระบบการ ซากความเสยี หายยอ่ มเปน็ ไปดว้ ยความราบรนื่ มรี ะเบยี บ สอ่ื สารลม้ เหลว หรอื ขาดสญั ญาณการตดิ ตอ่ สอ่ื สาร ท�ำให้ และทนั ตอ่ สถานการณ์ กองอ�ำนวยการขาดข้อมูลส�ำหรับสั่งการให้ความ รูปท่ี 3 แนวคิดการสร้างระบบสื่อสารในพื้นที่ภัยพิบัติ ช่วยเหลือ และประเมินเหตุการณ์ด้วยความยากล�ำบาก เพื่อประเมนิ สถานการณ์ [8] ดงั นน้ั นกั วจิ ยั สทป. จงึ น�ำเทคโนโลยอี ากาศยานไรค้ นขบั (Unmanned Aerial Vehicle) หรือ UAV เข้ารว่ ม เพือ่ ปฏบิ ตั ภิ ารกจิ โดยตดิ ตง้ั ระบบสอื่ สารเขา้ กบั UAV เพอื่ ชว่ ย ลดข้อจ�ำกัดด้านการสื่อสารขณะบินส�ำรวจเหนือพ้ืนที่ ภยั พบิ ตั ิ อกี ทง้ั ยงั เปน็ การสรา้ งเครอื ขา่ ยตดิ ตอ่ สอื่ สารกบั สถานภี าคพน้ื โดยอาศยั ระบบแอปพลเิ คชนั Mobile4RU เป็นตัวกลางในการรายงานสถานการณ์ต่างๆ แสดงดัง รปู ท่ี 3 Defence Technology Academic Journal, Vol. 1, No. 2, May-August, 2019 25

ส�ำหรบั การศกึ ษาความตอ้ งการขอ้ มลู เบอื้ งตน้ ของ ภยั พบิ ตั ิหรอื ลดผลกระทบ(เชน่ ขนั้ ตอนการประเมนิ ความ ผู้เผชิญเหตุในคร้ังน้ี มีวัตถุประสงค์หลักเพ่ือศึกษาชนิด เสยี่ ง หรอื การวางแผนปอ้ งกนั ) 2. การเตรยี มความพรอ้ ม ของข้อมูลท่ีต้องการในพ้ืนท่ีขณะเกิดเหตุภัยพิบัติของผู้ (preparedness) [18] ได้แก่การเตรียมแผนการรองรับ เชย่ี วชาญดา้ นการเผชญิ เหตหุ นว่ ย นภค.31 เพอ่ื ใชส้ �ำหรบั การเผชิญเหตุฉุกเฉิน (เช่น การฝึกอบรมบุคลากร การ ออกแบบระบบแอปพลิเคชัน Mobile4RU ส�ำหรับการ พัฒนาระบบการสื่อสาร และการจัดหาอุปกรณ์ส�ำหรับ เผชญิ เหตเุ พอ่ื บรรเทาสาธารณภยั ในขณะเดยี วกนั ผวู้ จิ ยั สถานการณฉ์ ุกเฉิน) 3. การเผชญิ เหตุ (response) [19] จะแบ่งการศึกษาออกเป็น 3 ส่วน ได้แก่ การทบทวน เป็นกระบวนการการด�ำเนินงานตามแผนนโยบาย หรือ วรรณกรรม (Literature Review) ด้านการจัดการภัย กลยทุ ธท์ ไ่ี ดร้ บั การพฒั นาขน้ึ จากขนั้ ตอนการเตรยี มความ พิบัติ เพื่อเป็นข้อมูลเบื้องต้นส�ำหรับบ่งช้ีความส�ำคัญ พรอ้ ม (เชน่ การปฏบิ ตั ิงานของเจา้ หน้าทเ่ี พอ่ื น�ำไปใช้กบั ของการออกแบบแบบสอบถามความต้องการข้อมูลใน แผนอพยพ) 4. การฟื้นฟู (recovery) [20] เกย่ี วขอ้ งกับ รูปแบบต่างๆ ขณะเกิดสถานการณ์ฉุกเฉิน (ad hoc) การด�ำเนนิ การวางแผนระยะยาว เพอื่ น�ำสภาพชวี ติ ความ อกี ทั้งใช้การทบทวนวรรณกรรมดงั กล่าว ในลกั ษณะการ เป็นอยู่ของชุมชนกลับสู่ภาวะปกติ (เช่น การก�ำจัดเศษ ทวนสอบความเป็นมาในการจัดการภัยพิบัติ (Disaster ซากทรัพย์ท่ีเสียหายจากภัยพิบัติและฟื้นฟูโครงสร้าง Management) ต่อมาผู้วิจัยจะวิเคราะห์ข้อมูลท่ีจ�ำเป็น พนื้ ฐาน) เมอื่ เกดิ ภยั พบิ ตั ขิ น้ึ นกั เผชญิ เหตทุ ผี่ า่ นการฝกึ และ ต่อการพัฒนาระบบแอปพลิเคชัน Mobile4RU โดยใช้ ด�ำเนนิ การตามแผนงานทเ่ี ตรยี มไวม้ กั จะมองการบรรเทา นิยาม ตัวแปร และสถานการณ์ ท้ังการจ�ำลองและเกิด สาธารณภัยด้านสถานท่ีพักพิง และการด�ำเนินการจัด ข้ึนจริงจากการศึกษาผ่านทางการทบทวนวรรณกรรม เสน้ ทางการอพยพเปน็ อนั ดบั แรก ซงึ่ การด�ำเนนิ การเหลา่ น้ี ในส่วนที่ 1 ข้างต้น เพื่อใช้เป็นค�ำถามตลอดจนค้นหา อาจมีข้ันตอนการปฏิบัติแตกต่างกันไปตามประเภทของ ความต้องการจากกล่มุ ตัวอยา่ ง ในสว่ นที่สามจะเป็นการ ภยั พบิ ัติ [21] จากการเผชญิ เหตุในสถานการณ์ต่างๆ จึง วิเคราะหผ์ ลลัพธท์ ี่ไดจ้ ากแบบสอบถาม ได้มีการเก็บรวบรวมขอ้ มลู และจดั ท�ำล�ำดบั ขนั้ ตอนการ 2. ความเปน็ มา ปฏิบตั ิในสถานการฉุกเฉิน เพอ่ื ลดการสญู เสีย ตลอดจน 2.1 การทบทวนวรรณกรรม เพิ่มประสิทธิภาพในการช่วยเหลือ และน�ำไปใช้ต้ังแต่ ก่อนชว่ งทศวรรษ 1980 เรอื่ ยมา [22-23] อน่งึ อุปสรรค ภยั พิบตั ิถกู นิยามวา่ เปน็ “ผลกระทบร้ายแรงจาก ตา่ งๆ ทีเ่ กดิ ขน้ึ และเก่ยี วขอ้ งกับข้นั ตอน DOM ต่างลว้ น ธรรมชาติ หรือจากฝีมือมนุษย์” [14] ดังน้ัน ภัยพิบัติ ถูกปรับปรุงแก้ไขผ่านเป็นรายงาน และถูกตรวจสอบ จงึ เปน็ ปรากฏการณท์ คี่ กุ คามและท�ำความเสยี หายตอ่ ชวี ติ โดยผเู้ ชย่ี วชาญตามเอกสารอา้ งองิ ล�ำดบั ท่ี 22-28 ภายใต้ ตลอดจนทรัพย์สิน ที่อยู่อาศัย เมื่อพิจารณาจากต้นเหตุ บริบทการจัดการภัยพิบัติ การอพยพส่วนใหญ่มัก และผลลัพธ์ของภัยพิบัติท่ีกินความตามนิยามน้ี หน่ึงใน มงุ่ เนน้ ไปทกี่ ารอพยพดว้ ยยานพาหนะสว่ นตวั (car-based ประเด็นหลักส�ำหรับการวิเคราะห์ภัยพิบัติมักเก่ียวข้อง evacuation) รวมไปถงึ การเดนิ ทางดว้ ยตนเอง เนอ่ื งจาก กบั การแก้ปญั หา หรือการจดั การพบิ ตั ิ ซงึ่ มักจะสัมพันธ์ มขี อ้ ดที ส่ี ามารถท�ำการอพยพไดโ้ ดยทนั ที แตม่ ขี อ้ เสยี คอื กับระบบเครือข่ายองค์กรและภาคประชาสังคม โดย อาจเปน็ ต้นเหตใุ หเ้ กิดการขยายขอบเขตความเสยี หายที่ การด�ำเนินงานด้านการจัดการภัยพิบัติสามารถจ�ำแนก เพิ่มขึ้น (เน่ืองมาจากการอพยพเองมีความเสี่ยงที่จะไป ตามประเภทของกรอบการจัดการภัยพิบัติ (Disaster ไม่ถึงท่ีศูนย์อพยพ หรืออาจเกิดการหลงทิศทาง ท�ำให้ Operations Management: DOM) [15-16] ออก เปน็ สาเหตขุ องความเสยี หายทมี่ ากขนึ้ ) ในขณะเดยี วกนั เป็น 4 ขั้นตอน ได้แก่ 1. การบรรเทาสาธารณภัย ระบบการอพยพดว้ ยระบบขนสง่ มวลชน (mass-transit- (mitigation) [17] ซง่ึ รวมถงึ กจิ กรรมเพอ่ื ปอ้ งกนั การเกดิ based (or bus-based ) evacuation) หรอื การสง่ ความ 26 วารสารวิชาการเทคโนโลยีปอ้ งกันประเทศ ปีท่ี 1 ฉบับท่ี 2 พฤษภาคม-สงิ หาคม 2562

ช่วยเหลือจากส่วนกลางมีข้อดีด้านความปลอดภัยและ ผู้เผชิญเหตุในด้านการตัดสินใจเข้าช่วยเหลือ กอปรกับ สามารถขนสง่ ผปู้ ระสบเหตไุ ดจ้ �ำนวนมาก แตม่ ขี อ้ เสยี คอื แผนการอพยพ [33-34] จากสาเหตุความเสียหายของ มีความล่าช้าตอ่ สถานการณ์ [28] ดังนน้ั ในการบรรเทา เสน้ ทางการคมนาคมปกตไิ ปสศู่ นู ยอ์ พยพ เชน่ ถนน ทาง สาธารณภัยจึงจ�ำเป็นต้องค�ำนึงถึงเส้นทางและลักษณะ เดนิ เท้า สะพาน เป็นต้น [31,35] ดงั นนั้ ตลอดระยะทาง วธิ ลี �ำเลยี งผอู้ พยพใหส้ อดคลอ้ งกบั ทพ่ี กั พงิ ชว่ั คราว แสดง ขอบเขตพื้นทป่ี ระสบภยั ดังแสดงตามตวั อย่างรปู ที่ 5 จะ ตามแนวคดิ ดงั รปู ท่ี 4 เหน็ ไดว้ ่า การเข้าอพยพและการเข้าช่วยเหลือตา่ งล้วนมี ความตอ้ งการและอปุ สรรคที่แตกต่างกัน รูปที่ 4 แนวคิดการอพยพผู้ประสบภัยจากจุดเกิดเหตุ รูปที่ 5 ตวั อยา่ งเสน้ ทางคมนาคมปกติตามแนวเขต ถึงศนู ยอ์ พยพ [29] ภยั พบิ ตั ิ สนึ ามิ จากจุดเกิดเหตถุ งึ ศูนย์อพยพ [36] อน่ึง การจัดการด้านการอพยพโดยเร่งด่วนจึงมี หลังจากเกิดภัยพิบัติสึนามิ หรือภัยพิบัติอย่าง แนวโน้มการอพยพข้ันต้นด้วยระบบขนส่งผู้ประสบภัย ฉับพลันรปู แบบต่างๆ ระบบคมนาคมและการสอื่ สารจะ ดว้ ยวธิ เี ดนิ ทางดว้ ยตนเองเปน็ หลกั ดว้ ยเหตนุ เ้ี องจงึ หลกี ถูกตัดขาด เน่ืองจากระบบไฟฟ้าไม่สามารถใช้การได้ เลี่ยงไม่ได้ว่า ในการอพยพดังกล่าวต้องมีการวางแผน อย่างปกติ ด้วยเหตุนี้ จึงเป็นการยากต่อการกู้คืนระบบ อยา่ งรดั กมุ และมปี ระสทิ ธภิ าพ ซงึ่ กระบวนการดงั กลา่ วนี้ สาธารณูปโภค หรือโครงข่ายโครงสร้างพ้ืนฐานในทันที ผู้วิจัยขอยกตัวอย่างการศึกษาแนวทางการตัดสินใจใน อกี ทงั้ ความรนุ แรงในแตล่ ะพนื้ ทป่ี ระสบเหตจุ ะเปน็ อปุ สรรค การอพยพ ตลอดจนปัจจัยเส่ียงต่อการสูญเสียชีวิตจาก ในการใหค้ วามชว่ ยเหลอื ดงั นนั้ เมอ่ื ประสบเหตุ ผปู้ ระสบ ภัยพิบัติอย่างฉับพลัน เช่น การเกิดสึนามิ (tsunami) เหตุจึงมักมองหาสถานที่หลบภัยที่เป็นจุดสังเกตได้ง่าย [30] ซ่ึงสามารถน�ำมาเป็นต้นแบบการศึกษาใกล้เคียง อีกทั้งสามารถสื่อสารกับคณะผู้เผชิญเหตุให้สามารถ กับการเกิดดินถล่ม (Landslide) และน�้ำท่วม (Flash น�ำส่งความช่วยเหลือพร้อมแผนอพยพให้เข้าใจได้อย่าง Floods) ซึ่งมักเป็นภัยพิบัติที่เกิดข้ึนกับประชาชนที่ ทันท่วงทีเม่ือได้รับการติดต่อ แต่ทว่าผู้เผชิญเหตุที่ไม่ได้ อาศัยบริเวณเชิงเขาและท่ีราบลุ่ม อ.ปัว จ.น่าน ตาม เป็นคนในพื้นที่ หรือมาจากต่างถิ่น มักจะล้มเหลวกับ ล�ำดับ ได้เป็นอย่างดี โดยการเผชิญภัยพิบัติอย่าง การส่ือสารดังกล่าว ประกอบกับการส่ือสารเพื่อท�ำการ ฉับพลันจ�ำเป็นอย่างย่ิงท่ีต้องตระหนักรู้ถึงความเสียหาย เขา้ ชว่ ยเหลอื มกั จะบอกสถานท่ี หรอื วตั ถทุ สี่ ะดดุ ตา และ ครั้งใหญ่ เน่ืองจากระบบเตือนภัยสามารถแจ้งเหตุก่อน คน้ พบไดง้ า่ ย ณ ขณะนนั้ ในความเขา้ ใจของผปู้ ระสบเหตุ การเกิดได้เพยี งไมก่ ่ีนาทีก่อนหน้าเท่าน้นั [31-32] ท�ำให้ กระทบตอ่ พฤตกิ รรมทงั้ การอพยพของผปู้ ระสบเหตแุ ละ Defence Technology Academic Journal, Vol. 1, No. 2, May-August, 2019 27

ท�ำใหไ้ มส่ ามารถเขา้ ชว่ ยเหลอื ไดอ้ ยา่ งมปี ระสทิ ธภิ าพและ จากการศึกษาผ่านทางการทบทวนวรรณกรรม ตรงจุด อย่างไรกต็ าม การระบสุ ถานที่ หรอื สิ่งปลกู สรา้ ง แสดงให้เห็นว่าในการเผชิญเหตุภัยพิบัติ อันดับแรก ทไี่ มถ่ าวร ณ ขณะเกดิ เหตมุ กั มคี วามคลาดเคลอื่ นของแหลง่ ส�ำหรบั การเผชญิ เหตตุ อ้ งค�ำนงึ ถงึ สถานทป่ี ลอดภยั (ศนู ย์ ขอ้ มลู การแกป้ ญั หาในกรณดี งั กลา่ วผเู้ ผชญิ เหตมุ กั เสนอ อพยพ หรอื สถานทอี่ น่ื ๆ แลว้ แต่ความเหมาะสม) พรอ้ ม ใหม้ กี ารสรา้ งแผนอพยพแกผ่ ปู้ ระสบเหตุ โดยท�ำการแบง่ เส้นทางการอพยพ เพ่ือให้สามารถให้ความช่วยเหลือได้ กลุ่มเปน็ กลุ่มย่อย และแนะน�ำให้ขน้ึ ท่ีสูงเพอ่ื งา่ ยต่อการ อย่างรวดเร็วและมีประสิทธิภาพ แต่ทว่าอุปสรรค์ท่ีมัก บริหารจัดการความเสี่ยง ซึ่งอาจก่อให้เกิดการสูญเสีย เป็นสิ่งกีดขวางนอกจากสภาพพื้นท่ีเกิดภัยพิบัติแล้วนั้น ต่อชีวิต [37] จากนั้นจึงส�ำรวจความต้องการและความ คือโครงสร้างพื้นฐานและระบบส่ือสารที่ช�ำรุดและไม่ รนุ แรงจากผลกระทบภยั พิบตั ิ เพ่อื ประเมินและจ�ำกัดวง สามารถกู้คืนได้ในระยะเวลาอันใกล้ ดังน้ัน หากนักวิจัย ความเสยี หายต่อไป แสดงตามรปู ท่ี 6 ของ สถาบันเทคโนโลยีป้องกันประเทศ สามารถพัฒนา แอปพลิเคชันที่สามารถสนับสนุนข้อมูลดังกล่าวข้างต้น รูปที่ 6 ตัวอย่างเส้นทางคมนาคมปกติตามแนวเขต ให้สามารถสนองความต้องการด้านข้อมูลของผู้ปฏิบัติ ภยั พิบตั ิ สนึ ามิ จากจุดเกดิ เหตุถึงศนู ยอ์ พยพ [36] (ผเู้ ผชิญเหตุ) เปน็ ไปตามตารางท่ี 1 หรือไม่ จากการทบทวนวรรณกรรม หัวข้อท่ีส�ำคัญในกา ท้ังน้ี คณะนักวิจัย สทป. ได้น�ำเสนอแนวคิดและ รช่วยเหลือผู้ประสบเหตุคือ เส้นทางและแนวทางใน แ น ว ท า ง ก า ร อ อ ก แ บ บ ก า ร พั ฒ น า แ อ ป พ ลิ เ ค ชั น การจัดการการอพยพ จากปัจจัยปัญหาเหล่านี้เอง Mobile4UR เพอื่ น�ำสง่ ขอ้ มลู ส�ำคญั ในดา้ นตา่ งๆ ประกอบ จะเหน็ ไดว้ า่ สามารถน�ำมาเปน็ หวั ขอ้ หลกั ในการสอบถาม กบั การอธบิ ายหลกั การครา่ วๆ ของแนวคดิ พรอ้ มน�ำเสนอ ความตอ้ งการดา้ นการเผชญิ เหตขุ องผตู้ อบแบบสอบถาม รายละเอยี ดของขอ้ มลู เพอื่ ประกอบการตดั สนิ ใจส�ำหรบั ได้ อนง่ึ การออกแบบสอบถามจงึ ควรน�ำขอ้ มลู พน้ื ฐานของ สนับสนุนข้อมูลต่อผู้เผชิญเหตุ ซ่ึงเน้นหนักด้านการ ผู้ต้องการความช่วยเหลือเป็นหลักตั้งต้น เพื่อน�ำมาเป็น สอ่ื สารแบบสองทาง (สามารถรับ – สง่ ขอ้ มูลไดใ้ นทันที) แนวทางในการวิจัย (Methodology) ความต้องการ โดยลกั ษณะการสง่ ขอ้ มลู เปน็ การถา่ ยทอดภาพและเสยี ง ข้อมลู ของผเู้ ผชญิ เหตุ เพอื่ เสริมข้อมลู ท่ตี อ้ งการ และลด สถานการณ์ผ่านแอปพลิเคชัน Mobile4UR ซึ่งอยู่ใน ทอนข้อมูลท่ีเกินความจ�ำเป็นในขณะปฏิบัติหน้าที่ทิ้งไป สภาวะการไรซ้ ง่ึ ระบบสอ่ื สารพน้ื ฐานทง้ั หมด ใหแ้ ก่ หนว่ ย แสดงตามตารางแบบสอบถามท่ี 1 พฒั นาเคลอ่ื นที่ 31 (นพค.31) อ.ปวั จ.นา่ น กอ่ นการตอบ 2.2 ผลการศึกษาความต้องการข้อมูลเบื้องต้นส�ำหรับ แบบสอบถาม ท้ังนี้ คณะนกั วิจยั สทป. เปิดโอกาสใหเ้ จ้า การเผชญิ เหตุเพอื่ การบรรเทาสาธารณภัย หน้าที่หน่วยพัฒนาเคล่ือนท่ี 31 ซักถามข้อมูลเพ่ิมเติม 2.2.1 การวเิ คราะหข์ ้อมลู ด้านข้อมูลที่แสดงบนแอปพลิเคชัน Mobile4UR อีกท้ัง รับฟังข้อเสนอแนะโดยตรงจากผู้ช�ำนาญการด้านเผชิญ เหตุโดยตรง แสดงตามรปู ที่ 7 2.2.2 การวเิ คราะห์ผลลพั ธ์ จากการศึกษาจากแบบสอบถามเฉพาะกลมุ่ ได้แก่ หนว่ ยพฒั นาเคลอ่ื นที่ 31 (นพค.31) อ.ปวั จ.นา่ น จ�ำนวน 31 ทา่ น พบวา่ ประสบการณข์ องผเู้ ผชญิ เหตสุ ว่ นใหญอ่ ยู่ ทีช่ ่วง 1 - 5 และ 5 - 10 ปี จ�ำนวนร้อยละ 41.94 และ 35.48 ตามล�ำดับ โดยส่วนใหญ่แบบประเมินมคี วามเห็น 28 วารสารวิชาการเทคโนโลยีป้องกนั ประเทศ ปีท่ี 1 ฉบบั ท่ี 2 พฤษภาคม-สิงหาคม 2562

