13.ลักษณะจำนำ

กฎหมายว่าดว้ ย ลักษณะท่ีสาคญั ของสัญญาจานา ลกั ษณะจานา การจานาสิทธิซ่ึงมตี ราสารทั่ว ๆ ไป สทิ ธิและหนา้ ทีข่ องผูร้ ับจานา การบงั คับจานา ความระงบั แห่งสัญญาจานา

ลกั ษณะที่สาคญั ของสัญญาจานา จานา คือ สัญญาซง่ึ บคุ คลคนหนง่ึ เรียกว่า “ผู้จานา” ส่งมอบสังหารมิ ทรพั ย์ส่งิ หนง่ึ ใหแ้ ก่บุคคลอีกคนหน่ึง เรยี กวา่ “ผ้รู บั จานา” เพ่ือเปน็ ประกันการชาระหน้ี สญั ญาจานามลี ักษณะดงั น้ี 1. ผู้จานาอาจเป็นลกู หน้ีหรอื บคุ คลภายนอกก็ได้ ผจู้ านาต้องเป็นเจ้าของทรพั ยส์ ินที่ นามาจานา ถา้ ไม่ใช่ เจา้ ของทแ่ี ทจ้ รงิ มีสทิ ธิติดตามเอาคืนจากผ้รู บั จานาได้ 2. สัญญาจานาตอ้ งมหี นปี้ ระธาน (หนี้ระหวา่ งเจา้ หนีก้ บั ลูกหน้ี) และหนอ้ี ุปกรณ์ (หน้ี ระหว่างเจา้ หนี้ (ผ้รู บั จานา)กบั ผู้จานา) 3. สัญญาจานานนั้ จานาไดเ้ ฉพาะสงั หาริมทรพั ย์เท่าน้ัน

4. สัญญาจานาสมบรู ณเ์ มอ่ื มกี ารส่งมอบทรพั ยส์ ินทจี่ านาใหผ้ ู้รับจานา 5. ผรู้ ับจานามสี ิทธทิ ีจ่ ะได้รับชาระหน้จี ากทรพั ยส์ นิ กอ่ นเจ้าหนี้สามญั ทรพั ยส์ นิ ซ่งึ จานาย่อมครอบคลุมดงั ตอ่ ไปนี้ 1) ตน้ เงนิ 2) ดอกเบ้ยี 3) ค่าสินไหมทดแทนในการไม่ชาระหนี้ 4) ค่าฤชาธรรมเนยี มในการบงั คบั จานา 5) ค่าใชจ้ า่ ยเพื่อรกั ษาทรพั ย์สนิ ซึง่ จานา 6) ค่าสินไหมทดแทนเพ่ือความเสียหายอันเกดิ แตค่ วามชารดุ บกพรอ่ งแห่งทรัพยส์ ินจานาซ่งึ ไม่ เห็นประจกั ษ์

การจานาสทิ ธซิ ง่ึ มีตราสารท่ัว ๆ ไป สทิ ธิซึง่ มีตราสาร หมายถึง ตราสารทม่ี ีทรัพย์สินเป็นวตั ถุแหง่ สทิ ธิ หรือตราสารทใ่ี ชแ้ ทน สทิ ธิหรือทรพั ย์สิน เช่น ต๋ัวเงิน พนั ธบตั ร ใบหนุ้ ใบหุ้นกู้ ใบรบั ของคลงั สนิ คา้ ประทวน สนิ คา้ การจานาตอ้ งปฏิบัตทิ ง้ั 2 ประการ มิฉะนนั้ การจานาจะตกเป็น “โมฆะ”ดงั น้ี 1. ตอ้ งสง่ มอบตราสารให้แก่ผู้รบั จานา 2. ตอ้ งบอกกล่าวเปน็ หนังสอื แจ้งการจานาแก่ลกู หนี้แห่งสิทธิน้นั ด้วย (ผูอ้ อกต๋วั เงิน พนั ธบัตร ใบหนุ้ ใบหนุ้ กู้ ใบรับของคลงั สนิ คา้ ประทวนสินคา้ )

