ZEKA OYUNLARI KILAVUZLARI

9 TAŞ 9 Taş Nedir? Çok eski bir oyun olan 9 taş. Eskiden insanlar bu oyunu, taşlara ya da killere kazıyarak oynarlarmış. Günümüze kadar hiç şekil değiştirmeden gelmesi de ilginç ayrıca. Birbiriyle bağlantılı 3 karenin iç içe geçirilmesi ve 9 adet taş yardımıyla oynanan oyunun amacı rakibin taş sayısını ikiye indirmek. Hem keyifli hem de kazanımı bol bir oyun aslında. Özelikle erken yaşlarda oynanmaya başlanırsa çocuğun stratejik düşünme becerisine inanılmaz katkısı olacağını söyleyebiliriz. 9 Taş Nasıl Oynanır? – 9 Taş Kuralları 9 taş oyunu, iki kişilik bir oyundur. Oyuncuların her biri farklı renkte 9 adet taşa sahip olur. Gövde üzerinde boyanan karelere taşlar sıralanır. Oyuna kura ile başlanır. Herhangi bir rengin diğerine üstünlüğü yoktur. Oyun tahtası boş şekilde önce ortaya konur ve oyuncular 3 taşı yatay ya da dikey olarak yan yana koymaya çalışırlar. Burada dikkat edilmesi gereken şey ise taşların çapraz olarak yan yana gelmesinin bir şey ifade etmemesidir. Yatay ya da dikey olarak 3 taşı yan yana koyan oyuncu, rakibin dilediği bir taşını alarak oyun platformunun dışına çıkarır. Eğer rakibiniz hali hazırda 3’lü bir set yaptıysa o seti bozamazsınız. Yani o 3’lüden taşı alıp oyun dışına çıkaramazsınız. Elinizdeki tüm taşları platforma koyduktan sonra oyun başka bir hal alıyor ve bu sefer de rakibinizin taşlarını azaltmaya çalışıyorsunuz. Oyun platformu üzerinde taşlarınızı bir birim olacak şekilde ileri geri ya da sağa ve sola hareket ettirebilirsiniz. Amaç yine 3’lü bir set ya da diğer bir adıyla kilit oluşturmaktır. Oluşturduğunuz her 3’lü set sonrası rakibinizin bir taşını oyun dışına almaya hak kazanırsınız. Burada da yukarıda bahsettiğimiz kural geçerlidir rakibin hali hazırda 3’lü bir seti varsa onu bozamazsınız. Gelelim oyunun en önemli kurallarından birine. Eğer oyunculardan birinin 3 taşı kalırsa artık istediği taşı istediği yere koymaya hak kazanır. Yani sadece bir birim ilerletme kuralı geçerliliğini yitirir. Ama bu durumun sadece 3 taş kaldığında yaşanabileceğini vurgulayalım. Son olarak 2 taşı kalan oyuncu oyunu kaybeder.

Bir Strateji Oyunu Olarak 9 Taş 1. 9 Taş oyunu, kesinlikle şansa dayalı bir oyun değildir. Şans unsuru kabul edilen zar gibi malzemeler yoktur. Tamamen strateji ve zekaya dayalıdır. 2. Oyunun ilk aşamasında taşları stratejik noktalara yerleştirmek 3’lü set yapmaktan çok daha önemlidir. 3. Parçaları tek bir alana toplamaktansa oyun platformu üzerinde dağıtmak, stratejik olarak çok daha mantıklıdır.

DAMA Dama Nasıl Oynanır? Popüler olan dama tahtası kareleri 64 adetten oluşur. Kareler siyah ve beyaz olmak üzere 32'şer şekilde ikiye ayrılır. Her oyuncunun siyah veya beyaz toplam 16 taşı bulunur. Farklı renkler olabilir.Taş dizilimi gerçekleştirdikten sonra oyun başlar. Taşlar birer sırayla, karşı tarafa ilerletilir. Örneğin; ilk sıra beyaz taşlı taraftaysa, beyaz ilk hamleyi yapar. Ardından siyah taşlı taraf hamlesini gerçekleştirir. İleri götürme şeklinde olan hamlelerde amaç, karşıdakinin taşlarını almak ve rakip sahaya gidip dama yapmaktır. Dama Kuralları Dama türleri birbirlerinden farklı olduğundan, kurallar değişebilir. Ülkemizde en çok oynanan Türk daması kuralları şu şekildedir. - İki kişilik oynanan oyunda oyuncu, kaldırdığı taşı oynamak durumundadır. Bundan vazgeçemez veya taşını geri koyamaz. - Rakibin taşını alma hamlesi doğmuşsa, bunun alınması zorunludur. Taş almama veya başka hamle yapma kural dışıdır. - Birkaç yöne taş alma durumu oluşursa, oyuncu çok olan yönde hamle yapabilir. - Dama sektirme kural dışıdır. Sektirilemez. Ülkemizde yaygın olarak oynanan damanın kuralları bu şekildedir. Profesyonel oyunlarda bu kurallar uygulanır.

