slide4

กฎหมายว่าดว้ ยหนี้ ความหมายและองค์ประกอบของหนี้ บอ่ เกดิ แหง่ หน้ี ผลแห่งหนี้ ความระงับแหง่ หน้ี

ความหมายของหนี้ หนี้ หรือ สทิ ธิเรียกรอ้ ง หรือ บุคคลสทิ ธิ เปน็ นิติสัมพนั ธร์ ะหว่างบคุ คลสองฝา่ ย ฝ่ายหน่งึ ต้องกระทาการอย่างใดอย่างหนึง่ ให้แกอ่ ีกฝา่ ยหนึ่ง องคป์ ระกอบของหน้ี 1. มีบคุ คล 2 ฝา่ ย คือ “เจา้ หน้ี” ซึง่ มีสิทธิเรยี กรอ้ งใหอ้ กี ฝา่ ยคอื “ลูกหน้ี” ชาระ หน้ีให้แก่ตน ลูกหนี้มหี นา้ ที่ชาระหนี้ 2. มวี ัตถแุ ห่งหนี้ 3. มคี วามผูกพนั ทางกฎหมาย เจา้ หน้ีมีสิทธิเรยี กร้องให้ลูกหน้ีชาระหน้ีตาม กฎหมาย

บ่อเกดิ แหง่ หน้ี มลู เหตทุ กี่ อ่ ให้เกิดหนี้มหี ลายประการ ดังน้ี 1. นิตกิ รรมสญั ญา หนเ้ี กิดจากการทานติ ิกรรมสัญญา ซง่ึ เป็นการแสดงเจตนาผูกนิติสมั พนั ธข์ อง บุคคล 2. จัดการงานนอกสัง่ กระทาการโดยอีกฝ่ายไม่ได้สั่งใหท้ า แต่ถา้ ทาไป “ในทางสมประโยชน์” หรอื “ตามความประสงค์อันแท้จรงิ ของอกี ฝ่าย” มีสิทธิเรยี กค่าใช้จ่ายทเี่ สยี ไปเนื่องจากการ จดั การงานนอกสงั่ นน้ั ไปต่างประเทศ ♀ จ้างชา่ งมาซอ่ ม ♀ ขาวมสี ทิ ธเิ รยี กเอาเงินท่ีจา่ ยไป คืนจากแดง ขาวเปน็ เจ้าหน้แี ดงจากการจัดการงานนอกสัง่

บ่อเกดิ แหง่ หนี้ 3. ละเมดิ การกระทาโดยจงใจ หรือประมาทเลินเลอ่ ทาให้บคุ คลอ่นื ไดร้ บั ความเสยี หาย ตอ้ งชดใชค้ วามเสยี หายน้นั เช่น ♀ เดินชนแตก ♀ แดงตอ้ งชดใช้ “แดงเป็นลูกหนเี้ หลือง”

บ่อเกิดแหง่ หนี้ 4. ลาภมิควรได้ การท่ีบคุ คลได้รบั ทรพั ยส์ ิน จากการกระทาของบคุ คลอ่นื โดยที่ตนเองไมส่ มควร ได้ ♀ ชาระหนี้ (เขา้ ใจผิด) ♀ ดังนั้น เหลืองมสี ทิ ธิเรยี กเงินคืนจากแดง “แดงเปน็ ลูกหน้เี หลอื ง” 5. โดยบทบญั ญัตแิ หง่ กฎหมาย ไดแ้ ก่ หนเี้ นือ่ งจากสถานะของบุคคล เช่น ลกู ต้องอุปการะเลีย้ ง ดูพ่อแม่ บุคคลตอ้ งเสียภาษี

ผลแห่งหน้ี ♀ หนร้ี ะงับ ♀ หน้ไี ม่ระงบั 1. ♀ ชาระหนี้ ถกู ต้อง ครบถ้วน ตามกาหนด 2. ♀ ไมช่ าระหนี้ ชาระไมถ่ ูกตอ้ ง ไมค่ รบถ้วน ลา่ ช้า เจา้ หนี้มสี ทิ ธิ บังคับชาระหนี้, ไดร้ ับชดใชค้ วามเสียหาย, มสี ทิ ธเิ หนอื ทรัพย์สนิ หรอื สทิ ธเิ รียกร้องของลูกหนี้

ผลแห่งหน้ี ♀ ฟอ้ งศาล ♀ เวน้ แตส่ ภาพแห่งหนไี้ มเ่ ปิดชอ่ งใหท้ าได้ ตัวอย่าง ♀ จา้ งวาดภาพ ♀ ประสบอุบัตเิ หตุ แขนขาดทง้ั 2 ข้าง ดงั น้นั “แดงจะฟ้องศาลบังคับให้เขียววาดภาพใหไ้ ม่ได้”

