9.สัญญายืมและฝากทรัพย์

กฎหมายลักษณะยืม สัญญายมื และฝากทรพั ย์ การกู้ยืมเงิน สญั ญาฝากทรัพย์ วิธเี ฉพาะการฝากเงนิ

สญั ญายืม สญั ญายืม แบง่ ออกเปน็ 2 ประเภทตามลกั ษณะการใชท้ รพั ย์ คอื ยืมใชค้ งรปู และยมื ใชส้ ิ้นเปลือง 1. สัญญายมื ใช้คงรปู คอื สญั ญาซ่งึ บุคคลหนงึ่ เรยี กว่า ผู้ใหย้ ืม ใหบ้ คุ คลอกี คนหนึง่ เรยี กวา่ ผยู้ มื ใชส้ อยทรัพยส์ ินสง่ิ ใดสิ่งหนึง่ ไดเ้ ปลา่ และผู้ยืมตกลงว่าจะคนื ทรัพย์สนิ น้ัน เมอ่ื ไดใ้ ช้สอยเสรจ็ แลว้ สาระสาคัญของสัญญายืมใชค้ งรูป 1. เป็นสัญญาไมม่ ีค่าตอบแทน ถือตัวผ้ยู มื เปน็ สาคญั เม่ือผยู้ ืมตายสัญญาระงบั 2. เป็นสญั ญาทไ่ี มม่ ีการโอนกรรมสทิ ธิ์ ดังนน้ั ผ้ใู ห้ยมื อาจไมใ่ ช่เจา้ ของทรพั ยส์ ินหรอื มีกรรมสิทธ์ิในทรพั ยส์ นิ ที่ใหย้ มื ผูย้ ืมตกลงจะส่งทรพั ยส์ ินคนื เมื่อใชเ้ สรจ็ สัญญาบริบูรณเ์ มอ่ื ส่งมอบทรพั ย์สินท่ยี ืม

หน้าที่ของผ้ยู ืม 1. หนา้ ทเ่ี สียคา่ ใชจ้ า่ ยต่าง ๆ เช่น เสยี ค่าใช้จา่ ยเกีย่ วกบั การยมื เชน่ ค่าธรรมเนียม ค่าสง่ มอบ คา่ สง่ คืน เสียค่าใชจ้ า่ ยในการบารงุ รกั ษาทรัพยส์ นิ 2. หนา้ ทีใ่ นการใช้ทรพั ยส์ ิน ต้องใชท้ รพั ย์สินอยา่ งปกติทว่ี ิญญูชนพงึ ใชก้ ัน ตอ้ งใชท้ รัพยส์ ินทยี่ มื ด้วยตนเอง ต้องไมใ่ ชท้ รพั ยท์ ี่ยืมนานเกินควร รบั ผดิ เม่ือทรพั ย์สินทีย่ ืมนนั้ สูญหายหรือบบุ สลาย

3. หนา้ ทส่ี งวนรกั ษาทรพั ยส์ ินทีย่ ืม เชน่ เดยี วกับทีบ่ คุ คลทัว่ ไปจะพงึ สงวนทรพั ย์สนิ ของ ตนเอง 4. ส่งคืนทรัพย์สินที่ยมื ความระงบั ของสัญญายืมใชค้ งรปู 1. เมื่อมีการส่งคืนทรพั ยส์ นิ ท่ยี ืม 2. เมอ่ื ผู้ให้ยมื บอกเลกิ สัญญา 3. สญั ญาไม่ไดก้ าหนดเวลาไว้และเวลาได้ลว่ งเลยไปพอสมควร ผูใ้ ห้ยืมใชส้ ทิ ธบิ อกเลกิ 4. เมื่อผ้ยู มื ตาย 5. เมอ่ื ทรัพย์สินทใ่ี หย้ มื สูญสิน้ ไป

อายคุ วามของสญั ญายืมใชค้ งรูป 1. กรณีผ้ใู ห้ยืมฟ้องรอ้ ง “เรยี กเอาทรัพย์สิน” มี 2 กรณี คอื ผู้ให้ยืมเปน็ เจ้าของกรรมสทิ ธิใ์ นทรัพย์สนิ ท่ใี หย้ มื ไมม่ กี าหนดอายคุ วาม ผใู้ ห้ยมื ไม่ใช่เจา้ ของกรรมสทิ ธ์ิในทรพั ย์สนิ ท่ีใหย้ ืม อายคุ วาม 10 ปี 2. กรณีผใู้ หย้ มื ฟอ้ งรอ้ ง “เรียกคา่ ทดแทน” อายคุ วาม 6 เดอื น นับแตว่ นั สิ้นสญั ญา

