1.กฎหมายลักษณะบุคคล

กฎหมาย ความหมายของบคุ คล ลักษณะบุคคล การเริม่ สภาพและสน้ิ สภาพบุคคล ส่วนประกอบของสภาพบคุ คล ความสามารถของบุคคลตามกฎหมาย นิติบุคคล นงเยาว์ บญุ รนิ วทิ ยาลยั เทคนิคลพบรุ ี

ความหมายของบุคคล บคุ คล คอื ส่งิ ท่ีสามารถมสี ทิ ธิและหนา้ ทไี่ ด้ตามกฎหมาย ประเภทของบุคคลตามกฎหมาย แบ่งออกเป็น 2 ประเภท คอื 1. บุคคลธรรมดา คือ มนษุ ยท์ ุกคนท่เี กดิ มา โดยไมจ่ ากดั เพศ อายุ ฐานะ ไมว่ ่าจะเป็น หญิงหรือชาย เดก็ หรือผู้ใหญ่ คนจนหรอื คนรวย คนพิการหรือไม่พิการ ซึ่งสามารถมีสิทธิ และหน้าท่ตี ามกฎหมาย 2. นติ ิบุคคล เปน็ ส่งิ ทก่ี ฎหมายสมมตใิ หเ้ ป็นบุคคล โดยยอมใหม้ ีสทิ ธิและหน้าทค่ี ลา้ ยกบั บุคคลธรรมดา เวน้ แต่ สทิ ธิและหนา้ ท่ีนนั้ ตามกฎหมายหรอื โดยสภาพจะพึงมีพงึ เป็นได้ เฉพาะบคุ คลธรรมดาเทา่ นัน้ นิติบคุ คลจะเกดิ ข้นึ ไดเ้ มื่อกฎหมายให้อานาจในการกอ่ ตั้ง เท่าน้ัน นงเยาว์ บญุ รนิ วทิ ยาลยั เทคนคิ ลพบรุ ี

การเริ่มสภาพและการส้ินสภาพบคุ คล การเรมิ่ สภาพบคุ คล สภาพของบุคคลยอ่ มเริ่มตั้งแต่ “คลอดแลว้ อย่รู อดเป็นทารก” ดังนั้นการเรม่ิ สภาพของบคุ คล ประกอบดว้ ยหลกั เกณฑ์ 2 ประการ คือ 1. การคลอด โดยรา่ งกายตอ้ งแยกจากมารดา 2. อย่รู อดเปน็ ทารก มีการเต้นของหัวใจ มีการหายใจ แมเ้ สี้ยววนิ าทีก็ถือว่ามีชีวิต การสน้ิ สภาพบคุ คล การส้ินสภาพของบุคคลธรรมดาแบ่งออกเปน็ 2 กรณี คอื 1. การตาย บคุ คลถงึ แกค่ วามตายเมื่อหยุดหายใจและหัวใจหยดุ เตน้ 2. การสาบสูญ ผู้ใดถูกศาลสั่งใหเ้ ปน็ คนสาบสญู เท่ากับว่าถงึ แก่ความตาย นงเยาว์ บญุ รนิ วทิ ยาลยั เทคนคิ ลพบรุ ี

หลักเกณฑ์ของการเป็นคนสาบสญู 1. กรณีธรรมดา บุคคลหายจากภมู ิลาเนาหรอื ถ่ินที่อยู่โดยไมม่ ีใครร้แู น่ว่ายังมชี ีวติ อยู่ หรอื ไม่ ตลอดเวลา 5 ปี 2. กรณพี เิ ศษ ระยะเวลาตาม 1. แตล่ ดเหลอื 2 ปี ในกรณี ดงั ต่อไปนี้ หากอยู่ในการรบหรอื สงคราม นบั แตว่ นั ทีก่ ารรบหรอื สงครามสนิ้ สดุ หากเดินทางไปกบั ยานพาหนะ นบั แต่วันทย่ี านพาหนะนน้ั อับปาง ถูกทาลาย หรือสญู หาย หากตกอยูใ่ นอนั ตราย นับแต่วนั ที่เหตอุ ันตรายแก่ชีวิตได้ผา่ นพน้ ไป เชน่ ถกู โจรก่อ การรา้ ยจบั ตวั ไป นงเยาว์ บญุ รนิ วทิ ยาลยั เทคนคิ ลพบรุ ี

