6.การสอนงาน 2

การสอนงาน ความหมายของการสอนงาน ความสาคญั ของการสอนงาน ประโยชน์ของการสอนงาน จติ วิทยาการสอนงาน ทกั ษะสาคญั ของผู้สอนงาน กระบวนการสอนงาน กญุ แจ 10 ประการสอนงานใหเ้ กดิ ผล

ทกั ษะสาคญั ของ ทกั ษะในการฟงั และเขา้ ใจผู้อืน่ ผู้สอนงาน ทักษะในการถามคาถามเชงิ บวก ทกั ษะในการสะทอ้ นผลกลบั ดว้ ยการสือ่ สารเชงิ บวก ทักษะในการสร้างแรงจูงใจ

1. ทกั ษะในการฟังและเข้าใจผู้อน่ื การเป็นผูฟ้ ังที่ดตี ้อง แสดงความสนใจและใส่ใจรายละเอียดของพนกั งาน ทาใหเ้ ขารูส้ กึ วา่ เป็นพวกเดียวกนั ด้วยการยิม้ แย้มแจม่ ใส แววตาเปน็ มติ ร มคี วามจริงใจและปรารถนาดีต่อคู่สนทนา ตง้ั คาถามในเรอ่ื งท่ีเขาสนใจ เขา้ ใจผ้อู ่นื เหน็ ใจ ใหก้ าลงั ใจผู้พดู

1. ทักษะในการฟงั และเข้าใจผู้อ่นื คน้ หานัยยะทซี่ อ่ นเร้นภายในใจ อยา่ ขดั จงั หวะ จดบนั ทกึ รายละเอยี ด ใจเย็นๆ และอดทนในการฟงั

2. ทักษะในการถามคาถามเชงิ บวก สาเหตทุ ีท่ าให้พนกั งานทอ้ ใจคอื “คาถามเชิงลบ” สาเหตทุ ี่ทาใหพ้ นักงานพฒั นาคอื “คาถามเชงิ บวก”

2. ทกั ษะในการถามคาถามเชงิ บวก ตวั อย่างคาถามเชิงลบ อนั น้ีดที สี่ ุดแลว้ ใชไ่ อม? เอมิ่ ...คดิ ไดแ้ คน่ ้ีเอ อ? ทาไมไมท่ าแบบน้ี? ใค ผิด? คณุ พยายามไดแ้ คน่ ้ีอ อื ? ใค จะ บั ผิดชอบ?

2. ทักษะในการถามคาถามเชงิ บวก การต้งั คาถามเพื่อชว่ ยลกู นอ้ งพฒั นาแนวคดิ นอ้ งทางานไดด้ ที เี ดยี ว แตพ่ ี่อยากใอน้ อ้ งๆ ชว่ ยกนั คดิ วา่ จะทาอะไ เพิ่มเตมิ ใอง้ านทดี่ อี ยแู่ ลว้ ดยี ง่ิ ึ้น? การตง้ั คาถามเพื่อช่วยลูกน้องหาทางเลือกทเี่ ป็นไปได้ แนวทางทนี่ อ้ งๆ เสนอดมี าก แตพ่ ่ีอยากใอน้ อ้ งเพ่ิมมุมมอง เ อื่ งตน้ ทนุ ดว้ ยไดไ้ อมค บั ?

2. ทกั ษะในการถามคาถามเชิงบวก การกระตุ้นใหล้ ูกน้องคิด ผา่ นเครือ่ งมือและวิธกี ารต่าง ๆ นอ้ งค บั พ่ีมีวธิ กี า แบบใอม่ ทาใอท้ างานเ ็วึ้นและมี คณุ ภาพมากึ้น มาชว่ ยลองกบั พี่ดสู วิ า่ จะไดผ้ ลจ งิ ไอม? การสรา้ งแรงจูงใจใหล้ ูกน้องม่ันใจว่าเขาสามารถทางานนั้นใหส้ าเร็จได้ วนั น้ีพลาดไมเ่ ป็นไ นะ นอ้ งตงั้ ใจมาก ๆ พ่ีป ะทบั ใจ พี่เชอื่ วา่ พ ุง่ น้ีนอ้ งตอ้ งเกง่ ึ้นแน่ ๆ

