Mold2

กฎความปลอดภยั กับงานพลาสติก วชิ าแมพ่ ิมพพ์ ลาสตกิ ครสู ุปาณี วงคพ์ ระจนั ทร์

หน่วยการเรียนท่ี 9 กฎความปลอดภยั กบั งานพลาสตกิ จดุ ประสงค์เชิงพฤตกิ รรม 1. มีกิจนิสยั ท่ดี ีในการปฏิบตั งิ าน 2. รู้วธิ ีปฏบิ ตั ิเก่ียวกบั งานผลิตพลาสตกิ ไดอ้ ยา่ งปลอดภยั สาระการเรียนรู้ 1. กฎความปลอดภยั ทว่ั ไป 2. กฎความปลอดภยั ของบคุ คล ความปลอดภัยในการปฏิบตั งิ านพลาสติก The British Plastics Federation เป็นผดู้ ูแลเก่ียวกบั การออกแบบและการปฏิบตั งิ านกบั เครื่องฉีดและ แม่พมิ พพ์ ลาสตกิ

ควรปฏิบตั ติ ามคาแนะนาเกี่ยวกบั ความปลอดภยั ดงั ต่อไปน้ีโดยเคร่งครดั กฎความปลอดภัยทว่ั ไป ส่ิงทีต่ อ้ งปฏบิ ตั ิ ขอ้ หา้ ม 1. เมื่อถึงจุดท่จี ะตอ้ งตดั สินใจเลือกปฏบิ ตั งิ านแบบใด 1. อยา่ วงิ่ ในพน้ื ท่ีปฏบิ ตั งิ าน แบบหน่ึงที่ มีความใกลเ้ คียงกนั มาก ควรสอบถามผมู้ ี 2. อยา่ โยนส่ิงของตา่ ง ๆ ความรู้ใหแ้ น่ใจก่อน ลงมือปฏิบตั งิ าน 3. อยา่ หยบิ จบั เคร่ืองมือตา่ ง ๆ โดยไม่ไดร้ บั อนุญาต 2. ใชเ้ ครื่องมือใหถ้ ูกตอ้ งกบั งาน 4. ระวงั ร่างกายตนเองและผอู้ ่ืนอยา่ ใหป้ ะทะกบั ลม 3. เกบ็ เคร่ืองมือไวใ้ นกลอ่ งหรือช้นั วางเมื่อเลิกใชง้ าน อดั โดยตรง เพราะอนั ตรายถึงข้นั อาจเสียชีวติ ได้ 4. ซ่อมแซมเคร่ืองมือทสี่ ึกหรอ, ชารุดใหอ้ ยใู่ นสภาพท่ี 5. อยา่ ปล่อยตะขอห้ิวของเครนไวเ้ หนือเคร่ืองฉีดเม่ือ ใชง้ านได้ ดี ถา้ ซ่อมไม่ไดค้ วรทง้ิ ไป ไม่ใชง้ านแลว้ 5. เอาใจใส่ดูแลเครื่องมืออยเู่ สมอ กฎความปลอดภัยของบุคคล ส่ิงทต่ี อ้ งปฏบิ ตั ิ ขอ้ หา้ ม 1. รายงานอุบตั เิ หตทุ เี่ กิดข้นึ ใหต้ รงกบั ความเป็ นจริงให้ 1. อยา่ สวมแหวนหรือใส่นาฬกิ าขอ้ มือขณะฏิบตั งิ าน มากที่สุดและโดยเร็วที่สุด 2. อยา่ ใส่เครื่องมือวดั หรือเครื่องมือที่แหลมคมไวใ้ น 2. สวมอุปกรณ์ป้องกนั ดวงตา กระเป๋ าชุดปฏิบตั ิงาน 3. ใส่รองเทา้ นิรภยั 3. อยา่ ใชต้ ะไบ เหล็กขดุ หรือเคร่ืองมืออื่น ๆ ท่ไี ม่ได้ 4. มว้ นแขนเส้ือหรือตดิ กระดุมแขนเส้ือใหเ้ รียบร้อย ใส่ดา้ มจบั เพอ่ื การปฏิบตั ิงานทคี่ ล่องตวั 4. อยา่ ใชเ้ คร่ืองมือท่ชี ารุด ไม่สมบรู ณ์ 5. เตรียมครีมทาป้องกนั มือไวเ้ สมอ 5. อยา่ นง่ั หรือยนื พงิ เคร่ือง 6. อยา่ เอามือหรือนิ้วสมั ผสั ส่วนทเ่ี คล่ือนที่ไดข้ อง 6. ตดั ผมส้นั หรือสวมหมวก เคร่ืองฉีดพลาสตกิ 7. ก่อนเร่ิมเดินเคร่ืองฉีดพลาสตกิ ตอ้ งแน่ใจวา่ พ้นื ที่ การฏิบตั ิงานปราศจากส่ิงกีดขวาง 8. ตรวจสอบเชือก สลิงและโซ่วา่ ชารุดหรือไม่ก่อนใช้ งาน 9. ควรระมดั ระวงั เมื่อตอ้ งปฏบิ ตั ิงานกนั ส่ิงทม่ี ีรอยเยนิ และมุมคม 10. ใชป้ ระแจปากตายทมี่ ีขนาดถูกตอ้ ง 11. ก่อนใชค้ อ้ นตอ้ งแน่ใจวา่ หวั คอ้ นไม่หลวมหลุด ง่าย ควันพษิ อาจเกิดควนั พษิ กระจายออกมาระหวา่ งการฉีดได้ ถา้ มีความเขม้ ขนมาก ๆ จะทาใหเ้ กิดอาการระคายเคืองที่