Dama Dizilişi Dama taşlarının dizilişi oldukça kolaydır. 16 beyaz ve 16 siyahtan oluşan taşlar için ilk olarak taraf belirlenir. Taşlar geride 1, ileride iki sıra boş kalmak kaydıyla ikişer şekilde dizilmeye başlanır. Bir diğer değişle, dizimde arka sıranın tamamı boş bırakılır. Ön sırada ise 2 sütun boşta kalır. Bunun amacı hamle yapabilmenin olanaklı hale gelmesidir. Oyun diziliş tamamlandıktan sonra başlar ve hamleler yapılır. Dama Taktikleri Dama oyununda, taktik bilmenin birçok artı tarafı bulunur. Taktikler olmadan oynanan dama oyunu, belli süreden sonra sıkıcı olmaya başlar. Profesyonel damada bilinen ve yapılan taktik türleri bulunur. Bunlara genellikle askıya alma taktikleri denir. Ahtapot Taktiği Dama oyununun çıkmaza girmemesi için ahtapot taktiği oldukça kullanışlıdır. Oyuncu ilk olarak 6 taşını feda eder ve sonrasında rakip taşları tuzağa çekerek, onu yenmeye çalışır. Ahtapot taktiğinde taşların bir kısmı saldırı için kullanılır. Geriye kalanlar savunma amaçlıdır. Kenarların Kullanılması Yaygın taktiklerden birisi kenarları kullanmadır. Damada amaç rakip taşları almak ve damaya gitmektir. Kenar taşları kullanılarak, karşı tarafta boşluklar yaratılmaya çalışılır. Açmazların bir kısmına çözüm olabilir.

KODLAMA • Oyun satır kavramı düzenine göre kodlanmıştır. • Kodlama kartı 2 yönerge ile çalışır sayı, rakam ileri oku ve sayı renk. • Kodlama kartı çözümlemesi; ileri oku solundaki sayı kadar kareyi boş geç anlamında çalışır • Rengin solunda var olan sayı kadar aynı renkte olan 3d yazıcıdan yapılan puzzle taşları karelere yerleştirilir. • Bir yönerge yan yana 2 karede verilip her yönerge aralığında boşluk bırakılmıştır. • Kodlamayı çözümleyip oluşturacağınız görsel, kodlama kartının sol üst köşesinde ve uygulamada kullanacağınız puzzle taşları kılavuzda yer alır. • Her uygulamada; uygulama zemini, kodlama taşları, bir görsele ait puzzle parçalarının bulunduğu kese ve puzzle parçalarının koyulacağı kâse kullanılır. • Kılavuzda yer alan şekiller ve kodlarına göre taşlar yerlerine koyularak kodlama mantığı ve uygulaması yapılmış olur. • Renkler farklılık gösterebilir. Elinizdeki taş renklerine göre uyarlayabilirsiniz. Taşları çocukların ağızlarına götürememesine dikkat ediniz.



PRATİK ZEKÂ OYUNU * 6 parça ve 25 kareden oluşan bu oyun tek kişi ile oynanır. * Gövde üzerinde 1den 25 e kadar 5x5 şeklinde rakamlar vardır. * Hedef olarak belirtilen rakam kareyi boş bırakabilmektir. * Oyuncu istenilen kareyi boş bırakarak diğer 6 parçayı şekilleri düz veya ters olarak kullanarak oyun tahtası üzerinde yerleştirerek oyunu tamamlamaya çalışır.