ให้แกกาผ่ ร้ถู จอื านหารตอื รตาว๋ั สแาลรกชเนงินิดทอส่ีอั่งกใใหห้ใ้แชกเ้ ง่บนิ ุคตคาลมเคพาอ่ืสเัง่ ขขาอสง่งัผรู้ (ับตรเงานิ สาเรมไ่ือมจร่ ะะจบาชุ น่อื า)ตเอ้ ชงน่ เชค็ ทสี่ ั่งจา่ ย 1. สง่ มอบเช็คหรอื ต๋วั 2. สลกั หลังทเ่ี ช็คหรือตัว๋ ด้วย แต่ไมต่ ้องบอกกล่าวลกู หนี้แห่งสิทธิ มิฉะน้นั จะยกขน้ึ เป็นข้อต่อสบู้ ุคคลภายนอกไมไ่ ด้ การจานาตราสารชนดิ ออกใหแ้ ก่บุคคลโดยนาม (ตราสารระบุช่ือ) เช่น เชค็ หรือตั๋วแลกเงนิ ที่ระบุชอื่ ผรู้ ับเงิน เมอ่ื จะจานาต้อง 1) สง่ มอบเช็คหรอื ตว๋ั 2) จดขอ้ ความแสดงการจานาไวใ้ นเชค็ หรือต๋วั เงนิ 3) บอกกลา่ วการจานาแก่ลกู หนแ้ี ห่งตราสาร มฉิ ะนน้ั จะยกข้ึนเป็นขอ้ ต่อสูล้ กู หนแี้ ห่งตราสารหรอื บุคคลภายนอกไมไ่ ด้

การจานาใบหุ้นชนิดผู้ถือ(ไม่ระบชุ อื่ ) เมือ่ จะจานาต้อง 1) ส่งมอบใบหนุ้ ใหแ้ กก่ ัน การจานาใบหนุ้ ชนดิ ระบชุ อื่ เมอื่ จะจานาตอ้ ง 1) สง่ มอบใบหุ้น 2) จดลงทะเบยี นการจานาไว้ในสมดุ ของบริษทั มฉิ ะนัน้ จะยกเป็นขอ้ ตอ่ ส้บู รษิ ทั หรอื บุคคลภายนอกไมไ่ ด้

สิทธแิ ละหนา้ ทข่ี องผ้รู บั จานา สทิ ธขิ องผรู้ ับจานา 1. ผรู้ บั จานามสี ทิ ธิยดึ ของที่จานาไวไ้ ด้ทัง้ หมดจนกวา่ จะไดม้ ีการชาระหนี้และคา่ อปุ กรณ์ ครบถ้วน 2. ผู้รบั จานามีสิทธิเอาดอกผลนติ ินยั (ดอกผลที่งอกจากทรัพยส์ นิ ทจ่ี านา) มาจดั สรรเปน็ ค่า ดอกเบ้ียและเงนิ ตน้ หน้าท่ีของผรู้ บั จานา 1. สงวนรักษาทรัพยส์ นิ ใหป้ ลอดภัยเสมอื นเปน็ ทรัพยส์ ินของตนเอง 2. ผู้รบั จานาตอ้ งรบั ผดิ ต่อความสญู หายหรือเสยี หาย หากนาทรัพยส์ ินทจ่ี านาออกใชเ้ องหรอื ให้ บุคคลอนื่ ใช้ โดยผ้จู านาไม่ยนิ ยอม

หน้าทข่ี องผ้จู านา 1. ส่งมอบทรพั ย์สนิ ท่ีจานาให้แก่ผรู้ ับจานา 2. ชดใชค้ า่ ใชจ้ า่ ยในการดูแลรกั ษาทรพั ย์สนิ