ดวงตา จมูก และคอได้ จึงตอ้ งเตรียมระบบระบายอากาศใหด้ ีพอ ไฟ ปกติพลาสตกิ จะตดิ ไฟไม่ง่ายนกั แตถ่ า้ ใส่ไวใ้ นกองไฟจะตดิ ไฟและเกิดควนั พษิ หรือบางชนิดอาจเกิดแก๊สฟอร์ มลั ดิไฮดอ์ อกมาดว้ ย จะมีการเติมสารทท่ี าใหเ้ กิดความตา้ นทานต่อการตดิ ไฟไวใ้ นพลาสตกิ หลายชนิด เช่นพลาสตกิ อะมิโน แตต่ อ้ ง ใส่ในปริมาณที่เหมาะสม ภาพที่ 9.1 จดุ อนั ตรายทเี่ กิดข้นึ ในเครื่องฉีดพลาสติก อนั ตรายที่เกิดขนึ้ ในเครื่องฉีดพลาสตกิ ระหวา่ งปฏิบตั ิงานกบั เครื่องฉีดพลาสติกจะมีบริเวณท่เี กิดอนั ตรายได้ ดงั น้ี 1. บริเวณช่องวา่ งระหวา่ งแม่พมิ พท์ ้งั 2 ซีก 2. ช่องหรือร่องที่อยรู่ ะหวา่ งชิ้นส่วนท่ีเคล่ือนท่ีกบั ชิ้นส่วนทีอ่ ยกู่ บั ท่ี เช่น แผน่ ชิ้นส่วนทีต่ อ้ งทางานแบบ เคลื่อนที่ กลบั ไป-กลบั มา และชุดฉีดท่ีตอ้ งถอยออกจากแม่พมิ พเ์ มื่อฉีดเสร็จ 3. บริเวณกลไกสาหรับปิ ดแม่พมิ พ์ เช่น ชุดขอ้ เสือ, กระบอกไฮดรอลิก 4. จากสกรูภายในกระบอกฉีดในส่วนที่อยตู่ รงกบั กรวยเติมพลาสติก

5. จากแกนซ่ึงเป็นส่วนประกอบของแม่พมิ พ์ บางคร้ังจะตดิ แน่นดึงออกยาก 6. ช่องวา่ งในบริเวณการทางานของชุดควบคุมดว้ ยลูกเบ้ียว สวทิ ซ์ กระบอกสูบหรือขอ้ ต่อ 7. จากช่องที่ชิ้นงานจะหล่นลงมา 8. จากช้ินส่วนของแม่พมิ พท์ ยี่ นื่ ออกมา และ/หรือชุดดนั ปลดชิ้นงาน โดยเฉพาะเม่ือเป็ นแบบทที่ างานดว้ ย กระบอกสูบลมหรือไฮดรอลิก 9. จากชิ้นส่วนท่ยี นื่ ออกมาจากเคร่ืองฉีดพลาสตกิ เช่น ทอ่ ของระบบไฮดรอลิก ขอ้ ตอ่ และตวั มอเตอร์ 10. จากแผน่ ใหค้ วามรอ้ นแก่กระบอกฉีด (เกิดอนั ตรายจากถูกไฟดูดพอ ๆ กบั ท่ถี ูกความรอ้ นลวกผวิ หนงั ) 11. จากหวั ฉีดของกระบอกฉีดและผวิ ดา้ นในของแผน่ ปากกาดา้ นทอ่ี ยกู่ บั ที่ 12. จากพลาสตกิ เหลวท่ฉี ีดออกจากหวั ฉีดโดยความพล้งั เผลอ * เพ่ือความปลอดภยั ต้องระวังชิ้นส่วนของเครื่องฉีดพลาสตกิ ที่ต้องได้รับความร้อนอยู่เสมอ เพราะจะ เกิดอันตราย จากการถูกความร้อนลวกผิวหนังได้ * ดว้ ยหนา้ ทีก่ ารงานปกติของช่าง จึงตอ้ งไดร้ บั ความรู้เก่ียวกบั ความปลอดภยั อยตู่ ลอดเวลา ช่างตอ้ ง เอาใจใส่แมแ้ ต่ชุดปฏิบตั งิ านและรู้วธิ ีใชท้ ี่ถูกตอ้ ง

