นางสมจิตร

ภมู ปิ ญั ญา ชาวบา้ น ชื่อ : นางสมจติ ร เสอื สา่ น อายุ : 53 ปี ทอี่ ยู่ : 153 หมทู่ ี่ 1 ตาบลลาดหญ้า อาเภอเมอื งกาญจนบุรี จังหวดั กาญจนบรุ ี อาชพี : พนกั งานนวดแผนไทย (ประธานกลุ่มวสิ าหกจิ ชมุ ชนลกู สาวปชู่ ีวกนวดไทย)

ภมู ปิ ัญญาด้านแพทย์แผนไทย (ลูกประคบสมุนไพรไทย) ลูกประคบสมุนไพรไทย คือ การท่ีใช้สมุนไพรไทยหลายอย่างมาห่อรวมกนั ด้วย ผ้าขาวบาง นามานึ่งให้ร้อน เป็นวิธีการบาบัดรักษาของการแพทย์แผนโบราณ แล้ว ประคบบริเวณท่ีเจ็บปวด เคล็ดขัดยอก โดยอาศัยความร้อนและคุณสมบัติสมุนไพร ทา ให้อาการดีข้ึน ลูกประคบสมุนไพรไทยรักษากันมาแต่โบราณจนถึงปัจจุบัน โดยมักใช้ รกั ษาควบคู่กบั การนวดไทย คือ หลังจากนวดเสรจ็ แล้วจึงประคบนาบไปตามรา่ งกาย ผล ของความร้อนท่ีได้จากการประคบ ทาให้หลอดเลือดฝอยขยายตัว และตัวยาสมุนไพร รอ้ น ๆ ซมึ ผา่ นชั้นผิวหนงั เข้าสรู่ ่างกาย และยังชว่ ยทาให้เน้อื เยอ่ื พงั ผืดยดื ตวั ออก ลดการ ติดขัดของข้อต่อ ลดการเกร็งตัวของกล้ามเนื้อ ลดปวด ช่วยลดการบวมท่ีเกิดจาการ อกั เสบของกล้ามเน้อื เอน็ และขอ้ ต่อ และชว่ ยเพิ่มการไหลเวยี นของโลหติ

วธิ ที าลูกประคบ 1. นาหัวไพล ขม้ินชัน ตะไคร้ มะกรูด ล้างทาความสะอาด นามาห่ันหรือสับให้เป็นช้ิน ตามขนาดทต่ี ้องการตาพอหยาบ ๆ 2. นาใบมะขาม ใบสม้ ป่อย ผสมกับสมนุ ไพรในขอ้ 1 เสรจ็ แลว้ ใสเ่ กลือ การบรู คลุกเคล้า ให้เข้าเปน็ เนอื้ เดียวกนั แต่อย่าใหแ้ ฉะเป็นน้า 3. แบ่งสมุนไพรที่คลุกเคล้าให้เข้ากันแล้วเป็นส่วนเท่า ๆ กัน โดยใช้ผ้าฝ้ายหรือผ้าดิบห่อ เปน็ ลูกประคบมัดดว้ ยเชือกใหแ้ น่น 4. นาลูกประคบทไ่ี ดไ้ ปน่ึง ใช้เวลานง่ึ ประมาณ 15-20 นาที ประโยชน์ของการประคบสมนุ ไพร 1. กระตุน้ หรอื เพ่มิ การไหลเวยี นของโลหิต 2. ลดอาการเกรง็ ของกลา้ มเน้อื และบรรเทาอาการปวดเมื่อย 3. ลดการติดขดั ของขอ้ ต่อบรเิ วณทีป่ ระคบและทาใหเ้ นอื้ เยื่อ พงั ผดื ยดื ตวั ออก 4. ลดอาการบวมท่ีเกิดจากการอักเสบของกล้ามเน้ือหรือบริเวณข้อต่อต่าง ๆ หลังจาก 24-48 ชว่ั โมงไปแล้ว

ข้อควรระวังในการประคบ 1. อย่าใชล้ ูกประคบทร่ี ้อนเกินไป โดยเฉพาะกบั บรเิ วณผวิ หนังท่อี ่อน บรเิ วณทีม่ กี ระดกู ย่นื หรือบรเิ วณทเี่ คยเป็นแผลมากอ่ น ควรใช้ผ้าขนหนรู องหรือใช้ลกู ประคบอ่นุ ๆ 2. ตอ้ งระมดั ระวงั ในกรณที ่ีเปน็ ผู้ปว่ ยโรคเบาหวาน อมั พาต เด็กและผู้สูงอายุ เพราะมักมี ความรตู้ อบสนองชา้ อาจทาใหผ้ ิวหนงั ไหม้พองไดง้ ่าย ควรใช้ลกู ประคบท่ไี ม่รอ้ นจัด 3. หา้ มใชก้ ารประคบสมุนไพรในกรณที มี่ ีการอกั เสบ (ปวด บวม แดง รอ้ น) ในชว่ ง 24 ชวั่ โมงแรก เพราะจะทาให้บวมมากขึน้ และเลอื ดออกมากขนึ้ ได้ 4. หลงั การประคบสมุนไพรไมค่ วรอาบน้าทนั ที เพราะจะไปชะล้างตวั ยาออกจากผวิ หนัง และรา่ งกายยังปรับตัวไมท่ ัน