เหน็ ดว้ ยกบั การน�ำแอปพลเิ คชนั “Mobile4RU” มาใชง้ าน 3) พิกัดสถานท่ี และสถานที่ปลอดภยั ขณะเผชญิ มากกว่าร้อยละ 90 ท้ังน้ี ภายใต้แบบสอบถาม นักวิจัย เหตุ ไดส้ รา้ งรปู แบบค�ำถาม เพอ่ื ประเมนิ ความตอ้ งการของผใู้ ช้ 4) ความรุนแรง และสภาพสถานการณ์ ณ ขณะ เพือ่ การสนับสนุน 4 หวั ข้อ ได้แก่ นน้ั ๆ 1) ความต้องการการสนับสนุนภาพสถานการณ์ ท้ังน้ีสามารถสรุปความต้องการด้านการแสดงผล และความเสยี หายเบือ้ งตน้ ในขณะเกิดเหตุเป็นอัตราร้อยละในแต่ละหัวข้อได้ 2) ความต้องการความช่วยเหลือเร่งด่วนของผู้ ดังตารางท่ี 2 ประสบภยั ตารางที่ 1 สรุปผลการตอบแบบสอบถาม เพอื่ ประเมินผลความตอ้ งการขอ้ มูลเบอ้ื งต้นส�ำหรบั การเผชิญเหตุ ขอ้ หลกั เกณฑ์ จ�ำนวนผตู้ อบแบบสอบถาม (คน) สว่ นท1ี่ ขอ้ มลู สว่ นตวั ผตู้ อบแบบสอบถาม 20 - 35 35 - 40 40 - 45 45 - 50 50+ ชว่ งอายุ (ปี) 18 10 2 1 จ�ำนวน (คน) 1 - 5 5 - 10 20+ ประสบการณก์ ารเผชญิ เหตุ (ป)ี 13 11 10 - 15 15 - 20 3 จ�ำนวน (คน) 2 2 ส่วนที่ 2 ปัจจยั ทีม่ ีผลต่อการออกแบบโปรแกรม เคยท�ำแบบสอบถามเพื่อสร้างเครื่องมือ เคย ไมเ่ คย มากอ่ นหรือไม่ จ�ำนวน (คน) 31 ข้อมูลดา้ นบุคคล 1 3 5 17 5 ระบตุ วั บคุ คลผรู้ ายงาน/รอ้ งขอ 4 5 16 6 ลงทะเบยี นบคุ คลผ้รู ายงาน 5 4 18 3 /ร้องขอกับระบบ 1 19 10 เชือ่ มโยงผู้ลงทะเบยี นไปยังขอ้ มลู ทะเบียนราษฎร์ ให้รายละเอียดบุคคลทีต่ อ้ งการ ความชว่ ยเหลอื Defence Technology Academic Journal, Vol. 1, No. 2, May-August, 2019 29

ข้อ หลกั เกณฑ์ จ�ำนวนผตู้ อบแบบสอบถาม (คน) ไมเ่ หน็ ดว้ ย ไม่เห็นด้วย ไมม่ ี เหน็ ดว้ ย เห็นดว้ ย อย่างยงิ่ ความเห็น อย่างย่งิ ระบุความช่วยเหลอื / 15 15 อปุ กรณ์พยาบาลขนั้ ตอนทีต่ ้องการ ระบจุ �ำนวนผู้ทีต่ อ้ งการ 15 16 ความชว่ ยเหลือ อนื่ ๆ ข้อมูลเกยี่ วกบั สถานการณท์ ่รี ายงาน น�ำ้ ทว่ ม สง่ ภาพ/วดิ โิ อ/เสยี งสถานการณ์ 18 13 ระดบั นำ้� 13 18 แจ้งความเสียหายในเบื้องตน้ 2 17 12 คาดการณ์สถานการณ์ที่อาจเกิดข้ึน 16 15 ในข้ันตอ่ ไป 11 20 อื่นๆ 20 11 ดนิ /โคลนถลม่ ส่งภาพ/วิดีโอ/เสียงสถานการณ์ 14 17 ระดับนำ้� 1 15 15 แจ้งความเสียหายในเบ้ืองต้น เช่น ถนน สายไฟ เปน็ ตน้ อาณาบรเิ วณของพน้ื ท่ีดนิ ถล่ม อ่นื ๆ ข้อมูลทางดา้ นเวลาและความเรง่ ดว่ น ระบุเวลาการเกิดสถานการณ์/ เวลาขอความช่วยเหลอื ระบุเวลาหรอื ความเร่งด่วน ของความช่วยเหลือ อน่ื ๆ 30 วารสารวชิ าการเทคโนโลยปี ้องกันประเทศ ปีท่ี 1 ฉบบั ที่ 2 พฤษภาคม-สิงหาคม 2562

ข้อ หลักเกณฑ์ จ�ำนวนผู้ตอบแบบสอบถาม (คน) ไมเ่ หน็ ดว้ ย ไมเ่ หน็ ด้วย ไม่มี เหน็ ด้วย เห็นด้วย อยา่ งยง่ิ ความเห็น อยา่ งยิง่ ขอ้ มูลเกี่ยวกบั สถานทเ่ี กดิ เหตุ 8 23 13 18 ระบุพกิ ดั ต�ำบล ทต่ี งั้ ของสถานที่ ระบสุ ิ่งทเี่ ดน่ สะดุดตา/สงั เกตง่าย 13 18 อ่นื ๆ 14 17 15 16 ข้อมูลเก่ยี วกบั สถานการณ์ทีร่ ายงาน ระบุความรนุ แรงของสถานการณ์ ระบุประเภทส่ิงอปุ โภคบริโภค ทต่ี ้องการ ระบสุ ง่ิ อปุ กรณท์ ขี่ าด/ตอ้ งการใชใ้ น สถานการณ์ อืน่ ๆ รูปที่ 7 การตอบค�ำถามด้านความต้องการข้อมูลของหน่วยพัฒนาเคลือ่ นท่ี 31 (นพค.31) อ.ปวั จ.น่าน Defence Technology Academic Journal, Vol. 1, No. 2, May-August, 2019 31

ตารางที่ 2 ตารางสรุปความต้องการเป็นร้อยละ 32 วารสารวิชาการเทคโนโลยีป้องกันประเทศ ปที ่ี 1 ฉบบั ที่ 2 พฤษภาคม-สงิ หาคม 2562

3 สรุปและอภปิ รายผลการทดลอง แอปพลิเคชัน Mobile4RU รวมถึงหากเป็นไปได้ควร จากการศึกษาความต้องการด้านข้อมูลเบ้ืองต้น แสดง ภาพ/วิดีโอ/เสียงสถานการณ์ ได้ (ความต้องการ เพอ่ื เปน็ เครอ่ื งมอื ส�ำหรบั บรรเทาสาธารณภยั ดว้ ยวธิ กี าร สงู ถงึ รอ้ ยละ 48.39) อย่างไรกต็ าม ยงั คงมีความต้องการ ส�ำรวจดว้ ยแบบสอบถาม (ad-hoc questionnaire) ตาม ที่ไม่อยากเปิดเผยข้อมูลของผู้รายงานข่าว ซ่ึงเช่ือมโยง ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพโดยการสุ่มแบบเจาะจงจาก เขา้ กับทะเบียนราษฎร์สูงถงึ รอ้ ยละ 30 และควรลดทอน กลมุ่ ตวั อย่างได้แก่ ผ้เู ชี่ยวชาญดา้ นการเผชญิ เหตุ หนว่ ย ข้อมูลด้านการท�ำนายสถานการตามมุมมองของผู้เผชิญ พัฒนาเคลอ่ื นที่ 31 (นพค.31) อ.ปัว จ.น่าน จ�ำนวน 31 เหตสุ ูงถงึ ร้อยละ 54.84 ท่าน ซ่ึงพ้ืนท่ีจังหวัดน่านมักประสบปัญหา ดิน/โคลน ถล่ม และปัญหาน�้ำท่วมเป็นหลัก โดยช่วงอายุส่วนใหญ่ 4. ข้อเสนอแนะ ของผ้เู ผชิญเหตอุ ยู่ในช่วง 20 – 40 ปี และมปี ระสบการ จากการศกึ ษาความต้องการขอ้ มลู เบือ้ งตน้ ส�ำหรับ ในการเผชิญเหตุระหว่าง 1 – 10 ปี มีแนวโน้มต้องการ พัฒนา Mobile4RU เพื่อการเผชิญเหตุสาธารณภัยและ เคร่ืองมือในการให้ข้อมูลเบ้ืองต้นส�ำหรับการเผชิญเหตุ ภัยพิบัติของหน่วยพัฒนาเคลื่อนที่ 31 (นพค.31) อ.ปัว อีกทั้งข้อมูลเบื้องต้นควรสามารถแสดงพิกัด ต�ำบล ท่ีตั้ง จ.น่าน ซึ่งเจ้าหน้าท่ีชุดดังกล่าวฯ มักเผชิญเหตุด้านการ ของสถานที่เกิดเหตุ (ความต้องการสูงถึงร้อยละ 74.19) ช่วยเหลือผู้ประสบภัยจากดินโคลนถล่ม และปัญหา ซง่ึ สอดคลอ้ งกบั การออกแบบการแสดงขอ้ มลู เพอ่ื พฒั นา นำ้� ทว่ มเปน็ หลกั ทง้ั น้ี เพอื่ เปน็ การขยายขอบเขตการพฒั นา Defence Technology Academic Journal, Vol. 1, No. 2, May-August, 2019 33

แอปพลิเคชันให้ครอบคลุมและเหมาะสมในสถานการณ์ Realtime emergency communication in virtual worlds. อื่นๆ อย่างเช่น สถานการณ์หมอกควัน หรือ ไฟป่า International Journal of Disaster Resilience in the Built เป็นต้น ดังนั้น คณะผู้วิจัย สทป. จึงเห็นควรให้มีการ Environment. 7 (1), 26-39. ส�ำรวจแนวทางการปฏิบัติและความต้องการข้อมูล เพ่ือ น�ำมาใช้เป็นประโยชน์ต่อการพัฒนาแอปพลิเคชัน [10] Kurniawan Adi Saputro. (2016). Information ในล�ำดับต่อไป จากหน่วยเผชิญเหตุอ่ืนๆ เพ่ือความ volunteers’ strategies in crisis communication: The case สมบรู ณข์ องขอ้ มลู ในแอปพลิเคชนั of Mt. Merapi eruption in Indonesia 2010. International 5. เอกสารอ้างองิ Journal of Disaster Resilience in the Built Environment. 7 (1), 63-72. [1] คลงั ขอ้ มลู นำ้� และภมู อิ ากาศแหง่ ชาต.ิ (2018). บนั ทกึ เหตุการณ์ดินโคลนถล่ม อ.บ่อเกลือ จ.น่าน วันที่ 28 ก.ค. 61. [11] Philip Pond. (2016). The space between Retrived May 13, 2019, from http://www.thaiwater.net / us: Twitter and crisis communication. International current/2018/landslideNan/nan_jul2018.html. Journal of Disaster Resilience in the Built Environment. 7 (1), 40-48. [2] ส�ำนกั ข่าวไทยโพสต์. (2018). ยา้ ยทง้ั หมู่บ้านหนีภัย ดนิ โคลนถลม่ อ.บอ่ เกลอื จ.นา่ น เตรยี มสรา้ งหมบู่ า้ นถาวรรองรบั [12] Chamnan Kumsap, Vissanu Mungkung, Issara 60 ครอบครวั . Retrived May 13, 2019, from https://www. Amatacheewa, and Thanarat Thanasomboon. (2017). thaipost.net /main/detail/15869. Conceptualization of Military's Common Operation Picture for the Enhancement of Disaster Preparedness [3] Bealt, J., Fernández Barrera, J. C., & Mansouri, and Response during Emergency and Communication S. A. (2016). Collaborative relationships between logistics Blackout, Proceedings of the 7th International service providers and humanitarian organizations Conference on Building Resilience, to be held in Bangkok during disaster relief operations. Journal of Thailand from 27th to 29th November 2017. Humanitarian Logistics and Supply Chain Management, 6 (2), 118–144. [13] Chamnan Kumsap,Vissanu Mungkung, Issara Amatacheewa, Marut Chartpram, and Kampanart [4] Leiras, A., de Brito Jr, I., Queiroz Peres, E., Sirirueang. (2017). Skylight Mae Tha: The Prosperous Rejane Bertazzo, T., & Tsugunobu Yoshida Yoshizaki, and Resilient Ways of Local Community amidst the H. (2014). Literature review of humanitarian logistics DeprivingNaturalResourcesandDeterioratingEnvironment, research: trends and challenges. Journal of Humanitarian Proceedings of International Expert Forum on Main- Logistics and Supply Chain Management, 4 (1), 95–130. streaming Resilience and Disaster Risk Reduction in Education\" on 1 - 2 December, 2017 at AIT, THAILAND. [5] Long, D. C., & Wood, D. F. (1995). The logistics of famine relief. Journal of Business Logistics, [14] Y. Okuyama, J.R. Santos. (2014). Disaster 16 (1), 213. impact and input-output analysis, Econ. Syst. Res. 26 (1), 1–12. [6] MunichRe. (2017). NatCatSERVICE. Available from: http://natcatservice.munichre. com [15] Altay, N., & Green, W. G. (2006). OR/MS research in disaster operations management. European [7] Barros, V. R. (2014). Climate change 2014 Journal of Operational Research, 175 (1), 475–493. –impacts, adaptation and vulnerability: Global and sectoral aspects . Cambridge University Press . [16] Coppola,D.(2006).Introductiontointernational disaster management. Butter-worth-Heinemann. [8] Chamnan Kumsap. (2019). Concept of Mobile C4ISR for Disaster Relief. National Defence Studies [17] MacKenzie, C., & Zobel, C. (2016). Allocating Institute Journal, 9 (1), 7-19. resources to enhance resilience, with application to Superstorm Sandy and an electric utility. Risk Analysis, [9] Lisa Dethridge and Brian Quinn. (2016). 36 (4), 847–862. [18] Shan, X., & Zhuang, J. (2013). Cost of equity 34 วารสารวชิ าการเทคโนโลยีป้องกนั ประเทศ ปที ่ี 1 ฉบับท่ี 2 พฤษภาคม-สงิ หาคม 2562

in homeland security resource allocation in the face Research and Management Science, 21 (2), 63–84. of a strategic attacker. Risk Analysis, 33 (6), 1083–1099. [29] Esposito Amideo, A., Scaparra, M. P., Kotiadis, [19] Chang, M.-S., Tseng, Y.-L., & Chen, J.-W. K. (2019). Optimising shelter location and evacuation (2007). A scenario planning approach for the flood routing operations: The critical issues. European Journal emergency logistics preparation problem under of Operational Research, Article in press. uncertainty. Transportation Research Part E: Logistics and Transportation Review, 43 (6), 737–754. [30] Alireza, M., Haizhong, W., Dan, C., Shangjia, D. (2019). An agent-based vertical evacuation model [20] Bryson, K.-M., Millar, H., Joseph, A.,& for a near-field tsunami: Choice behavior, logical shelter Mobolurin, A. (2002). Using formal MS/OR modeling to locations, and life safety. International Journal of support disaster recovery planning. European Journal Disaster Risk Reduction 34, 467–479. of Operational Research, 141 (3), 679–688. [31] G.R. Priest, L.L. Stimely, N.J. Wood, I.P. [21] Gama, M., Santos, B. F., & Scaparra, Madin, R.J. Watzig, (2016). Beat-the-wave evacuation M. P. (2016). A multi-period shelter location-allocation mapping for tsunami hazards in seaside, Oregon, USA, model with evacuation orders for flood disasters. Nat. Hazards 80 (2), 1031–1056. EURO Journal on Computational Optimization, 4 (3–4), 299–323. [32] H.-L. Wei, M.K. Lindell, (2017). Washington households' expected responses to tsunami threat [22] Altay, N. , & Green, W. G. (2006). OR/MS from mt. rainier, Int. J. Disaster Risk Reduct. 22, 77–94. research in disaster operations management. European Journal of Operational Research, 175 (1), 475–493. [33] M.K. Lindell, C.S. Prater, (2010). Tsunami preparedness on the oregon and Washington coast: [23] Simpson, N. , & Hancock, P. (2009). Fifty years of recommendations for research, Nat. Hazards Rev. operational research and emergency response. Journal 11 (2), 69–81. of the Operational Research Society, S126–S139. [34] M.K. Lindell, C.S. Prater, C.E. Gregg, E.J. [24] Caunhye, A. M., Nie, X., & Pokharel, S. (2012). Apatu, S.-K. Huang, H.-C. Wu, (2015). Households' Optimisation models in emergency logistics: A literature immediate responses to the 2009 American samoa review. Socio-Economic Planning Sciences, 46 (1), 4–13. earthquake and tsunami, Int. J. Disaster Risk Reduct. 12, 328–340. [25] Galindo, G. , & Batta, R. (2013). Review of recent developments in OR/MS research in disaster [35] A. Mostafizi, H. Wang, D. Cox, L.A. Cramer, operations management. European Journal of Operational S. Dong, (2017). Agent-based tsunami evacuation Research, 230 (2), 201–211. modeling of unplanned network disruptions for evidence-driven resource allocation and retrofitting [26] Hoyos, M. C. , Morales, R. S. , & Akhavan strategies, Nat. Hazards 1–26. -Tabatabaei, R. (2015). OR models with stochastic components in disaster operations management: A [36] of Geology, O.D., Industries, M., 2013. literature survey. Computers & Industrial Engineering, Tsunami evacuation map seaside & gearhart, oregon. 82, 183–197. [37] Benini, A., Conley, C., Dittemore, B., & [27] Özdamar, L., & Ertem, M. A. (2015). Models, Waksman, Z. (2009). Survivor needs or logistical solutions and enabling technologies in humanitarian convenience? Factors shaping decisions to deliver logistics. European Journal of Operational Research, relief to earthquake- affected communities, Pakistan 244 (1), 55–65. 2005–06. Disasters, 33 (1), 110–131. communities, Pakistan 2005–06. Disasters, 33 (1), 110–131. [28] Bayram, V. (2016). Optimization models for large scale network evacuation planning and management: A literature review. Surveys in Operations Defence Technology Academic Journal, Vol. 1, No. 2, May-August, 2019 35

ESTABLISHING A MESH COMMUNICATION BACKBONE FOR DISASTER MANAGEMENT: PROOF OF CONCEPT Chamnan Kumsap(a), Somsarit Sinnung(b), Suriyawate Boonthalarath(c) (a),(b),(c) Defence Technology Institute Ban Mai, Pak Kret, Nonthaburi, Thailand 11120 (a) [email protected], (b)[email protected], (c)[email protected] ABSTRACT information, (2) decision support and scientific analysis This article addresses the establishment of a mesh tools, and (3) access tools and protocols. communication backbone to facilitate a near real-time and seamless communications channel for disaster data Figure 1: An operational view of the mesh communi- management at its proof of concept stage. A complete cation backbone function of the data communications is aimed at the input Kumsap (2018) proposed the concept of mobile C4ISR in near real-time of texts, photos, live HD videos of the (Command, Control, Communication, Computer, incident to originate the disaster data management of a Intelligence, Surveillance, Reconnaissance) system for military unit responsible for prevention and solving disaster relief. The preparedness could be achieved by disaster problems and in need of a communication UAV terrain modeling over a frequently flooded area in backbone that links data from a Response Unit to an normal situation. The product of image acquisition e.g., Incident Command Station. The functions of data flow orthoimages, digital terrain models and updated ground were tested in lab and at fields. Texts encompassing survey, is integrally developing a platform to host data registered name, latitude, longitude, sent time were sent and information from reconnaissance and emergency from concurrent 6 responders. Photos and full HD live response for situation awareness in common operating videos were successfully sent to a laptop Incident picture (COP). Activities reported in form of texts, Command Station. However, a disaster database photos, video clips as far away as 150 kilometers from management system was needed to store data sent by the the mobile C4ISR are live broadcast by an Unmanned Response Unit. Quantitative statistics were suggested for Aerial Station hovering at 3,000 meters above the a more substantial proof of concept and subject to further Response Unit. Kumsap et al (2017) explained the studies. project in which the mobile C4ISR was implemented in the Defence Technology Institute that implemented the Keywords: Disaster management, proof of concept, integration of communications, military simulation and mesh communication, communication backbone training, and unmanned vehicle technologies for the emerging situation awareness to be viewed from the 1. INTRODUCTION COP. Shannon and Weaver (1949) invented the model of Back in 2012, the Royal Thai Government, in conjunct- communication, known as the “Shannon and Weaver tion with the World Bank and other development part- model of communication”, to get a message from one ners, undertook the rapid assessment of the impact of the point to another in discovering how communication floods in 26 of the 66 affected provinces. It provided messages could be converted into electronic signals most recommendations for resilient recovery and reconstruct efficiently, and how those signals could be transmitted where the continuation of broadcasting to all commu- with a minimum of error. A reliable communication nities before, during and after disasters should be backbone is regarded as a crucial infrastructure to the ensured. In this respect, it was suggested to improve interface and integration of standard electronic devices for the message transmission and to the better situation awareness of the destination. Ran and Nedovic-Budic (2016) reported the integration of spatial planning with flood-risk management to gain prominence as an approach to mitigating the risks of flooding. The approach was reported to be impeded by the absence of easy access to integrated and high-quality information, and the technologies and tools to use information. To facilitate the integration, a Spatially Integrated Policy Infrastructure (SIPI) was conceptualized for an integrated spatial planning with flood-risk management should encompass three elements: (1) data and

communication from the National Early Warning Center schemes lacked the security services required for reliable to the broadcasters and engage broadcasts around and secure information exchange. The key security disaster risk reduction. Such radio community could services included privacy, data integrity, authentication, provide communications in disaster preparedness, key management and access control. disaster response and relief and post-disaster commu- This article addresses an experimental proof of concept nications in accordance with their community needs. In of the establishment of a mesh communication to form a Ali et al (2014), they proposed a novel Integer Linear near real-time, crucial and seamless communications Programming (ILP) optimization model to reconstruct channel for disaster data management that may be the optimal connected mesh backbone topology with a unavailable of malfunctioned due to disaster incidents for minimum number of links and relay nodes which the Mobile Development Unit 31 (MDU 31) located at satisfies the given end-to-end QoS demands for Northern Nan province. The MDU 31 is one of five Units multimedia traffic and identification of extra resources, under the Third Armed Forces Development Command while maintaining redundancy. Although the recon- at Chiang Mai province (the 3rd AFDC). Under the structed optimized backbone mesh topology also main- supervision of the 3rd AFDC, the MDU 31 is responsible tained the specific level of redundancy, the study only for prevention and solving disaster problems and huma- considered single-path routing between source and nitarian assistance. The MDU 31 response units are destination pairs. The work should be further extended to dependent upon a commercial and costly network multipath routing between source and destination pairs. coverage for data communications and in need of the Wan and Zlatanova (2016) presented an approach for communications backbone that establishes freely acces- using a multi-agent system for navigating one or multiple sible yet secure data links from the Response Unit to the responders to one or multiple destinations in the presence Incident Command Station. Therefore, the objective of of moving obstacles. A set of software agents was this current work is to report proof of concept of the designed and developed to support the spatial data establishment of the mesh communication backbone for processing and analysis involved in the routing process. disaster data management by experiments in laboratory There still needed considerations for future and at field in support of decision making processes upon developments, one of which was the real time positions the disaster management of the MDU 31. of the relief vehicles. Because the communication infrastructure may not be available or work properly 2. SUB-SYSTEMS OF MESH COMMUNICA- during a disaster response, a decentralized method is TION BACKBONE needed to allow negotiations among different users. In Khaliq et al (2019), a Vehicular Ad Hoc Network To closely resemble the theory by Shannon Weaver (VANET) was used to carry out the rescue operation, as model and adopt the data flow proposed by Kumsap it did not require any pre-existing infrastructure. The (2018), the operational view of the mesh commu- work proposed and validated an effective way to relay nications backbone was initiated to facilitate the injection the crucial information through the development of an of disaster data including geo-tagged photos, geo- application and the deployment of an experimental locations and video clips on the data flow. The Response TestBed in a vehicular environment. The performance of Unit injects data into the flow to start the mission while the system was analyzed in terms of response time, management at the Command and Control station successful data transmission, and delay. The proposed receives information to make a decision and feeds the prototype application was examined through experi- command back to the data communication flow. Each mental validation by fetching the user message from the node of operation is functional as follows: GPIO pins of the Raspberry Pi through serial commu- nication, and the geographical coordinates of the user 2.1. Response Unit from the GPS sensor. This study, along with the A response team of 12 military officers is equipped with implemented TestBed, provided an effective way to 6 smartphones to feed in photos, request texts, map exchange crucial information amongst volunteers and locations and video clips to the flow with the man pack staff working in dire situations, such as that of a post- as data portal. The 2 Mbps data throughput, 2W Tx disaster rescue-and-relief operation. Since fast and power man pack receives GPS signal, sends .txt, .csv log reliable communication plays a key role in such files in real time and accommodates IP camera type video scenarios, this work offered a viable solution that can be signals. This originates the disaster management with the implemented by the concerned authorities at times of man pack joining the network to act as the portal of data catastrophic disaster. Wireless ad hoc networks such as input. mobile ad hoc networks, wireless sensor networks and wireless mesh networks were the promising alternatives 2.2. Unmanned Aerial Station in situations of disaster communication. Channa and Apart from the radio device for flight control, the Ahmed (2019) presented a survey of the proposed unmanned vehicle is equipped with a two-way emergency response communication frameworks and the communication, 1.4 – 2.4 GHz, 10W transmission potential security services required by them to provide power, 2-8 Mbps receiving radio broadcast device. It is reliable and secure information exchange during an aerial node to relay the data at approximately 9,000 emergency situations. The majority of the proposed feet above or away from the Response Unit. The communication is alive at 30 – 150 kilometers from the