REVERSİ Oyuna Hazırlık • Reversi oyun tahtası 8x8 ölçülerinde, 64 adet ve içleri boş kareden oluşan platformdur. • İki kişiyle oynanır. • Oyunda 64 adet bir yüzü siyah, bir yüzü beyaz olan taşlar bulunur. İki oyuncu bu taşları eşit bir şekilde paylaşır. Yani her oyuncuya 32 taş düşer. • Oyunculardan biri siyah rengi, diğeri beyaz rengi seçer. • İlk hamleyi siyah rengi seçen oyuncu yapar. • Oyuna başlamak için oyunun ortasına iki siyah iki beyaz taş, kare oluşturacak şekilde yerleştirilir. Aynı renk iki taş çapraz şekilde bulunur. • Oyuncular oyuna ellerinde kalan 30’ar taş ile başlar. Reversi Nasıl Oynanır? En iyi zeka ve strateji oyunlarından biri olan reversi oyunundaki asıl amaç rakibinizin taşlarını kendi taşlarınız arasına almaktır. Eğer rakibinizin taşları sizin taşlarınız arasında kalırsa aradaki taşlar sizin renginize döndürülür. Örneğin, siz siyah renksiniz rakibiniz ise beyaz renk. Siyah ve beyaz taşlar yan yana. Beyaz taşın yanına siyah taş koyarsanız iki siyah taş arasında kalan beyaz taş da çevrilip siyaha dönüşür ve üçlü bir siyah taş grubu elde edilir. Ayrıca sadece yan yana ve alt alta değil, çapraz şekilde de renk grupları yapabilirsiniz. Reversi Oyunu Nasıl Kazanılır? Taşlar bittikten sonra oyun tahtasında en fazla hangi renk hakimse o rengin oyuncusu oyunun galibi olur. Bazı çeşitlerinde ise daha az taşı olan rengin de kazandığı görülür fakat genel olarak kazanan, en çok taşı dönüştürmüş oyuncudur. Reversi Kuralları • Rakibinizin birden fazla taşını, taşlarınızın ortasına alarak kendi renginize döndürebilirsiniz. • Her hamlede en az bir taşı çevirmek zorundasınız. Eğer bir taşı çevirecek hamleniz yoksa pas demeli ve sıranızı rakibinize vermelisiniz. • Oyun tahtasının alakasız bir yerine taş koyamazsınız. Boş hamle yapamazsınız. • Rakibinizin taşları bitti ise ve sizin de hamle yapacak şansınız yoksa kendi taşınızı rakibinize verebilirsiniz. Reversi Taktikleri • Reversi oyununda boş hamle yapmak yasak, bu yüzden uzun vadeli düşünmeli stratejinizi ona göre oluşturmalısınız.

• Taşınızı rakibinizin tarafından döndürülmesi zor olan yerlere koyun. Özellikle kenarlar ve köşeleri tutmanız sizin avantajınıza olacaktır. Kenar ve köşelerde sabit diskler yaratarak oyunu kazanma şansınızı arttırabilirsiniz. • Rakibinizin hamlelerini sınırlandırmaya ve taşlarını sıkıştırmaya çalışın. • İleri aşamalarda yapacağınız hamlelerinizi sıkıştıracak hamlelerden kaçının. • Oyuna başlamadan önce siyah rengi seçebilirsiniz. Oyundaki ilk hamleyi yapmak her zaman daha avantajlıdır. Reversi Oyununun Faydaları • Zekâ gelişimine olumlu bir etkisi vardır. Özellikle çocuklara tavsiye edilir. • Dikkati ölçer, uzun süre odaklanma yeteneğini geliştirir. • Pratik ve hızlı düşünmeyi olumlu etkiler. • Olaylara farklı açılardan yaklaşmayı öğretir. • Hafıza gelişimini olumlu etkiler.