การพจิ ารณาใช้สิทธเิ รยี กร้องบังคับลูกหน้ชี าระหน้ี มรี ายละเอียดท่ตี ้องพิจารณา ดังน้ี 1. กาหนดเวลาชาระหนี้ พจิ ารณาได้ดงั น้ี 1.1 ถา้ มีการตกลงแนน่ อนตามวนั แห่งปฏิทนิ กาหนดวนั ชาระหนคี้ ือ “วนั แหง่ ปฏิทนิ ” เป็นวนั ท่เี จ้าหนีม้ ีสิทธเิ รยี กร้อง ♀ ยมื เงนิ กาหนดชาระ 1 ธ.ค. 2564 ♀ ดงั น้นั วันท่ี 1 ธันวาคม 2564 แดงจงึ จะมสี ิทธิเรยี กรอ้ งใหด้ าชาระหนไี้ ด้

1.2 ถา้ ไม่มกี ารตกลงกาหนดเวลาชาระหนี้แน่นอน เจ้าหนี้มีสิทธิเรยี กรอ้ งโดยพลัน ลูกหนกี้ ต็ ้องพรอ้ มท่ีจะชาระหนโ้ี ดยพลนั ยืมเงิน ไม่มีกาหนดชาระ ♀ ทวงได้โดยพลนั ♀ 1.3 ถ้าไม่มีการตกลงกาหนดเวลาชาระหนี้แน่นอนแต่สามารถอนุมานได้จาก พฤติการทง้ั ปวง อนุมานไดเ้ มื่อใดเจา้ หนี้มสี ทิ ธเิ รียกรอ้ งเม่อื น้ัน ยมื รถเก่ยี วข้าว ไม่มีกาหนดส่งคนื ♀ ทวงไดเ้ ม่อื เกย่ี วข้าวเสร็จ ♀

2. การผดิ นัดของลกู หน้ี พิจารณาได้ดงั น้ี 2.1 เมือ่ ถงึ กาหนดชาระ เจ้าหนีเ้ ตือนแล้ว แตล่ ูกหนก้ี ็ยงั ไม่ชาระ 2.2 เมือ่ ถงึ กาหนดวันชาระตามวันแห่งปฏิทนิ แลว้ ลกู หน้ีไม่ชาระ 2.3 หน้ีเกดิ จากมูลละเมดิ หากไมช่ าระหน้ีทนั ที ผิดนัดต้งั แต่เวลาทท่ี าละเมิด การผดิ นดั ของลกู หนีส้ ง่ ผลใหต้ ้องรับภาระเพ่มิ ดังนี้ เจา้ หน้ีมสี ิทธิเรียกคา่ สินไหมทดแทน หากการผดิ นดั ทาใหก้ ารชาระหน้ีเปน็ การพ้นวิสัย ต้องรับผดิ ชอบดว้ ย และมสี ิทธเิ หรยีากกกคา่ารสผนิ ิดไหนมดั ททดาแใหท้กนารชาระหนไ้ี มเ่ กดิ ประโยชน์แก่เจ้าหน้ี เจ้าหน้บี อกปัดไมร่ ับชาระหน้ี จนกว่าจะชการรณะหหี นนเี้ ีเ้สงรนิ ็จเจ้าหนี้มสี ทิ ธคิ ดิ ดอกเบย้ี ไดใ้ นอตั ราร้อยละ 7.5 ตอ่ ปี ในระหวา่ งผิดนดั

ขอ้ ยกเวน้ 3 ประการ ทที่ าให้ลูกหนเ้ี ปน็ ผไู้ มผ่ ิดนัด ♀ 1. ไมไ่ ดเ้ กดิ จากพฤตกิ รรมของลกู หนี้ ใหย้ ืมรถ กาหนดสง่ คนื 1 มิ.ย. 2556 ♀ ฝนตก น้าทว่ ม มาไมไ่ ด้ 2. เกิดจากการกระทาของบคุ คลภายนอก ♀ สญั ญาจะซื้อที่ดิน นัดโอน 1ธ.ค. 2556 ♀ เจา้ ของที่ดินร่วมกับแดง ไมม่ าแบ่งแยก 3. เกดิ จากเจา้ หนี้ผดิ นดั

3. ความรบั ผดิ ของลูกหนี้ท่ีใช้ใหค้ นอ่ืนไปชาระหน้ี ลกู น้ีต้องรับผดิ ในความผิดของบุคคลท่ี ลูกหนม้ี อบหมายเสมอื นวา่ เป็นความผดิ ของตนเอง ตวั อยา่ ง ซ้อื ขา้ ว 10 กระสอบ กาหนดส่งมอบท่ีบา้ นดา ♀ รับผดิ ชอบขา้ ว 10 กระสอบ ♀ ♀