Incident Command Station (see Figure 1). The .wmv or .mp4. into a rugged notebook for storage via a unmanned vehicle is gasoline – fueled and capable of 6 wireless access point connected with the man pack. hour endurance. Designed and implemented specifically for the military performing task at the Response Unit, this data input 2.3. Incident Command Station portal was exclusive for the military Response Unit. The The mobile command station is now being developed to situation awareness and common views of the command house high-performance computational work stations center and the response team demand a closed system of and servers. A grid antenna is attached to receive and the backbone. However, the Command and Control transmit data into and out of a 10 Mbps bandwidth, 1.4 – Station would manage in-coming data from the public 2.4 GHz frequency and 10W Tx/Rx device. The and can be reached by the public in general for the modeling, analysis and simulation of the data received purpose of disaster response or public disaster report. from the Response Unit is performed at this node that is The data is transmitted to the Tx/Rx device onboard the stationed remotely up to 150 kilometers away from the aerial station within the 9,000 foot range of the man pack. incident area and with easy access to an active The data received at the Incident Command station is communication channel. further analyzed in an image and video processing server environment. The result information is sent to the 2.4. Command and Control Station Command and Control station through an existing This data destination is equipped with capacity where communication infrastructure. Decision making upon intelligence is produced upon the information damage assessment, forcible entry, victim search, rescue visualization and situation awareness of 3D common and saving life, and evacuation is sent back to command operating pictures. A decision support system with the mission in reverse of the previously explained data serious game engine is the back office of this station and flow. planned to take shape in Thailand’s 2020 fiscal year. Standard operating procedure (SOP) of damage Figure 2: Network diagram for conceptual design and assessment, forcible entry, victim search, rescue and mesh backbone for operational design saving life, and evacuation is product of the Station’s 4. EXPERIMENT ON DATA INJECTION TO disaster management and sent back to the response team in form of optimum routes and SOP. THE BACKBONE In order to proof the concept, a few experiments were 3. DATA INJECTION AT THE RESPONSE UNIT carried out to test a simplified architecture extracted from Kumsap et al (2018) proposed the enhancement of the data flow diagram in a laboratory and at fields with disaster preparedness and response by setting up the and without a flood incident. However, the test conduc- system to support the disaster recovery team in case of wide-area communication blackout caused by flooding, earthquakes or any large-scale accidents. The notion was based on today system communications that are digital and IP-based with a wide variety of data communications such as voice, video or other bandwidth-greedy information, occupying lots of bandwidth ranges while requiring stable transmission. Mesh topology was adopted to relay data between each node, thus improving the system latency. The backbone was regarded as an infrastructure that needs a portal to input disaster data. The data including geo-tagged photos, geo-locations and video clips was used to start the disaster report from an incident site, i.e., being injected to the Response Unit, being relayed at the Unmanned Aerial Station, being analyzed at the Incident Command Station, and being managed under a decision making process at the Command and Control center. This current approach promises integral technologies such as the unmanned aerial station for signal relay, man pack radio networked with smartphones for response unit, mobile incident command for spatial analysis and networking fielded missions with the command and control station. The implementation of the proposed methodology can be seen on Mesh Backbone diagram of Figure 2. At Network diagram of Figure 2, six smartphones with mobile application for disaster report are to inject data including texted report in .txt or .asci; geo-tagged photos in .jpeg, .tif or .geotif; and video clips in .flv, .avi, .mov,

ted in the laboratory was with the 6 smart phones and communications backbone to receive and send the without the unmanned relay station. The field tests were communicated data from and to one another, forming a with to send texts of map coordinate, geo-tagged photos, near real-time, crucial and seamless communications and a live full HD video to the notebook that acted as the channel. Incident Command Station. Figure 3: Rough interface of the network backbone Figure 4: Configuration of the established backbone 4.1. Laboratory Test Figure 5: Field test results of sending texts, photos and In reference to the Network Diagram of Figure 2, the video hardware was networked as illustrated in Figure 3. The Therefore, this is regarded as prime contribution to smartphones installed with a mobile application were disaster data management that keeps the Response Unit used to send texts, photos and video clips with one and the Incident Command Station stay connected due to another via an access point wired with the man pack the unavailability and malfunction of communications through to the notebook as a data monitor at the Incident due to disaster incidents for the MDU 31. The six Command Station. Data communications between the smartphones were connected to an access point that was smartphones and the notebook acting as a workstation were tested at as far as 50 meters. All the smartphones were used to concurrently send texts, photos and full live video to proof the 12 Mbps bandwidth handling of the man pack. Live chats were also tried among the smartphones and between each of them and the notebook, see the lower right inset of Figure 3. 4.2. Field Tests Normal Situation Testbed. The system was setup at various locations in the Northern part of Thailand. A generator (see the upper left inset of Figure 4) was used to produce power for the Tx/Rx device, antenna and the notebook that managed to chat live with the Response Unit. The Incident Command Station was mobile and compact. Map locations of an activity were periodically reported back to the station in 10 second interval with the most recent being plotted on the map (see the lower left inset of Figure 4). Photos were sent at will as far as 2 kilometers between the man pack and the Incident Command (see the lower right inset of Figure 4). Two hundred meters were the distance that the smartphone being used as the video and photo source was visible to the man pack. The communications were active regard- less of rough and vegetated terrain provided that the antenna was directed toward the Response Unit in operation. The structured text to send report from the response unit is now being developed in the lab. In addition, the system was tested for functions of sending texts, photos and video at the MDU 31. The man pack and the Tx/Rx device acted as nodes for the

attached to and powered by the man pack. The response with the acquired, geo-referenced images from the used team of 6 persons moved as a group in order to stay at drone to form a common picture for the disaster least 50 meters away from the access point for data management. In addition, signal propagation from the communications. A text formatted in Thai of DTI, directional antenna empirically achieved with manual registered USER NAME, LATITUDE, LONGI-TUDE, adjustment of the antenna was reckoned to be more TIME (see the topmost inset of Figure 5) was sent via the problematic with the Unmanned Aerial Station intro- access point to the man pack and finally to the antenna duced to the system, not yet tested for this proof of connected to the Tx/Rx device where the laptop was used concept. With the more stable source of power, the to respond back in text to the response team. Geo-tagged Flooded Situation Testbed results proved viable several photos were successfully sent (see the middle inset of aspects of the established mesh communication Figure 5) to the laptop in the same manner as texts but at backbone; the completely versatile source of power to manual operation. The photos were coded at the smart- feed the system, the portable man pack requiring only phone and decoded at the laptop, easing the need to one operator, the almost all obstacle-free propagation of occupy much of the bandwidth during the data sending. signal transmission and receiving, and the powerful However, the test of live full HD video (see the lower device for up to 2 kilometers of data communications inset of Figure 5) was performed on only one smartphone regardless of rough and vegetated terrain. There is room and successfully attained at the required live operation for improvement on stabilized video being fed live to and seamless data communication. Incident Command Station to avoid dizziness from video watching. Bandwidth occupation for text messages, 5. RESULTS AND DISCUSSION photos and video clips needs further studies to manage The mesh communication backbone regarded in this the reserved and available bandwidth with help from work as the channel for the data to flow smoothly from mesh networking. the Response Unit through to the Incident Command There were limitations hindering the complete proof of Station despite the unavailability or damaged communi- concept for the real establishment of the mesh cation channel. The MDU 31 response units previously communication backbone. The uninstalled but assumed dependent upon the commercial and network coverage Unmanned Aerial Station ideally aimed at 9,000 feet was for the data communications was promised with the tested only horizontally away from the Response Unit. proposed communications backbone that established free Another field test with the unmanned equipment access to the data links and communications back and hovering above was planned to take place in a few forth between the Response Unit to the Incident Com- months from this publication, being expected to form mand Station. Therefore, the objective of this work on another novel publication. Six smartphones being proof of concept of the establishment of the mesh concurrently networked to validate proper commu- communication backbone for disaster data management nications and bandwidth management, being another of the MDU 31 was fully implemented and successfully limitation of this current work, were scheduled to co- tested in the lab and at the field. The text formatted in exist in the same field test. The other limitation realized Thai was illustrated to prove the data sending by the and obvious from this proof of concept was the map for response team and from the incident commander. The situation awareness and display of tasked activities in the geo-tagged photos could be successfully sent to the field, which would start and enable disaster management laptop at manual operation without bandwidth occupa- at the Incident Command Station. It was mentioned in the tion at all times by coding and decoding measures. The operational design on Figure 3 in include Damage test of live full HD video was performed by one Assessment, Forcible Entry, Victim Search, Rescue and responder to attain the live operation and seamless data Saving Life, Evacuation and subject to further communication. Two hundred meters were the distance investigation at the final stage of the entire project. that the smartphones being used as the video and photo source were visible to the directed antenna. The ten 6. CONCLUSION AND RECOMMENDATIONS second interval was followed to update the geo-locations This article addresses the proof of concept in establishing of locations of the response team. However, an automatic the mesh communication backbone for the MDU 31 storage of data was needed to manage the transmitted response units to perform tasks independently of the data and accumulate the disaster database management commercial and network coverage for the data commu- system of the MDU 31. nications. The Shannon Weaver model of communica- Quantitative statistics were a more substantial proof of tion was followed to formulate the flow of data back and concept and subject to further address after the forth between the Response Unit and the Command and Unmanned Aerial Station and Command and Control are Control Station. The communication devices and their introduced to the system. The generator caused signal capacity were elaborated with the Network diagram for fluctuation upon system’s power provision in the Normal the Response Unit being illustrated and the mesh Situation Testbed, subject to retest in a complete team of communication backbone being depicted. The data com- the Response Unit for the disaster database management munications between the Response Unit and the Incident and with the live chat and data communications for Command Station in form of formatted texts, geo-tagged system latency and stability. The map previously used to and live full HD video was evidence of successful base locations of the activity is subject to replacement addresses of the establishment of the communication

backbone for the near real-time and seamless commu- Challenges. Available online at nications channel of the MDU 31. The mobile appli- https://arxiv.org/ftp/arxiv/papers/1010/1010.48 cation for the Response Unit is subject to further 87.pdf (Accessed 8 July 2019). development since it will input text messages, geo- Khaliq, K.A., Chughtai, O., Shahwani, A., Qayyum, A. tagged photos and video clips to the system flow, thus and Pannek, J. An Emergency Response provoking the decision making at the Command and System: Construction, Validation, and Control station. Experiments for Disaster Management in a The power generation for electronic equipment was Vehicular Environment. Sensors 2019, 19, problematic and needed careful design and development 1150; doi:10.3390/s19051150. of the mobile vehicle that will house functions at the Kumsap, C., Witheetrirong, Y., and Pratoomma, P., Command and Control station. Empirically, up to 2 2016. DTI's modeling and simulation initiative kilometers of data communications between the man project to strive for the HADR mission of pack and the Incident Command was achieved regardless Thailand's ministry of defence, Proceedings of of rough and vegetated terrain provided that an antenna The 6th International Defence and Homeland was directed toward the Response Unit in operation. Security Simulation Workshop, September 26- Mathematical equations to explain the bandwidth 28 2016, Cyprus, pp. 44-51. occupation are suggested to quantitatively prove the Kumsap, C. 2018. Concept of Mobile C4ISR System for success of the established mesh communication back- Disaster Relief, National Defense Studies bone and its kind. Further introduction of Unmanned Institute Journal, January – April 2018, 9(1), pp. Aerial and Command and Control station to the data flow 7 – 19. (In Thai) and communications has to be addressed to verify the Kumsap, C., Mungkung, V., Amatacheewa, I. and complete mesh communication backbone. Eventually, Thanasomboon, T. 2017. Conceptualization of the decision support system simulated by serious game Military's Common Operation Picture for the engine at the Command and Control station is novel and Enhancement of Disaster Preparedness and unique to the disaster database management and worth Response during Emergency and further investigation. Communication Blackout, Proceedings of the The recommendations will be further studied to complete 7th International Conference on Building the DTI’s HADR project. Further work includes the Resilience, to be held in Bangkok Thailand installation of the communications equipment on the from 27th to 29th November 2017. UAV to fully integrate the Unmanned Aerial Station to Shannon, C.E. and Weaver, W. 1949. The mathematical the backbone. Investigation on the simulation of the theory of communication. Urbana: University mission according to the data flow. Another room for of Illinois Press. study is to concurrently manage six smartphones within Ran, J. and Nedovic-Budic, Z. 2016. Integrating spatial the 2.4 Mbps bandwidth network with seamless planning and flood risk management: A new communications and optimized bandwidth management. conceptual framework for the spatially Last but not least, the military disaster management in integrated policy infrastructure. Computers, form of SOPs encompassing Damage Assessment, Environment and Urban Systems. Volume 57, Forcible Entry, Victim Search, Rescue and Saving Life, May 2016. pp. 68–79. Evacuation will be further investigated at the final stage The Ministry of Finance, Royal Thai Government and of the project. The World Bank. (2012). Thailand Flooding 2554: Rapid Assessment for Resilient Recovery ACKNOWLEDGMENTS and Reconstruction Planning. 288p. This paper forms part of key performance indicators of Wan, Z. and Zlatanova, S. 2016. Multi-agent based path an ongoing project titled Applications of Common planning for first responders among moving Operating Picture for the Simulation of Military obstacles. Computers, Environment and Urban Assistance during Emergency and Communication Systems. 56 (2016) 48–58. Blackout in the Defence Technology Institute. The authors appreciated help and valuable input from Mobile AUTHORS BIOGRAPHY Development Unit 31 in Nan province with regard to Chamnan Kumsap is a researcher at Defence Techno- activities in the Flooded Situation Testbed. Funding and logy Institute. He received the Ph.D. degree in Remote support from the institute are acknowledged. Sensing and GIS in 2005. His research interests include HADR, military disaster management, and C4ISR. REFERENCES Ali, A., Ahmed, M. E., Piran, Md. J., and Suh, D. Y.. Somsarit Sinnung, and Suriyawate Boonthalarath are researchers of the Defence Technology Institute. They Resource Optimization Scheme for are researchers under the project Applications of Multimedia-Enabled Wireless Mesh Networks. Common Operating Picture for the Simulation of Sensors 2014, 14, 14500-14525; Military Assistance during Emergency and doi:10.3390/s140814500. Communication Blackout at the institute. Channa, M. I., and Ahmed, K. M. Emergency Response Communications and Associated Security

วารสารวชิ าการเทคโนโลยปี อ้ งกันประเทศ ปที ่ี 1 ฉบับที่ 1 มกราคม -​เมษายน 2562 บทความวจิ ยั การส�ำรวจความต้องการการประยุกตใ์ ชแ้ ผนทีส่ ถานการณร์ ว่ ม 3 มติ ิ ในภารกจิ บรรเทาสาธารณภัยของหน่วยบัญชาการทหารพฒั นา กัมปนาท ศิริเรอื ง1* บทคัดยอ่ งานวิจัยครั้งน้ีมีวัตถุประสงค์เพื่อส�ำรวจระดับความต้องการการประยุกต์ใช้แผนท่ีสถานการณ์ร่วม 3 มิติ จากปัจจยั อิสระ 3 ส่วน ได้แก่ 1) ระดับความส�ำคัญของการใชแ้ ผนท่ีสถานการณ์ร่วมสามมติ ติ อ่ ระดบั ความรุนแรงจากสาธารณภัยในแต่ละประเภท 2) ระดับความส�ำคัญในคุณสมบัติของแผนที่สถานการณ์ร่วม สามมติ ใิ นภารกจิ บรรเทาสาธารณภยั และ 3) ระดบั ความสำ� คญั ของลกั ษณะหรอื รปู แบบการใชแ้ ผนทส่ี ถานการณ์ ร่วมสามมิติในภารกิจการจัดการสาธารณภัย ในภารกิจบรรเทาสาธารณภัยของหน่วยบัญชาการทหารพัฒนา กองบญั ชาการกองทพั ไทย โดยใชแ้ บบสอบถามแบบชว่ ง (interval scale) และใชส้ ถติ เิ ชงิ พรรณา (descriptive statistics) ในการสรปุ ระดบั ความต้องการการประยุกต์ใช้แผนทีส่ ถานการณร์ ว่ ม 3 มิติ และศกึ ษาปจั จยั อสิ ระ ท่ีมีอิทธิพลต่อตัวแปรตามด้วยการวิเคราะห์สมการถดถอยเชิงพหุ (multiple regression analysis) โดย ผลลัพธ์จากงานวิจัยพบว่า พบว่า ความต้องการใช้แผนท่ีสถานการณ์ร่วมฯ ในภารกิจการค้นหาผู้ประสบภัย และการน�ำผู้ประสบภัยออกจากพื้นท่ีอันตรายมีค่าสูงสุดด้วยค่าเฉลี่ย 8.094 คะแนน ซึ่งปัจจัยดังกล่าว ขึ้นอยู่กับตัวแปรอิสระในปัจจัยความส�ำคัญการใช้แผนที่สถานการณ์ร่วมฯ ในภารกิจในสถานการณ์อุทกภัย ระดับ 3 สึนามิระดับ 4 โดยคุณสมบัติด้านความละเอียดเชิงพื้นที่และความถูกต้องเชิงต�ำแหน่งของแผนที่ สถานการณ์ร่วมฯ เป็นส่วนส�ำคัญในการสนับสนุน การวิเคราะห์และค�ำนวณสภาพทางกายภาพของวัตถุและ ภูมิประเทศ การวางแผนส่งกำ� ลงั บ�ำรงุ รวมถงึ การใช้แผนทีส่ ถานการณ์รว่ มฯ สำ� หรับเปน็ ช่องทางการเชื่อมโยง รบั ส่งข้อมูลระหวา่ งผู้ปฏบิ ตั กิ ารในพื้นทแี่ ละผู้ควบคมุ สง่ั การด้วยค่า R2 = 0.91 ค�ำสำ� คัญ : สำ� รวจความตอ้ งการประยุกต์ใชเ้ เผนที,่ แผนท่ีสถานการณร์ ว่ มสามมิติ, ภยั พิบตั ทิ างธรรมชาติ, สาธารณภยั 1 กรมเทคโนโลยีสารสนเทศและอวกาศกลาโหม สำ� นักงานปลัดกระทรวงกลาโหม 95 * ผแู้ ตง่ , อีเมล: [email protected] Defence Technology Academic Journal Volume 1 Issue 1 January - April 2019

วารสารวชิ าการเทคโนโลยปี อ้ งกันประเทศ ปีท่ี 1 ฉบับท่ี 1 มกราคม -​เมษายน 2562 บทความวิจัย The Survey of User Requirements for Applications of 3D Situation Map for Disaster Relief Missions of the Armed Forces Development Command Kampanart Sirirueang1* Abstract This research article was aimed at studying levels of user requirements for applications of 3D situation map from three independent variances. Three levels of significance include the requirements for use of common 3D situation map on the level of severity from each natural disaster, the level of significance for quality of common 3D situation map for disaster relief missions, and the level of significance for features or use aspects of common 3D situation map for disaster relief missions. The study was for the Armed Forces Development Command of the Royal Thai Armed Forces. An interval scale questionnaire was disseminated to collect descriptive statistics of two study groups of totally 62 officers for multiple regression analysis. It was found that the requirement for the use of common 3D situation map was the highest at 8.094 points for victim search and rescue missions. This factor was dependent upon an independent variance of use of common 3D situation map on the level 3 for flood and level 4 for Tsunami of severity from each natural disaster. In addition, the significance for quality of common 3D situation map in terms of resolution and spatial accuracy was crucial to support physical and terrain analysis of Earth features and logistics. Furthermore, the use of common 3D situation map as another channel to establish communications between response units and control center is significant at R2 = 0.91. Keywords : User Survey, 3D Situation Map, Natural Disaster, Disaster Relief 1 Defence Information and Space Technology Department, Office of the Permanent Secretary of Defence. * Corresponding Author E-mail: [email protected] Defence Technology Academic Journal Volume 1 Issue 1 January - April 2019 96