SATRANÇ Satranç Kuralları Nelerdir? 1- Oyuna her zaman beyaz taşlar başlar. 2- Her oyuncunun 16 taşı vardır. Bunlardan sekizi piyondur ve önde yer alır. 3- İki taş aynı karede yer alamaz. 4- Her oyuncu sıra ona geldiğinde hamle yapmak zorundadır. 5- Satranç oyununda süre sınırlaması yoktur. Ancak 1962 yılından itibaren uluslararası satranç turnuvalarında oyunculara süre sınırlaması getirilmiştir. 6- Oyundaki en değerli taş şahtır. Oyunda temel amaç rakip oyuncunun şahını ele geçirmektir. Şah, tehdit altındaysa rakip oyuncu ''Şah'' demek zorundadır. Şah hangi yöne giderse gitsin mat ediliyorsa oyuncu ''şah mat'' der ve oyun biter. Satranç Oyunu Nasıl Oynanır? Satranç oyununda her taşın kendine özgü hamleleri vardır. Vezir ve şah en güçlü taşlardır. Amaç şahı korumak ve rakip oyuncunun şahını mat etmektir. Bunun için oyuncular, rakibin bir sonraki hamlesini düşünerek hamle yapmak zorundadır. 15 asırlık bir geçmişe sahip olan satrançta beyaz ve siyah renkli taşlar bulunur. Günümüzde satranç kurallarında birtakım değişikliklere gidilmiştir. Önceleri rakip oyuncuyu ''Şah'' diyerek uyarmak zorunlu iken, bugün böyle bir zorunluluk yoktur. Oyuncu şahının tehlikede olduğunu kendisi fark etmeli ve yapacağı hamlelerle onu korumalıdır. Satranç oyunu bir oyuncunun şahı alınana kadar devam eder. Satranca yeni getirilen kurallardan bir diğeri ise 50 hamle kuralıdır. Eğer 50 hamle boyunca şah alınmaz ise oyun berabere biter. Bu kuralın amacı satrancı kısır döngüden kurtarmaktır. Satrançta beraberliğe Pat adı verilir. Hangi Taş Nasıl Gider? 1- Piyon:Piyonlar sadece başlangıç konumundayken 2 kare gidebilir. Bunun dışında sadece 1 hamle ileri ya da yan gidebilen bu taşlar her oyuncuda 8 tane bulunur. 2- At:L şeklinde gider. 3- Fil:Çapraz gider. 4- Kale:Kale, sağa sola, ileri ve geri gidebilir. 5- Vezir:Vezir, at haricinde tüm taşlar gibi gidebilir. Kale gibi düz, fil gibi çapraz giden vezir, satrançtaki en güçlü taştır. 6- Şah:Şah sağa, sola, ileri, geri ve çapraz gidebilir. Ancak başka taşların üstünden atlayamaz.

SUDOKU Sudoku bulmacaları gazetelerde, dergilerde ve okul kitapları gibi birçok alanda yer alan zeka oyunlarıdır. Sudoku Bulmaca hemen hemen her yaştan insan tarafından çözülen bir bulmacadır. Sudoku Nasıl Oynanır? Bulmaca çözmek dikkat gerektiren bir iştir. Sudoku çözümü ise son derece dikkat, özen ve teknik gerektiren bir çözüm sistemidir. Sudoku bulmaca çözmek her zaman zor ve karmaşık olarak kabul görmektedir. Ancak doğru teknikle kolayca ve pratik bir şekilde çözmek mümkün olmaktadır. Sudoku Bulmaca Çözmenin Faydaları -Beynin aktif olarak çalışmasını ve pratik yapmasını sağlamaktadır. Alzheimer olma riskini azaltması ile de dikkat çekmektedir. -Konsantrasyon ve dikkat toplama becerisini geliştirmektedir. Aynı zamanda karar verme becerisini de arttırmaktadır. -Zamanla bulmaca çözme yeteneği arttıkça başarma ve mutluluk hissi sağlamaktadır. Çözme ve çözüme ulaşma becerisini de büyük ölçüde arttırmaktadır. -Hem çocuklarda hem de yetişkinlerde zeka gelişimini olumlu yönde desteklemektedir. -Pratik düşünme ve doğru karar verme becerisini geliştirmektedir. Sudoku Nasıl Çözülür? Sudoku 9 kare içinde yer alan her bir kare içerisinde yine 9 kare vardır. Her satır ve sütunda, her kare içerisinde 1 den 9 kadar olan rakamların sadece 1 er defa olması gerekmektedir. Bu ise

oldukça zor görünse de doğru teknikle çözmek mümkün olmaktadır. Şu doku çözmek için uygulanması gereken teknikler şu şekildedir: 1-Sudoku çözmek 3D yazıcıdan basılan rakamlar kullanılır. Rakam takibi için kağıt kalem gerekebilir. 2-Boş kutulara 1den 9 a kadar rakamlar koyulur.. Bu aşamada içinde sayılar yazan rakamların üzerleri çiziliyor. Kutu içerisinde yazılan rakamlar tekrar kullanılmıyor. 3- Sağa ve sola doğru çizilen çizgilerde aynı satır ve sütunda aynı rakamlar bulunmaması için çift rakamlardan bir tane bırakılacak şekilde siliniyor. 4- Kesinleşen sayıların etrafı çizilir ve tüm sayılar için aynı işlem uygulanır. 5- Son iki adım sonrası sudoku bulmacasına göz atılır, bu aşamada bazı kutucuklara sadece bir ya da iki kutucuk boş kalmıştır. Bu kutucuklara gelecek eksik rakamlar ise belli olmuştur. 6-Son olarak tüm bulmaca sütunları gözden geçirilir. Her satır ve her sütunda her rakamdan sadece birer tane varsa bulmaca tamamlanmıştır. 7-En önemli kural ise ilk başlarken dikkatli ve emin adımlarla ilerlemektir. Bu aşamalar dikkatli ve doğru olduğunda sonuca ulaşmak çok kolay olmaktadır. Sudoku Bulmaca Çözme Yöntemleri Sudoku Çözme sırasında uygulanan ilk yöntem sıkma yöntemidir. Burada verilen rakamlardan yola çıkılır ve bu rakamların olması gereken yerler tespit edilir. Diğer yöntem ise, çapraz tarama yöntemidir. Bu yöntemde ise var olan rakam blok, satır ve sütunlar taranarak kontrol edilir. Ve olması gereken satır, sütün ve blok tespit edilir. Son yöntem ise çözüme kadar sürekli küçültme yöntemidir. Bu yöntem ile olasılıklar daraltılır ve kesin sonuca kolayca ulaşılır.