ภาพที่ 9.2 ชุดปฏิบตั ิงาน ชุดปฏบิ ัตงิ าน ถุงมอื 9.2 ถุงมือกนั ความร้อน เมื่อตอ้ งจบั ของรอ้ นควรสวมถุงมอื ทาจากฝา้ ย เมือ่ ตอ้ งทางาน ภาพที่ 9.3 ถุงมือหนงั กบั หวั ฉีดทย่ี งั ร้อนอยตู่ อ้ งป้องกนั เป็นพิเศษ โดยคลุม 9.2 ภาพที่ 9.4 กระบอกฉีดไวด้ ว้ ยแผน่ วสั ดุท่เี ป็นฉนวนความร้อน ถุงมือยาง ถุงมอื หนงั 9.2 ควรใชถ้ ุงมือหนงั เพอื่ ป้องกนั มอื เมื่อตอ้ งหยบิ หรือถือชิ้นงาน ขนาดใหญ่ที่มีมมุ แหลมคม ภาพท่ี 9.5 ครีมทาป้องกนั มอื ถุงมอื ยาง 9.2 ควรใชถ้ ุงมือยางเพ่อื ป้องกนั ไม่ใหผ้ วิ หนงั ไดร้ ับอนั ตรายจาก ลมทีใ่ ชพ้ น่ ทาความสะอาดช้ินส่วนตา่ ง ๆ ครีมทาป้องกนั มอื เป็นครีมพิเศษ ทางบาง ๆ ท่มี อื ก) เมือ่ ใชถ้ ุงมือแลว้ ทาใหท้ างานไม่สะดวก ข) เมื่อจาเป็นตอ้ งใชม้ อื เปล่าทางาน ค) เม่ือถุงมอื อาจกีดขวางการทางานของส่วนทเ่ี คลื่อนท่ีของ เครื่องฉีดพลาสติก ตอ้ งทาครีมก่อนเร่ิมปฏิบตั งิ าน น้ายาทาความสะอาดผวิ จะใชส้ บู่ฆา่ และป้องกนั การติดเช้ือ ครีมและสารทาความ สะอาดผวิ เพือ่ ชาระลา้ งส่ิงสกปรก น้ามนั หรือจารบอี อกจาก ผวิ หนงั

หมวกนิรภยั ตอ้ งสวมหมวกนิรภยั เสมอเพื่อป้องกนั อนั ตรายจากสิ่งของ หล่นใส่ หรือตอ้ งทางานในบริเวณพ้ืนที่แคบ ๆ ภาพที่ 9.6 หมวกนิรภยั อุปกรณ์ป้องกนั ดวงตา ควรใส่แวน่ ตานิรภยั เมอ่ื 9.2 ก) ปฏิบตั ิงานท่ีตอ้ งใชล้ มอดั ข) ทางานใกลห้ ัวฉีด ค) ตดั ครีบทีช่ ้ินงานพลาสติก ง) เคลื่อนยา้ ยเมด็ หรือผงพลาสติก ภาพท่ี 9.7 อุปกรณป์ ้องกนั ดวงตา 9.2 รองเทา้ นิรภยั ควรสวมรองเทา้ นิรภยั ตลอดเวลา เนื่องจากเปอร์เซ็นตก์ ารไดร้ ับบาดเจ็บเนื่องจากเทา้ ถูกสิ่ง แหลมคมท่มิ ตามสี ูงมาก จึงควรป้องกนั โดยใชร้ องเทา้ นิรภยั ภาพท่ี 9.8 รองเทา้ นิรภยั 9.2

ภาพที่ 9.9 ระบบความปลอดภยั ใน ระบบความปลอดภยั ในเครื่องฉีดพลาสติก เครื่องฉีดพลาสติกมีจงั หวะการทางานท่รี วดเร็ว ใชแ้ รงมาก เคร่ืองฉีดพลาสติก และร้อนมากดว้ ย ทาให้เกิดอนั ตรายไดง้ ่ายท้งั ทางกลและ ทางไฟฟ้า จึงมีความจาเป็นท่ีช่างตอ้ งระมดั ระวงั และป้องกนั 9.2 ตนเองตลอดเวลา ภาพท่ี 9.9 อุปกรณ์ป้องกนั จากชุดปิด-เปิดแม่พิมพ์ เครื่องฉีดพลาสติกจะมอี ุปกรณป์ ้องกนั อนั ตรายติดต้งั ไว้ บริเวณท่อี าจจะเกิดอุบตั ิเหตุไดง้ ่าย 9.2 ตอ้ งตรวจสอบการทางานของระบบป้องกนั อนั ตรายตามจุด ต่าง ๆ อยเู่ สมอ เพ่อื ความปลอดภยั อยา่ พยายามทางานที่แม่พมิ พโ์ ดยสอดมือผา่ นอุปกรณ์ ป้องกนั ท่ีปิดอยเู่ ขา้ ไป เพราะจะเกิดอนั ตรายไดง้ ่าย ออกห่าง จากชุดปิด-เปิดแมพ่ ิมพ์ และระวงั อนั ตรายจากการทางาน ของชุดดนั ปลดชิ้นงาน ก่อนจะยกสิ่งของข้ึนทางดา้ นบนของเครื่องฉีดพลาสติกใน ระดบั ท่ีสูงเหนือศีรษะของผปู้ ฏิบตั ิงานกบั เคร่ืองน้นั ตอ้ ง แน่ใจวา่ อุปกรณป์ ้องกนั ติดต้งั อยใู่ นตาแหน่งดีแลว้ และยงั ทางานไดด้ ี ภาพท่ี 9.10 อุปกรณป์ ้องกนั ส่ิงของตก 9.2