วารสารวิชาการเทคโนโลยปี ้องกนั ประเทศ ปีที่ 1 ฉบบั ท่ี 1 มกราคม -​เมษายน 2562 บทความวิจัย 1. บทน�ำ ที่สามารถประยุกต์ใช้ในการจัดการและรับมือกับ สาธารณภยั ทีเ่ กิดขนึ้ ได้อยา่ งมีประสิทธิภาพ[5] ในปจั จบุ นั สถานการณส์ าธารณภยั เปน็ ปญั หา เนอื่ งจากสาธารณภยั ทเ่ี กดิ ขนึ้ ในประเทศไทย ท่ีทุกๆ ประเทศให้ความสนใจ โดยมีการคาดการณ์ มีหลากหลายรปู แบบ และการปฏบิ ตั ิของหนว่ ยงาน ถึงแนวโน้มของผลกระทบจากภัยพิบัติที่อาจเกิดขึ้น ที่เกี่ยวข้องในการจัดการสาธารณภัยแตกต่างกัน ในอนาคตที่จะมีการทวีความรุนแรงมากข้ึน[1] ซึ่ง ดังน้ัน การออกแบบและสร้างแผนท่ีสถานการณ์ให้ ปรากฏการณด์ งั กลา่ วสรา้ งผลกระทบตอ่ ประเทศไทย สามารถสนับสนุนการจัดการสาธารณภัยได้อย่าง โดยตรง ดังนั้น การจัดการต่อสาธารณภัยท่ีเกิดข้ึน มปี ระสทิ ธภิ าพ จงึ จำ� เปน็ ตอ้ งทำ� การศกึ ษาถงึ ลกั ษณะ จงึ มกี ารกำ� หนดแผนการปอ้ งกนั และบรรเทาสาธารณภยั ของสาธารณภัยในแต่ละประเภท รวมถึงแนวทาง แห่งชาติฉบับล่าสุด โดยคณะกรรมการป้องกันและ ปฏิบัติของผู้ใช้งานในการจัดการสาธารณภัย[6] บรรเทาสาธารณภัยแห่งชาติในปี พ.ศ.2558[2] ซึ่ง เพอื่ ใหเ้ ขา้ ใจถงึ ความตอ้ งการของผใู้ ชง้ าน และใชเ้ ปน็ ได้ก�ำหนดยุทธศาสตร์ส�ำหรับภารกิจการบรรเทา แนวทางในการกำ� หนดคณุ สมบตั แิ ละออกแบบระบบ สาธารณภยั ตงั้ แตก่ อ่ นเกดิ เหตุ ระหวา่ งเกดิ เหตุ และ แผนที่สถานการณ์ ในโครงการประยุกต์ใช้แผนที่ หลงั เกดิ เหตุ เพอ่ื เปน็ แนวทางปฏบิ ตั ใิ นการรบั มอื กบั สถานการณ์ร่วมเพ่ือจ�ำลองภารกิจการช่วยเหลือ สถานการณอ์ ยา่ งบรู ณาการรว่ มกนั ในทกุ ๆ ภาคสว่ น ทางทหารในสถานการณ์ฉุกเฉิน ของ สทป.[7] ได้ ท้ังในประเทศและต่างประเทศ ผ่านกลไกในการ อย่างมปี ระสิทธภิ าพ บริหารให้ทันสมัยสอดคล้องกับสถานการณ์ รวมถึง งานวิจัยครั้งน้ี เป็นการศึกษาและรวบรวม การกำ� หนดแนวคดิ ในการวจิ ยั และพฒั นาเพอื่ รองรบั ข้อมูลความต้องการทางด้านเทคนิค ของผู้ควบคุม การฝึกและการปฏิบัติภารกิจ[3] และสง่ั การในศนู ยอ์ ำ� นวยการและผปู้ ฏบิ ตั ใิ นภารกจิ แผนท่ีสถานการณ์ร่วมสามมิติ เป็นระบบ บรรเทาสาธารณภัยของหน่วยบัญชาการทหาร ขอ้ มลู สารสนเทศเชงิ พนื้ ที่(GeospatialInformation) พฒั นา กองบญั ชาการกองทพั ไทย (นทพ.) เพอ่ื ใชเ้ ปน็ ส�ำหรับแสดงสภาพสถานการณ์ท่ีเกิดข้ึนในพื้นที่ แนวทางในการดำ� เนนิ งานโครงการประยกุ ตใ์ ชแ้ ผนท่ี ปฏิบัติการในรูปแบบสามมิติ ซึ่งประกอบไปด้วย สถานการณร์ ว่ มเพอ่ื จำ� ลองภารกจิ การชว่ ยเหลอื ทาง ลักษณะทางกายภาพของภูมิประเทศและวัตถุท่ี ทหารในสถานการณฉ์ กุ เฉนิ ของ สทป. ให้สามารถ สามารถรบั รจู้ ากระยะไกล(Remote Sensing)ไดจ้ าก สนับสนุนภารกิจบรรเทาสาธารณภัยแก่ นทพ. ได้ การติดต้งั เซ็นเซอรบ์ นอากาศยานไร้คนขบั [4] รวมถึง อยา่ งมปี ระสิทธิภาพ ข้อมูลกิจกรรมต่างๆ ของผู้ท่ีมีส่วนเกี่ยวข้องและ เครอื่ งมอื ทถ่ี กู ควบคมุ จากระยะไกลในพน้ื ทปี่ ฏบิ ตั กิ าร 2. กรอบด�ำเนินงานวจิ ัย และยังเป็นช่องทางส�ำคัญในการเช่ือมโยงข้อมูล ระหว่างผู้ปฏิบัติงานในพื้นท่ีและผู้ควบคุมสั่งการ การวิจัยครั้งน้ีเป็นการศึกษาระดับความ ดังน้ัน ระบบแผนท่ีสถานการณ์ร่วมสามมิติ จึงเป็น ตอ้ งการประยกุ ตใ์ ชแ้ ผนทสี่ ถานการณร์ ว่ มสามมติ ใิ น ศูนย์รวมข้อมูลให้ผู้ท่ีมีส่วนร่วมในภารกิจ สามารถ ภารกจิ บรรเทาสาธารณภยั ของ นทพ. (ตวั แปรตาม เขา้ ถงึ และเขา้ ใจในปรากฎการณท์ เี่ กดิ ขน้ึ รว่ มกนั อยา่ ง ขอ้ 2.1) จากปัจจัยทีเ่ กี่ยวขอ้ ง 3 ประการ (ตัวแปร ถูกตอ้ งและอยใู่ นรูปแบบเดยี วกนั จงึ เป็นเทคโนโลยี อสิ ระ ข้อ 2.2 2.3 และ 2.4) มีรายละเอยี ดดังน้ี Defence Technology Academic Journal Volume 1 Issue 1 January - April 2019 97

วารสารวชิ าการเทคโนโลยปี ้องกันประเทศ ปที ่ี 1 ฉบบั ที่ 1 มกราคม -​เมษายน 2562 บทความวิจยั 2.1 ปัจจัยระดับความต้องการประยุกต์ใช้ ปรากฏการณ์ (C5) การเชื่อมโยงรับส่งข้อมูล (C6) แผนท่ีสถานการณ์ร่วมสามมิติในภารกิจบรรเทา การก�ำหนดแผนเผชิญเหตุ (C7) การค�ำนวณสภาพ สาธารณภัยของ นทพ. ทางกายภาพของวัตถุและภูมิประเทศ (C8) การ ประกอบด้วยระดับความต้องการใช้แผนท่ี วางแผนส่งก�ำลังบ�ำรุง (C9) เป็นข้อมูลฐานส�ำหรับ สถานการณ์ร่วมสามมิติในภารกิจการจัดการ ในระบบขอ้ มลู หลกั ในการปฏบิ ตั กิ าร (C10) การฟน้ื ฟู ความเสี่ยง (D1) การเข้าถึงพื้นที่ยากล�ำบาก (D2) สภาพหลังเกิดภัยพิบัติ (C11) และการแสดงข้อมูล การคน้ หาและนำ� ผปู้ ระสบภยั ออกจากพนื้ ทอ่ี นั ตราย ความเสยี หายจากสาธารณภยั (C12) (D3) การกู้ภัยและกู้ชีพ (D4) และการฟื้นฟูความ เสียหายจากสาธารณภยั (D5) 3. ขอบเขตงานวจิ ัย 2.2 ความส�ำคัญการใช้แผนท่ีสถานการณ์ ร่วมสามมิติจ�ำแนกตามระดับความรุนแรงและ การศึกษาความต้องการประยุกต์ใช้แผนที่ ประเภทสาธารณภัย สถานการณร์ ว่ มสามมติ ใิ นภารกจิ บรรเทาสาธารณภยั ประกอบดว้ ยระดบั ความรนุ แรงจากสาธารณภยั ของ นทพ. ผู้วจิ ัยได้ก�ำหนดกลุ่มตัวอย่างและทำ� การ 4 ระดบั (A1x – 4x) จากสาธารณภัยหลักทเี่ กิดข้ึน จัดเก็บด้วยแบบสอบถามข้อมูลแบบช่วง (interval ในประเทศไทย ได้แกอ่ ทุ กภัย (Ax1) วาตภยั (Ax2) scale) โดยค่าสูงสุด 10 คะแนน ด้วยข้อมูลเชิง อคั คภี ยั (Ax3) และดินถลม่ (Ax4) สำ� หรับภยั สึนามิ ปริมาณจากผู้ท่ีมีส่วนเกี่ยวข้องในภารกิจบรรเทา เกดิ ในความรนุ แรงระดบั 4 ขน้ึ ไป มีรหัส A43 สาธารณภยั ของ นทพ. ซงึ่ ประกอบไปดว้ ย เจา้ หนา้ ที่ 2.3 ความส�ำคัญในคุณสมบัติแผนที่ ศูนย์บรรเทาภัยพิบัติ หน่วยพัฒนาเคล่ือนที่ภาคท่ี สถานการณ์รว่ มในภารกิจบรรเทาสาธารณภัย ทัง้ 4 ภาค มีขนาดตัวอยา่ งจำ� นวน 30 คน โดยข้อมูล ประกอบด้วย ความละเอียดเชิงพ้ืนที่ (B1) ดังกล่าวถูกใช้ในการตรวจสอบความน่าเชื่อถือของ ความละเอียดเชิงช่วงคล่ืน (B2) การตอบสนอง แบบสอบถามทใ่ี ช้วจิ ยั และกลมุ่ ตัวอยา่ งอกี 32 คน ต่อปัจจัยด้านเวลา (B3) ความถูกต้องเชิงต�ำแหน่ง จากศูนย์บรรเทาภัยพิบัติ หน่วยพัฒนาเคลื่อนที่ ของภาพ (B4) และ การครอบคลมุ พน้ื ท่ขี องแผนท่ี ภาคท่ี 3 จังหวัดเชียงใหม่ ส�ำหรับใช้ในการศึกษา สถานการณ์ (B5) ระดบั ความต้องการ 2.4 ความสำ� คัญของลักษณะการใช้แผนท่ี สถานการณ์ร่วมสามมิติในภารกิจการจัดการ 4. วธิ กี ารวจิ ัย สาธารณภยั ลักษณะการใช้แผนท่ีสถานการณ์ ประกอบ ในการวจิ ัยคร้งั นใี้ ชก้ ารวิเคราะห์ระดบั ความ ด้วย การสร้างความตระหนักรู้ในพื้นท่ี (C1) การ ต้องการประยุกต์ใช้แผนท่ีสถานการณ์ร่วมสามมิติฯ จ�ำลองและคาดการณ์ความเส่ียง (C2) การก�ำหนด ดว้ ยสถติ เิ ชงิ พรรณนา (descriptive statistics) และ แผนปฏิบัติเมื่อเกิดสาธารณภัย (C3) การแสดง ศกึ ษาปจั จยั อสิ ระทม่ี อี ทิ ธพิ ลตอ่ ตวั แปรตามดว้ ยการ ข้อมูลพ้ืนฐานในพื้นที่ปฏิบัติการ (C4) การติดตาม วเิ คราะหส์ มการถดถอยเชงิ พหุ (multiple regression analysis) โดยขนั้ ตอนการวิจัยมีดังน้ี 1) การสรุปลักษณะของกลุ่มตัวอย่างด้วย สถติ เิ ชงิ พรรณา Defence Technology Academic Journal Volume 1 Issue 1 January - April 2019 98

วารสารวิชาการเทคโนโลยปี ้องกันประเทศ ปีท่ี 1 ฉบบั ท่ี 1 มกราคม -​เมษายน 2562 บทความวิจยั 2) การสรุปทิศทางและระดับความสัมพันธ์ คาเฉ ่ีลย ร ะ ห ว ่ า ง ตั ว แ ป ร อิ ส ร ะ แ ล ะ ตั ว แ ป ร ต า ม ด ้ ว ย ค่าสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์เพียร์สัน (Pearson คา เฉลีย่ ตัวแปรตาม DXคาเฉ ่ลีย correlation)[8] 3) การตรวจสอบความน่าเชื่อถือของ ภาพที่ 1 ค่าเฉลีย่ ตวั แปรตาม แบบสอบถาม (reliability) ด้วยสัมประสิทธ์ิ อลั ฟาครอนบคั (Cronbach’ alpha coefficient)[9] ตวั แปรอสิ ระในสว่ นการใชแ้ ผนทส่ี ถานการณ์ 4) การคัดเลือกตัวแปรอิสระส�ำหรับใช้ ร่วมสามมิติจ�ำแนกตามระดับความรุนแรงและ ในสมการถดถอยเชิงพหุ ด้วยเทคนิค forward ประเภทสาธารณภัย (ภาพที่ 2) พบว่า แผนท่ี selection[10] โดยเป็นวิธีการเลือกตัวแปรอิสระ สถานการณ์ร่วมฯ มีความจ�ำเป็นสูงที่สุดต่อ เข้าสมการถดถอยท่ลี ะ 1 ตัว และเลอื กตัวแปรอสิ ระ สาธารณภยั ประเภทอุทกภยั (A41) และแผ่นดนิ ไหว ท่ีสัมพันธ์กับตัวแปรตามท่ีมากที่สุด ด้วยค่า R2 (A42) ในความรนุ แรงระดับ 4 โดยมคี า่ เฉลยี่ เทา่ กับ หลังจากนั้นท�ำการเลือกตัวแปรอิสระท่ีเหลืออีกคร้ัง 7.75 และมีค่าต่�ำสุดในสาธารณภัยประเภทอัคคีภัย โดยจะหยุดทดสอบเม่ือไม่มีตัวแปรอิสระท่ีสัมพันธ์ ในความรุนแรงระดบั 1 (A12) ดว้ ยคา่ เฉล่ยี 5.5 กับตัวแปรตาม ซึ่งระดับที่ยอมรับได้ของค่า R2 ไม่เกนิ 0.25 คาเฉล่ยี AXX 5) ตรวจสอบระดับความสัมพันธ์ของ สมการถดถอยเชิงพหุที่ได้ผ่านการคัดเลือกตัวแปร ภาพที่ 2 คา่ เฉลย่ี ตวั แปรอิสระ (A11 – 43) อสิ ระแล้ว ด้วย R2 หรอื Adjusted R2 [11] ตัวแปรอิสระในปัจจัยความส�ำคัญใน 5. สรปุ ผลการวจิ ัย คุณสมบัติแผนท่ีสถานการณ์ร่วมในภารกิจบรรเทา สาธารณภัย (ภาพท่ี 3) พบว่า แผนท่ีสถานการณ์ 5.1 การสรปุ ลกั ษณะของกลมุ่ ตวั อยา่ งดว้ ย รว่ มฯ ท่ีทันสมยั ทนั ต่อเหตกุ ารณ์ (B4) และมีความ สถติ เิ ชิงพรรณา ถูกต้องเชิงต�ำแหน่ง (B5) มีความส�ำคัญต่อภารกิจ จากการทดสอบคา่ สถติ พิ รรณาของปจั จยั บรรเทาสาธารณภัยด้วยค่าเฉล่ียสูงสุดคือ 7.719 ระดับความต้องการประยุกต์ใช้แผนท่ีสถานการณ์ คะแนน ส�ำหรับค่าเฉล่ียต�่ำสุดได้แก่ ความละเอียด รว่ มสามมิตใิ นภารกจิ บรรเทาสาธารณภัยของ นทพ. เชงิ ชว่ งคล่นื (B2) ดว้ ยคะแนน 7.218 พบวา่ ระดบั ความตอ้ งการสงู สดุ ไดแ้ ก่ ความตอ้ งการ ใช้แผนท่ีสถานการณ์ร่วมฯ ในภารกิจการค้นหา ผู้ประสบภัยและการน�ำผู้ประสบภัยออกจากพ้ืนท่ี อันตราย (D3) ด้วยค่าเฉลี่ย 8.094 คะแนน และ คา่ ตำ�่ สดุ ไดแ้ กป่ จั จยั การประยกุ ตใ์ ชแ้ ผนทส่ี ถานการณ์ ร่วมในภารกิจการจัดการความเส่ียงจากสาธารณภัย (D1) ดว้ ยค่าเฉล่ยี 7.594 (ภาพที่ 1) Defence Technology Academic Journal Volume 1 Issue 1 January - April 2019 99

วารสารวิชาการเทคโนโลยปี ้องกนั ประเทศ ปีท่ี 1 ฉบบั ท่ี 1 มกราคม -​เมษายน 2562 บทความวิจัย คาเฉลี่ย 5.2.1 ตัวแปรตามของปัจจัยความต้องการ ใช้แผนท่ีสถานการณ์ร่วมฯ ในภารกิจการจัดการ ตัวแปรอิสระ BX ความเส่ียงจากสาธารณภัย (D1) มีความสัมพันธ์ ในระดับสูงกับตัวแปรอิสระในปัจจัยการใช้แผนที่ ภาพท่ี 3 ค่าเฉลี่ยตัวแปรอสิ ระ (B1-B4) สถานการณ์ร่วมฯ ในภารกิจ การก�ำหนดแผน เผชิญเหตุ (C7) (0.87) และการสง่ ก�ำลงั บ�ำรงุ (0.88) (C9) (ภาพที่ 5) คาเฉ ่ีลย ัตวแปรตาม D1 ตวั แปรอสิ ระ CX ตัวแปรตาม D2 ระดบั ปจ จยั ภาพท่ี 4 คา่ เฉลยี่ ตัวแปรอสิ ระ (C1-C12) ภาพท่ี 5 กราฟความสัมพันธ์ D1 – C7, C9 สำ� หรบั ตวั แปรอสิ ระของลกั ษณะการใชแ้ ผนที่ สถานการณ์รว่ มฯ ในภารกิจการจัดการสาธารณภัย 5.2.2 ตัวแปรตามของปัจจัยความต้องการ (ภาพที่ 4) พบว่า การใชง้ านแผนทสี่ ถานการณ์ร่วมฯ ใชแ้ ผนทสี่ ถานการณร์ ว่ มฯ ในภารกจิ การเขา้ ถงึ พนื้ ที่ ส�ำหรับการค�ำนวณสภาพทางกายภาพของวัตถุและ ยากลำ� บาก (D2) มคี วามสมั พนั ธใ์ นระดบั สงู กบั ตวั แปร ภูมิประเทศ (C8) เป็นปัจจัยท่ีส�ำคัญท่ีสุด ด้วย อิสระในปัจจัยคุณสมบัติของแผนท่ีสถานการณ์ร่วม ค่าเฉล่ีย 7.656 และปัจจัยการประเมินความเสี่ยง ในดา้ นการครอบคลมุ พนื้ ทข่ี องภาพถา่ ย (B3) (0.88) และความเปราะบางในพนื้ ที่ (C1) ไดร้ บั คะแนนตำ�่ สดุ และมคี วามความสมั พนั ธใ์ นระดบั สงู กบั ตวั แปรอสิ ระ ดว้ ยคา่ เฉล่ีย 7.063 ในปัจจัยการใช้แผนที่สถานการณ์ร่วมฯ ในภารกิจ 5.2 การสรปุ ทศิ ทางและระดบั ความสมั พนั ธ์ การก�ำหนดแผนเผชิญเหตุ (C7) (0.92) และการ ร ะ ห ว ่ า ง ตั ว แ ป ร อิ ส ร ะ แ ล ะ ตั ว แ ป ร ต า ม ด ้ ว ย ค�ำนวณสภาพทางกายภาพของวัตถุและภูมิประเทศ ค่าสมั ประสิทธส์ิ หสมั พนั ธเ์ พียรส์ ัน (C8) (0.89) (ภาพท่ี 6) จากการศึกษาระดับความสัมพันธ์ระหว่าง ตัวแปรอิสระและตัวแปรตาม พบว่า ตัวแปรอิสระ ระดบั ปจจยั และตัวแปรตามทุกตัวมีความสัมพันธ์ในทิศทาง เดียวกนั ส�ำหรับระดับความสัมพนั ธ์ระหว่างตัวแปร ภาพที่ 6 กราฟความสมั พันธ์ D2 – B3, C7, C8 อสิ ระและตวั แปรตามทอี่ ยใู่ นระดบั สงู (ผวู้ จิ ยั กำ� หนด ค่าที่มากกว่าหรอื เท่ากับ 0.85) มีดงั น้ี Defence Technology Academic Journal Volume 1 Issue 1 January - April 2019 100