2. สญั ญายมื ใชส้ ิ้นเปลือง คอื สัญญาซง่ึ ผใู้ หย้ มื โอนกรรมสิทธิใ์ นทรพั ย์สินชนดิ ใชส้ ิ้นเปลืองน้นั เป็นปรมิ าณกาหนดใหแ้ ก่ ผยู้ มื และผู้ยมื ตกลงว่าจะคืนทรัพยส์ นิ เป็นประเภท ชนิด และปริมาณ เช่นเดยี วกัน ใหแ้ ทนทรพั ย์สินซ่งึ ใหย้ ืมน้นั สัญญาสมบรู ณ์เมอ่ื ส่งมอบทรัพย์สนิ ทยี่ มื สาระสาคัญของสัญญายืมใช้สน้ิ เปลอื ง 1. อาจเป็นสญั ญามคี า่ ตอบแทนกไ็ ด้ 2. เปน็ สัญญาทมี่ กี ารโอนกรรมสทิ ธใิ์ นทรัพยส์ นิ ทย่ี ืม ผูใ้ หย้ ืมตอ้ งมีกรรมสทิ ธ์ใิ นทรัพยส์ ินทีย่ ืม ผู้ยมื จะใช้สอยทรัพยส์ ินอยา่ งไรก็ได้ หากเกดิ การสูญหายหรอื บุบสลาย ใหผ้ ู้ยืมคืนทรัพย์สิน ตามประเภท ชนดิ และปรมิ าณเดยี วกันแทน สัญญาสมบูรณเ์ มอื่ สง่ มอบทรพั ย์สนิ ทยี่ มื

สทิ ธแิ ละหน้าทขี่ องผยู้ ืมและผู้ใหย้ มื สทิ ธขิ องผู้ยมื ใช้สอยทรัพย์สินท่ยี ืม รับผลจากการทที่ รพั ยส์ นิ ทย่ี มื สญู หาย บุบสลาย หน้าท่ขี องผ้ยู ืม เสียค่าใชจ้ ่าย ส่งคนื ทรพั ยส์ นิ เม่ือครบกาหนดที่ยืม

สิทธิของผใู้ หย้ ืม เรียกคืนทรัพย์สินท่ใี หย้ มื เรียกใช้ราคาทรพั ยส์ นิ ท่ใี หย้ มื กรณที รพั ย์สินสญู หาย สทิ ธเิ รยี กคา่ เสียหายกรณีทรัพยส์ ินบบุ สลาย หนา้ ท่ีของผู้ให้ยมื ไมข่ ดั ขวางผู้ยืมในการใชท้ รัพย์สิน บอกกลา่ วผูย้ ืมถงึ ความบุบสลายและอนั ตรายแหง่ ทรพั ย์สนิ ที่ใหย้ มื

การกู้ยืมเงนิ สัญญากู้ยมื เงิน เปน็ สญั ญายมื ใช้สิน้ เปลือง หมายถงึ สญั ญาซึง่ บคุ คลคนหน่ึงเรียกว่า ผกู้ ู้ ไดข้ อ ยืมเงนิ จานวนหนงึ่ ตามที่กาหนดไวก้ บั บคุ คลอีกคนหนงึ่ เรยี กวา่ ผ้ใู หก้ ู้ เพอ่ื ผกู้ ู้จะไดน้ าเงินไปใช้ ตามท่ปี ระสงค์ และผกู้ ูต้ กลงวา่ จะคนื เงนิ จานวนดังกลา่ วแก่ ผู้ให้กู้ ตามเวลาท่กี าหนดโดย ผ้กู ู้ ยินยอมเสียดอกเบีย้ แก่ ผ้ใู หก้ ู้ ตามอัตราที่ตกลงกันไว้ สญั ญากู้ยืมเงินจะสมบูรณ์เมอื่ ผู้ให้กสู้ ง่ มอบเงินท่กี แู้ กผ่ ้กู ู้ หลักฐานแห่งการกยู้ มื 1. การกยู้ ืมเงินจะมีหลกั ฐานเป็นหนงั สือหรอื ไมม่ กี ไ็ ด้ 2. การกู้ยืมเงนิ เกินกว่าสองพนั บาท ต้องทาเป็นหนงั สอื ลงลายมอื ช่ือผ้ยู มื เปน็ สาคญั จะฟ้องรอ้ ง บงั คบั คดกี นั ไม่ได้