The British Plastics Federation ซ่ึงเป็นผกู้ าหนดเกี่ยวกบั สัญลกั ษณ์ที่ใชแ้ สดงการทางานในเครื่องจกั รต่าง ๆ ได้ กาหนดวา่ ตอ้ งมีอุปกรณป์ ้องกนั อนั ตรายบริเวณหวั ฉีดของ เคร่ืองพลาสติก โดยตอ้ งสามารถตดั การฉีดพลาสติกได้ ถา้ การ์ดป้องกนั ยงั เปิดอยู่ ภาพที่ 9.11 อุปกรณป์ ้องกนั อนั ตรายบริเวณหวั ฉีด เพอื่ ความปลอดภยั อยา่ ปฏิบตั ิงานภายในกรวยเติมพลาสติกในขณะท่ีเคร่ืองยงั 9.2 ทางานอยเู่ พราะอาจไดร้ ับอนั ตรายจากระบบป้อนเมด็ พลาสติกได้ ภาพที่ 9.11 อยา่ ปฏิบตั ิงานภายในกรวยเติม เพ่อื ความปลอดภยั อยา่ แตะตอ้ งสายไฟ โดยเฉพาะสายไฟที่จ่ายกระแสไฟฟ้าไป พลาสติก ยงั ฮีตเตอร์ของกระบอกฉีด 9.2 ภาพที่ 9.12 อยา่ แตะตอ้ งสายไฟ 9.2

เครื่องฉีดแต่ละเคร่ืองจะมีสวิทซ์ปิดเคร่ืองฉุกเฉิน ซ่ึงจะตดั กระแสไฟฟา้ ท่สี ่งเขา้ มาในเครื่องฉีดพลาสติกทนั ทีท่กี ด สวทิ ซ์น้ี ควรทาความคุน้ เคยกบั ตาแหน่งท่ีสวิทซน์ ้ีติดต้งั อยู่ เพอ่ื จะ ไดไ้ ม่ตอ้ งเสียเวลาคน้ หาเม่ือเกิดอุบตั ิเหตุข้ึน ภาพที่ 9.13 สวทิ ซป์ ิ ดเครื่องฉุกเฉิน กระแสไฟฟ้า ถา้ พบว่าสายดินสายใดหลุดหลวมอยจู่ ะตอ้ งขนั ยดึ เขา้ กบั 9.2 โครงเครื่องในตาแหน่งเดิมให้แน่น เพื่อความปลอดภยั อยา่ ต่อสายดินเขา้ กบั ขอ้ ต่อทอ่ ทางเดินของน้า ภาพท่ี 9.13 ติดต้งั สายดิน ควรทาความคุน้ เคยกบั ตาแหน่งของแผงหรือกล่องฟิวส์ 9.2 เพอ่ื ความปลอดภยั ถา้ ฟิ วส์ขาดอยา่ งนาฟิวส์ท่ีมขี นาดเกินกว่าของเดิมมาเปลี่ยน ภาพท่ี 9.14 ตรวจสอบอุปกรณ์ฟิวส์ 9.2

ภาพท่ี 9.15 การ์ดแบบตะแกรงเจาะรู ความร้อน จุดท่ตี อ้ งให้ความร้อนมากที่สุดคือที่กระบอกฉีดซ่ึงใชห้ ลอม 9.2 พลาสติก ความร้อนแปลงมาจากกระแสไฟฟ้าซ่ึงมี แรงเคลื่อนไฟฟ้าสูง จึงตอ้ งมีการป้องกนั อนั ตรายจากความ ร้อนและกระแสไฟฟ้า โดยใช:้ ก) การ์ดแบบตะแกรงเจาะรู หรือ ข) การ์ดแบบถาดหรืออุปกรณท์ ีม่ ีลกั ษณะคลา้ ย ๆ กนั น้ี เพือ่ ความปลอดภยั อยา่ ปฏิบตั ิงานฉีดในขณะท่กี าร์ดป้องกนั ยงั เปิดอยู่ ภาพที่ 9.16 การ์ดแบบถาด 9.2 พลาสติกท่เี กิดจากการฉีดลา้ งท่อควรรองรับไวด้ ว้ ยถาด ถา้ ไมส่ ามารถใชถ้ าดไดก้ ค็ วรใชแ้ ผ่นวสั ดุมาก้นั ไวร้ ะหวา่ ง ปากกาของเครื่องฉีดกบั หวั ฉีดในขณะฉีดลา้ งดว้ ย เพอื่ ความปลอดภยั อยา่ ปล่อยพลาสติกจากการฉีดลา้ งทอ่ ไหลลงพ้นื โรงงาน ภาพท่ี 9.17 ฉีดลา้ งท่อควรรองรับไวด้ ว้ ยถาด 9.2