วารสารวิชาการเทคโนโลยปี อ้ งกันประเทศ ปที ี่ 1 ฉบบั ที่ 1 มกราคม -​เมษายน 2562 บทความวจิ ยั ัตวแปรตาม D3 5.2.3 ตวั แปรตามของปจั จยั ความตอ้ งการใช้ ความสอดคล้องภายในของค�ำถามในแบบสอบถาม แผนทสี่ ถานการณร์ ว่ มฯ ในภารกจิ คน้ หาผปู้ ระสบภยั มคี วามนา่ เช่ือถอื ด้วยค่าครอนบัคอลั ฟาเทา่ กบั 0.96 และการน�ำผูป้ ระสบภยั ออกจากพนื้ ท่ีอันตราย (D3)ตัวแปรตาม D3 5.4 การคัดเลือกตวั แปรอิสระส�ำหรับใช้ใน มีความสัมพันธ์ในระดับสูงกับตัวแปรอิสระในปัจจัย สมการถดถอยเชิงพหุ การใชแ้ ผนทส่ี ถานการณร์ ว่ มฯ ในภารกจิ การคำ� นวณ ผลการทดสอบความสมั พนั ธร์ ะหวา่ งตวั แปร สภาพทางกายภาพของวัตถุและภูมิประเทศ (C8) อิสระและตัวแปรตามด้วยวิธี forward selection (0.85) (ภาพที่ 7) มดี งั น้ี 5.2.4 ตัวแปรตามของปัจจัยความต้องการ 1) ตัวแปรตามในปัจจัยความต้องการใช้ ใช้แผนที่สถานการณ์ร่วมฯ ในภารกิจการกู้ภัยและ แผนทส่ี ถานการณร์ ่วมฯ ในภารกิจการจัดการความ การกชู้ ีพ (D4) มีความสัมพันธใ์ นระดบั สงู กบั ตวั แปร เสี่ยงจากสาธารณภัย (D1) ขึ้นอยู่กับตัวแปรอิสระ อิสระในปัจจัยการก�ำหนดแผนเผชิญเหตุ (C7) ในปัจจัยการใช้แผนท่ีสถานการณ์ร่วมฯ ในภารกิจ (0.86) การคำ� นวณสภาพทางกายภาพของวตั ถแุ ละ อทุ กภัยในความรนุ แรงระดบั 2 (A21) และ 3 (A31) ภมู ิประเทศ (C8) (0.87) ภาพท่ี 8 และภารกิจภัยสึนามิในความรุนแรงระดับ 4 (A43) รวมถงึ ปัจจัยคณุ สมบัติของแผนทีด่ า้ นความละเอยี ด ระดบั ปจ จยั เชิงพื้นที่ของภาพ (B1) การสร้างความตระหนักรู้ ในพ้ืนท่ี (C1) การจ�ำลองและคาดการณ์ความเสี่ยง ภาพที่ 7 กราฟความสมั พันธ์ D3 – C8 (C2) การแสดงขอ้ มลู พน้ื ฐานในพนื้ ทปี่ ฏบิ ตั กิ าร (C4) การก�ำหนดแผนเผชิญเหตุ (C7) และการวางแผน ระดับปจจัย ส่งก�ำลงั บ�ำรงุ (C9) (R2 = 0.90) 2) ตัวแปรตามในปัจจัยความต้องการใช้ ภาพที่ 8 กราฟความสมั พันธ์ D4 – C7, C8 แผนท่ีสถานการณ์ร่วมฯ ในภารกิจการเข้าถึงพื้นท่ี ยากล�ำบาก (D2) ขึ้นอยู่กับตัวแปรอิสระในปัจจัย 5.3 การตรวจสอบความน่าเช่ือถือของ ความส�ำคัญของการใช้แผนที่สถานการณ์ร่วมฯ แบบสอบถาม ในภารกจิ ภยั พบิ ัตดิ นิ ถลม่ ระดับ 1 (A14) อุทกภยั ผลการทดสอบความน่าเช่ือถือของ ระดับ 3 (A31) อัคคีภัยระดับ 3 (A32) อุทกภัยระดบั แบบสอบถามดว้ ยสมั ประสทิ ธอ์ิ ลั ฟาครอนบคั พบวา่ 4 (A41) การตดิ ตามปรากฏการณ์ (C5) การก�ำหนด แผนเผชิญเหตุ (C7) และการค�ำนวณสภาพทาง กายภาพของวตั ถุและภมู ิประเทศ (C8) (R2 = 0.93) 3) ตัวแปรตามในปัจจัยความต้องการใช้ แผนที่สถานการณ์ร่วมฯ ในภารกิจการค้นหาและ ผู้ประสบภัยออกจากพื้นท่ีอันตราย (D3) ข้ึนอยู่กับ ตัวแปรอิสระในปัจจัยความส�ำคัญของการใช้แผนท่ี สถานการณ์ร่วมฯ ในภารกิจในสถานการณ์อุทกภัย Defence Technology Academic Journal Volume 1 Issue 1 January - April 2019 101

วารสารวชิ าการเทคโนโลยีป้องกันประเทศ ปีที่ 1 ฉบบั ที่ 1 มกราคม -​เมษายน 2562 บทความวิจยั ระดบั 3 (A31) สึนามิระดับ 4 (A43) ความละเอยี ด D1 = 1.158 + 0.140A21 + 0.280A31 - เชงิ พนื้ ที่ (B1) ความถกู ตอ้ งเชงิ ตำ� แหนง่ ของภาพ (B4) 0.205A43 - 0.246B1 + 0.234C1 + การเชื่อมโยงรับส่งข้อมูล (C6) การค�ำนวณสภาพ 0.622C2 - 0.353C4 + 0.774C7 - 0.362C9 ทางกายภาพของวัตถุและภูมิประเทศ (C8) และ การวางแผนส่งกำ� ลังบ�ำรุง (C9) (R2 = 0.91) D2 = 0.308 + 0.1105A14 + 0.597A31 - 4) ตัวแปรตามในปัจจัยความต้องการใช้ 0.380A32 - 0.442A41 + 0.1812C5 + แผนทสี่ ถานการณร์ ว่ มฯ ในภารกจิ การกภู้ ยั และกชู้ พี 0.656C7 (D4) ขึ้นอยู่กับตัวแปรอิสระในปัจจัยความส�ำคัญ ของการใช้แผนท่ีสถานการณ์ร่วมฯ ในภารกิจงาน D3 = - 0.628 + 0.2473A31 - 0.306A43 ด้านวาตภัยระดับ 3 (A33) ดนิ ถลม่ ระดบั 3 (A34) - 0.260B1 + 0.294B4 + 0.783C6 + สนึ ามิ (A43) ความถกู ตอ้ งเชงิ ตำ� แหนง่ ของภาพ (B4) 0.578C8 - 0.643C9 การเชอื่ มโยงรบั สง่ ขอ้ มลู (C6) การคำ� นวณสภาพทาง กายภาพของวัตถุและภูมปิ ระเทศ (C8) การวางแผน D4 = - 1.602 - 0.480A33 + 0.604A34 - สง่ กำ� ลงั บำ� รงุ (C9) และการแสดงขอ้ มลู ความเสยี หาย 0.277A43 + 0.254B4 + 0.660C6 + จากสาธารณภยั (C12) (R2 = 0.92) 0.680C8 - 0.773C9 + 0.540C12 5) ตัวแปรตามในปัจจัยความต้องการใช้ แผนท่ีสถานการณ์ร่วมฯ ในภารกิจการฟื้นฟูความ D5 = - 1.177 + 0.1689A22 - 0.403A43 - เสยี หายจากสาธารณภยั (D5) ขน้ึ อยกู่ บั ตวั แปรอสิ ระ 0.501C1 + 0.792C3 - 0.397C4 + 0.692C6 ในปัจจัยความส�ำคัญของการใช้แผนที่สถานการณ์ + 0.790C8 - 0.235C9 - 0.583C11 + ร่วมฯ ในภารกิจงานด้านอัคคีภัยระดับ 2 (A22) 0.824C12 สึนามิ (A43) การสร้างความตระหนักรใู้ นพ้ืนท่ี (C1) การก�ำหนดแผนปฏิบัติเมื่อเกิดสาธารณภัย (C3) 6. อภิปรายผล การแสดงข้อมลู พน้ื ฐานในพนื้ ทป่ี ฏิบัติการ (C4) การ เชื่อมโยงรับส่งข้อมูล (C6) การค�ำนวณสภาพทาง เม่ือพิจารณาจากผลลัพธ์ทางสถิติของ กายภาพของวตั ถุและภูมิประเทศ (C8) การวางแผน ระดบั ความตอ้ งการใชแ้ ผนทสี่ ถานการณร์ ว่ มสามมติ ิ ส่งก�ำลงั บ�ำรุง (C9) การฟืน้ ฟสู ภาพหลงั เกิดภัยพิบัติ ในแตล่ ะดา้ น พบวา่ เจา้ หนา้ ทแี่ ละผทู้ ม่ี สี ว่ นเกย่ี วขอ้ ง (C11) และการแสดงข้อมูลความเสียหายจาก กบั ภารกจิ ดา้ นสาธารณภยั ของ นทพ. ใหค้ วามสำ� คญั สาธารณภยั (C12) (R2 = 0.87) ตอ่ การใชร้ ะบบแผนทส่ี ถานการณร์ ว่ มฯ อยใู่ นระดบั สงู 5.5 ผลการทดสอบสมการถดถอยเชงิ พหุ โดยเฉพาะความต้องการใช้แผนที่สถานการณ์ร่วม จากผลการทดสอบในขอ้ 5.4 สามารถน�ำมา สามมิติในภารกิจการค้นหาผู้ประสบภัยและการน�ำ เขียนเป็นสมการแสดงความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปร ผปู้ ระสบภยั ออกจากพน้ื ทอ่ี นั ตราย และเมอื่ พจิ ารณา อิสระและตัวแปรตาม และแสดงค่า R2 ได้ดงั น้ี จากปัจจัยความรุนแรงของสาธารณภัยในแต่ละ ประเภทพบว่า แผนทส่ี ถานการรว่ มฯ มคี วามส�ำคัญ ต่อภารกิจสาธารณภัยที่ในความรุนแรงในระดับ 3 ข้ึนไป โดยเฉพาะอุทกภัยที่มีค่าระดับความต้องการ สูงสุดในแต่ละระดับความรุนแรง ซ่ึงโดยรวมแล้ว แผนท่ีสถานการณ์ร่วมฯ ควรมีคุณสมบัติส�ำคัญใน ด้านความทันสมัยทันต่อเหตุการณ์ และมีความ Defence Technology Academic Journal Volume 1 Issue 1 January - April 2019 102

วารสารวิชาการเทคโนโลยีป้องกันประเทศ ปีที่ 1 ฉบับที่ 1 มกราคม -​เมษายน 2562 บทความวจิ ัย ถกู ตอ้ งเชงิ ตำ� แหนง่ สงู สำ� หรบั แนวทางการประยกุ ตใ์ ช้ 6.3 การใช้แผนท่ีสถานการณ์ร่วมฯ ใน แผนทีส่ ถานการณข์ องผ้ใู ชง้ าน มงุ่ เนน้ ในภารกจิ การ ภารกจิ การคน้ หาผปู้ ระสบภยั และการนำ� ผปู้ ระสบภยั เชอื่ มโยงรบั สง่ ขอ้ มลู การกำ� หนดแผนเผชญิ เหตุ การ ออกจากพืน้ ทอี่ นั ตราย ค�ำนวณสภาพทางกายภาพของวัตถุและภูมิประเทศ ในการสนับสนุนภารกิจการน�ำผู้ประสบภัย การฟื้นฟูสภาพหลังเกิดภัยพิบัติ และการแสดง ออกจากพ้ืนที่อันตราย แผนที่สถานการณ์ร่วมฯ ข้อมูลความเสียหายจากสาธารณภัย ส�ำหรับการ ควรมีความละเอียดเชิงพื้นที่สูง เพื่อประสิทธิภาพ พิจารณาระดับความต้องการจ�ำแนกตามประเภท ในการแปลความและภาพถ่ายจ�ำเป็นต้องทันสมัย มรี ายละเอยี ดดังน้ี ทันต่อเหตุการณ์ โดยคุณสมบัติดังกล่าวของแผนท่ี 6.1 การใช้แผนที่สถานการณ์ร่วมฯ ใน สถานการณ์ สามารถใช้ในการค�ำนวณสภาพทาง ภารกจิ การจดั การความเส่ียงตอ่ สาธารณภัย กายภาพของวัตถุและภูมิประเทศ และการวางแผน ในยามปกติ หรือช่วงก่อนเกิดสาธารณภัย ส่งก�ำลังบ�ำรุง รวมถึงใช้แสดงภาพเหตุการณ์ในการ แผนที่สถานการณ์ร่วมฯ ถูกใช้ในการจัดการใน สนับสนุนการสื่อสารระหว่างผู้ปฏิบัติการและ สาธารณภยั ประเภทอทุ กภัยในความรุนแรงระดับ 2 ผู้สั่งการได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยสถานการณ์ท่ี และ 3 รวมถงึ ภัยจากสนึ ามิ ซึง่ สาระสำ� คญั ของการ เหมาะสมตอ่ ภารกจิ ดงั กลา่ วไดแ้ ก่ อทุ กภยั ในระดบั 3 ประยกุ ตใ์ ชไ้ ดแ้ ก ่ การประเมนิ ความเสยี่ งภยั ในพน้ื ที่ และสนึ ามิ เช่น การสร้างความตระหนักรู้ในพ้ืนท่ี การจ�ำลอง 6.4 การใช้แผนท่ีสถานการณ์ร่วมฯ ใน และคาดการณ์ความเส่ียง การแสดงข้อมูลพื้นฐาน ภารกิจการก้ภู ัยและการกูช้ พี ในพ้ืนที่ปฏิบัติการ การก�ำหนดแผนเผชิญเหตุ และ การกู้ภัยและกู้ชีพของผู้ประสบภัย เป็น การวางแผนส่งก�ำลังบ�ำรุง ซึ่งคุณสมบัติของแผนที่ ภารกิจท่ีต้องปฏิบัติอย่างเร่งด่วน ดังน้ัน คุณสมบัติ สถานการณ์ร่วมฯ ที่ส�ำคัญต่อภารกิจดังกล่าวคือ แผนท่ีสถานการณ์ร่วมฯ ต้องมีความทันสมัยและ ความละเอยี ดเชงิ พื้นที่ของภาพถ่าย ทันต่อสถานการณ์ ผู้ปฏิบัติงานในพื้นท่ีจ�ำเป็นต้อง 6.2 การใช้แผนท่ีสถานการณ์ร่วมฯ ใน ได้รับข้อมูลส�ำคัญผ่านการเชื่อมโยงเครือข่ายข้อมูล ภารกจิ เข้าถงึ พ้ืนท่ียากล�ำบาก กบั สว่ นอนื่ ๆ ทเี่ กยี่ วขอ้ ง ซงึ่ ในภารกจิ ดงั กลา่ วทต่ี อ้ งการ แผนที่สถานการณ์ร่วมฯ มีความส�ำคัญใน ความรวดเร็วในการปฏิบัติงาน การวิเคราะห์สภาพ การสนับสนุนภารกิจการเข้าถึงพื้นที่ยากล�ำบากของ ทางกายภาพพ้ืนท่ีด้วยแผนที่สถานการณ์ สามารถ ผปู้ ฏบิ ตั กิ ารและผสู้ งั่ การในสถานการณด์ นิ ถลม่ ระดบั แสดงให้เห็นถึงความเสียหายท่ีเกิดขึ้นเพื่อใช้ ท่ี 1 อุทกภัยในระดับ 3 และ 4 รวมถึงอัคคีภัยใน สนับสนุนการวางแผนส่งอุปกรณ์ยังชีพที่จ�ำเป็น ระดับ 2 แผนท่สี ถานการณ์สามารถสนับสนุนในการ โดยเฉพาะการใช้แผนท่ีสถานการณ์ร่วมฯ กับ ตดิ ตามปรากฏการณห์ รอื กิจกรรมตา่ งๆ ท่ีเกิดขึ้นใน สาธารณภัยประเภทดินถลม่ และพายลุ มแรง พ้ืนท่ี โดยการเชื่อมโยงรับส่งข้อมูลระหว่างผู้ปฏิบัติ 6.5 การใช้แผนท่ีสถานการณ์ร่วมฯ ใน และผู้ควบคุมสั่งการเป็นสิ่งส�ำคัญ ซึ่งสามารถใช้ ภารกจิ การฟน้ื ฟสู ภาพจากความเสยี หายทเี่ กดิ จาก ข้อมูลดังกล่าวในการก�ำหนดแผนเผชิญเหตุได้อย่าง สาธารณภัย มีประสทิ ธภิ าพ สำ� หรับการฟืน้ ฟูสภาพ เปน็ ภารกิจท่เี กิดขน้ึ Defence Technology Academic Journal Volume 1 Issue 1 January - April 2019 103

วารสารวชิ าการเทคโนโลยปี อ้ งกันประเทศ ปีท่ี 1 ฉบบั ที่ 1 มกราคม -​เมษายน 2562 บทความวจิ ยั หลังจากเกิดสาธารณภัย แผนท่ีสถานการณ์ร่วมฯ จำ� ลองภารกจิ การชว่ ยเหลอื ทางทหารในสถานการณ์ สามารถใชป้ ระเมนิ ความเสยี หายได้ จากการวเิ คราะห์ ฉกุ เฉนิ ของ สทป. ประจำ� ปงี บประมาณ 2561 - 2563 ลักษณะกายภาพของสิ่งปลูกสร้างที่ได้รับผลกระทบ จากสาธารณภัยเปรียบเทียบกับข้อมูลพ้ืนฐานก่อน 9. เอกสารอา้ งองิ เกิดสาธารณภัยที่สามารถแสดงผลได้บนแผนท่ี สถานการณ์ โดยผลลัพธ์จากการวิเคราะห์สามารถ [1] Change, I.P.O.C., IPCC. Climate change, ใช้ในการก�ำหนดแผนป้องกันในอนาคต แผนการ 2014. สง่ กำ� ลงั บำ� รุง สนับสนนุ ภารกจิ การฟืน้ ฟูสภาพ และ สามารถใช้สร้างความตระหนักรู้ถึงจุดเสี่ยงและ [2] คณะกรรมการป้องกันเเละบรรเทาสาธารณภัย จุดเปราะบางในพื้นที่ได้อย่างมีประสิทธิภาพ ซึ่ง เเห่งชาติ, แผนการป้องกันและบรรเทา ภารกิจดังกล่าวมีความเหมาะสมต่อผู้ปฏิบัติหน้าท่ี สาธารณภยั . 2558. ของ นทพ. ในการฟน้ื ฟคู วามเสยี หายจากสาธารณภยั ประเภทอัคคภี ัยในระดับ 2 และภยั จากสึนามิ [3] Kumsap, C., Witheetrirong, Y., and Pratoomma, P., (2016) DTI’s modeling 7. ขอ้ เสนอแนะ and simulation initiative project to strive for the HADR mission of Thailand’s ในงานวจิ ยั ครงั้ นี้ ผวู้ จิ ยั ใชก้ ลมุ่ ตวั อยา่ งจำ� นวน ministry of defence, Proceedings of 32 คน ในการส�ำรวจระดับความต้องการใช้แผนท่ี The 6th International Defence and สถานการณร์ ว่ มฯ ในภารกจิ บรรเทาสาธารณภยั ของ Homeland Security Simulation Workshop, นทพ. โดยปรมิ าณกลุ่มตวั อย่างท่ีน้อย อาจส่งผลต่อ September 26-28 2016, Cyprus, pp. 44-51. ความถูกต้องในการวิเคราะห์ทางสถิติ รวมถึง กลุ่ม ตวั อยา่ งทใ่ี ชใ้ นงานวจิ ยั มเี พยี งกลมุ่ ผปู้ ฏบิ ตั หิ นา้ ทใ่ี น [4] บุศรนิ ทร์ โอสถาวรนนั ท์ และกมั ปนาท ศริ เิ รอื ง พื้นทีภ่ าคเหนอื เทา่ น้นั ซงึ่ ผลลัพธจ์ ากแบบสอบถาม (2560) การใหบ้ รกิ ารอากาศยานไรค้ นขบั สำ� หรบั จึงไม่สามารถใช้เป็นแนวทางของการประยุกต์ใช้ งานแผนที่ ทดสอบการบิน และส�ำรวจพ้ืนที่ใน แผนทสี่ ถานการณร์ ่วม นทพ. ทง้ั ประเทศได้ ดงั นัน้ การทำ� แผนทจ่ี ำ� ลอง 3 มติ ิ ณ ต.แมท่ า อ.แมอ่ อน การเพมิ่ กลมุ่ ตวั อยา่ งโดยทำ� การสำ� รวจความตอ้ งการ จ.เชียงใหม่ วารสารเทคโนโลยีป้องกันประเทศ ของผทู้ เ่ี กย่ี วขอ้ งในภารกจิ บรรเทาสาธารณภยั นทพ. (Thailand Defence Technology Journal), ให้ครอบคลมุ ในทกุ พื้นที่ จะส่งผลใหผ้ ลลพั ธ์จากการ Volume 7, Issue 27, July - September, สำ� รวจมคี วามถกู ตอ้ งและมคี วามนา่ เชอ่ื ถอื มากยง่ิ ขนึ้ 78 - 81. 8. กติ ิกรรมประกาศ [5] Kumsap, C., Mungkung, V., Amatacheewa, I., and Thanasomboon, T., 2017. บทความวิจัยฉบับนี้เป็นเอกสารสรุปความ Conceptualization of Military’s Common ต้องการของหน่วยบัญชาการทหารพัฒนา ของ Operation Picture for the Enhancement โครงการประยุกต์ใช้แผนที่สถานการณ์ร่วมเพ่ือ of Disaster Preparedness and Response during Emergency and Communication Blackout, Proceedings of the 7th Interna- tional Conference on Building Resilience, Defence Technology Academic Journal Volume 1 Issue 1 January - April 2019 104

วารสารวิชาการเทคโนโลยีปอ้ งกันประเทศ ปีที่ 1 ฉบบั ท่ี 1 มกราคม -​เมษายน 2562 บทความวจิ ยั to be held in Bangkok Thailand from 27th [8] Isotalo, J., Basics of statistics. Finland: to 29th November 2017. University of Tampere, 2001. [6] ชำ� นาญขมุ ทรพั ย์(2561)แนวคดิ ระบบอำ� นวยการ ปฏิบัติแบบเคล่ือนท่ีเพื่อการบรรเทาภัยพิบัติ [9] Gliem, J.A. and R.R. Gliem. Calculating, และสาธารณภยั (Concept of Mobile C4ISR interpreting, and reporting Cronbach’s System for Disaster Relief) วารสารสถาบัน alpha reliability coefficient for Likert-type วิชาการป้องกันประเทศ (National Defence scales. 2003. Midwest Research-to- Studies Institute Journal) ฉบับท่ี 1 ปที ่ี 9 Practice Conference in Adult, Continuing, มกราคม - เมษายน 2561, น. 7-19. and Community Education. [7] ชำ� นาญ ขมุ ทรพั ย,์ วษิ ณุ มงั่ คง่ั , อสิ ระ อมตะชวี ะ และ ธนรฐั ธนะสมบรู ณ์ (2560) การบรู ณาการ [10] Crawley, M.J., The R book. 2012: John เทคโนโลยีส�ำหรับจ�ำลองภารกิจการช่วยเหลือ Wiley & Sons. ทางทหารในสถานการณ์ฉุกเฉิน วารสาร เทคโนโลยปี อ้ งกนั ประเทศ (Thailand Defence [11] Johnson, R.A., Statistics: principles and Technology Journal), Volume 7, Issue 27, methods. 2009: John Wiley & Sons. July - September, 82 - 85. Defence Technology Academic Journal Volume 1 Issue 1 January - April 2019 105

