ใบความรู้ผึ้งโพรง (1)

การประกอบลงั เลี้ยงผง้ึ อย่างงา่ ย ฐานการเรยี นรู้ การเล้ยี ง การเล้ียงผง้ึ โพรงไทย ผ้ึงโพรงไทย การเล้ียงผ้ึงโพรงมีการประกอบ นางสาวกนกวรรณ ไชยจรสั นายประมลู จรุงการ ลังเล้ียงผ้ึงอย่างง่าย โดยใช้วัสดุเหลือใช้ ครปู ระจาฐาน วิทยากรประจาฐาน หรือวัสดุธรรมชาติโดยท่ัวไป ลังเล้ียงผึ้ง จะทาด้วยไม้แปรรูป โดยทว่ั ไปจะใช้ไม้เก่าในการผลติ ลังเลี้ยง ผง้ึ มขี ัน้ ตอน ดังตอ่ ไปน้ี 1. เลือกไม้ตามขนาดตามเหมาะสม นามาเล่ือยตัด ให้ไดข้ นาดตามทต่ี อ้ งการ 2. นามาประกอบเป็นลังเล้ียงผ้ึง โดยทาประตู ทางเขา้ ให้เปน็ ช่องเล็กๆ เพื่อใหต้ ัวผ้งึ ลอดเข้าไปในลงั ได้ และ ควรมีประตูเปิด-ปิดเพอ่ื ให้สะดวกต่อการเกบ็ น้าผ้ึงในฤดูเก็บ น้าผ้ึง ขนาดลังเล้ียงผึ้งต้องสั้นกว่ากระเบ้ืองมุงหลังคา เล็กน้อย ควรปิดกระเบ้ืองอย่างมิดชิด เพ่ือปอ้ งกันน้าฝนเข้า ในลังเล้ยี งผึ้ง 3. นามูลลังเล้ียงผึ้งท่ีประกอบเสร็จแล้ว ไปติดต้ัง บรเิ วณลานเลี้ยงผึ้งโพรง นายสทิ ธิพร ชัยศิลป์ นายพรภิชยั ชดู วง นกั ศึกษาแกนนา นกั ศกึ ษาแกนนา โดย กศน.อาเภอเมืองพงั งา

ผึ้งโพรง (ช่ือวิทยาศาสตร์ : Apis cerana) “ การล่อผ้งึ ” อุปกรณ์ทส่ี าคัญในการเลยี้ งผ้ึงโพรง เป็นผ้ึงพื้นเมืองชนิดหน่ึงท่ีมีอยู่ในทุกภาค 1. ลังที่ใช้ในการเลย้ี งผงึ้ โพรง ทามาจากวัสดทุ ี่หาได้ ของประเทศไทย มีขนาดลาตัวยาว 12 เป็นวิธีการนากล่องหรือลังผึ้งไปวางล่อผึ้งตาม มิลลิเมตร ส่วนอกกว้าง 3.3 มิลลิเมตร ในท้องถิ่นหรือวัสดุเหลือใช้ต่าง ๆ ได้แก่ ไม้เก่า ไม้ไผ่ ใบไม้ ความยาวของล้ิน 4.80 - 5.60 มิลลิเมตร ธรรมชาติในสถานที่ร่มร่ืน มีแหล่งน้าและอาหารท่ีสมบูรณ์ ชนดิ ต่าง ๆ ตวั เล็กกว่าผ้ึงพันธ์ุแตใ่ หญ่กว่าผึ้งม้ิม เป็นผึ้งที่มวี ิวฒั นาการที่ เพ่ือล่อผ้ึงท่ีอพยพหนีรัง แยกรัง หรือผ้ึงที่แสวงหาที่อยู่ใหม่ สงู กว่าผ้ึงมิม้ และผง้ึ หลวง โดยท่ีจะสรา้ งรังอยใู่ นทมี่ ืดได้ และ ใหเ้ ข้ามาอาศัยในลงั ลอ่ ผงึ้ ท่ีตง้ั ไว้ กอ่ นทจ่ี ะทาการเคลื่อนย้าย 2. เสาหลักวางลงั ผึ้งหรอื ขาตัง้ ลงั ผงึ้ โพรง มีจานวนรวงหลายรวง ต้ังแต่ 5 - 15 รวง มีประชากร 3. หลังคาลังผงึ้ มหี ลายรูปแบบ อาจจะใช้วัสดเุ หลือ ประมาณ 5,000 - 30,000 ตวั ลงั ผ้ึงโพรงนีไ้ ปยงั พื้นทท่ี ี่ต้องการเล้ียงหรือตัดรวงผึ้งเข้าคอน ใช้มาทา เชน่ กระเบือ้ งหลังคาหรือสังกะสเี ก่า ๆ ตอ่ ไป 4. หมวกตาข่ายกันผ้ึงต่อย เพื่อป้องกันผ้ึงต่อย ชีววิทยาผง้ึ โพรง บรเิ วณใบหน้าเวลาปฏิบตั งิ าน การลอ่ ผ้งึ ควรพิจารณาดงั นี้ 5. แปรงปดั ตัวผึ้ง ในธรรมชาติผึ้งโพรงท่ีพบในเมืองไทยจะทารังด้วย 1. ลังที่ใช้ล่อผึ้งท่ี เห มาะ สม ควรท าจาก วัสดุ 6. ถงุ มือยาง การสร้างรวงซ้อนเรียงกัน อยู่ในโพรงหินหรือโพรงไม้ต่าง ๆ ธรรมชาติ เช่น ไม้เก่า ๆ ใบมะพร้าว ทางมะพร้าว ใบจาก 7. เครอ่ื งพ่นควัน โดยมีปากทางเข้าออกค่อนข้างเล็ก เพ่ือป้องกันศัตรูจาก 8. มีด ใช้มีดบางๆ ปลายแหลม สาหรบั ใช้ตัดรวงผ้ึง ภายนอก แต่ภายในรังจะมีพื้นท่ีกว้าง ผึ้งโพรงเป็นผ้ึงที่มี หรือวัสดตุ ่างๆทห่ี าไดใ้ นท้องถิ่น เข้าคอนและเก็บนา้ ผ้งึ อัตราการแยกรังค่อนข้างสูง และจะทิ้งรังเดิมเมื่อสภาวะ 2. ก่อนท่ีจะนาลังล่อผ้ึงโพรงไปวางในพ้ืนท่ีที่เตรียม 9. อุปกรณ์อื่นๆ เช่น เหล็กงัดลังผงึ้ ค้อน ตะปู เล่ือย แวดล้อมไม่เหมาะสม เกษตรกรผู้เลี้ยงผึ้งต้องทากล่องไม้ให้ ถาดสาหรับใส่รวงผึ้ง เชือกฟางหรือหนังยางใช้สาหรับมัด ผงึ้ อาศัยอยู่เพ่ือความสะดวกต่อการเก็บน้าผ้ึง ผ้ึงโพรงจะให้ ไว้ ให้นาไขผึ้งโพรงบรสิ ุทธิ์มาหลอมละลายทาด้านในของฝา รวงผ้งึ ถงั พักน้าผง้ึ และขวดสะอาดบรรจนุ ้าผึ้ง เป็นต้น น้าผ้ึงประมาณ 3 - 15 กิโลกรัมต่อรัง โดยเฉล่ียประมาณ 7 ลงั ลอ่ ผึง้ กิโลกรัมต่อรังต่อปี ดังนั้น ผู้เล้ียงผ้ึงโพ รงให้ประสบ ความสาเร็จนั้นจะต้องมีใจรัก อดทน มีเวลา มีความรู้เร่ือง 3. พื้นท่ีตั้งลังล่อผึ้ง ต้องมีแหล่งอาหารสาหรับผึ้ง ชีววิทยา พฤติกรรมของผ้ึง การจัดการรังผ้ึง และอาศัย ประสบการณ์ในการเลีย้ งผ้ึง เพื่อใหก้ ารเล้ยี งผึ้งโพรงไดอ้ ย่าง และมผี ้ึงอาศัยอยู่ มปี ระสิทธิภาพ 4. ควรตรวจดลู ังลอ่ ผ้ึงอยา่ งสม่าเสมอ