2. ทักษะในการถามคาถามเชงิ บวก การตั้งคาถามเพ่อื ใหเ้ กิดผลในทางบวก เยย่ี ม นอ้ งทาึนั้ ตอนน้ีไดด้ มี าก แลว้ นอ้ งจะทาอะไ ใน ึนั้ ตอนถดั ไปบา้ ง ? มีอะไ ทจ่ี ะชว่ ยใอน้ อ้ งทางานไดด้ ึี ้นบา้ ง พี่พ อ้ มสนนั บสนุน พ่ีอยากใอน้ อ้ งๆ ชว่ ยกนั คดิ วา่ ฝ่ ายเ ามอี ะไ คว ป บั ป ุงเพิ่มเตมิ บา้ ง

3. ทกั ษะในการสะท้อนผลกลบั (Feedback)ดว้ ยการสอ่ื สารเชงิ บวก “การสะท้อนผลกลบั ท่ดี ี” จะทาให้ 1. นอ้ งรจู้ กั ตัวเองมากขนึ้ วา่ มขี อ้ ดี ข้อดอ้ ย อะไรบ้าง 2. ทาใหน้ อ้ งเกดิ การเรียนรู้และพัฒนามากขึน้ 3. ทาให้น้องเกิดความศรทั ธากบั หวั หนา้ งานทคี่ อยสนับสนุน 4. ทาให้นอ้ งเกดิ ความจงรักภกั ดใี นงาน เพราะรสู้ ึกมีความสาคัญ 5. บรรยากาศการทางานดขี ้นึ ความสมั พันธ์ระหว่างหัวหนา้ ลูกนอ้ งดีขน้ึ 6. ทาใหน้ อ้ งมีขวัญ กาลังใจในการทางานมากข้ึน

3. ทักษะในการสะทอ้ นผลกลบั (Feedback)ดว้ ยการสอื่ สารเชงิ บวก “การสะทอ้ นผลกลบั ทางลบ” จะทาให้ 1. พนกั งานเขา้ ใจผดิ ต่อหัวหนา้ งาน 2. พนกั งานไมเ่ กิดการเรยี นรู้ รสู้ ึกว่าถูกจ้องจับผดิ 3. พนักงานกลวั ไม่เกดิ ความคดิ สรา้ งสรรค์ หัวหน้าไม่สง่ั ก็ไม่ทา 4. บรรยากาศ และความสมั พนั ธจ์ ะบัน่ ทอนเพราะความเขา้ ใจผดิ 5. พนกั งานขาดขวัญและกาลงั ใจในการทางาน 6. องค์กรจะประสบปญั หาพนกั งานไม่จงรกั ภกั ดี และลาออก

3. ทักษะในการสะท้อนผลกลับ(Feedback)ดว้ ยการสอ่ื สารเชงิ บวก เมอ่ื ต้องการสื่อสารกบั ลกู น้องใหใ้ ชห้ ลัก Think ดงั นี้ T : Is it true ? = เป็นความจรงิ หรอื เปลา่ H : Is it Helpful ? = ช่วยใหน้ อ้ งเก่งข้นึ หรือเปล่า I : Is it Inspired ? = ชว่ ยสรา้ งแรงบันดาลใจให้น้องได้หรอื เปล่า N : Is it Necessary ? = จาเป็นท่ตี ้องถามไหม K : Is it Kindness ? = มคี วามเมตตากรณุ าไหม

3. ทักษะในการสะท้อนผลกลบั (Feedback)ดว้ ยการส่อื สารเชิงบวก เมื่อสะท้อนผลกลับ ควรมงุ่ เนน้ หน้าทคี่ วามรับผิดชอบของลกู น้อง “ควรทาอะไรบา้ ง” เปา้ หมายท่อี งค์กรคาดหวงั จากลกู นอ้ ง “อะไรบา้ ง” ท่ีลูกนอ้ งทาไปน้นั ดีอยู่แลว้ “อะไรบ้าง” ท่ีควรปรบั ปรุงและพฒั นาให้ดีขึน้ ใหค้ วามมัน่ ใจในการพฒั นาตนเอง น้องจะพฒั นาตนเองใหด้ ีขน้ึ ไดอ้ ย่างไร