Sudoku Detayları Sudoku bulmaca Japon zeka oyunlarından birisidir. 9 satır ve 9 sütün olmak üzere 81 kareden oluşmaktadır. 81 kare kendi içinde 9 (3×3) kutucuk oluşturur. Hem bu kutucuk içerisindeki 9 kutucuğa hem de satır ve sütunlara 1 den 9 a kadar sayılar yazılıyor. Hem kutucukta hem de satır ve sütunlarda her rakamdan sadece bir tane olması gerekiyor. Sudoku bu kurallara göre oynanmaktadır.

TANGRAM Tangram, orijinal adı “ch’i ch’iao t’u” olan Çin kökenli bir oyundur ve tarihi neredeyse eski çağlara kadar uzanmaktadır. Tangram Nedir? Ne İşe Yarar? Tarihi eski çağlara dayanan tangram bir zekâ oyunudur. Tangram için bir çeşit bulmaca denilebilir. Oyun taş, kemik, tahta gibi farklı materyallerden oluşturulabilir. Oyun 7 geometrik parçadan oluşur. Parçalar 1 paralel kenar, 1 kare ve 5 adet farklı ölçülere sahip üçgenden oluşur. Çin kökenli oyunda 7 ayrı parçanın 7 ayrı gök cismini temsil ettiği söylenmektedir. Tangram görsel becerilerin ve dikkatin geliştirilmesi açısından önemli bir oyundur. Problem çözme becerilerini geliştirirken zekâ üzerinde de olumlu artıları bulunur. Ayrıca odaklanma ve konsantrasyonun gelişiminde de katkı sağlamaktadır. Tangram Oyunu Nasıl Oynanır? Tek kişiliktir. 5 yaş ve üstü herkes için uygun, eğlenceli bir oyundur. Oyunun amacı ise bu parçaları kullanarak farklı formlara ait şekiller oluşturmaktır. Oyunun başında oyuncu için bir form belirlenir ve oyuncu şekilleri kullanarak bu formu oluşturmaya çalışır. Hedefin belirlenmesinde üç aşama vardır. Tangram kolay, orta ve zor seviyeden oluşur. Belirlenen hedef bir hayvan, geometrik bir şekil, bir harf ya da yürüyen bir insan vb. olabilir. Oyuncu 7 parçayı da kullanarak belirlenen hedefi oluşturmaya çalışır. Oyun basit bazı kurallara uyarak oynanmalıdır. Tangram oyununun kuralları; ● Hedef form oluşturulurken 7 parçada kullanılmalıdır. ● Parçalar düz olarak kullanılmalı, dik ya da farklı kullanılamaz. ● Parçalar üst üste konularak hedef oluşturulamaz. ● Hedef oluşturulurken parçalar birbirine temas edecek şekilde yerleştirilmelidir.

TIC TAC TOE (XOX) Tic Tac Toe (XOX) Amacı Tic Tac Tonun asıl amacı, 3 aynı yatay, dikey ya da çapraz olarak arkaya getirmektir. Tic Tac Toe (XOX) Kuralları • Oyuna kimin başlayacağına karar verilir. (Yazı-tura / taş-ağıt-makas gibi kullanılabilir.) • Oyunculardan biri X, karakterini diğeri O karakterini seçer. • Oyun seçilen karakterin yatay, düşey ya da çapraz olarak hizalayan kazanır. • Oyun sonunda 3 aynı sembol arka arkaya sıralanamamış ise oyun beraberedir. Tic Tac Toe (XOX) Nasıl Oynanır? • İlk oyuncu, sembolünü kutucuğun içine çizen kare alana koyar. Sıra ikinci oyuncuya geçer. • 9 kutucuk dolana kadar oyuncular karakterini koymaya sırayla devam eder. • Oyun seçilen karakterin yatay, düşey ya da çapraz olarak hizalayan kazanır.