ผู้มีสทิ ธิรอ้ งขอต่อศาล ใหม้ คี าส่ังแสดงการสาบสูญ ได้แก่ ผู้มสี ว่ นได้เสีย คือ ผู้มสี ว่ นได้ สว่ นเสีย ในความเป็นความตายของผูน้ น้ั เช่น บิดา มารดา สามี ภรรยา บตุ ร เปน็ ตน้ พนกั งานอยั การ การนบั อายุของบคุ คล 1. การนบั อายุของบุคคล ให้เรม่ิ นับแต่วันเกดิ 2. กรณีทร่ี ู้วา่ เกิดเดือนใดแตไ่ มร่ ูว้ นั เกดิ ใหน้ ับวนั ที่ 1 ของเดอื นนน้ั เปน็ วนั เกดิ 3. กรณีทีร่ ู้ว่าเกิดปใี ด แต่ไม่รเู้ ดือนเกดิ และวันเกดิ ให้นบั วันที่ 1 มกราคม ของปีนัน้ เป็น วันเกดิ นงเยาว์ บญุ รนิ วทิ ยาลยั เทคนคิ ลพบรุ ี

สว่ นประกอบของสภาพบคุ คล 1. สญั ชาติ ผู้ไดส้ ญั ชาตไิ ทยโดยกาเนิด ได้แก่ มีบดิ าหรือมารดาเป็นผมู้ สี ญั ชาติไทย ผูเ้ กดิ ในราชอาณาจกั รไทย 2. ชื่อ เป็นคาท่ใี ชเ้ รยี กบุคคล เพ่ือใหร้ วู้ ่าเป็นใคร ตาม พรบ.ชื่อบคุ คล พ.ศ. 2505 ชื่อตวั หมายความว่า ช่ือประจาบคุ คล ชอื่ รอง หมายความวา่ ชื่อประกอบถดั จากช่อื ตวั ชอ่ื สกุล หมายความวา่ ชือ่ ประจาวงศส์ กลุ ผู้มสี ญั ชาติไทยต้องมชี ่อื ตัวและช่อื สกุล และจะมชี ่อื รองก็ได้ นงเยาว์ บญุ รนิ วทิ ยาลยั เทคนคิ ลพบรุ ี

3. ภมู ลิ าเนา เป็นทอี่ ยู่ตามกฎหมายของบคุ คล บคุ คลอาจมที ่อี ยหู่ ลายแห่งหรือไมม่ ที ีอ่ ยู่ แน่นอน แตต่ อ้ งมภี ูมิลาเนาทกี่ ฎหมายกาหนด แห่งใดแห่งหน่งึ การกาหนดภมู ิลาเนา มี ลกั ษณะ 2 ประการ คือ เปน็ สถานท่ีอยูข่ องบุคคล ไดอ้ าศยั กินอยหู่ ลับนอน ได้แก่ บา้ น ตึกแถว อาคารชุด โรงแรม เรือ วัด เป็นต้น สถานท่ีอย่นู ้นั ต้องเป็นแหลง่ สาคญั ตัวอยา่ ง นางรุ่ง ทางานทก่ี รุงเทพฯ โดยมีบา้ นพกั ทก่ี รุงเทพ และจังหวดั ตรงั ทกุ ปนี างรงุ่ จะไปพักผอ่ นที่ จ.ตรงั ปลี ะประมาณ 1 เดือน ดังนน้ั ภมู ลิ าเนาของนางรงุ่ คือ บ้านพักที่ กรุงเทพฯ นงเยาว์ บญุ รนิ วทิ ยาลยั เทคนิคลพบรุ ี

4. สถานะของบคุ คล คอื ฐานะหรอื ตาแหนง่ ท่บี คุ คลดารงอย่ใู นสงั คม เช่น เพศชายหรือ หญิง เด็กหรอื ผ้ใู หญ่ คนไทยหรือตา่ งด้าว สถานะของบุคคลจะทาใหร้ ูถ้ ึงสิทธแิ ละหน้าที่ ของบุคคล 5. ความสามารถ คือ ความสามารถของบุคคลในการมสี ทิ ธิและหนา้ ท่ตี ามกฎหมาย นงเยาว์ บญุ รนิ วทิ ยาลยั เทคนคิ ลพบรุ ี