4. การชาระหน้กี ลายเป็นพน้ วสิ ัย ลูกนต้ี อ้ งรับผดิ ชอบเพยี งใด พจิ ารณา ดงั นี้ 1. ถา้ การพ้นวสิ ยั เป็นเพราะพฤติกรรมของลูกหน้ี ลูกหนีต้ ้องชดใช้คา่ สนิ ไหมทดแทน แก่เจ้าหน้ี เขยี วยืมหนงั สือแดง เขยี วประมาททาตกน้า ♀ ♀ คนื หนังสอื ไมไ่ ด้ เขียวต้องชดใช้คา่ สนิ ไหม 2. ถา้ การพน้ วิสัยเปน็ เพราะพฤตกิ รรมซึง่ ลูกหน้ไี ม่ตอ้ งรบั ผิด ลกู หน้ีไม่ตอ้ งรับผดิ เขียวยมื หนงั สอื แดง ไฟไหม้บา้ นคนอ่นื ♀ ♀ ลามมาบา้ นเขยี ว เขยี วไมต่ อ้ งรับผดิ

5. สิทธิของเจ้าหนที้ ีจ่ ะบังคบั ชาระหน้ีจากกองทรัพยส์ นิ ของลูกหนี้ เจา้ หน้ีสามารถกระทา ได้เพยี งเทา่ ทีจ่ ะชาระหน้ใี ห้ตนเองได้เท่าน้ัน 1. กรณีลูกหน้ีไมใ่ ช้สทิ ธิเรยี กรอ้ งของตนเอง เป็นเหตใุ ห้เจ้าหน้เี สยี ประโยชน์ เจา้ หน้จี ะ ใช้สทิ ธเิ รียกรอ้ งในนามของตนเองแทนลูกหนี้ได้ ♀ กูเ้ งิน 2,000 บาท ♀ กเู้ งนิ 3,000 บาท ♀ ทรพั ยส์ นิ 1,000 เพกิ เฉย ไม่ทวง ใชส้ ิทธิ ทวงแทนแดง

2. กรณลี กู หนี้มที รพั ย์สินแตท่ านิติกรรมจาหน่าย จา่ ย โอน ทรัพย์สนิ ให้ผูอ้ ื่น ทาให้ เจ้าหน้เี สียเปรียบ เจ้าหนมี้ ีสทิ ธิรอ้ งตอ่ ศาลใหเ้ พกิ ถอนนิตกิ รรมของลูกหนี้ ♀ รู้ว่าเขียวเสยี เปรียบ ♀ เป็นลกู หน้ี 50,000 ♀ ที่ดิน 150,000 โอนท่ีดนิ รอ้ งขอต่อศาลใหเ้ พกิ ถอน การโอนท่ีดนิ ได้

ความระงบั แห่งหนี้ 1. เม่อื มีการชาระหนแี้ ล้ว ทั้งลกู หนแ้ี ละบคุ คลภายนอกชาระแทน 2. การปลดหนี้ หรอื การยกหนี้ให้ หรอื แสดงเจตนาบอกลกู หนี้ว่าไมต่ อ้ งชาระระหนี้ 3. การแปลงหนีใ้ หม่ เช่น ดายืมเงินขาว 5,000 บาท พอถงึ กาหนดชาระ ดากบั ขาวจึงตกลงกนั ใหด้ า ชาระหน้โี ดยตัดสนามหญ้าหนา้ บา้ นใหแ้ ทน 4. การหักกลบลบหนี้ เชน่ เขียวยมื เงนิ ขาว 2,000 บาท ต่อมาเขียวขายแหวนให้ขาว 2,000 บาท เมอ่ื ถงึ กาหนดชาระหน้ี เขียวกับขาวอาจแสดงเจตนาหกั กลบลบหน้ีทมี่ ตี ่อกนั โดยเขียวไมต่ ้องใช้หน้ีขาว และขาวไมต่ ้องจา่ ยเงนิ ค่าแหวนใหเ้ ขียว 5. หน้ีเกลอื่ นกลืนกัน คอื สิทธิในการชาระหน้ีและรับชาระหนีอ้ ยู่ทคี่ นคนเดยี วกัน เชน่ ขาวกยู้ มื เงนิ แดง 50,000 บาท ตอ่ มาแดงถึงแก่ความตาย และได้ทาพนิ ยั กรรมยกทรพั ยส์ มบตั ทิ ัง้ หมดท่ีมีใหข้ าว ดงั น้นั ขาวจึงเป็นผมู้ สี ิทธไิ ดร้ บั ชาระหน้ีของแดง และในขณะเดียวกัน ขาวกเ็ ปน็ ผู้มีหนา้ ทชี่ าระหนใี้ ห้ แดงดว้ ย