ไฮดรอลิก เมื่อหยดุ พกั เครื่องฉีดควรตรวจสอบขอ้ ต่อท้งั หมดบอ่ ย ๆ ถา้ พบว่ามีน้ามนั รั่วซึมตอ้ งทาการแกไ้ ขทนั ที รักษาระดบั อุณหภูมิน้ามนั ไฮดรอลิกไมใ่ ห้สูงเกิน 45 ºC ถา้ อุณหภูมิสูง กวา่ 60 ºC ซีลต่าง ๆ ในระบบไฮดรอลิกจะเสียหายไดง้ ่าย ภาพที่ 9.18 ควรตรวจสอบขอ้ ต่อท้งั หมดบอ่ ย ๆ รอยปริแตกที่สายน้ามนั ไฮดรอลิกจะทาใหน้ ้ามนั รั่วออกมา เป็นฝอยและเกิดการติดไฟไดง้ ่าย โดยเฉพาะถา้ อยใู่ กล้ 9.2 สวทิ ซ์และอุปกรณ์ไฟฟ้าที่ทางานดว้ ยการหมนุ เมือ่ เกิด เหตุการณเ์ หล่าน้ีตอ้ งรายงานใหผ้ มู้ ีหนา้ ท่ีดูแลทราบหรือทา การแกไ้ ขโดยทนั ที ภาพที่ 9.19 รอยปริแตกท่ีสายน้ามนั ไฮดรอลิก วสั ดุพลาสติก พลาสติกหลายชนิดถา้ ไดร้ ับความร้อนสูงเกินไปจะเกิดไอ 9.2 แกส็ ไหลยอ้ นกลบั ไปตามทางไหลป้อนเมด็ พลาสติกใน ขณะท่ีไม่ใช่จงั หวะฉีด ถา้ มีพลาสติก PVC แมเ้ พยี งเลก็ นอ้ ยปะปนอยใู่ นพลาสติก acetal เมือ่ ไดร้ ับความร้อน ก็สามารถทาใหเ้ กิดอนั ตรายได้ เพือ่ ความปลอดภยั ถา้ ตอ้ งใชพ้ ลาสติก acetal และ PVC ในบริเวณใกล้ ๆ กนั จะตอ้ งใชค้ วามสงั เกตและระมดั ระวงั เป็นพิเศษ ภาพที่ 9.20 วสั ดุพลาสติก 9.2

กลไกจากดั การเคล่ือนท่ีของชุดปิด-เปิดแมพ่ มิ พ์ เป็นอุปกรณ์ท่เี พิ่มเขา้ มาอีกชุดหน่ึงติดต้งั ไวเ้ พอ่ื ป้องกนั ไม่ใหเ้ กิดการปิดแม่พิมพ์ ซ่ึงจะทางานเม่อื ชุดป้องกนั การปิด แมพ่ ิมพแ์ บบไฮดรอลิกกบั แบบไฟฟ้าไมท่ างาน ภาพท่ี 9.21 กลไกจากดั การเคลื่อนท่ขี องชุดปิด-เปิดแม่พิมพ์ แบบหน่ึงของชุดไกป้องกนั แม่พิมพป์ ิดแสดงไวด้ งั รูป ซ่ึง ประกอบดว้ ยแทง่ เหล็กวางไวร้ ะหว่างปากกาดา้ นอยกู่ บั ที่ 9.2 กบั ดา้ นทเ่ี คลื่อนที่ สามารถป้องกนั แม่พิมพป์ ิดได้ หากการ์ด ไมอ่ ยใู่ นตาแหน่งที่ถูกตอ้ ง ถา้ การ์ดอยใู่ นตาแหน่งท่ีถูกตอ้ ง แท่งเหล็กจะถูกลอ้ เลื่อนยกข้ึนทาให้สามารถปิดแมพ่ ิมพไ์ ด้ ทุกคร้ังท่ีกาลงั ยดึ แมพ่ ิมพเ์ ขา้ กบั เครื่องฉีดพลาสติก ขอ แนะนาให้ปิดป๊ัมไฮดรอลิกไวเ้ สมอ ภาพที่ 9.22 แบบหน่ึงของชุดไกป้องกนั แม่พิมพป์ ิด 9.2 เพ่ือความปลอดภยั อยา่ วางเคร่ืองมือหรือสิ่งของไวบ้ นแมพ่ มิ พ์ การ์ดป้องกนั หรือปากกาปิด-เปิดแมพ่ ิมพเ์ พราะอาจตกลงมาทาให้ ผปู้ ฏิบตั ิงานบาดเจ็บหรือทาความเสียหายให้แม่พิมพไ์ ด้ ภาพที่ 9.23 อยา่ วางเคร่ืองมือหรือส่ิงของไวบ้ นแมพ่ ิมพ์ 9.2