สาเหตทุ ีต่ อ้ งมกี ารสะทอ้ นผลกลบั เชิงบวกเนือ่ งจาก ชวี ิตคนเรามี 4 มติ ิ คือ คนอืน่ รู้ ตนเองรู้ ตนเองไม่รู้ ผู้ทด่ี าเนินชีวิตร่วมกบั ผูอ้ นื่ ได้ สว่ นเปดิ เผย จดุ บอด อยา่ งมคี วามสุข “สว่ นเปิดเผย” จะมากกว่าส่วนอ่นื คนอืน่ ไม่รู้ ความลับ ส่วนลึกลับ ผู้ที่มพี ้ืนที่ “จุดบอด” มากกว่า ส่วนอนื่ จะทางานร่วมกับผู้อ่นื ได้ ยาก เพราะมขี ้อบกพร่องมาก แต่ ตนเองมองไม่เห็น

3. ทกั ษะในการสะท้อนผลกลบั (Feedback)ดว้ ยการสอ่ื สารเชงิ บวก ดังน้นั หนา้ ทีข่ อง “ผู้สอนงาน” คือ ขยายพืน้ ที่ในสว่ นเปิดเผยของพนักงานใหม้ ากขึ้น ดว้ ยการสะท้อนผลกลับ ดว้ ยการสอ่ื สารเชงิ บวก เพือ่ ให้พนกั งานเขา้ ใจตนเองและพรอ้ มพฒั นาตนเองอยา่ งตอ่ เนอื่ ง

4. ทักษะในการสร้างแรงจงู ใจ แรงจูงใจมอี ยู่ 3 รูปแบบหลกั ดงั นี้ 1. แรงจงู ใจเกดิ จากความกลวั : Fear Motivation ถกู ฝึกอยา่ งไร ทาอยา่ งนนั้ ทางานวิธเี ดมิ คิดแบบเดิม ใช้ชวี ติ หมดไปวัน ๆ ตอ้ ง ทาให้กลวั จึงจะกลา้ แสดงออก (ลงโทษ) 2. แรงจงู ใจเกดิ จากรางวลั ตอบแทน : Incentive Motivation ใชไ้ ดด้ กี บั คนทีพ่ ร้อมจะ ทางานหนักมากข้ึน เพอื่ หวงั ผลตอบแทน อยากมีชีวติ ที่ดี อยากได้ อยากลอง อยากเปลีย่ น ตอ้ ง กระตุ้น ใหก้ าลงั ใจตลอดเวลา 3. แรงจงู ใจเกดิ จากทัศนคติเชงิ บวก : Attitude Motivation เกดิ จากการมที ศั นคติท่ีดี มี ความคดิ ความเชอ่ื ความศรทั ธา ความหวงั ต่อเรอ่ื งทีท่ าแมย้ งั ไมส่ าเร็จ แมล้ ม้ เหลว มองไมเ่ ห็น ฝง่ั กย็ ังไมเ่ ลิก ยังมีความพยายาม มุง่ ม่นั ไปส่คู วามสาเร็จ

กระบวนการสอนงาน ประกอบด้วย 4 ขนั้ ตอนใหญ่ ๆ คอื 1. บอกให้ฟงั 2. ตั้งเป้าเรียน 3. รว่ มเขียนแผน 4. แม่นประเมิน กอ่ นจะเริ่มข้ันตอนท้งั 4 ควรมีการเตรียมตัวกอ่ น (preparing) โดยประเมนิ สถานการณ์ว่าผู้ใตบ้ งั คบั บัญชาจะมปี ฏิกิริยาอยา่ งไร ตอ้ งวางแผนการสอนงาน กาหนด วตั ถุประสงค์ อุปสรรคและวธิ ีการจดั การ

กระบวนการสอนงาน ข้ันตอนที่ 1 บอกให้ฟัง (Clarifying Needs) ♀อธิบายวัตถุประสงค์และความจาเปน็ ของการสอนงาน ♀ไมพ่ ดู ตาหนิ เนน้ ผลเสียของการกระทา ♀เนน้ ประโยชนท์ ่จี ะเกิดข้นึ จากการสอนงาน ขน้ั ตอนท่ี 2 ตง้ั เป้าเรียน (Objective Setting) ♀กาหนดเป้าหมายในการสอนงานร่วมกนั เป้าหมายตอ้ ง SMART ♀เรยี นรู้หรือฝึกอะไรเพม่ิ เขียนผลลัพธใ์ หช้ ดั เจน

