7.2ส่วนประสมผลิตภัณฑ์

ผลติ ภัณฑ์ ความหมาย บรรจุภณั ฑ์หรอื หบี หอ่ แนวความคดิ ตราสนิ ค้า ประเภท สว่ นประกอบ ป้ายฉลาก สว่ นประสม แถบรหสั ของสนิ ค้าหรือ วงจรชีวิต บารโ์ คด้ การพฒั นาผลิตภณั ฑ์ใหม่

สว่ นประสมผลติ ภัณฑ์ (Product Mix) สว่ นประสมผลติ ภัณฑ์ หมายถงึ กลมุ่ ของผลติ ภัณฑท์ ้ังสิ้นทีบ่ รษิ ทั นาเสนอสตู่ ลาดเพื่อ ขาย องคป์ ระกอบของส่วนประสมผลิตภณั ฑ์ 1. สายผลิตภัณฑ์ (Product line) คือกลมุ่ ของรายการผลิตภณั ฑท์ ี่มคี วามสัมพันธก์ นั ในด้านใด ดา้ นหน่ึงหรอื หลายด้าน ได้แก่ ลกั ษณะการผลิต ลักษณะการใช้งาน ลักษณะของกลุม่ ลกู ค้า เดยี วกนั การใชช้ ่องทางการจดั จาหน่ายเดียวกนั หรอื ราคาสินคา้ อยใู่ นระดบั เดยี วกัน เช่น สาย ผลิตภณั ฑ์วัสดกุ ่อสร้าง สายผลติ ภัณฑ์เครือ่ งเขียน 2. รายการผลิตภณั ฑ์ (Product Item) คอื ผลิตภัณฑ์แต่ละรายการทเ่ี สนอขายอยู่ในสาย ผลิตภัณฑน์ ้นั เช่น สายผลติ ภัณฑ์เครือ่ งเขียน ได้แก่ ดนิ สอ ปากกา ยางลบ สมดุ ไมบ้ รรทัด

ลักษณะความสัมพันธ์ของสว่ นประสมผลติ ภัณฑ์ 1. ความสมั พันธ์กนั ในดา้ นความลึก ในสายผลติ ภัณฑม์ ี ผลติ ภัณฑห์ ลายรายการ หลากหลายราคา หลากหลายรูปแบบ เช่น สายผลติ ภณั ฑ์เครื่องเขยี น ประกอบด้วยผลิตภัณฑ์ปากกา มที ง้ั ปากกาลกู ลื่น หมึกซมึ หมกึ เจลสตี า่ งๆ มหี ลายยห่ี อ้ หลาย ระดับราคา

2. ความสัมพนั ธก์ นั ในดา้ นความกวา้ ง มีผลิตภณั ฑ์ หลายสายผลิตภณั ฑ์ หลายชนิด หลายประเภท เชน่ บริษทั คอลเกต ปาล์มโอลีฟ (ประเทศไทย) จากัด มี สายผลติ ภัณฑ์ 5 สาย แต่ละสายมีรายการสินค้า หลายชนดิ หลายแบบ แตกต่างกนั คือ สบู่ ผงซักฟอก ยาสฟี ัน แชมพู นา้ ยาลา้ งจาน โลชั่น ฯลฯ

3. ความสมั พนั ธ์กนั ในดา้ นความยาว รายการ ผลิตภณั ฑท์ ้งั หมดที่กจิ การมีอยทู่ ั้งในดา้ นความกวา้ ง และความลกึ รวมกัน หรือหมายถงึ ผลติ ภณั ฑ์ทกุ รายการ ทุกสายผลติ ภณั ฑ์ของกิจการ

4. ความสอดคล้องกนั ของสายผลิตภณั ฑ์ เป็นความสัมพันธร์ ะหว่าง สายผลติ ภณั ฑ์ ในดา้ นการใช้งานครัง้ สดุ ท้าย การผลติ การจดั จาหนา่ ย หรอื ลักษณะของรายการผลติ ภัณฑ์ในแตล่ ะสายผลิตภณั ฑ์ท่ี มคี วามสอดคล้องกัน เช่น บ.ไทยเบฟเปน็ ธรุ กิจผลิตอาหารและ เคร่ืองด่มื ได้ดาเนนิ ธุรกิจค้าปลกี โดยใช้ความชานาญดา้ นการจดั จาหนา่ ย การตลาด และระบบโลจสิ ตกิ ส์ ร่วมกัน