การขนยา้ ยและเกบ็ รักษาวสั ดุพลาสติก การผลิตทต่ี อ้ งการให้ไดช้ ้ินงานทมี่ ีคุณภาพสูงตอ้ งอาศยั การ ขนยา้ ยและการเก็บรักษาวสั ดุพลาสติกทถี่ ูกวธิ ีดว้ ย ตอ้ งเก็บวสั ดุพลาสติกใหส้ ะอาดและแห้ง วสั ดุพลาสติกมีท้งั ทีท่ าเป็นผงและเป็นเมด็ บรรจุถุงอยา่ งดีเพ่อื ป้องกนั ฝ่ นุ ผง สิ่งสกปรกและสารแปลกปลอมอื่น ๆ อยา่ งไรก็ ตามขณะนาไปใชง้ านอาจมีช้ินส่วนเล็ก ๆ เช่น นตั โบลท์ ฯลฯ หล่นปะปนในวสั ดุพลาสติกได้ ซ่ึงจะทาใหเ้ กิดความเสียหาย อยา่ งร้ายแรงต่อเคร่ืองฉีดพลาสติก ภาพที่ 9.24 การขนยา้ ยและเก็บรักษาวสั ดุพลาสติก วสั ดุพลาสติกทจ่ี าหน่ายกนั อยจู่ ะบรรจุไวใ้ นถุงขนาดใหญ่ (ขนาดบรรจุ 25 กิโลกรัม) เมอื่ เปิดถุงแลว้ ควรถ่ายเกบ็ ไวใ้ นถงั 9.2 ทมี่ ีฝาปิดสนิทและควรปิดไวต้ ลอดเวลาจนกวา่ จะนาไปใชง้ าน ตอ้ งแน่ใจวา่ หลงั จากเลิกใชง้ านไดป้ ิดถงั ใส่วสั ดุพลาสติกไว้ เรียบร้อยแลว้ วสั ดุพลาสติกทีม่ คี วามช้ืนสูงจะทาให้ผลิตช้ินงานออกมาไดไ้ ม่ ดี วสั ดุพลาสติกทุกชนิดจะดูดซบั ความช้ืนไวเ้ สมอ แมจ้ ะเพยี ง เล็กนอ้ ยแต่ก็สามารถทาให้เกิดช้ินงานท่ตี ่ากว่ามาตรฐานได้ พลาสติกบางชนิดตอ้ งการการอบแหง้ ก่อนนาไปใชง้ านดว้ ย กรวยเติมพลาสติกแบบท่สี ามารถอบพลาสติกได้ (hopper- dryers) หรือดว้ ยเตาอบ (ovens) เศษพลาสติกอ่อน ภาพที่ 9.25 วสั ดุพลาสติกทจี่ าหน่ายกนั อยจู่ ะบรรจุไวใ้ นถุง พลาสติกอ่อนทีผ่ า่ นขบวนการผลิตมาแลว้ เช่น ชิ้นงานทผี่ ลิต 9.2 แลว้ ใชไ้ มไ่ ด้ พลาสติกท่ีเป็นรูวิง่ รูเขา้ และรูฉีดน้นั ถา้ ยงั ไมเ่ ส่ือสภาพเนื่องจากความร้อนก็สามารถนากลบั มา ใชไ้ ดอ้ ีก เศษพลาสติกเหล่าน้ีตอ้ งสะอาดและแห้ง มกี ารยอ่ ยเป็นชิ้นเล็ก ๆ ก่อนนาไปใชผ้ ลิตเป็นชิ้นงานใหม่ ภาพท่ี 9.25 พลาสติกที่เป็นรูวิง่ เศษพลาสติก ยงั เป็นของท่มี ีค่าและประโยชนอ์ ยู่ ปฏิบตั ิตามกฎการยอ่ ยและนาเศษพลาสติกกลบั มาใชใ้ หมข่ อง 9.2 บริษทั ตอ้ งแน่ใจวา่ ไดเ้ กบ็ เศษพลาสติกไวส้ ะอาดดีแลว้

ภาพท่ี 9.26 สญั ลกั ษณ์บอกเตือนในการปฏิบตั ิงาน การยกและขนย้ายส่ิงของ ตอ้ งใหค้ วามสนใจกบั ความปลอดภยั ในเร่ืองต่อไปน้ีเป็นพเิ ศษ การหลีกเล่ียงอนั ตรายจากการยก และเคล่ือนยา้ ยส่ิงของ

ก) เม่ือยกของหนกั ตอ้ งใชอ้ ุปกรณ์ในการยกทถี่ ูกตอ้ ง และไดร้ ับการฝึกหดั การยกทดี่ ี ข) เม่ือใชเ้ ครนไฟฟ้าแบบวง่ิ ตามราง ตอ้ งใชเ้ ครนท่ีมีขนาดเพยี งพอกบั น้าหนกั ท่ีจะยก ค) เม่ือใชเ้ ครนไฟฟ้าตอ้ งยดึ ของทีต่ อ้ งการยกใหม้ น่ั คง ง) ตอ้ งแน่ใจไดว้ า่ ผใู้ ชอ้ ุปกรณ์ยกของมีความสามารถพอเพราะตอ้ งคานึงถึงอนั ตรายท่ีจะเกิดกบั บุคคลรอบขา้ ง จ) ในการใชเ้ ครนท้งั ผขู้ บั เคลื่อนเครนและผสู้ ่งสัญญาณบอกทศิ ทางตอ้ งมีความรู้เก่ียวกบั สญั ญาณ มือทีถ่ ูกตอ้ งและตอ้ งไม่มีการเคล่อื นยา้ ยส่ิงของจนกวา่ จะไดส้ ญั ญาณมือใหเ้ คล่ือนยา้ ยได้ ควรมีผใู้ ห้ สญั ญาณมือน้ีเพยี งคนเดียวและผขู้ บั เครนตอ้ งดูสัญญาณมอื จากบคุ คลน้ีเทา่ น้นั ผสู้ ่งสญั ญาณตอ้ งยนื ใน ตาแหน่งทมี่ องเห็นของท่จี ะยกไดช้ ดั เจนและผขู้ บั เครนสามารถมองเห็นไดโ้ ดยควรยนื อยทู่ างดา้ นหนา้ ของ ผขู้ บั เครน สญั ญาณมือที่แสดงตอ้ งชดั เจนและแน่นอน สญั ญาณแสดงต่อผขู้ บั เคล่ือนเครน ภาพท่ี 9.27 สญั ญาณแสดงตอ่ ผขู้ บั เคลื่อนเครน การยกของขนึ้ สูง เพอ่ื ความปลอดภยั - การยกของหนกั ท่ไี ม่ถูกวธิ ีหรือไมไ่ ดร้ บั การเอาใจใส่ทดี่ ีพอจะทาใหเ้ กิดอุบตั เิ หตไุ ดง้ า่ ย จึงตอ้ งใช้ เครื่องมือให้ ถูกตอ้ ง - ตอ้ งไมม่ ีคนอยใู่ นตาแหน่งทจี่ ะยกส่ิงของผา่ น เพราะอาจบาดเจบ็ จากส่ิงของหล่นใส่