3. หลักฐานเปน็ หนังสอื อาจเป็นอะไรก็ได้ สิ่งสาคญั คือต้องมีข้อความแสดงการเปน็ หน้ี และลงลายมอื ชอื่ ผู้ยืม 4. การยืมเงินไม่เกนิ 2,000 บาท ไม่มีหลกั ฐานเป็นหนังสือก็ฟอ้ งร้องบังคับคดีกนั ได้ สามารถนาสบื พยานบคุ คลได้ การคดิ ดอกเบีย้ 1. หา้ มเกนิ รอ้ ยละ 15 ต่อปี 2. หากคดิ เกินร้อยละ 15 ตอ่ ปี ขอ้ ตกลงเรื่องดอกเบ้ียถอื เปน็ โมฆะ แต่เงนิ ตน้ ยังคงเดิม 3. หากไม่ไดก้ าหนดอตั ราดอกเบย้ี ไว้ ใหค้ ดิ รอ้ ยละ 7.5 ตอ่ ปี 4. หากไม่มขี อ้ ตกลงเรือ่ งดอกเบี้ยจะเรียกดอกเบ้ียไมไ่ ด้

สัญญาฝากทรัพย์ สาระสาคญั ของสัญญาฝากทสญั ญาฝากทรพั ย์ คือ สัญญาซึ่งบุคคลหน่งึ เรียกว่า ผฝู้ าก สง่ มอบทรพั ย์สนิ ใหแ้ กบ่ ุคคลอีกคนหน่งึ เรยี กวา่ ผ้รู บั ฝาก และผ้ฝู ากตกลงวา่ จะเกบ็ รักษา ทรพั ย์สินนั้นไวใ้ นอารักขาแหง่ ตนแล้วจะคืนให้ รพั ย์ 1. มคี ู่สัญญา 2 ฝา่ ยคอื ผู้ฝากและผรู้ บั ฝาก เป็นสัญญาต่างตอบแทนหรือไม่กไ็ ด้ 2. วัตถุแหง่ สัญญาเป็นทรัพยส์ ิน จะเป็นสงั หาริมทรพั ย์หรอื อสังหาริมทรพั ย์กไ็ ด้ 3. สัญญาจะสมบรู ณเ์ มือ่ มีการส่งมอบทรัพยส์ ิน

สทิ ธแิ ละหนา้ ทขี่ องผู้ฝาก หนา้ ท่ีของผรู้ ับฝาก 1. หนา้ ท่ใี ชค้ วามระมัดระวงั สงวนทรพั ย์สินท่ฝี าก 1) ถา้ ไม่มีคา่ ฝาก ผูร้ ับฝากต้องดูแลทรพั ยส์ นิ ทฝ่ี ากเหมือนกับดูแลทรพั ย์สนิ ของ ตนเอง 2) ถ้ามบี าเหน็จค่าฝาก ตอ้ งดแู ลทรัพย์สินท่ฝี ากเหมือนวิญญูชนพึงกระทา 3) ถา้ ผรู้ บั ฝากเปน็ ผมู้ วี ชิ าชพี เฉพาะ ต้องดูแลทรัพยส์ นิ ท่ฝี ากเหมือนวิญญูชนพึง กระทาและต้องใชค้ วามระมัดระวังอยา่ งเช่นผ้มู ีอาชพี นัน้ พึงกระทา หากใช้ความ ระมัดระวังธรรมดาแลว้ ทรัพย์สินเสยี หาย ผู้รบั ฝากต้องรบั ผดิ ชอบ