ความกวา้ งของสายผลิตภัณฑ์ ผงซกั ฟอก สบู่ น้ายาปรับผ้านุ่ม นา้ ยาล้างจาน นา้ ยาท้าความสะอาด 1. ซนั ไลต์ 1. วิม 1.บรสี 1. ลักส์ 1. คอมฟอรท์ 1.1 บรีสอลั ตรา้ 1.1 ลกั ส์พิเศษ 1.1 ซันไลต์นา้ 1.1 วิมผง 1.2 บรีสเมติก 1.2 ลกั ส์บวิ ตี้ 1.2 ซันไลต์ครีม 1.2 วิมเพาเวอร์ 1.3 บรีสเอกเซล 1.3 ลักสค์ รีม 1.3 วมิ น้ายา 1.4 บรสี คลั เลอร์ 2. ทีโพล์ 1.5 บรสี ชนิดน้า อาบนา้ 2. จิฟ 2. โอโม่ 2. ไลฟ์บอย 2.1 โอโมพ่ ลัส 2.1 ไลฟ์บอย 2.2 โอโมซ่ ักมือ ธรรมดา 2.3 โอโม่พลสั ดีโอเฟรซ 2.1 ไลฟ์บอยพลสั

ความกว้างของสายผลติ ภณั ฑ์ ผงซกั ฟอก สบู่ น้ายาปรบั ผา้ นุ่ม นา้ ยาล้างจาน น้ายาทา้ ความสะอาด 3. ออล 4. แวนิช 3. ฮาร์โมนี ความยาว = 1 ความยาว = 2 ความยาว = 2 ความลกึ = 1 ความลึก = 2 ความลึก = 3 ความยาว = 4 4. อาเซปโซ ความลกึ = 8 5. ซันไลต์ 6. โดฟ 6.1 โดฟก้อน 6.2 โดฟครีม 7. วาสลนี ความยาว = 7 ความลกึ = 7

วงจรชีวิตผลติ ภัณฑ์ วงจรชวี ติ ผลิตภัณฑ์ เปน็ ความเปลี่ยนแปลงของผลิตภัณฑ์ที่หมุนเวียนเปลี่ยนไปตาม จงั หวะเวลา จากผลกระทบของสภาพแวดล้อมทางการตลาดด้านต่าง ๆ วงจรชีวิตผลิตภัณฑ์ มี 4 ระยะ คือ 1. ระยะแนะนา (Introduction) 2. ระยะเจริญเตบิ โต (Growth) 3. ระยะเจริญเตบิ โตเต็มที่หรอื ระยะอิม่ ตัว (Maturity) 4. ระยะตกต่าหรอื ถดถอย (Decline)

1. ระยะแนะน้า (Introduction) เรมิ่ น้าผลติ ภัณฑอ์ อกสู่ตลาดเป็นครงั แรก ตอ้ งส่งเสริมการตลาดทกุ รูปแบบ เช่น แจกของ ตวั อยา่ ง โฆษณา การใชพ้ นกั งานขายแนะน้า เพ่ือ ให้สนิ ค้าเป็นที่รู้จกั แกผ่ บู้ รโิ ภค จนกวา่ ตลาดจะยอมรบั

2. ระยะเจรญิ เตบิ โต (Growth) ผลติ ภณั ฑเ์ ปน็ ทรี่ ูจ้ กั และยอมรบั ยอดขายเพิ่มขนึ อย่าง รวดเรว็ ชว่ งแรกกา้ ไรสงู เริม่ มีคแู่ ขง่ ต้องเปลย่ี นกลยทุ ธเ์ ปน็ เน้นความทรงจา้ ของผู้บรโิ ภค เนน้ ใหแ้ ตกตา่ งจากคู่แข่ง เพื่อ เพ่ิมส่วนแบ่งทางการตลาด

3. ระยะเจรญิ เตบิ โตเตม็ ทห่ี รือระยะอ่ิมตัว (Maturity) ผลิตภณั ฑเ์ ป็นท่รี ู้จักอยา่ งกว้างขวางและทวั่ ถงึ แต่ ยอดขายเพิม่ ขนึ ในอตั ราทล่ี ดลง เพราะคแู่ ข่ง ต้องเพิม่ กลยทุ ธใ์ นทกุ รูปแบบ เชน่ ลดราคา การพัฒนา ผลิตภณั ฑ์ การส่งเสรมิ การตลาดในรปู แบบตา่ ง ๆ เพอ่ื พยุงยอดขายไมใ่ ห้ตกต่้า อยใู่ หน้ านทีส่ ดุ