- ตอ้ งไม่ปล่อยสิ่งของทีย่ กคา้ งไวก้ บั อุปกรณ์ยกโดยไม่ไดผ้ กู หรือมดั ไว้ และตอ้ งมีสิ่งรองรับที่มนั่ คงก่อน จะวางสิ่งที่ ยกไวล้ ง - ตอ้ งตรวจสอบค่า SWL ของอุปกรณ์ยกของตา่ ง ๆ อยเู่ สมอและตอ้ งเปรียบเทียบค่าน้ีกบั น้าหนกั ส่ิงของที่ จะยกเพอ่ื ใหม้ น่ั ใจไดว้ า่ เหมาะกบั งานแลว้ - ตรวจสอบน้าหนกั ส่ิงของที่จะยกซ่ึงมกั จะมีบญั ชีแสดงไว้ ก่อนทาการยกเสมอ ภาพท่ี 9.28 รอกเชือก เครื่องมอื ยกของแบบต่าง ๆ รอกเชือก ภาพที่ 9.29 รอกโซ่ ใชกย้ การขใอชงร้ ทอนี่ ก้าโหซน่ กั ไม่เกิน 250 กิโลกรัม ภาพท่ี 9.31 กภาารพใทช่ีร้ 9อ.3ก0โซรอ่ กโซ่ยกของ 1. ตอ้ งแน่ใจว่าค่า SWL ของรอกเหมาะกบั น้าหนกั หนภกั ามพาทก่ี 9.30 รอกโซ่ยกของ ส่ิงของที่จะยก หนกั มาก 2. ยดึ ปลายโซ่เขา้ กบั ตะขอหิ้วทเ่ี หมาะสม 3. ดึงโซ่เพอื่ หยอ่ นตะขอลง สรอา54มก..โาเดรซกึงถ่ีย่ โยวซกต่เขะพอข่ืองอยหเกขนขา้ กกัอไบงั ดขข้ึถน้อึงหงท2ร,ือจ่ี0ะว0ยา0งกกลิโงลกรัม เพอ่ื ความปลอดภยั เม่ือเลือกใชร้ อกโซ่ ตะขอหิ้วท่ีคิดวา่ เหมาะสมแลว้ ตอ้ ง จดบนั ทึกค่าน้าหนกั ของส่ิงของท่ยี กดว้ ย รวมท้งั บอก รอดกว้โยซว่ย่ากเปข็นองกหารนยกั กมขา้ึนกหรือยกลง อาจใชก้ ระแสไฟฟ้าหรือลมอดั เพอื่ ให้เกิดแรงในการยก สากมาารรใถชยร้ กอขกอแงบไบดหค้ นันโกั ยกกวเา่พแื่อลยะกรหวดรือเรล็วากกวา่ 2 แบบแรก ซ่ึง1ใ.ชเม้พอือ่ื ดยึงกข้ึนหรือลาก ก) โยกแขนโยกไปที่ตาแหน่งกลาง ข) หมุนมือหมนุ เพอ่ื ปรับโซ่ใหม้ ีความยาวตามตอ้ งการ ค) นาตะขอเก่ียวเขา้ กบั ของทจ่ี ะยกหรือลาก อาจใชห้ ่วง เหลก็ กไ็ ดต้ ามความเหมาะสม ง) โยกแขนโยกไปทต่ี าแหน่งยกข้ึน จ) หมนุ มอื หมุนเพือ่ ให้เกิดการลอ็ คโซ่ ฉ) โยกแขนโยกไป-มากจ็ ะยกหรือลากสิ่งของได้ 2. การยกของลง ก) เมอื่ ตอ้ งการยกของลงให้โยกแขนโยกไปทีต่ าแหน่ง วางลง (ข้นั ตอนต่อจากขอ้ ค ในการยกข้ึน) ข) โยกแขนโยกไป-มาเพื่อวางของลง ค) เมอื่ วางของลงในตาแหน่งท่ีปลอดภยั แลว้ ก็หมุนมือ หมนุ เพอ่ื ปลดล็อคโซ่ ง) โยกคนั โยกไปยงั ตาแหน่งกลางและหมุนมอื หมุน เพื่อปรับโซ่ใหย้ าวออกเพยี งพอทจี่ ะปลดตะขอเก่ียว