2. หนา้ ท่ีเกบ็ รกั ษาทรพั ยส์ ินทีฝ่ ากดว้ ยตนเอง หากผรู้ ับฝากนาทรัพยส์ นิ ที่รบั ฝากออกมาใชเ้ อง หรอื ใหบ้ ุคคลภายนอกใช้ หรอื เกบ็ รกั ษาโดยผฝู้ ากไมไ่ ดอ้ นุญาต ผูร้ ับฝากตอ้ งรบั ผดิ ชอบตอ่ ความเสยี หาย แมจ้ ะเป็นเหตุ สดุ วิสยั กต็ าม เว้นแต่จะพิสจู น์ไดว้ า่ ถึงอยา่ งไรทรพั ย์สนิ น้นั กต็ อ้ งเสียหายอยดู่ ี 3. แจง้ ผ้ฝู ากทันที หากมบี ุคคลภายนอกมาอา้ งสิทธิเหนือทรพั ยส์ นิ ทฝี่ าก เข้ามายึด ทรัพยส์ นิ หรือฟ้องผรู้ บั ฝาก 4. หน้าทคี่ ืนทรัพย์สนิ ทฝ่ี าก ดงั น้ี 1) การฝากทรพั ย์ทม่ี กี าหนดเวลา ผู้รับฝากจะคนื ทรัพย์สนิ กอ่ นถึงกาหนดเวลาไม่ได้ แต่ผูฝ้ ากสามารถเรยี กคืนทรัพยส์ นิ กอ่ นถงึ กาหนดเวลาได้ เพราะสัญญาฝากทรพั ยเ์ ปน็ สญั ญาท่ใี หป้ ระโยชนแ์ กผ่ ฝู้ าก

2) กรณไี ม่มีกาหนดเวลาคืนทรพั ยส์ ิน ผู้รับฝากจะคืนตอนไหนก็ได้ 5. หนา้ ทคี่ ืนดอกผลท่ีเกดิ จากทรพั ย์สินท่ีฝาก สิทธิของผ้รู บั ฝาก 1. ส่งคนื ทรัพย์สินทฝ่ี าก 2. เรยี กคืนทรัพย์สินทฝี่ าก หากมีคา่ ใช้จา่ ยผฝู้ ากเป็นผู้เสีย 3. เรยี กค่าบารงุ รักษาทรพั ย์สนิ ท่ผี ู้รบั ฝากจา่ ยไปจากผู้ฝาก 4. เรียกค่าบาเหน็จฝากทรัพยเ์ ม่อื คนื ทรพั ย์ท่รี ับฝาก 5. ยดึ หนว่ งทรพั ยส์ นิ ท่ฝี ากจนกว่าจะไดร้ ับเงนิ จากผู้ฝาก

หนา้ ทขี่ องผ้ฝู ากทรพั ย์ 1. เสียค่าใช้จา่ ยในการคนื ทรัพยส์ นิ ทฝี่ าก 2. เสียค่าใชจ้ ่ายในการบารงุ รักษาทรพั ย์สิน 3. จ่ายบาเหนจ็ ค่าฝากตามท่ีตกลง หากไม่ได้ตกลงใหจ้ ่ายเมอ่ื รบั ทรัพย์ท่ีฝากคนื หากไม่ จา่ ย ผรู้ บั ฝากมสี ิทธิยดึ หน่วงทรัพย์สินท่ีฝาก การคนื ทรัพยท์ ฝี่ าก 1. คนื แก่ผู้ฝากหรอื ตัวแทนท่ีมอี านาจ 2. คนื ให้แก่ผ้มู ชี อื่ เปน็ ผฝู้ าก 3. คืนแก่บคุ คลท่ีผู้ฝากได้ระบุ 4. คืนแกท่ ายาทเมื่อผูฝ้ ากตาย

อายคุ วาม 1. การฟอ้ งเรียกให้ใช้เงนิ บาเหน็จคา่ ฝาก คา่ ใชจ้ ่ายที่ผู้รบั ฝากตอ้ งเสยี ไปหรอื คา่ สนิ ไหม ทดแทนความเสยี หายท่เี กิดข้ึน มอี ายุความ 6 เดือน นบั แตว่ ันสนิ้ สญั ญาตาม 2. การฟอ้ งเรยี กคนื ทรัพย์หรอื ชดใชร้ าคาทรพั ย์ มีอายุความ 10 ปี

วธิ ีเฉพาะการฝากเงนิ การฝากเงินมีลกั ษณะแตกต่างจากการฝากทรัพย์ท่ัวไป ดงั นี้ 1. การคืนเงินท่ฝี าก ผูร้ บั ฝากไม่ต้องคืนเงนิ อนั เดยี วกบั ทฝ่ี าก แตต่ อ้ งคืนให้ครบจานวน เว้นแตจ่ ะตกลงกันไว้เปน็ อยา่ งอืน่ 2. ผู้รับฝากสามารถนาเงนิ ไปใช้ได้ เพียงแตต่ ้องคนื เงินใหค้ รบจานวนเทา่ น้นั 3. การส่งคืนต้องส่งในเวลาท่กี าหนด ผู้รับฝากจะคืนก่อนไม่ได้ ขณะเดยี วกันผู้ฝากจะ เรยี กคนื ก่อนไม่ได้เชน่ กนั