กระบวนการสอนงาน ขน้ั ตอนที่ 3 ร่วมเขียนแผน (Action Plan Designing) ♀รว่ มทาแผนปฏบิ ัติการ ♀ดจู ากวตั ถปุ ระสงค์และผลลัพธ์ทีต่ ้องการ ♀ระบเุ จาะจงพฤติกรรมท่คี วรแก้ไข ทกั ษะท่ีควรฝึกเพิม่ ลึกแคไ่ หน ♀ประชุมตดิ ตามผล ขนั้ ตอนท่ี 4 แม่นประเมนิ (Checking Activities) ♀ให้ผู้รบั การสอนงานปฏิบัตจิ ริง ♀ให้ขอ้ มลู สะทอ้ นกลับ

กญุ แจ 10 ประการ สอนงานให้เกดิ ผล 1. เรม่ิ ต้นดว้ ยทศั นคตทิ ี่ดี มีความปรารถนาดี อยากเห็นนอ้ ง ๆ เจริญกา้ วหนา้ ประสบความสาเรจ็ ♀ รักในงานท่ีทา อยากสอน อยากแนะนา อยากใหค้ วามรู้ ♀ ไมห่ งุดหงดิ ไม่คดิ รา้ ย 2. การมีวสิ ัยทัศน์ เห็นเป้าหมายของนอ้ ง ๆ และชว่ ยกันสรา้ งความสาเรจ็ ร่วมกัน ♀ พนักงานต้องรูอ้ ะไร ตอ้ งทาอะไรเปน็ ต้องชานาญเร่อื งอะไร ♀บอกเป้าหมายให้น้องๆ ทราบ นามาวางแผนการสอนงานรว่ มกัน

กญุ แจ 10 ประการ สอนงานใหเ้ กิดผล 3. มีความรู้ ความเข้าใจ ความสามารถในงานท่ที า สามารถถา่ ยทอดความรู้ไดอ้ ย่างดี ♀ อย่าคิดว่าตัวเองไมเ่ กง่ ♀ ไมต่ ้องรอใหพ้ รอ้ ม ไมต่ ้องรอให้เก่ง เร่ิมต้นเลย 4. ต้องลงมือทา และสอนท่ีหนา้ งานจริง ทาใหด้ ู ทารว่ มกัน ดูนอ้ งทา 5. มที ศั นคติเชิงบวกตอ่ ทีมงาน ไมจ่ อ้ งจบั ผดิ แตจ่ ับถูก เชอ่ื มั่นวา่ เขาทาได้ ♀ อย่าวัดความสามารถของปลาโดยให้ไปปนี ตน้ ไม้ ♀ ให้กาลงั ใจน้องเพ่ิมความเช่ือม่ันและยอมรับในตัวเขา

กญุ แจ 10 ประการ สอนงานใหเ้ กดิ ผล 6. รู้จักสร้างกาลังใจและเป็นแรงบันดาลใจใหพ้ นักงาน ใช้พฤตกิ รรมแหง่ ความรกั เพอ่ื พฒั นา ♀ ยอมรับ ♀ ยกยอ่ ง ชนื่ ชม ♀ มองหาข้อดี ♀ สนบั สนนุ ♀ ให้โอกาส ให้กาลังใจ ให้ความเชอื่ มัน่ 7. ให้เวลา สรา้ งโอกาส ให้เขาได้ฝึกฝน พฒั นา 8. หมัน่ ประเมนิ พฒั นาการของพนักงาน พร้อมใหค้ าปรึกษาและสะท้อนกลับอย่าง สมา่ เสมอ (บันทกึ การพัฒนา)

กญุ แจ 10 ประการ สอนงานให้เกดิ ผล 9. การพัฒนาคนเปน็ เร่ืองสนกุ มคี วามสขุ ♀ บรรยากาศสาคญั มาก บรรยากาศสบายๆ ♀ จงอยา่ ทาให้เป็นเร่ืองน่าเบอื่ เครียด ♀ คยุ แบบแลกเปล่ยี นความคดิ เหน็ 10. ภมู ใิ จเม่ือนอ้ งเกง่ ขึ้น พร้อมสนับสนนุ ให้พนกั งานก้าวหน้า