ภาพท่ี 9.32 การใชร้ อกแบบคนั โยก

ภาพท่ี 9.33 สลิงแบบต่าง ๆ สลิงแบบต่าง ๆ ภาพท่ี 9.34 ตอ้ งรู้ค่าน้าหนกั ที่สลิง สลิงใชส้ าหรับหิ้วหรือมดั ส่ิงของต่าง ๆ เขา้ กบั เครื่องมอื ยก ภาพที่ 9.35 เทคนิคการใชส้ ลิงเพ่ือยกของ การใชส้ ลิงให้ถูกตอ้ ง ภาพที่ 9.36 ความยาวของสลิง 1. สลิงแบบโซ่เหล็ก ใชย้ กสิ่งของท่มี ขี อบคม เช่นใชส้ อดเขา้ ไปในทอ่ ทสี่ อด อยใู่ ตส้ ิ่งของต่าง ๆ เพอ่ื ยกของน้นั ข้ึน 2. สลิงแบบสายลวดตีเกลียว เป็นแบบที่ใชก้ นั มากท่สี ุด ไมค่ วรปล่อยให้เป็นสนิม 3. สลิงแบบเส้นใยตีเกลียว ใชก้ บั งานทว่ั ๆ ไปท่ีน้าหนกั ส่ิงของไม่มากนกั โดย เฉพาะงานทป่ี าดผวิ ไวเ้ รียบร้อยแลว้ เพอื่ ความปลอดภยั ตอ้ งรู้ค่าน้าหนกั ท่สี ลิง ห่วงเหล็กที่ใชจ้ ะสามารถรับไดอ้ ยา่ ง ปลอดภยั (safe working load, SWL) ถา้ เป็นสลิงแบบโซ่ เหลก็ และแบบสายลวดตีเกลียวจะมีเคร่ืองหมายแสดงไว้ สิ่งทคี่ วรทาอยเู่ สมอ 1. ทดสอบสลิงก่อนใชง้ าน 2. ทงิ้ สลิงที่ชารุด 3. ตรวจสอบค่า SWL ของสลิงและห่วงก่อนใชง้ าน เทคนิคการใชส้ ลิงเพ่ือยกของ เมื่อตอ้ งยกของดว้ ยลวดสลิงมากกวา่ 1 เสน้ ตอ้ งพยายามรักา ระดบั ของส่ิงท่จี ะยกใหไ้ ดร้ ะดบั เท่ากนั มากทสี่ ุด ความยาวของสลิง โซ่หรือลวดตีเกลียวทใี่ ชต้ อ้ งยาวพอ เมอ่ื มดั หรือหิ้วของแลว้ สงั เกตว่าแนวสลิงควรอยใู่ กลแ้ นวต้งั มากท่สี ุดเพอื่ ใหเ้ กดิ ความเคน้ ต่าท่สี ุด เง่ือนไขการใชส้ ลิง ตอ้ งตรวจสอบสลิงไม่ใหม้ ีรอยตดั การสึกหรอจากการเสียด สี รอยกระแทกและการสึกหรอจากปฏิกิริยาทางเคมี ตอ้ งไม่ ใชส้ ลิงที่ชารุด และตอ้ งรายงานถา้ มีความผดิ พลาดเกิดข้ึน

เคร่ืองมอื ยกของแบบอ่ืนๆ นอกเหนือจากการใชร้ อกโซ่ร่วมกบั ขาเก่ียวรอกหรือราง เล่ือนบนเพดานอาคารแลว้ อาจใชเ้ ครื่องมอื เหล่าน้ีเพอ่ื ยก แมพ่ ิมพข์ ้ึนหรือลงจากเคร่ืองฉีดพลาสตกิ รถยก (Forklift trucks) ภาพที่ 9.37 รถยก (Forklift trucks เครน (Track-mounted cranes) ภาพที่ 9.38 เครน (Track-mounted cranes) โตะ๊ ยก (Lift platforms) ภาพที่ 9.39 โต๊ะยก (Lift platforms)

แบบทดสอบ ใหน้ กั ศกึ ษาตอบคาถามตอ่ ไปน้ี 1. จงบอกกฎความปลอดภยั ทวั่ ไปและขอ้ หา้ มในการปฏบิ ตั งิ าน ........................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................ ........................... ........................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................... 2. จงบอกกฎความปลอกภยั ของบคุ คลและขอ้ หา้ มในการปฏิบตั งิ านฉีดพลาสติก ........................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................... .................................... ........................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................... 3. จงบอกบริเวณท่ีอนั ตรายและเกิดข้ึนในเครื่องฉีดพลาสตกิ ........................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................. .......................... ........................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................... 4. จงบอกหลกั การการหลีกเลี่ยงอนั ตรายจากการยกและเคล่ือนยา้ ยสิ่งของใหป้ ลอดภยั ........................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................. .............................................. ........................................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................. .......................... ........................................................................................................................................................................................................... ...........................................................................................................................................................................................................