บทความวิจัย GIS for Vertical Takeoff and Landing Site Selection Teeranai Srithamarong 1* and Phimraphas Ngamsantivongsa1 Received 22 October 2020: Revised 22 November 2020: Accepted 22 December 2020 Abstract This research paper addresses the GIS analysis approach to the investigation of suitable sites for a vertical takeoff and landing drone. The study manipulated GIS and terrain layers and turned them into proper input before the spatial analysis that included slope, reclassify, classify and buffer was applied to the individual layers. The output layers were weighted and multi-criteria analyzed before those patches failing to comply with filtering out criteria were discarded. Field survey for each suitable candidate site was conducted to cross-check the proposed approach with the real world. Conclusion was extracted for the VTOL takeoff and landing sites and discussion was provided with further study being suggested on the mission simulation of selected takeoff and landing sites. Keywords : GIS approach, Site selection, VTOL, Takeoff and landing 1 Knowledge and Publication Management Department - TKP, Defence Technology Institute. * Corresponding author, E-mail: [email protected] 66 วารสารวิชาการเทคโนโลยีปอ้ งกนั ประเทศ ปีท่ี 2 ฉบบั ท่ี 6 กันยายน - ธนั วาคม 2563

1. Introduction System (GIS) technology was used to assess Surveying for drone launch sites is the criteria requested to define the suitability of land for housing [2]. The study in [3] was troublesome when the study areas are under to develop a spatial model for land suitability constraints of mountainous terrain. Even though assessment for wheat crop integrated with it is plausible to use a sensor capable of GIS techniques. The proposed model allowed an aerial survey system to help identify the obtaining results that corresponded with areas of interest with growing research in the current conditions in the area. The land machine and computer vision [1], there is also a evaluation procedure has also been applied question of satellite navigation signal coverage by a GIS – based methodology. Integrating and a requirement to help researchers to information with crop and soil requirements, plot on a large scale map or other open the authors in [4] edited and managed land sources such as Google Earth for flight mission suitability maps for specific purposes by means planning. It can be seen from Figure 1 that of matching tables. With the final output in aerial photography over Pua district, Nan aimed at creating military training scenarios province in the Northern part of Thailand, to be included in a fire-arms training simulator of an area of more than 300 km2, it is easier of the Royal Thai Army, GIS data was prepared by exploring the target areas with unmanned and used for the Potential Surface Analysis aerial surveying system. That will help in (PSA) in form of suitability map that revealed planning for drone image acquisition more the potential of GIS vector layers that suited quickly. Those areas will also be locations drug-trafficking routes [5]. However, the of the ground-based survey to assess the GIS-based approach has been barely applied accuracy of digital terrain models in the final to the survey of takeoff and landing site phase of accuracy assessment. Therefore, selection for VTOL drone mapping. flat and level sites are needed for vertical takeoff and landing (VTOL) drone in general for example DJI Phantom Drone. In this current study, prior to launching Figure 1 The study area with mountainous terrain a survey drone for VTOL site selection, it can be more economical to investigate the terrain nature of potential candidates for the launching site. Geographical Information Defence Technology Academic Journal, Volume 2 Issue 6, September - December 2020 67

The results of the study in [6] showed use vector layers and 2020 satellite raster layer. that using an unmanned aerial system for The road network was manually updated using topographic mapping and calculating volumes GIS basemap available online. The land use was more time and cost efficient than land data were of 2016 product whose rural study surveying, with no loss in accuracy, but only area underwent some urbanization. The 30 m when performed over bare earth terrain, Landsat 8 imagery was of 2020 acquisition suggesting that care be taken for the and selected to contain a few cloud-covered topographic mapping of the densely covered patches. The 1:50,000 topographic map covering terrain. This current study was expected to the study area was in elevated ranges for an further extend the cost efficiency of VTOL overall understanding of selected terrain of drone mapping by proposing a GIS – based the study area (see Figure 2). The Digital Elevation approach for VTOL takeoff and landing site Model or DEM of 12.5 m was a product of selection. The selection was performed prior to Advanced Land Observing Satellite (ALOS) in the still needed field survey. The significance Phased Array type L-band Synthetic Aperture of the study lied in the commercial mission Radar (PALSAR). planner that was conducted using available QGroundControl or Google Earth terrain data Figure 2 Topographic representation of the study area that was inadequate to meet the standard required for fine/small scale digital terrain 2.2 Vertical Takeoff and Landing Requirements model for very precise engineering study [7]. With updated GIS data of the study within GIS functionality before further spatial analysis and multi-criteria analysis being applied. Upon obtaining a suitability map for VTOL takeoff and landing sites, the field survey was conducted for every selected site to ensure proper distribution over the 300 km2 study area. 2. Data Preparation 2.1 Geospatial Data As indicated in [6], the mission path must be free of obstructions for at least 200 m in GIS layers included 2016 road and land each horizontal direction. The takeoff and 68 วารสารวิชาการเทคโนโลยีปอ้ งกันประเทศ ปีที่ 2 ฉบบั ท่ี 6 กันยายน - ธนั วาคม 2563

land sites must consist of a level, flat surface to Suitable with Weight 2, Residence to that is free of obstructions for at least 5 x 5 m Least suitable with Weight 1, and Water 2.3 Data Manipulation and Class Weighting to Unsuitable with Weight 0. Rationale under this rating was that the Miscellaneous class DEM was applied with slope creation to contained abandoned and unused areas create a slope map. From [8], standard slope that were the most suitable for site selection. descriptors are provided where level to nearly Agriculture and Forest was a Suitable level at slope of 0 - 2% or at approximate candidate for site selection with subject to degree of 0 – 1.1 is used as the most suitable field survey. Residential and urban areas for the selection in Table 1 and the slope were a compromising issue best validated results in degree of Figure 3 left. on site. Water bodies could cause severe damage to the drone if unfortunate Land use map was manipulated as takeoff and landing took place. shown in Figure 3 middle with reclassify function to rank Miscellaneous class to Most suitable with Weight 3, Agriculture and Forest Table 1 Slope suitability guidance.* Slope Approximate Terminology Slope suitability Weight (%) degrees Level - Nearly level 0 - 2 0 - 1.1 Most suitable 3 Suitable 2 2 - 9 1.1 - 5 Very gentle – gentle slope 1 Least suitable 0 9 - 15 5 - 8.5 Moderate slope Unsuitable >15 >8.5 Strong slope * Adapted from [8] Defence Technology Academic Journal, Volume 2 Issue 6, September - December 2020 69

Figure 3 Results of the manipulation and class weighting In Figure 3 right, the road network layer Figure 4 NDVI map derived from Landsat 8 imagery was buffered based on the accessibility of a grownup man to carry the VTOL drone gear to 2.4 Rasterization and Data Resampling a launch site and to create 200 m interval from The reclassified Land use and Road either side of the road based on the 200 m horizontal clearance requirement as the Most maps were tabulated with suitability and suitable with Weight 3, from 200 to 300 m weighting columns, the latter of which were either side of the road center as the Suitable numerical values of the rasterization process. with Weight 2, from 300 m to 400 m as the The weighting column was for algebraic Least suitable with Weight 1, and from 400 m operation during the raster overlay step. A and beyond as the Unsuitable with Weight 0. rasterization process was applied to the Satellite imagery was analyzed to obtain reclassified Land use and buffer Road vectors. Normalized Difference Vegetation Index or The final pixel size at 15 m was arrived to NDVI and categorized into 4 classes with the maintain as much close accuracy as possible lowest NDVI range from -0.057 to 0.070 as to the 12.5 m DEM resolution. This size was the Most suitable and Weight 3 based on plausible for the original 30 m Landsat of the notion that low NDVI values resulted the NDVI map product. from non- to the less- forest cover of the studied patch. The NDVI range from 0.071 to The weighted NDVI and Slope raster 0.20 was rated Suitable and Weight 2, from layers were applied by revaluing the pixel 0.21 to 0.33 was rated Least suitable and with the value of the Class Weighting. The Weight 1, and from 0.34 to 0.45 was rated revalued NDVI and Slope maps were Unsuitable and Weight 0. The NDVI map was resampled to 15 m pixel size appropriate shown in Figure 4. 70 วารสารวิชาการเทคโนโลยปี ้องกันประเทศ ปที ี่ 2 ฉบับท่ี 6 กนั ยายน - ธันวาคม 2563

to the final overlay step and matching with more influential factor on site selection than the previous rasterized layers. Figure 5 the road buffer and NDVI layers because they illustrates the Slope (far left), Land use (left), involved technical requirements and local safety, Road (right), and NDVI (far right) raster layers. respectively. The road buffer and NDVI layers shared equal percentage weight to the analysis. The suitability map from multi-criteria analysis was calculated by; Suitability map (1) (Slope * 3.5) + (Land use * 3.5) + (Road * 1.5) + (NDVI * 1.5) = 10 Figure 5 Raster layers for suitability where Suitability map is the multi-criteria analysis result, Slope is the weighted slope 3. Research Methodology map, Land use is the weighted land use The proposed research methodology map, Road is the buffered and weighted road layer map, and NDVI is the weighted as shown in Figure 6 consisted of 3 steps NDVI map. Field Surveys were conducted that were related to geospatial analysis and following the calculation results whose performed mainly down the left side flow of selected areas were visited for observation methodology. The VTOL mission simulation and photographic evidence. was discussed for further studies. The data preparation that involved the manipulation of geospatial data to an analysis ready format. The results were further weighted and multicriteria-analyzed to obtain potential candidates of launching site in the suitability map. Practicality, transportation, expenditure and safety were decisive criteria for the selection of suitable VTOL takeoff and landing sites. The weighted layers were ranked Figure 6 The proposed research methodology according to their significance to the site selection criteria. The slope suitability and land use suitability were equally ranked the Defence Technology Academic Journal, Volume 2 Issue 6, September - December 2020 71

for the survey operation without the need to visit every patch for photographic and positional collection. Figure 7 The weighted overlay map 4. Results and Discussion Approximately 64.31% of the calculated Figure 8 The weighted Most suitable patches overlay map result hardly visible on Figure 7 was categorized as Suitable sites illustrated in orange. The A spatial statistical method was applied second largest areas were Moderately to determine a selected series of suitable suitable and accounted for 35.45%. The patches for the field survey where a standard Most and Least suitable areas shared almost distance was measured from the distribution of respectively. Where safety to researcher data around the center of all data, see Figure 9. lives and equipment was concerned, only the Most suitable areas as shown in scattered There were 29 sites selected for the blue patches of Figure 8 were adopted as survey and the distribution was within 8.3 km candidates for takeoff and landing sites. in radius. Time and fuel consumption were The Most suitable at 0.11% of the calculated much saved from the survey according to the result hardly visible on Figure 7 was found adopted spatial distribution that yielded only exclusively on residential areas that had 29 sampled points to perform the survey. been dictated since the Data Manipulation and Class Weighting process was embraced. Twenty-nine photos as shown in Figure 10 These areas were further sampled for field were taken with easy access to the locations surveys. Some illustration of Most suitable areas in blue of Figure 8 gave an idea of spatial distribution that could be exploited 72 วารสารวชิ าการเทคโนโลยปี อ้ งกันประเทศ ปีท่ี 2 ฉบับที่ 6 กนั ยายน - ธนั วาคม 2563

resulted from the 200 m buffering data manipulation. Some of the sites fell within private properties but were accessible by vehicle for photography. Together with high reliability from the Land use layer, the photos revealed the high suitability for the VTOL takeoff and landing sites that responded to the objective of the proposed approach. Of all the 29 sites, there were 19 perfect sites for the VTOL takeoff and landing mission, whereas 10 other sites were blended with construction, water bodies and sparse vegetation considered dangerous for the mission. The topographic features found upon the Figure 9 The epicycle representing survey illustrated in Figure 10 were summarized the center of the patches in Table 2. There were two discussion points worth consideration from the topographic Figure 10 Photos taken upon field surveys features in the table. The Land use layer with weighting percentage of 35% played a 5. Conclusion and Further study significant role in some discrepancies between The research that adopted the GIS-based the adopted approach and the real world. The survey summary revealed that most of the approach for the VTOL takeoff and landing site sites had withstood rare changes since 2016, selection had achieved the objective by the year of land use production. However, the obtaining the flat and level sites. Four GIS and fact that Pua district was one of Thailand terrain layers included 2016 road and land use tourism destinations during the winter had vector layers and 2020 satellite raster layer were undergone Land use changes in most of the manipulated prior to further spatial analysis rest features with Residential category and manmade Construction among others. Defence Technology Academic Journal, Volume 2 Issue 6, September - December 2020 73

Table 2 Topographic features from the survey mission No. Topographic Feature Survey Position in UTM (X,Y) 1 Flat area and road in residential area 701823.2932 2127715.090 2 Abandoned and evenly vegetated area 703918.4949 2127259.551 3 Flat and unoccupied area 701830.2831 2127059.955 4 Flat area and paddy field 703893.8665 2126989.708 5 Vegetated and tree covered area 702884.6611 2126807.529 6 Sparse forest and scattered tree area 702799.9381 2126592.710 7 Flat area and paddy field 702066.6224 2126321.802 8 Flat and abandoned with tree and grassland 701892.2623 2126176.064 9 Flat and abandoned area 702379.5967 2124070.401 10 Flat and abandoned area 702330.9545 2122995.157 11 Flat and residential area 702073.3215 2122513.832 12 Flat and unoccupied area 702011.2941 2122382.184 13 Building and construction area 699032.0483 2121925.429 14 Flat area with tree and transmission pole 699145.9556 2121888.493 15 Flat area and road in residential area 703038.0582 2121421.105 and multi-criteria analysis. The Most suit- the 300 km2 study area. There were 29 sites able areas accounted for 0.11% of the suitable selected for the survey and the distribution areas. After obtaining the suitability map for was within 8.3 km, 19 sites of which were less VTOL takeoff and landing sites, the necessary influenced by urbanization. The VTOL nature field survey was conducted for every selected of drone in general i.e., DJI Phantom Drone site to ensure proper distribution over can be of use with the results of this study. 74 วารสารวชิ าการเทคโนโลยปี อ้ งกนั ประเทศ ปีท่ี 2 ฉบับท่ี 6 กนั ยายน - ธันวาคม 2563

A simulation of the sites on mission planner model. CATENA, Volume 140, May 2016, platform of the used VTOL drone is under pp 96-104. https://doi.org/10.1016/j.catena. investigation during the time of publication of 2015.12.010. the article. 6. Acknowledgments [4] Gallo, A., Spiandorello, M. and Bin, C. 2014. GIS – based Methodology for Land This research article forms part of key Suitability Evaluation in Veneto (NE Italy). performance indicators of an ongoing project EQA – Environmental quality, 16 (2014) 1 - 7. titled Applications of Common Operating Picture for the Simulation of Military Assistance [5] Robert, O. P., Kumsap, C. and Janpengpen, during Emergency and Communication Blackout A. 2018. Simulation of counter drugs operations in the Defence Technology Institute, Thailand. based on geospatial technology for use in a military training simulator. International The authors appreciated help and valuable Journal of Simulation and Process Modelling. input from Mobile Development Unit 31 in Nan Vol. 13, No. 4, pp. 402 - 415. province with regard to activities in the Flooded Situation Testbed. Funding and support from [6] Fitzpatrick, B. P. 2016. Unmanned the institute are acknowledged. Aerial Systems for Surveying and Mapping: 7. References Cost Comparison of UAS versus Traditional Methods of Data Acquisition. A Thesis [1] Kaawaase, K.S., Chi, F. Shuhong, J. and Presented to the Faculty of the USC Graduate Ji, Q. B. 2011. A Review on Selected Target School University of Southern California. In Tracking Algorithms. Information Technology Partial Fulfillment of the Requirements for Journal, 10: 691 - 702. DOI: 10.3923/itj.2011.691.702. the Degree Master of Science (Geographic Information Science and Technology). 49p. [2] Joerin, F., Thériault, M. and Musy, A. 2001. Using GIS and outranking multicriteria analysis [7] El-Ashmawy, K. L. A. 2016. Investigation for land-use suitability assessment. International of the Accuracy of Google Earth Elevation Journal of Geographical Information Science, Data. Artificial Satellites. Vol. 51, No. 3, pp 89 - 97. Volume 15, 2001 - Issue 2, pp 153 - 174. DOI: https://doi.org/10.1515/arsa-2016-0008. [3] Baroudy, A. A. E. 2016. Mapping and [8] Barcelona Field Studies Centre. Measuring evaluating land suitability using a GIS-based Slope Steepness. https://geographyfieldwork. com/SlopeSteepnessIndex.htm Online access on 27 April 2020. Defence Technology Academic Journal, Volume 2 Issue 6, September - December 2020 75

บทความวชิ าการ หลักการวิเคราะห์ความลาดชันของถนน ส�ำหรับการเคล่ือนย้ายรถบรรทุก 6 ล้อ ดัดแปลงสภาพ ธีรไนย ศรีธรรมรงค์ 1* วันท่รี บั 7 ธันวาคม 2563 วนั ทแ่ี กไ้ ข 16 ธันวาคม 2563 วนั ตอบรับ 16 ธันวาคม 2563 บทคดั ย่อ บทความวิชาการฉบับน้ีเป็นส่วนหนึ่งขององค์ความรู้ในการจ�ำลองภารกิจช่วยเหลือทางทหารใน สถานการณ์ฉุกเฉิน ด้วยการน�ำเสนอหลักการวิเคราะห์ความลาดชันของถนนส�ำหรับการเคล่ือนย้ายรถ บรรทุก 6 ล้อ ดัดแปลงสภาพ โดยช้ีให้เห็นความส�ำคัญในการน�ำหลักการวิเคราะห์ความลาดชันของถนน ส�ำหรับการเคล่ือนย้ายรถบรรทุก 6 ล้อ ดัดแปลงสภาพ มาสร้างเคร่ืองมือช่วยตัดสินใจเพื่อลดอุปสรรคใน การเดินรถและป้องกันอันตรายท่ีอาจเกิดขึ้นขณะขับขึ้นลงเขาท่ีมีความลาดชัน ซึ่งศึกษาเส้นทางขนส่งทาง บกปกติระหว่างสถาบันเทคโนโลยีป้องกันประเทศและหน่วยพัฒนาการเคล่ือนที่ 31 ในเส้นทาง ช่วงระหว่าง จ.อุตรดิตถ์ และ จ.แพร่ ตามทางหลวงหมายเลข 11 ซ่ึงเป็นเส้นทางข้ึนลงเขาสูงชันระยะทาง ท้ังสิ้น 31.4 กิโลเมตร ถือเป็นทั้งอุปสรรคในการเดินรถ รถบรรทุก 6 ล้อ ดัดแปลงสภาพ และอาจก่อให้เกิด อันตรายขณะขับข้ึนลงเขาท่ีมีความลาดชัน ผลการวิเคราะห์ข้อมูล DEM รายละเอียดจุดภาพ 12.5 เมตร สามารถน�ำไปประเมินอุปสรรคในการเดินรถและป้องกันอันตรายท่ีอาจเกิดข้ึนขณะขับขึ้นลงเขา โดยพบว่า มีระยะทาง 2.09 กิโลเมตร ที่มีความชันเกิน 21.61 องศา ซึ่งเกินขีดความสามารถในการใช้เดินรถบรรทุก 6 ล้อ ดัดแปลงสภาพ จึงเสนอแนะให้หลีกเลี่ยงเส้นทางขนส่งทางบกปกติระหว่างสถาบันเทคโนโลยีป้องกัน ประเทศและหน่วยพัฒนาการเคลื่อนท่ี 31 โดยเฉพาะอย่างยิ่งในห้วงระยะทาง 2.09 กิโลเมตร ค�ำส�ำคัญ : การวิเคราะห์ความลาดชัน, การเคล่ือนย้ายรถบรรทุก, ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์, การวิเคราะห์เส้นทาง 1 ส่วนบริหารองค์ความรู้, สถาบันเทคโนโลยีป้องกันประเทศ * ผู้แต่ง, อีเมล์: [email protected] 26 วารสารวชิ าการเทคโนโลยปี ้องกนั ประเทศ ปีท่ี 2 ฉบับท่ี 6 กันยายน - ธันวาคม 2563

Concept of Road Slope Analysis for the Transport of A Modified 6-Wheel Truck Teeranai Srithamarong 1* Received 7 December 2020, Revised 16 December 2020, Accepted 16 December 2020 Abstract This academic paper is part of an ongoing project that acquires the knowledge of simulating military rescue missions in emergency situations. The work addressed the application of road slope analysis principle commonly practiced in GIS for 6-wheel modified truck transport. It highlighted the importance of applying road slope analysis principles for 6-wheel modified truck movement to create a decision-making tool. The ultimate objective was to study obstacles in the car transport and to prevent hazards that may occur when driving up and down hills with steep slopes. The study chose the normal land transport routes between the Defence Technology Institute in Nonthaburi and the Mobile Development Unit 31 in Nan with the route between Uttaradit and Phrae Province along Highway No. 11 was found to contain a steep up and down route in a total distance of 31.4 kilometers. That was considered both a barrier in 6-wheel truck operation and condition modification that may cause danger while driving up and down hills with steep slopes. The results of the analysis of the 12.5 m DEM data were obvious to clarify that the obstacles in the road slope and the danger could be prevented from driving up and down the hill in a distance of 2.09 kilometers. The data analysis showed that along the 2.09 kilometers each collected location had a slope of 21.61 degrees, which was beyond the limited ability of the 6-wheel truck. Therefore, it was suggested to avoid the studied route that included that 2.09 km range. Keywords : Road slope analysis, Truck transport, GIS, Route selection 1 Knowledge Management Division, Defence Technology Institute * Corresponding author, E-mail: [email protected] Defence Technology Academic Journal, Volume 2 Issue 6, September - December 2020 27

