EbookCAM

CAM ลกู เบย้ี ว วิชาระบบสง่ กาลัง ครูสปุ าณี วงค์พระจันทร์

หน่วยการเรียนรู้ที่ 9 ลกู เบีย้ ว (CAMS) สาระสาคญั ส่วนประกอบที่สำคญั ของเคร่ืองจกั รกลท่ีทำงำนอตั โนมัติ หรือกลไกที่เปลี่ยนกำรหมุนหรือกำร แกวง่ ไปมำโดยกำรเคล่ือนไหวเชิงเส้น (กลบั ไปกลบั มำ) คือลูกเบ้ียว และกำรเคล่ือนที่พรอ้ มกบั เพลำ แต่ผิว ของลูกเบ้ียวอยคู่ นละศูนยก์ ลำงกบั เพลำ ดงั น้นั จึงจำเป็นตอ้ งมีควำมเขำ้ ใจเก่ียวกบั ชนิดและหนำ้ ทก่ี ำรใชง้ ำนของ ลูกเบ้ยี ว 9.1 ชนิดของลกู เบยี้ ว ลูกเบ้ยี วที่เป็นชิ้นส่วนของเคร่ืองจกั รกลมีหลำยชนิด แตล่ ะชนิดจะประกอบดว้ ย ตวั ลูกเบ้ียว (CAM FACE) ตวั ตำม (FOLLOWER ROLLER) เพลำ (SHAFT) ดงั รูป รูปท่ี 9.1 ลกั ษณะของลูกเบ้ียว 9.1.1 ลูกเบยี้ ววงกลม เป็ นลูกเบ้ยี วทีม่ ีผวิ กลมปกติ แตก่ ำรประกอบเพอ่ื ใชง้ ำนจุดศนู ยก์ ลำงของเพลำ ไม่ไดอ้ ยตู่ ำแหน่งเดียวกบั จดุ ศูนยก์ ลำงของลูกเบ้ยี ว ลูกเบ้ยี วกลมจะมีลกั ษณะ ดงั รูป

รูปท่ี 9.2 ลกั ษณะของลูกเบ้ียววงกลม 9.1.2 ลูกเบีย้ วเล่ือนไปและกลบั ลูกเบ้ียวชนิดน้ีตวั ลูกเบ้ียวไม่ไดห้ มุน แตผ่ วิ ลูกเบ้ยี วจะเป็ นทำงเล่ือน เคล่ือนท่ีไปและกลบั ตำมทิศทำงซำ้ ย – ขวำ หรือหนำ้ หลงั เพอ่ื ส่งกำลงั ขบั ตวั ตำมใหเ้ ล่ือนข้นึ ลงไดห้ รือ บำงอยำ่ งลูกเบ้ยี วแบบน้ีอำจเป็นตวั บงั คบั สวติ ซค์ วบคุมกำรทำงำนของเคร่ืองจกั รกลระบบอตั โนมตั ิลกั ษณะของ ลูกเบ้ียวจะมีลกั ษณะ ดงั รูป รูปท่ี 9.3 ลกั ษณะของลูกเบ้ียวเล่ือนไปและกลบั 9.1.3 ลูกเบยี้ วแบบสมมาตร ลูกเบ้ียวชนิดน้ีจะมียอด 3 ยอดท่สี มมำตรกนั ขณะท่ลี ูกเบ้ียวหมุนไปหน่ึง รอบจะทำใหต้ วั ตำมเคล่ือนทไี่ ด้ 3 คร้ัง สำมำรถส่งกำลงั ไดท้ ้งั แนวดิ่ง แนวนอน อยำ่ งสมดุลกนั ลกั ษณะของ ลูกเบ้ียวสมมำตรมีลกั ษณะ ดงั รูป รูปท่ี 9.4 ลกั ษณะของลูกเบ้ียวสมมำตร

9.1.4 ลูกเบี้ยวแบบตกบ่า เป็ นลูกเบ้ียวแบบสมมำตรท่ีมียอด 3 ยอดเช่นกนั แต่ตรงยอดเป็ นแบบตกบ่ำ ทำงข้ึนจะลำดเอียง แต่ทำงลงจะตกลงในแนวดิ่งตรงจุดศูนยก์ ลำงของเพลำหมุนตวั ตำมจะเคล่ือนไหวแบบ กระโดดอยำ่ งรวดเร็ว ลูกเบ้ียวชนิดน้ีมีลกั ษณะ ดงั รูป รูปท่ี 9.5 ลกั ษณะของลูกเบ้ยี วแบบตกบ่ำ 9.1.5 ลูกเบยี้ วแบบแผ่น ลูกเบ้ียวชนิดน้ีจะเซำะร่องภำยในเป็นรูปวงรี ลูกเบ้ียวจะมีควำมโตกวำ่ ลูกกลิ้ง เล็กนอ้ ย ทิศทำงเดินของตวั ตำมจะเดินในแนวจุดศูนยก์ ลำงของเพลำลูกเบ้ียวชนิดน้ีมีลกั ษณะ ดงั รูป รูปที่ 9.6 ลกั ษณะของลูกเบ้ยี วแบบแผน่ 9.1.6 ลูกเบีย้ วแบบทรงกระบอก ลูกเบ้ียวชนิดน้ีเป็ นรูปทรงกระบอก เซำะร่องหมุนรอบลำตวั โดยทป่ี ลำย อีกขำ้ งสำมำรถกลึงใหเ้ ป็นรูปตำมท่ีตอ้ งกำรได้ ลูกเบ้ียวชนิดน้ีมีลกั ษณะ ดงั รูป รูปที่ 9.7 ลกั ษณะของลูกเบ้ยี วแบบทรงกระบอก