ความสามารถของบคุ คลตามกฎหมาย บุคคลยอ่ มมีสทิ ธแิ ละหนา้ ทเ่ี ท่าเทียมกัน เวน้ แตบ่ คุ คลบางประเภทท่ีกฎหมาย จากัดความสามารถการใช้สทิ ธหิ รือเปน็ บุคคลทห่ี ยอ่ นความสามารถ มี 3 ประเภท คอื 1. ผ้เู ยาว์ 2. คนไร้ความสามารถ 3. คนเสมือนไร้ความสามารถ นงเยาว์ บญุ รนิ วทิ ยาลยั เทคนิคลพบรุ ี

1. ผู้เยาว์ คอื ผู้ยังไม่บรรลุนติ ภิ าวะ การบรรลนุ ติ ิภาวะของผเู้ ยาว์ ดว้ ยเหตุ 2 ประการ คอื บรรลุนติ ภิ าวะโดยอายุ เมือ่ มอี ายุครบ 20 ปี บริบูรณ์ บรรลุนิติภาวะโดยการสมรส ทาได้เม่อื ชายและหญงิ มีอายุ 17 ปีบรบิ ูรณแ์ ล้ว ผูเ้ ยาวท์ านิตกิ รรม ผู้เยาว์ทานิตกิ รรมได้ต้องไดร้ บั ความยินยอมจากผู้แทนโดยชอบธรรมก่อน มิฉะน้ัน นติ กิ รรมน้ันเป็น “โมฆยี ะ” ผูแ้ ทนโดยชอบธรรม ได้แก่ ผู้ใชอ้ านาจปกครอง ผู้ใช้อานาจปกครองเป็นผู้แทนโดยชอบ ธรรมของบตุ ร ได้แก่ บิดา มารดาของบุตร นงเยาว์ บญุ รนิ วทิ ยาลยั เทคนคิ ลพบรุ ี

นติ กิ รรมที่ผเู้ ยาวส์ ามารถทาไดต้ ามลาพัง 1. นติ กิ รรมทท่ี าให้ผเู้ ยาว์ไดส้ ทิ ธิหรอื หลุดพน้ จากหนา้ ท่อี ันใดอนั หน่ึง ดังนี้ 1) นติ ิกรรมที่ทาใหผ้ เู้ ยาว์ได้ไปซ่งึ สิทธิอันใดอันหน่งึ ตวั อย่าง นาย ก.มอบเงนิ ให้ ด.ช. ข. 20,000 บาท โดยไมม่ เี งอื่ นไขหรือค่าภาระติดพัน ผู้เยาวส์ ามารถทาสญั ญารับเงนิ นี้ได้โดยลาพัง เพราะเป็นผไู้ ด้ประโยชน์ฝา่ ยเดียว 2) นติ กิ รรมที่ผู้เยาว์ต้องทาเองเฉพาะตัว เช่น ทาบตั รประชาชน สอบแข่งขนั 3) นิติกรรมที่เป็นการสมแก่ฐานานุรูปและจาเป็นในการดารงชีพตามสมควรของ ผู้เยาว์ เช่น นกั เรียนต้องซือ้ หนงั สอื เรียน สมุดปากกา กระเปา๋ รองเทา้ เพ่ือใช้ในการ เรียน นงเยาว์ บญุ รนิ วทิ ยาลยั เทคนคิ ลพบรุ ี

2. ทาพินยั กรรม ผเู้ ยาวส์ ามารถทาได้โดยลาพัง เมอื่ อายุ 15 ปี บริบูรณ์ 3. ประกอบธุรกิจการค้าหรอื ทาสญั ญาเป็นลูกจ้าง โดยตอ้ งไดร้ ับความยินยอมจาก ผแู้ ทนโดยชอบธรรม นงเยาว์ บญุ รนิ วทิ ยาลยั เทคนคิ ลพบรุ ี

2. คนไร้ความสามารถ บคุ คลที่ศาลส่ังให้เปน็ บคุ คลไรค้ วามสามารถนน้ั ต้องเป็นบคุ คล วกิ ลจริต มลี ักษณะ ดงั นี้ ต้องเป็นอยา่ งมาก คือ พูดไม่รเู้ ร่อื ง ไม่มคี วามรูส้ ึกรบั ผดิ ชอบใด ๆ ทง้ั ส้นิ เป็นอยู่ประจาสม่าเสมอ ผลของการเป็นคนไร้ความสามารถ ➢ต้องอยใู่ นความอนุบาล ผอู้ นุบาลไดแ้ ก่ บดิ า มารดาของบตุ ร สามหี รอื ภรรยาของคน ไรค้ วามสามารถ ➢ไม่สามารถทานติ ิกรรมใด ๆ ไดเ้ ลย หากฝ่าฝืน นิติกรรมนั้นเป็น “โมฆยี ะ” นงเยาว์ บญุ รนิ วทิ ยาลยั เทคนคิ ลพบรุ ี