อายคุ วามฟ้องร้องเรียกค่าเสยี หายและคา่ ใชจ้ ่าย อายุความ 6 เดอื นนบั ตงั้ แต่วันทส่ี ง่ คืนหรอื ขายทอดตลาดทรพั ยส์ ินทีจ่ านา ดังน้ี 1. ฟอ้ งเรยี กคา่ สินไหมทดแทน กรณที รัพย์สนิ ท่ีจานาบบุ สลาย 2. ฟอ้ งเรียกใหช้ ดใช้คา่ ใชจ้ ่ายในการบารุงรกั ษาทรพั ยส์ นิ 3. ผู้รับจานาฟอ้ งเรยี กค่าสินไหมทดแทนกรณี ทรพั ยท์ ีจ่ านาชารุดบกพรอ่ งไมเ่ หน็ ประจักษ์ อายคุ วาม 10 ปี หากทรพั ยท์ ี่จานาสูญหาย เน่อื งจากการกระทาของผรู้ ับจานา

การบังคับจานา วธิ กี ารบงั คบั จานา 1. ผรู้ บั จานาตอ้ งบอกกล่าวเปน็ หนงั สอื ไปยังลกู หน้ี ให้ชาระหน้ีในเวลาอนั สมควร 2. ถา้ ลูกหน้ยี ังไม่ชาระหน้ตี ามกาหนดในคาบอกกล่าว ผรู้ ับจานากเ็ อาทรพั ย์สนิ ทจ่ี านาออกมา ขายทอดตลาดได้เลยโดยไม่ต้องฟอ้ งศาล 3. ผรู้ ับจานาต้องบอกกลา่ วสถานที่ กาหนดเวลา ทจ่ี ะขายทอดตลาดไปยังผจู้ านา 4. ถา้ ไม่สามารถบอกกลา่ วได้ จะนาทรพั ยส์ นิ ขายทอดตลาดได้เมอ่ื หนี้ที่คา้ งชาระเลยกาหนด 1 เดอื นแลว้ 5. ถา้ จานาตว๋ั เงิน ผรู้ ับจานาเรยี กเกบ็ เงนิ ตามต๋ัวเงินเมอื่ ถงึ กาหนดโดยไมต่ อ้ งบอกกลา่ ว

6. ถา้ บงั คับจานาได้เงนิ นอ้ ยกวา่ จานวนหนีท้ คี่ า้ งชาระ ลูกหนตี้ ้องรับผดิ ชอบสว่ นที่ขาด 7. ถา้ จานาทรัพยส์ ินหลายสงิ่ ผู้รบั จานาสามารถเลอื กเอาทรัพย์สนิ ใดขายทอดตลาดกอ่ น ก็ได้ แตข่ ายเกนิ จาเปน็ ไม่ได้ ตัวอย่างท่ี 1 ดากเู้ งินแดง 50,000 บาท ดานาแหวนและสร้อยคอทองคามาจานากบั แดง โดยไมไ่ ด้ระบุลาดบั ไว้ แดงย่อมมีสิทธนิ าแหวนและสรอ้ ยคอทองคาออกขายทอดตลาด กอ่ นหรอื หลงั กไ็ ด้ หรอื ขายพร้อมกันกไ็ ด้ แต่ถา้ ขายแหวนก่อน ได้เงนิ 75,000 บาท ซงึ่ ได้เงนิ ชาระหนี้เงินตน้ และดอกเบ้ีย กไ็ มต่ อ้ งนาสรอ้ ยคอขายอีก

ความระงับแหง่ สญั ญาจานา 1. เมอ่ื หนี้ประธานระงับสนิ้ ไปเพราะเหตอุ ืน่ ไม่ใช่อายุความ เช่น มีการชาระหน้ี ปลดหน้ี หักกลบลบหนี้ แปลงหนใ้ี หม่ หน้ีเกล่ือนกลนื กนั สัญญาจานายอ่ มระงับด้วย 2. เมือ่ ผรู้ บั จานายอมให้ทรัพย์สนิ ทร่ี บั จานาคืนแกผ่ จู้ านา สญั ญาจานายอ่ มระงบั ไป ตัวอย่างที่ 2 ดากู้เงนิ แดง 50,000 บาท ดานาสร้อยคอทองคา 1 เสน้ มาจานาไว้กับแดง ต่อมาแดงคืนสรอ้ ยคอทองคาใหแ้ กด่ า สัญญาจานาย่อมระงับไป แต่ดาตอ้ งชาระหนเ้ี งนิ กู้ 50,000 อยู่ ถา้ หนเี้ งนิ ก้ยู ังไม่ขาดอายุความ