9.1.7 ลูกเบีย้ วแบบขับส่งตวั ตาม ลูกเบ้ียวชนิดน้ีมีลกั ษณะเป็นรูปไข่ ขบั ส่งใหต้ วั ตำมเป็ นตวั ถ่ำยแรงจำก ลูกเบ้ยี วโดยตรง ตวั ตำมจะสมั ผสั กบั ผวิ ของลูกเบ้ียวตลอดเวลำ และจะเล่ือนข้นึ ลงตำมลกั ษณะควำมสูงของลูก เบ้ยี วไม่มีกำรเปล่ียนแปลงเป็นกำรส่งกำลงั แบบคงที่ ลูกเบ้ยี วชนิดน้ีมีลกั ษณะ ดงั รูป รูปที่ 9.8 ลกั ษณะของลูกเบ้ยี วแบบขบั ส่งตวั ตำม 9.1.8 ลักษณะของตัวตามที่ใช้กบั ลูกเบี้ยว ตวั ตำมของลูกเบ้ียวแบบส่งตวั ตำมทใ่ี ชก้ บั เครื่องจกั รกลมีหลำย แบบ ซ่ึงแต่ละแบบจะมีควำมไวต่ำงกนั ดงั น้ี ตวั ตำมปลำยแหลมมีควำมไวสูงสุด ถดั มำเป็ นแบบปลำยมน ส่วนแบบปลำยแบนจะชำ้ ท่สี ุด ตำแหน่งของตวั ตำมจะมีลกั ษณะ ดงั รูป

รูปที่ 9.9 รูปร่ำงของตวั ตำมและตำแหน่งกำรใชง้ ำน 9.2 หน้าทกี่ ารใช้งานของลกู เบีย้ ว ลูกเบ้ยี วเป็นชิ้นส่วนเครื่องจกั รกลทมี่ ีหนำ้ ทีก่ ำรใชง้ ำนมำกมำย ข้ึนอยกู่ บั ลกั ษณะของเครื่องและ ลกั ษณะของงำนน้นั ๆ ดงั ตวั อยำ่ ง 9.2.1 ลูกเบยี้ วใช้กับงานจบั ชิ้นงาน เป็นลกั ษณะกำรใชง้ ำนในรูปของอุปกรณ์จบั ยดึ ท่ีสรำ้ งข้นึ มำ เฉพำะงำนน้นั ๆ ดงั รูป รูปที่ 9.10 ลกั ษณะกำรจบั ยดึ ช้ินงำนโดยใชล้ ูกเบ้ียว 9.2.2 ลูกเบยี้ วใช้กบั การควบคุมการทางาน กำรใชง้ ำนของลูกเบ้ยี วแบบน้ีส่วนใหญจ่ ะเป็ นลูกเบ้ียวของ เคร่ืองยนต์ เช่น ควบคุมกำรทำงำนของลิ้นไอดีและลิ้นไอเสียของเคร่ืองยนตค์ วบคุมกำรทำงำนของเรื่องยนต์ 4 จงั หวะ ดงั รูป

รูปที่ 9.11 ลกั ษณะกำรทำงำนของระบบเปิ ดปิ ดไอดีและไอเสียของเครื่องยนต์ รูปท่ี 9.12 ลกั ษณะกำรทำงำนของเคร่ืองยนต์ 4 จงั หวะ 9.2.3 ลูกเบีย้ วใช้กับการควบคมุ เวลา เป็ นลูกเบ้ียวท่คี วบคุมกำรทำงำนของตวั ส่งสญั ญำณทจี่ ะส่งผำ่ นไป ยงั นำฬกิ ำต้งั เวลำอีกคร้ัง ซ่ึงจะมีแผน่ สวติ ซ์ทหี่ มุนตลอดเวลำผำ่ นแกนทมี่ ีลูกเบ้ยี ว ดงั รูป รูปท่ี 9.13 กำรควบคุมเวลำกำรทำงำนดว้ ยลูกเบ้ียว 9.2.4 ลูกเบยี้ วใช้กบั การควบคุมระยะทาง เป็นลูกเบ้ียวที่ตอ้ งทำงำนร่วมกบั แขนโยกลกั ษณะของลูกเบ้ียว แบบน้ีเป็ นลูกเบ้ียววงกลมแต่ตำแหน่งของจุดหมุนเย้อื งออกไปตำมท่ีตอ้ งกำร เช่น ลูกเบ้ียวที่ใช้ในกำรปรับ ระยะของเคร่ืองไสแนวรำบ ดงั รูป

รูปที่ 9.14 ลกั ษณะกำรทำงำนของลูกเบ้ยี วควบคุมระยะทำง 9.2.5 ลูกเบยี้ วเคร่ืองยนต์เพ่ือเพม่ิ สมรรถนะ เป็ นลูกเบ้ียวทสี่ ร้ำงติดกบั เพลำหลำยตวั และอยลู่ ะคน ตำแหน่งในเพลำอนั เดียวกนั ใชส้ ำหรบั เพม่ิ สมรรถนะใหก้ บั เครื่องยนต์ ดงั รูป รูปท่ี 9.15 ลกั ษณะกำรทำงำนของลูกเบ้ียวเคร่ืองยนต์