3. คนเสมอื นไร้ความสามารถ ศาลส่ังใหเ้ ปน็ บคุ คลเสมอื นไรค้ วามสามารถ เน่อื งจาก บุคคลมีเหตุบกพร่องบางอย่าง ไดแ้ ก่ กายพกิ าร จิตฟน่ั เฟือนไม่สมประกอบ ประพฤติ สุรุ่ยสรุ ่าย เสเพลเป็นอาจิณ ตดิ สรุ ายาเมา หรือมีเหตุอนื่ ใดทานองเดียวกนั จนไมส่ ามารถ จะจัดทาการงานโดยตนเองได้ หรือหากทาไปอาจเกิดความเสอื่ มเสียแก่ทรพั ย์สนิ ของ ตนเองหรอื ครอบครวั ผลของการเปน็ คนเสมอื นไรค้ วามสามารถ ➢ต้องอย่ใู นความพิทักษ์ ผูพ้ ทิ กั ษ์ได้แก่ บดิ า มารดาของบุตร สามีหรือภรรยาของคน เหมอื นไร้ความสามารถ ➢สามารถทานติ กิ รรมได้ ยกเวน้ นติ กิ รรมที่กาหนดไวใ้ น ป.พ.พ. มาตรา 34 นงเยาว์ บญุ รนิ วทิ ยาลยั เทคนิคลพบรุ ี

นติ ิบคุ คล นติ ิบุคคลเปน็ สงิ่ ไมม่ ชี ีวติ ท่ีกฎหมายสมมตใิ หเ้ ปน็ บคุ คล ให้มสี ทิ ธิและหนา้ ทคี่ ล้ายกับ บคุ คลธรรมดา จึงตอ้ งให้บุคคลธรรมดาเปน็ ผดู้ าเนินการให้ บุคคลธรรมดาทีเ่ ป็นผู้ดาเนนิ การแทน นิตบิ คุ คลเรยี กว่า “ผู้แทนของนติ ิบุคคล” นติ ิบคุ คลเกิดข้นึ ไดเ้ มอื่ กฎหมายใหอ้ านาจในการกอ่ ตงั้ นติ ิบคุ คลตามประมวลกฎหมายแพง่ และพาณิชย์ มี 4 ประเภท ไดแ้ ก่ 1. ห้างหุ้นส่วนท่ีจดทะเบียนแลว้ เช่น ห้างหุน้ สว่ นสามัญนิตบิ ุคคล ห้างหนุ้ ส่วนจากดั 2. บรษิ ทั จากดั คอื กิจการทจี่ ดทะเบยี นโดยแบ่งทนุ เป็นหนุ้ ๆ ละ เท่า ๆ กนั 3. สมาคม คือ การที่กล่มุ บคุ คลตกลงทาการอนั ใดอนั หนึ่งรว่ มกัน ท่ไี ม่ใช่การหากาไรมาแบ่งปนั กนั แล้วจดทะเบยี นเปน็ สมาคม นงเยาว์ บญุ รนิ วทิ ยาลยั เทคนิคลพบรุ ี

4. มลู นธิ ิ คือ ทรพั ย์สนิ ทีจ่ ัดสรรไวเ้ พ่อื การกุศลสาธารณะ การศาสนา ศิลปะ วิทยาศาสตร์ วรรณคดี การศกึ ษา หรอื เพ่อื สาธารณประโยชน์ โดยมไิ ด้ม่งุ หาประโยชน์มา แบง่ ปัน มลู นธิ ิทีไ่ ดจ้ ดทะเบยี นแลว้ จะเปน็ นติ บิ ุคคล นิติบุคคลตามกฎหมายอ่ืน เช่น 5. องคก์ ารบริหารส่วนจังหวดั 1. สานักนายกรฐั มนตรี กระทรวง ทบวง กรม จงั หวัด 6. เทศบาล 2. วัด 7. มหาวิทยาลัยรามคาแหง 3. บรษิ ัทมหาชนจากัด 8. สถาบันอุดมศึกษาเอกชน 4. เมอื งพทั ยา นงเยาว์ บญุ รนิ วทิ ยาลยั เทคนคิ ลพบรุ ี