1. บทน�ำ 3) สถานีควบคุมและบัญชาการ และ 4) สถานี 1.1 ความเป็นมา บัญชาการเหตุการณ์ โครงการประยุกต์ใช้แผนที่สถานการณ์ สถานีบัญชาการเหตุการณ์ใช้รถบรรทุก 6 ล้อ ร่วมเพื่อจ�ำลองภารกิจช่วยเหลือทางทหารใน ดัดแปลงสภาพ มาท�ำการเพ่ิมขีดความสามารถให้ สถานการณฉ์ กุ เฉนิ เปน็ โครงการวจิ ยั และพฒั นาของ ตอบสนองการอ�ำนวยการปฏิบัติในสถานการณ์ สถาบันเทคโนโลยีป้องกันประเทศ เพื่อสนับสนุน ฉุกเฉิน ประกอบด้วยการจ�ำลองภูมิประเทศ 3 มิติ การป้องกันและแก้ไขปัญหาจากสถานการณ์ฉุกเฉิน และจัดท�ำแผนที่สถานการณ์ การวิเคราะห์วิดีโอ ของกระทรวงกลาโหม ซ่ึงหน่วยบัญชาการทหาร ภาพ และข้อมูลใกล้เคียงเวลาจริง และการเป็น พัฒนามีหน้าที่รับผิดชอบโดยตรงในการป้องกันและ ส่ือกลางในการสื่อสารข้อมูลระหว่างสถานีและชุด แก้ไขปัญหาจากภัยพิบัติ [1] เผชิญเหตุกับสถานีควบคุมและบัญชาการเหตุการณ์ ซ่ึงการดัดแปลงส่วนหน่ึงหมายถึงการบรรจุครุภัณฑ์ จ า ก ก า ร ศึ ก ษ า ค ว า ม ต ้ อ ง ก า ร ข อ ง ห น ่ ว ย คอมพิวเตอร์และโปรแกรมคอมพิวเตอร์ และ บญั ชาการทหารพฒั นานน้ั มคี วามตอ้ งการเครอื่ งมอื อุปกรณ์ภาครับส่งในการถ่ายทอดสัญญาณภาพและ ส่ือสารเพ่ือเช่ือมโยงระบบเข้าศูนย์บัญชาการ พิกัดทหารขณะปฏิบัติในเวลาจริง เหตุการณ์ ซึ่งเสียค่าใช้จ่ายน้อยกว่าและทันเวลา 1.2 หลักการและเหตุผล มากกว่าการส่ือสารผ่านระบบสื่อสารด้วยดาวเทียม อีกทั้งการอ�ำนวยการปฏิบัติระหว่างผู้บังคับบัญชา นักวิจัยโครงการฯ ได้มีความคืบหน้าในการ และผู้ปฏิบัติต้องด�ำเนินการได้อย่างรวดเร็วและมี ปฏิบัติงานร่วมกับหน่วยพัฒนาการเคล่ือนท่ี 31 ประสิทธิภาพมากกว่าระบบควบคุมและบัญชาการ ส�ำนักงานภาค 3 หน่วยบัญชาการทหารพัฒนา (Command and Control หรือ C2) และรวดเร็ว อ.ปัว จ.น่าน มาเป็นล�ำดับ ประกอบด้วยการ กว่าที่ใช้งานอยู่ รวบรวมองค์ความรู้เพื่อการวิจัยและพัฒนา น�ำ เสนอแผนการด�ำเนินงาน และรวบรวมข้อมูลการ ภ า ย ใ ต ้ ค ว า ม ต ้ อ ง ก า ร ดั ง ก ล ่ า ว โ ค ร ง ก า ร ใช้งานให้กับหน่วยบัญชาการทหารพัฒนาได้รับ ประยุกต์ใช้แผนที่สถานการณ์ร่วมเพ่ือจ�ำลอง ทราบมาโดยต่อเนื่อง เป็นผลให้หน่วยพัฒนาการ ภารกิจช่วยเหลือทางทหารในสถานการณ์ฉุกเฉิน เคล่ือนที่ 31 มีหนังสือขอรับการสนับสนุนเคร่ืองมือ จึงพัฒนาระบบอ�ำนวยการปฏิบัติแบบเคล่ือนท่ีเพ่ือ โครงการประยุกต์ใช้แผนที่สถานการณ์ร่วมเพื่อ การบรรเทาภัยพิบัติและสาธารณภัย [2] เพ่ือแสดง จ�ำลองภารกิจช่วยเหลือทางทหารในสถานการณ์ ผลการปฏิบัติหน้าที่ของทหารขณะปฏิบัติภารกิจใน ฉุกเฉิน จ�ำนวน 1 ระบบ [3] เพ่ือเป็นหน่วยน�ำร่อง สถานการณ์ฉุกเฉิน ซ่ึงประกอบไปด้วย 4 สถานี ท่ี ทดลองใช้งานภารกิจด้านบรรเทาสาธารณภัยและ ต้องเชื่อมโยงกันได้อย่างไม่มีการขาดตอน ประกอบ ภัยพิบัติ และเพื่อพัฒนายกระดับมาตรฐานการ ด้วย 1) สถานีภาคอากาศ 2) สถานีชุดเผชิญเหตุ ปฏิบัติงานด้านการบรรเทาสาธารณภัยและภัยพิบัติ 28 วารสารวิชาการเทคโนโลยปี ้องกันประเทศ ปที ่ี 2 ฉบับที่ 6 กันยายน - ธันวาคม 2563

ให้สามารถตอบสนองต่อการให้ความช่วยเหลือ รถบรรทุก 6 ล้อ ดัดแปลงสภาพ เป็นรถท่ี ประชาชนได้อย่างถูกต้องและทันเวลา ในการน้ี ปรับปรุงภายใต้สัญญาระหว่างสถาบันเทคโนโลยี สถาบันเทคโนโลยีป้องกันประเทศได้ตอบรับให้การ ป้องกันประเทศกับ บริษัท บางกอก โปร เวนเจอร์ สนับสนุนเคร่ืองมือดังกล่าวเรียบร้อยแล้ว [4] จ�ำกัด [6] ซึ่งด�ำเนินการเรียบร้อยแล้ว อยู่ในระหว่าง รอด�ำเนินการส่งมอบตามบันทึกข้อตกลงในหัวข้อ สถาบนั เทคโนโลยปี อ้ งกนั ประเทศไดด้ �ำเนนิ การ 1.2 ซึ่งสถาบันเทคโนโลยีป้องกันประเทศจะต้อง ประสานการปฏิบัติกับกองบัญชาการกองทัพไทย ด�ำเนินการจัดส่งรถบรรทุก 6 ล้อ ดัดแปลงสภาพ เพ่ือร่วมจัดท�ำบันทึกความเข้าใจ (Memorandum ให้ถึงหน่วยพัฒนาการเคล่ือนท่ี 31 อ.ปัว จ.น่าน of Understanding หรือ MOU) ว่าด้วยความ เพ่ือด�ำเนินการทดสอบตามวัตถุประสงค์ของบันทึก ร่วมมือด้านการวิจัยและพัฒนาวิทยาศาสตร์และ ข้อตกลง ดังน้ัน ความปลอดภัยและอุบัติเหตุท่ีอาจ เทคโนโลยีป้องกันประเทศแล้ว ดังนั้น สถาบัน เกิดข้ึนในการน�ำรถออกจากที่ตั้งสถาบันเทคโนโลยี เทคโนโลยีป้องกันประเทศจึงด�ำเนินการประสาน ป้องกันประเทศ อ.ปากเกร็ด จ.นนทบุรี ไปยังจุด และหารือกับหน่วยงานที่เก่ียวข้องในภารกิจด้าน หมาย จึงอยู่ภายใต้ความรับผิดชอบของสถาบัน การบรรเทาสาธารณภัยและภัยพิบัติ ซึ่งคือหน่วย เทคโนโลยีป้องกันประเทศ บัญชาการทหารพัฒนา เพื่อด�ำเนินการจัดท�ำบันทึก ข้อตกลง (Memorandum of Agreement หรือ MOA) ว่าด้วยความร่วมมือในโครงการประยุกต์ใช้ แผนท่ีสถานการณ์ร่วมเพื่อจ�ำลองภารกิจช่วยเหลือ ทางทหารในสถานการณ์ฉุกเฉิน สถานีบัญชาการเหตุการณ์ ในท่ีนี้หมายถึง รูปที่ 1 เส้นทางผลการสืบค้นใน Google Map© รถบรรทุก 6 ล้อ ดัดแปลงสภาพ ที่จะกล่าวถึง ในบทความฉบับน้ี โดยในรถจะบรรทุกเจ้าหน้าที่ เส้นทางขนส่งทางบกปกติระหว่างสถาบัน ประจ�ำพร้อมพลขับจ�ำนวน 4 คน เพื่อการสื่อสาร เทคโนโลยีป้องกันประเทศและหน่วยพัฒนาการ โดยบัญชาการเหตุการณ์ท่ีรับถ่ายทอดมาจากสถานี เคล่ือนท่ี 31 มีระยะทางทั้งสิ้น 710 กิโลเมตร หากใช้ ควบคุมและบังคับบัญชา ที่สถานีน้ีมีการติดต้ัง ความเร็วปกติระหว่าง 90 กิโลเมตรต่อช่ัวโมง จะใช้ ซอฟตแ์ วรบ์ นคอมพวิ เตอรแ์ มข่ า่ ย และ Workstation เวลาท้ังสิ้น 9 ช่ัวโมง 13 นาที (รูปท่ี 1 ซ้าย) โดยใน สมรรถนะสูงเพ่ือการจ�ำลองภูมิประเทศ 3 มิติ และ เส้นทางปกตินี้ช่วงระหว่าง จ.อุตรดิตถ์ และ จ.แพร่ การสร้างแผนท่ีภาพถ่าย 3 มิติ อีกทั้งซอฟต์แวร์ ตามทางหลวงหมายเลข 11 (รูปท่ี 1 ขวา) มีลักษณะ ส�ำหรับการวิเคราะห์ภาพ วิดีโอ และข้อมูลต่าง ๆ เ ป ็ น เ ส ้ น ท า ง ข้ึ น ล ง เ ข า สู ง ชั น ร ะ ย ะ ท า ง ท้ั ง สิ้ น เพ่ือการสร้างข่าวกรองส�ำหรับการตัดสินใจและส่ง 31.4 กโิ ลเมตร ถอื เปน็ ทง้ั อปุ สรรคในการเดนิ รถบรรทกุ ต่อไปยังสถานีควบคุมและบังคับบัญชา เพื่ออ�ำนวย 6 ล้อ ดัดแปลงสภาพ และอาจก่อให้เกิดอันตราย การปฏิบัติการบรรเทาสาธารณภัยและภัยพิบัติ [5] Defence Technology Academic Journal, Volume 2 Issue 6, September - December 2020 29

ขณะขับข้ึนลงเขาที่มีความลาดชัน ดังน้ัน จึงเป็น 2. ทฤษฎีและหลักการที่เก่ียวข้อง หลักการและเหตุผลของบทความฉบับนี้ท่ีผู้เขียน 2.1 ระบบภูมิสารสนเทศ จะชี้ให้เห็นความส�ำคัญในการน�ำหลักการวิเคราะห์ ความลาดชันของถนนส�ำหรับการเคลื่อนย้ายรถ 2.1.1 ภูมิสารสนเทศ (Geoinformatics) บรรทุก 6 ล้อ ดัดแปลงสภาพ เพื่อลดอุปสรรคใน เป็นวิวัฒนาการการใช้ความหมายของ Geo การเดินรถและป้องกันอันตรายที่อาจเกิดข้ึนขณะ หมายถึง โลกหรือการศึกษาเกี่ยวกับส่ิงแวดล้อมที่ ขับข้ึนลงเขาท่ีมีความลาดชัน เป็นอยู่บนโลก และค�ำว่า Informatics หมายถึง 1.3 วัตถุประสงค์ของการเสนอหลักการ ข้อมูลข่าวสารหรือ Information มีจุดเริ่มต้นมา จากระบบสารสนเทศทางภูมิศาสตร์ (Geographic เพ่ือเสนอหลักการวิเคราะห์เชิงพ้ืนที่ในการ Information Systems หรือ GIS) ในบางครั้งถูก ค�ำนวณความลาดชันของถนนที่ใช้เดินรถบรรทุก เรียกเป็น GIS ดังน้ัน ระบบภูมิสารสนเทศและระบบ 6 ลอ้ ดดั แปลงสภาพ โดยใชข้ อ้ มลู ความสงู ภมู ปิ ระเทศ สารสนเทศทางภูมิศาสตร์จึงใช้แทนกันได้อย่างไม่มี ท่ีมีความละเอียดต�่ำในปัจจุบัน ก่อนการใช้ข้อมูลที่ นัยส�ำคัญ GIS เป็นระบบท่ีมีการประมวลผลข้อมูล มีความละเอียดสูงข้ึน เชิงพื้นที่ (Spatial Data) และวิเคราะห์จนเกิดเป็น 1.4 ขอบเขตและข้อจ�ำกัดของหลักการใน ข้อมูลข่าวสาร ท�ำให้การสืบค้น (Query) การแก้ไข บทความวิชาการน้ี (Editing) การปรับปรุง (Manipulation) และการ แสดงผล (Visualization) ไดใ้ นระบบคอมพวิ เตอร์ [7] ข อ บ เ ข ต ใ น ก า ร เ ลื อ ก ชุ ด ข ้ อ มู ล เ ฉ พ า ะ ที่ ข้อมูลเชิงพื้นที่เป็นรูปลักษณ์ท่ีปรากฏจริงบน ครอบคลุมเส้นที่เป็นเส้นทางขึ้นลงเขาสูงชันระยะ พ้ืนโลก สามารถใช้การตรวจวัดและจัดท�ำให้ถูก ทางท้ังส้ิน 31.4 กิโลเมตร ซ่ึงระบุว่าเป็นทั้งอุปสรรค ต้องและทันสมัยได้อย่างรวดเร็วด้วยหลักการรังวัด ในการเดินรถ รถบรรทุก 6 ล้อ ดัดแปลงสภาพ และ ด้วยภาพถ่ายหรือการประมวลผลภาพถ่ายดาวเทียม อาจก่อให้เกิดอันตรายขณะขับข้ึนลงเขาท่ีมีความ จากนั้นจึงด�ำเนินการปรับแก้และปรับปรุงให้มี ลาดชัน ท้ังน้ีเพื่อประโยชน์ต่อการวิเคราะห์ข้อมูล ความถูกต้องและแม่นย�ำในระบบพิกัดแผนท่ีด้วย เทคโนโลยรี ะบบก�ำหนดต�ำแหนง่ บนพนื้ โลก (Global ข้อจ�ำกัดของรายละเอียดความถูกต้องของ Positioning System หรือ GPS) ดังน้ัน ข้อมูลเชิง ข้อมูลท่ีเลือกใช้คือจุดภาพของแบบจ�ำลองความสูง พ้ืนท่ีจะมีความถูกต้องใกล้เคียงกับความเป็นจริงใน เชิงเลขขนาด 12.5 เมตร ซ่ึงอยู่ในระดับหยาบเม่ือ เชิงคุณลักษณะและในเชิงพิกัดแผนท่ีมากที่สุดได้ เทยี บกบั ขนาดความยาวรถท่ี 8.14 เมตร อยา่ งไรกต็ าม นั้น ขึ้นอยู่กับขีดความสามารถท่ีผู้จัดท�ำข้อมูลเชิง บทความฉบบั นตี้ อ้ งการชใี้ หเ้ หน็ ความส�ำคญั ของการ พื้นท่ีจะใช้ประโยชน์จากเทคโนโลยีท้ังสองดังกล่าว เลือกเส้นทางเดินรถ และอุปสรรคท่ีอาจเกิดขึ้นเมื่อ ผนวกกับความชาญฉลาดของผู้จัดท�ำข้อมูลเชิงพ้ืนที่ ตอ้ งเดินรถ เพ่ือหลกี เลีย่ งความเสียหายท่ีจะเกิดข้ึน 30 วารสารวิชาการเทคโนโลยปี ้องกนั ประเทศ ปที ี่ 2 ฉบับที่ 6 กันยายน - ธนั วาคม 2563

และการใช้คอมพิวเตอร์เข้าช่วยบริหารจัดการตาม สืบค้นและแก้ไข ค�ำจ�ำกัดความของ GIS การวิเคราะห์ข้อมูล (Data Analysis) เป็นการ ข้อมูลอธิบายคุณลักษณะ (Attribute Data) ด�ำเนินการใน GIS เพื่อให้ได้มาซ่ึงข้อมูลข่าวสาร เป็นส่วนส�ำคัญที่สุดที่จะก�ำหนดคุณค่าของข้อมูล ซ่ึงต้องด�ำเนินการต่อทั้งข้อมูลเชิงพื้นท่ีและข้อมูล GIS บ่อยคร้ังท่ีขีดความสามารถของ GIS ผ่านข้อมูล อธบิ ายคณุ ลกั ษณะ เปน็ องคป์ ระกอบส�ำคญั ทสี่ ดุ ของ นี้ได้พิสูจน์ให้เห็นว่าผู้คนสามารถติดต่อและเชื่อม GIS เพ่ือให้ได้มาซึ่งข้อมูลข่าวสารในการตัดสินใจ โยงกับข้อมูลอธิบายคุณลักษณะนี้ได้มากข้ึน ท�ำให้ เกิดคุณค่ามากขึ้นต่อข้อมูลเชิงพื้นท่ี ซึ่งเป็นส่วนท่ี การแสดงผลข้อมูล (Data Display) มีหน้าที่ ผู้ใช้จะเห็นเท่าที่มีและมีเท่าท่ีเห็น แต่ข้อมูลอธิบาย น�ำเสนอข้อมูลข่าวสารในการตัดสินใจต่อผู้ใช้ใน คุณลักษณะเป็นส่วนที่เพ่ิมเติม ปรับปรุง และแก้ไข รูปแบบแผนท่ี ตาราง ค�ำบรรยาย โดยให้ปรากฏท้ัง ได้เท่าท่ีความฉลาดของผู้จัดท�ำข้อมูลจะสร้างมูลค่า บนกระดาษ หน้าจอคอมพิวเตอร์ หรือแฟ้มข้อมูล ให้แก่ข้อมูลข่าวสาร ส่วนใหญ่แล้วข้อมูลอธิบาย ในรูปส�ำเนาชั่วคราว คุณลักษณะท่ีน่าเช่ือถือจะได้มาจากการลงพ้ืนที่ ส�ำรวจในพ้ืนท่ีจริงเท่านั้น 2.1.3 โครงสร้างของข้อมูล GIS 2.1.2 องค์ประกอบของ GIS ข้อมูลเชิงพ้ืนท่ีเพื่อการจัดเก็บข้อมูลเชิงพ้ืนที่ ตามหลักการเบื้องต้นใน [8] ระบุไว้ว่า GIS ใน GIS ซ่ึงอธิบายไว้อย่างละเอียดใน [9] แบ่งเป็น ประกอบด้วยองค์ประกอบท่ีส�ำคัญ 4 ประการ ดัง 2 ลักษณะ ดังน้ี ต่อไปน้ี การน�ำเข้าข้อมูล (Data Input) มีหน้าที่แปลง ข้อมูลที่มีโครงสร้างแบบเวกเตอร์ (Vector ข้อมูลที่มีอยู่ ซึ่งอาจประกอบด้วยแผนที่ ภาพถ่าย Data Structure) ตัวแทนของเวกเตอร์น้ีอาจแสดง ทางอากาศ และภาพถ่ายดาวเทียม เป็นต้น ให้อยู่ ด้วย จุด เส้น หรือพื้นที่ที่ถูกก�ำหนดโดยจุดพิกัด ในรูปท่ีสามารถใช้งานใน GIS ได้ ซึ่งข้อมูลประกอบด้วยจุดพิกัดทางแนวราบ (X, Y) การจัดการข้อมูล (Data Management) และ/หรอื แนวดิง่ (Z) หรอื ถ้าเป็นพกิ ัดต�ำแหน่งเดียว มีหน้าท่ีจัดเก็บและแก้ไขข้อมูลจากฐานข้อมูล ก็จะเป็นค่าของจุด ถ้าจุดพิกัดสองจุดหรือมากกว่า (Database) มีหลากหลายวิธีในการจัดการข้อมูล จะเป็นเส้น (ดังแสดงในรูปท่ี 2 บน) ส่วนพื้นท่ีน้ัน ให้อยู่ในรูปแฟ้มข้อมูลที่คอมพิวเตอร์สามารถอ่าน จะต้องมจี ุดมากกว่า 3 จุดขนึ้ ไป และจดุ พกิ ดั เริม่ ตน้ ค่าได้ มีการจัดการโครงสร้างข้อมูล เพื่อการเชื่อม และจุดพิกัดสุดท้าย จะต้องอยู่ต�ำแหน่งเดียวกัน โยงแฟ้มข้อมูลอย่างมีประสิทธิภาพ ง่ายต่อการ ข้อมูลเวกเตอร์ ได้แก่ ถนน แม่น้�ำ ล�ำคลอง ขอบเขต การปกครอง เป็นต้น ข้อมูลที่มีโครงสร้างแบบแรสเตอร์ (Raster Defence Technology Academic Journal, Volume 2 Issue 6, September - December 2020 31