4. ระยะตกต่้าหรอื ถดถอย (Decline) ยอดขายลดลงอย่างรวดเร็ว เพราะมีสนิ คา้ ใหมเ่ ข้ามา แทนท่ี หรอื สนิ คา้ เขา้ ถงึ ผู้บรโิ ภคหรือผใู้ ช้ครบถ้วนแลว้ กลยุทธ์ทางการตลาดใชไ้ มไ่ ดผ้ ล ตอ้ งตดั สนิ ใจว่าจะปลอ่ ยสนิ ค้าให้ออกจากตลาด หรอื ให้ผู้อ่นื มาท้าหนา้ ทแี่ ทน

สรปุ สนิ ค้าทุกชนิด จะโคจรไปตามวงจรชวี ติ ผลติ ภัณฑ์ ขนึ อย่กู บั วา่ จะอยใู่ นระยะใด ช้า เร็ว แตกตา่ งกัน แต่ไม่จา้ เปน็ ตอ้ งครบทงั 4 ระยะ เพราะสนิ ค้าบางชนิดไม่ สามารถเข้าสูร่ ะยะท่ี 2 ได้ เพราะผูบ้ รโิ ภคไม่ยอมรับ

การพฒั นาผลิตภณั ฑ์ใหม่ (New Product Development) ผลิตภัณฑ์ใหม่ หมายถึง ผลติ ภัณฑ์ทีแ่ ตกต่างไปจากผลติ ภณั ฑท์ กี่ ิจการมีอยู่เดมิ เกิดจาก การรเิ ร่ิมใหม่ในตลาด เรยี กว่า นวัตกรรมใหม่ (Innovate Product) หรอื ปรับปรงุ พฒั นา มาจากผลิตภัณฑ์เดมิ (Modified Product) หรอื เลยี นแบบสินค้าทม่ี ีอยู่แลว้ ในตลาด (Me-too) การพัฒนาผลติ ภัณฑใ์ หม่ หมายถึง กระบวนการในการกาหนดแนวทางเพ่ือปรบั ปรุง เปล่ียนแปลงใหผ้ ลติ ภัณฑ์มีความแปลกใหม่ หรือแตกต่างไปจากผลติ ภัณฑเ์ ดิมหรอื ผลิตภณั ฑ์ของคแู่ ข่งเพอื่ ใหส้ ามารถตอบสนองความตอ้ งการของตลาดตลอดเวลา

ขนั ตอนในการพัฒนาผลิตภัณฑ์ใหม่ 1. การค้นหาแนวคดิ เก่ยี วกับผลติ ภัณฑใ์ หม่ เชน่ สารวจแนวคิดของ บุคคลท่เี ก่ียวขอ้ งกับผลิตภัณฑ์ หรือ ทาการวจิ ยั ตลาด 2. การกลั่นกรองแนวความคดิ เพอ่ื ตรวจสอบวา่ แนวความคิดใดดีท่ีสุด และกิจการสามารถทาไดจ้ ริง

3. การวเิ คราะห์ทางธุรกิจ การนาแนวความคิดจากข้นั ตอนท่ี 2 มาวเิ คราะหค์ วามเป็นไปได้ ทางธรุ กิจ ไดแ้ ก่ ยอดขาย ค่าใชจ้ า่ ย ผลตอบแทน 4. การพัฒนาแนวความคดิ เป็นผลิตภณั ฑ์ เริม่ ตั้งแต่ สรา้ งตน้ แบบ เลือกวตั ถุดบิ ผลติ การ บรรจุหีบห่อ จนสามารถตอบสนองความต้องการได้ 5. การทดสอบตลาด เพือ่ ศึกษาปฏกิ ริ ยิ าจากตลาด เปน็ การลดความเส่ียงหากผลิตภัณฑ์ไม่ ตรงตามความตอ้ งการของลูกค้า 6. การนา้ สนิ ค้าวางตลาด เมอ่ื ทดสอบตลาดแลว้ ว่าผลิตภณั ฑส์ ามารถตอบสนองความ ตอ้ งการของลกู คา้ และสรา้ งความสาเร็จแกก่ ิจการได้ กท็ าการผลิตเพื่อจาหน่ายได้