Data Structure) จัดเก็บข้อมูลเป็นลักษณะตาราง ส่ีเหลี่ยมจตุรัสเล็กๆ (Grid หรือ Pixel) เท่ากันและ ตอ่ เนอื่ งกนั ซง่ึ สามารถอา้ งองิ คา่ พกิ ดั ทางภมู ศิ าสตรไ์ ด้ ขนาดของตารางกรดิ หรอื ความละเอยี ด (Resolution) ในการเก็บข้อมูลจะใหญ่หรือเล็กข้ึนอยู่กับการจัด แบง่ จ�ำนวนแถวและจ�ำนวนคอลัมน์ ตัวอย่างขอ้ มลู ท่ี จัดเก็บโดยใช้ตารางกริด ได้แก่ ภาพถ่ายทางอากาศ ภาพดาวเทียม เป็นต้น 2.1.4 การประยุกต์ใช้ ในปัจจุบันการประยุกต์ใช้ GIS ในการแก้ รูปท่ี 2 ข้อมูลเวกเตอร์ (บน) และขอ้ มลู แรสเตอร์ (ลา่ ง) ปัญหาเชิงพื้นท่ีมีความก้าวหน้าเป็นอย่างมาก จะ เห็นได้จากการรายงานความก้าวหน้าทางวิชาการ รถเข้ากับอุปสงค์การเดินทางที่เปล่ียนไปตามเวลา ในวารสารนานาชาติว่าด้วยเร่ือง GIS และการ ส่งผลต่อการเข้าถึงระบบเดินรถประจ�ำทาง รวมถึง ประยุกต์ใช้งานในหลากหลายมิติ ตัวอย่างเช่น การ การพัฒนาการใช้ประโยชน์ที่ดิน ความเร็วของ จ�ำลองโรคติดต่อโดยการบูรณาการการมีลักษณะ รถประจ�ำทาง และพ้ืนที่จอดรถ ล้วนแล้วแต่ส่งผล ในเชิงพื้นท่ีกับการมีลักษณะเฉพาะตน [10] ซึ่ง ในเชิงบวกต่อการเข้าถึงระบบเดินรถประจ�ำทาง เป็นการประยุกต์ใช้ในทางสาธารณสุข การสร้าง แบบจ�ำลองความแม่นย�ำสูงเพ่ือท�ำแผนที่เส่ียงดิน 2.2 การวิเคราะห์ข้อมูลเชิงพื้นที่ ถล่มในประเทศตุรกี ซึ่งใช้ Neural Network และ หลักในการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงพ้ืนที่ต่อไปนี้ การทดสอบ Bivariate Spearman Correlation เพื่อคัดเลือกปัจจัยที่เก่ียวข้องส�ำหรับสกัดข้อมูล คัดมาเพียงบางส่วนจาก [9] เพ่ือแสดงให้เห็นความ และลดเวลาในการค�ำนวณ ซ่ึงต้องใช้ในขณะมีการ สามารถในการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงพื้นท่ีของ GIS อัน ท�ำการสอนระบบผ่านข้อมูล (Data Training) และ จะน�ำไปสู่การสร้างทางเลือกเพ่ือเป็นตัวเลือกในการ การสร้างแผนที่ [11] ตัดสินใจ ทีมนักวิจัยใน [12] ใช้ GIS สร้างหลักการและ 2.2.1 การเลือกและการจ�ำแนกประเภท เหตุผลในการเสนอแบบจ�ำลองซ่ึงพิสูจน์โดยการใช้ (Selection and Classification) กรณีศึกษาของระบบเดินรถประจ�ำทางในเมือง เชินเจ้ิน (Shenzhen) เพื่อหาความแตกต่างใน การเลือก (Selection) เป็นการระบุรูปลักษณ์ เชิงพ้ืนท่ีและห้วงเวลาของระบบการให้บริการรถ เชงิ พนื้ ทซ่ี ง่ึ สอดคล้องกับเงื่อนไขหรอื หลกั การ 1 ข้อ ประจ�ำทาง การศึกษาพบว่าการปรับตารางเวลาของ หรืออีกหลาย ๆ ข้อ ในการด�ำเนินการเลือกนี้ข้อมูล 32 วารสารวชิ าการเทคโนโลยีปอ้ งกนั ประเทศ ปีที่ 2 ฉบับที่ 6 กนั ยายน - ธนั วาคม 2563

อธิบายคุณลักษณะหรือรูปทรงเรขาคณิตของรูป ประยุกต์ใช้ในหลายด้านนอกเหนือจากใน GIS เช่น ลักษณ์เชิงพ้ืนที่จะถูกตรวจสอบเทียบกับเงื่อนไข การจัดกลุ่มลูกค้าทางการตลาด การตรวจสอบความ และหลักการ และส่วนท่ีตรงกับเงื่อนไขและหลัก ผิดปกติ และการวิเคราะห์ทางการแพทย์ เป็นต้น การจะถูกเลือกออกมา ทั้งน้ี อาจจะน�ำไปสร้างช้ัน ข้อมูลใหม่ ๆ หรืออาจถูกปรับปรุงโดยให้อยู่ภายใต้ 2.2.2 ฟังก์ชันการวิเคราะห์เชิงประมาณค่า ชั้นข้อมูลเดิม ตัวอย่างการเลือกพีชคณิตของเซ็ตโดย และการสรา้ งพนื้ ท่ีกันชน (Proximity Functions หาค่าน้อยกว่า (<) มากกว่า (>) เท่ากับ (=) หรือไม่ and Buffering) เท่ากับ (≠) หรือบูลีนพีชคณิต เช่น OR, AND, NOT เป็นต้น ตัวอย่างการใช้บูลีนพีชคณิตในรูปที่ 3 โดย ฟงั กช์ นั การวเิ คราะหเ์ ชงิ ประมาณคา่ (Proximity (a) คือ A AND B หรือการเลือกในเชิงพื้นที่ เช่น ใกล้ Functions) เป็นฟังก์ชันที่ใช้หาความสัมพันธ์ เคียง (Adjacency) เป็นต้น ระหว่างจุดที่ก�ำหนดกับสิ่งท่ีอยู่บริเวณรอบ ๆ เป็นการดัดแปลงรูปลักษณ์ที่ก�ำหนดหรือสร้างรูป ลักษณ์ข้ึนมาใหม่โดยให้ขึ้นอยู่กับระยะทาง เช่น การใช้ฟังก์ชันน้ีประมาณค่าระยะทางจากแหล่ง น้�ำธรรมชาติในเขตอนุรักษ์พันธุสัตว์ป่า เป็นต้น เนื่องจากแหล่งน�้ำมีความส�ำคัญต่อการด�ำรงชีวิต ของสัตว์ป่า ดังน้ัน เจ้าหน้าท่ีจึงต้องสร้างความ มั่นใจว่าพื้นที่ที่รายล้อมแหล่งน้�ำนั้นมีระยะทางไป ยังแหล่งน้�ำไม่ไกลมาก รูปที่ 3 บูลีนพีชคณิต AND ทกี่ ระทำ�ระหวา่ ง A กบั B การสร้างพ้ืนที่กันชน (Buffering) เป็นการ สร้างขอบเขตพ้ืนที่ล้อมรอบวัตถุท่ีเป็นเป้าหมาย การจ�ำแนกประเภท (Classification) เป็น โดยวัตถุเป้าหมายอาจเป็นจุด เส้น หรือพ้ืนที่รูป กระบวนการสร้างโมเดลจัดการข้อมูลให้อยู่ในกลุ่ม ปิดก็ได้ เช่น การสร้างขอบเขตพื้นท่ีรอบต�ำแหน่ง ที่ก�ำหนดมาให้จากกลุ่มตัวอย่างข้อมูลที่เรียกว่า เสาไฟฟ้าแรงสูงในระยะ 20 เมตร เป็นต้น โดย ข้อมูลสอนระบบ (Training Data) ท่ีแต่ละแถวของ องค์ประกอบของการวิเคราะห์รูปแบบน้ีจะต้อง ข้อมลู ประกอบดว้ ยขอ้ มลู อธิบายคุณลกั ษณะจ�ำนวน มีต�ำแหน่งของเป้าหมายอย่างน้อย 1 แห่ง เช่น มาก จุดประสงค์ของการจ�ำแนกประเภทข้อมูลคือ ต�ำแหน่งเสาไฟฟ้าแรงสูง ถนน หรือแปลงท่ีดิน การสร้างโมเดลการแยกข้อมูลอธิบายคุณลักษณะ จากน้ันจึงก�ำหนดระยะห่างว่าจะให้เป็นเท่าไร ซึ่ง หน่ึงโดยข้ึนกับข้อมูลอธิบายคุณลักษณะอื่น โมเดล ผลท่ีได้สามารถน�ำไปวิเคราะห์โดยใช้ค�ำสั่งอื่น ๆ ที่ได้จากการจ�ำแนกประเภทข้อมูลจะท�ำให้สามารถ ต่อไป เช่น เม่ือได้รัศมีรอบเสาไฟฟ้าแรงสูงใน พิจารณาคลาสในข้อมูลที่ยังไม่ได้แบ่งกลุ่มในอนาคต ระยะ 20 เมตร แล้วห้ามไม่ให้มีพืชหรือต้นไม้สูง ได้ เทคนิคการจ�ำแนกประเภทข้อมูลน้ีได้น�ำไป ขึ้นภายในระยะน้ี Defence Technology Academic Journal, Volume 2 Issue 6, September - December 2020 33

2.3 การวิเคราะห์ลักษณะภูมิประเทศ (Terrain ผลลัพธ์ท่ีได้จากการวิเคราะห์แสดงออกมาเป็นค่า Analysis) 0 แทนพื้นท่ีที่ไม่สามารถมองเห็น 1 แทนพื้นที่ท่ี สามารถมองเห็นได้ พ้ืนที่การมองเห็นสามารถน�ำ 2.3.1 ความชนั และดา้ น (Slope and Aspect) ไปใช้ในการหาพ้ืนที่ส�ำหรับการสร้างสถานีเรดาร์ ความชันแสดงอัตราการเปลี่ยนแปลงของระดับสูง ทางทหาร หอควบคุมไฟป่า หรือก�ำหนดจุดชมวิว ของจุดภาพของแบบจ�ำลองความสงู เชงิ เลข (Digital ในสถานท่ีท่องเที่ยว เป็นต้น Elevation Model หรือ DEM) ความชันแสดง ความลาดชัน (Steepness) ของพื้นผิว และมัก 2.3.4 แผนทก่ี ารใหเ้ งา (Shaded Relief Map) ใช้สัญลักษณ์แบบเป็นชั้น ๆ ด้วยการแสดงความ การให้เงาเป็นวิธีการหนึ่งของการแสดงลักษณะ สว่างของสี (Brightness) ส่วนด้าน (Aspect) ระบุ ความสูงต�่ำของพื้นผิวภูมิประเทศ หลักการให้เงา ว่าทิศทางของทางลาดของอัตรามากสุดของการ นิยมถือหลักว่ามีแสงส่องมาจากทางทิศตะวันตก เปล่ียนแปลงในค่าจากแต่ละจุดภาพไปยังจุดภาพ เฉียงเหนือด้านท่ีอยู่ตรงข้ามกับทิศทางท่ีแสงส่อง ข้างเคียง ด้านมองได้ว่าเป็นทิศทางของความชัน จะเกิดเงาสีด�ำ ความต่างของความเข้มของเงาจะ ค่าของการค�ำนวณที่ได้จะเป็นทิศในตามเข็มทิศของ ช่วยให้เห็นลักษณะความสูงต�่ำที่แตกต่างกัน ที่ ด้าน มักใช้แสดงเป็นสีเร่ือ (Hue) สูงชันเงาจะเข้มมาก ถ้าเป็นท่ีลาดเงาจะมีสีจาง ข้อมูลข่าวสารนี้มีความส�ำคัญในการน�ำร่องและ 2.3.2 เสน้ ชน้ั ความสงู (Contour Lines) เป็น แสดงภูมิทัศน์ได้อย่างแม่นย�ำ แต่การให้เงาไม่ใช่ เส้นท่ีลาดไปบนแผนท่ีแสดงลักษณะภูมิประเทศ การวัดค่าความสูงท่ีถูกต้องหรือแสดงความสูงจริง เพ่ือบ่งชี้การยกระดับหรือการจมลงของพื้น ช่วง ของเทือกเขา แต่เป็นการให้นัยยะถึงความลึกของ ชั้นความห่าง (Contour Interval) เป็นระยะแนว ภูมิประเทศได้ ดิ่งหรือความแตกต่างในระดับสูงระหว่างเส้นชั้น 2.4 การวเิ คราะห์เส้นทางทเี่ หมาะสมใน GIS ความสูง เส้นชั้นความสูงหลัก (Index Contour) ใช้สีทึบหรือสีเข้มแสดงกับทุก ๆ เส้นท่ี 5 ของเส้น การศึกษาใน [13] เป็นการน�ำเอาแนวทางการ ช้ันความสูง จ�ำลองด้วย GIS มาค�ำนวณหาเส้นทางที่เร็วท่ีสุด เพ่ือการส่งผักสด ดังน้ัน จึงเป็นการลดต้นทุนการ 2.3.3 พ้ืนที่การมองเห็น (Viewshed) เป็น ขนส่งสุทธิ สิ่งค้นพบหลักของงานวิจัยนี้ได้แก่การ พื้นที่บนพ้ืนผิวที่สามารถมองเห็นได้จากจุดสังเกต ใช้ประโยชน์ท่ีดิน เช่น เขตที่อยู่อาศัยและจ�ำนวน ส�ำหรับต�ำแหน่งที่ มองเห็นได้ สามารถหาได้ว่ามี ประชากร เป็นต้น เป็นตัวแปรที่มีอิทธิพลต่อเวลา ผู้สงั เกตกค่ี นทสี่ ามารถมองเหน็ ต�ำแหนง่ นนั้ ได้ รวมถงึ ในการขับขี่ ดังนั้น ตัวแปรที่น�ำเข้ามาค�ำนวณจะส่ง ก�ำหนดค่าความสูงของผู้สังเกต จ�ำกัดความห่าง ผลต่อส่ิงค้นพบอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ ดังนั้น [14] จึง ความสูง และทิศทางที่จะมอง การหาต�ำแหน่งท่ี ศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อเส้นทางถนนในป่า ท�ำให้เกิด สามารถมองเห็นได้นั้นสามารถหาได้จากหนึ่งหรือ การจัดการชุดข้อมูลเชิงพ้ืนท่ี การวิเคราะห์ข้อมูล หลายจุดสังเกต หรืออาจเป็นแนวเส้นสังเกตก็ได้ 34 วารสารวชิ าการเทคโนโลยปี อ้ งกันประเทศ ปีที่ 2 ฉบับที่ 6 กันยายน - ธนั วาคม 2563

จ�ำนวนมาก ๆ เช่นน้ีและการได้มาซ่ึงข้อมูลท่ีรวดเร็ว ด้วย GIS จึงดีกว่าอัลกอริทึมการเสือกเส้นทางใกล้ และแม่นย�ำจึงมีความเป็นไปได้ด้วยระบบ GIS การ ท่ีสุดในสถานการณ์ฉุกเฉินของเขตเมืองใหญ่ดังเช่น ศึกษาน้ีใช้การค�ำนวณเส้นทางถนนผ่านป่าโดยใช้ กรุงไคโรเป็นต้น ระบบช่วยตัดสินใจ เรียกว่า FOROR (Forest Road Route) ซึ่งพัฒนาข้ึนโดยกลุ่มนักวิจัย เป็นระบบที่ จะเหน็ ไดว้ า่ GIS เปน็ ระบบชว่ ยในการตดั สนิ ใจ ใช้ข้อมูลแรสเตอร์เป็นหลัก การวิเคราะห์ท�ำด้วย ที่มีขีดความสามารถในการจ�ำลองด้วยการใช้ตัวแปร 5 วิธีการท่ีแตกต่างกัน ท�ำให้ได้ผลลัพธ์เป็นเส้น ต่าง ๆ ที่เหมาะสม เพ่ือการค�ำนวณหาเส้นทาง ถนนที่แตกต่างกัน จากน้ันจึงน�ำเส้นถนนเหล่านั้น ท่ีเหมาะสมหรือเส้นทางใกล้ที่สุด ในการตัดสินใจ มาเปรียบเทียบกัน และน�ำไปเปรียบเทียบกับเส้น ด�ำเนินการอย่างหนึ่งอย่างใด อย่างไรก็ตาม ผู้เขียน ถนนที่มีในปัจจุบัน ได้เสนอหลักการเพ่ือการน�ำขีดความสามารถ ดังกล่าวของ GIS มาเป็นเครื่องมือค�ำนวณหา อีกท้ังแบบจ�ำลอง GIS ยังได้ถูกพัฒนาข้ึนใน หลักฐานในทางวิชาการเพ่ือเสนอแนวทางในการ [15] เพื่อการก�ำหนดเส้นทางและการปรับเส้นทาง ตัดสินใจ จากการค�ำนวณความลาดชันท่ีปรากฏจาก เพ่ือสร้างโปรแกรมประยุกต์หาเส้นทางด่วนเพ่ือ ข้อมูล DEM ที่สามารถจัดหาได้ ทั้งนี้ เพื่อชี้ให้เห็น เป็นทางเลือก ภายหลังเส้นทางเลือกเหล่าน้ันถูกน�ำ อุปสรรคและความเสี่ยงในการเลือกเส้นทางเดินรถ ไปออกแบบในซอฟต์แวร์ CADD (Softdesk 8.0) ตามปกติส�ำหรับรถบรรทุก 6 ล้อ ดัดแปลงสภาพ จึงมีการวิเคราะห์ ประเมินผล และเลือกทางเลือก ซึ่งมีปัจจัยด้านน�้ำหนัก มิติ และอื่น ๆ ที่ต้องน�ำมา ท่ีมีผลกระทบทางด้านส่ิงแวดล้อม ทางเศรษฐกิจ พิจารณา เพื่อหลีกเลี่ยงอุปสรรคท่ีอาจท�ำให้ภารกิจ และทางการเมืองน้อยที่สุด ผลของการศึกษานี้มี การส่งมอบรถบรรทุกไม่สัมฤทธ์ิผลและความเสีย ความชัดเจนว่ามีความเป็นไปได้ในการน�ำ GIS ไป หายที่อาจเกิดแก่ทรัพย์สินของทางราชการ ใช้และศักยภาพในการเป็นเครื่องมือในการเลือก 3. รถบรรทุก 6 ล้อ ดัดแปลงสภาพ เส้นทางและการปรับเส้นทางด่วนโดยผลกระทบที่ 3.1 รถควบคมุ ภาคพืน้ เคลอื่ นท่ี Mobile GCS เกิดขึ้นมีน้อยท่ีสุด อย่างไรก็ตาม เครือข่ายถนนจะ เพ่ิมความซับซ้อนในการสร้างแบบจ�ำลองยิ่งขึ้นไป โครงการประยุกต์ใช้แผนท่ีสถานการณ์ อีก วัตถุประสงค์หลักของงาน [16] คือ การเสนอ ร่วมเพื่อจ�ำลองภารกิจช่วยเหลือทางทหารใน การวิเคราะห์เครือข่ายท่ีมีการปรับปรุงให้ดีขึ้น ท้ังน้ี สถานการณ์ฉุกเฉิน ได้พัฒนาต้นแบบรถส�ำหรับ เป็นการใช้ขีดความสามารถของ GIS ในการระบุ การควบคุมและส่ังการให้เป็นสถานีควบคุมและ เส้นทางที่ดีที่สุดจากต�ำแหน่งของเหตุการณ์ในการ สงั่ การ โดยไดน้ �ำรถควบคมุ ภาคพน้ื เคลอ่ื นท่ี Mobile ให้บริการด้านสุขภาพของผู้ให้บริการในพ้ืนท่ีเขต GCS (Mobile Ground Control System) ตาม เมืองกรุงไคโร ผลท่ีได้แสดงให้เห็นว่าเวลาในการ รูปท่ี 4 ส�ำหรับทดสอบอากาศยานไร้คนขับปีกนิ่ง เดินทางผ่านเส้นทางท่ีดีท่ีสุดดีกว่าเส้นทางที่สั้นที่สุด ขึ้น-ลงทางด่ิง (FUVEC) มาปรับปรุงและเพิ่มเติม ถึง 22% ดังน้ัน เม่ือพิจารณาจากผลการศึกษานี้จึง มีข้อเสนอว่าอัลกอริทึมการเลือกเส้นทางที่ดีที่สุด Defence Technology Academic Journal, Volume 2 Issue 6, September - December 2020 35

อุปกรณ์คอมพิวเตอร์ส�ำหรับรองรับการวิเคราะห์ (Surveillance) มิติของรถบรรทุก 6 ล้อ ดัดแปลง จัดเก็บ และแจกจ่ายข้อมูลข่าวสาร (Intelligence) สภาพ ฮีโน่รุ่น FC9JJLA ในรูปท่ี 4 มีความกว้าง 250 จากการลาดตระเวน (Reconnaissance) ใน เซนติเมตร ยาว 814 เซนติเมตร สูง 395 เซนติเมตร ระบบแผนท่ีสถานการณ์ร่วม และติดตั้งระบบรับ ฐานล้อหน้า-หลังห่างกัน 435 เซนติเมตร กว้าง 177 ส่งสัญญาณการปฏิบัติหน้าที่ทางทหารขณะปฏิบัติ เซนติเมตร มีความสามารถขึ้นทางชันสูงสุด 39.7% ภารกิจในสถานการณ์ฉุกเฉินเพื่อการตรวจการณ์ (21.61 องศา) [17] รูปที่ 4 รถควบคุมภาคพื้นเคลื่อนที่ Mobile GCS 3.2 ความจ�ำเป็นในการดัดแปลงสภาพรถ โครงการ พร้อมการติดตั้งครุภัณฑ์ท่ีจ�ำเป็นในภารกจิ การน�ำรถควบคมุ ภาคพน้ื เคลอื่ นที่ Mobile GCS ดังกล่าว และเพื่อประยุกต์ใช้รถควบคุมภาคพ้ืน เคลอื่ นท่ี ส�ำหรบั การพฒั นาระบบควบคมุ และสงั่ การ ไปพัฒนาต่อยอดให้เป็นรถบรรทุก 6 ล้อ ดัดแปลง ในสถานการณ์ฉุกเฉิน ส�ำหรับอ�ำนวยการปฏบัติ สภาพ อยภู่ ายใต้เหตุผลและความจ�ำเปน็ ดังตอ่ ไปน้ี ภารกิจการช่วยเหลือทางทหารในสถานการณ์ ฉุกเฉิน เพอ่ื ปรบั ปรงุ รถควบคมุ ภาคพน้ื เคลอ่ื นท่ี ส�ำหรบั 3.3 ขีดความสามารถภายหลงั การดดั แปลงสภาพ การพัฒนาระบบควบคุมและส่ังการในสถานการณ์ ฉุกเฉิน พร้อมผลการศึกษาการวัดสัญญาณรบกวน เพื่อด�ำรงขีดความสามารถในการเป็นตัวกลาง ที่น�ำตามสายของรถปรับปรุงให้เหมาะส�ำหรับการ ส่ือสารข้อมูล จ�ำลองภูมิประเทศ 3 มิติ และจัดท�ำ ควบคุมและส่ังการแบบเคลื่อนที่ในภารกิจการช่วย แผนที่สถานการณ์ร่วม วิเคราะห์วิดีโอ ภาพ และ เหลอื ทางทหารในสถานการณ์ฉกุ เฉิน ข้อมูลใกล้เวลาจริง ระบบส่ือสารและคอมพิวเตอร์ ที่ติดตั้งบนรถภายหลังการดัดแปลงสภาพดังในรูป เพื่อบรรจุระบบคอมพิวเตอร์รองรับข้อมูลการ ที่ 5 ถูกออกแบบให้ประกอบด้วย ข่าวกรอง การตรวจการณ์ และการลาดตระเวนของ 36 วารสารวชิ าการเทคโนโลยีปอ้ งกันประเทศ ปีท่ี 2 ฉบบั ที่ 6 กันยายน - ธันวาคม 2563