4. ผล

ผลและเมลด็

ชนิดของผล  หลังการปฏิสนธิออวุลเจริญไปเปน็ เมลด็  รงั ไขเ่ จริญไปเป็นผลห่อหมุ้ เมลด็  ผนงั รงั ไข่จะเปลี่ยนแปลงไปเปน็ ผนงั ผล ทีม่ ีลักษณะตา่ ง ๆ เชน่ ผนังมีเนือ้ ไดแ้ ก่ แตงโม มะเขือเทศ เชอรี ผนงั แหง้ ไดแ้ ก่ ลาไย ลิน้ จี่ ผนงั มีลกั ษณะอืน่ เช่น มีหนาม ได้แก่ ทเุ รียน สละ ก่อ มีขน ไดแ้ ก่ เงาะ กีวี มีตอ่ นา้ มัน ไดแ้ ก่ มะกรูด มะนาว มีเส้นใย ไดแ้ ก่ มะพร้าว ตาล

ชนิดของผล  พืชบางชนิดอาจมีโครงสร้างสว่ นอืน่ ของดอก เชน่ ฐานดอกเจริญรว่ มขึ้นมาเปน็ ส่วนหนึ่งของผล ได้แก่ ฝรั่ง ชมพู่ แอปเปิล สาลี่ มะมว่ งหิมพานต์ เปน็ ต้น

ชนิดของผล  ผลเดี่ยว เกิดจากดอก 1 ดอกที่มีเกสรเพศเมียเพียง 1 อัน จะ เป็นดอกเดีย่ วหรือดอกชอ่ ก็ได้ ถา้ เปน็ ดอกชอ่ รังไข่ของดอก ยอ่ ยแตล่ ะดอกเมื่อเจริญเป็นผลจะเจริญแยกจากกนั เป็นอิสระ ตัวอย่างผลเดี่ยว เช่น ตะขบ ส้ม ทะเรียน ลิ้นจี่ เงาะ ลาไย อง่นุ กระถิน สละ มะพรา้ ว ข้าวโพด เป็นตน้

ชนิดของผล  ผลกลมุ่ เกิดจากดอก 1 ดอกทีม่ ีเกสรเพศเมียมากกวา่ 1 อนั อยบู่ นฐานรองดอก รังไข่ของเกสรเพศเมียแต่ละอันจะเจริญไป เปน็ ผลยอ่ ย แต่ละผลย่อยติดอยู่บนฐานดอก เชน่ บวั หลวง การเวก กระดังงา จาปี จาปา กหุ ลาบ สตอเบอรี น้อยหน่า เป็นตน้

ชนิดของผล  ผลรวม เกิดจากชอ่ ดอก ลักษณะชอ่ ดอกมีดอกยอ่ ยจานวน มากและเบียดชิดกนั รังไขข่ องดอกย่อยแตล่ ะดอกเจริญรว่ มกัน มีเนือ้ เยือ่ เชื่อมให้ผลยอ่ ยที่อยเู่ บียดชิดกนั บนแกนช่อดอก กลายเป็นเนื้อเดียวกนั จนดคู ล้ายเป็นผล 1 ผล เช่น สบั ปะรด สาเก ยอ ขนุน หมอ่ น มะเดื่อ เปน็ ต้น

ชนิดของผล

ชนิดของผล ผลมีเนื้อสด (Fleshy Fruit) คือผลทีแ่ กแ่ ล้วมีผนังผลสดไม่แหง้ แบง่ ออกเป็น ผลเมล็ดเดียวแขง็ (Drupe) คือ ผลทีแ่ กแ่ ล้วมีผนังผลสดไม่แห้ง แบ่งออกเป็น ผลเมลด็ เดียวแข็ง (Drupe) ผลสดที่มีเมลด็ เดียว ผนงั ชนั้ กลางเปน็ เนื้อหนาออ่ นนุม่ ผนงั ชัน้ ในแข็งมาก ไดแ้ ก่พทุ รา มะม่วง

ชนิดของผล ผลแบบมีเนื้อหลายเมล็ด (Berry) ผลสดที่มีเมล็ดหลายเมล็ด เนือ้ ผล ออ่ นนุ่ม ผนงั ชัน้ นอกทีเ่ ปน็ เปลือกมีลักษณะออ่ นน่มุ เช่นเดียวกนั ได้แก่ มะละกอ มะเขือเทศ

ชนิดของผล ผลแบบสม้ (Hesperidium) ผลทีผ่ นงั ช้ันนอกมีตอ่ มนา้ มนั จานวนมาก ผนงั ชนั้ กลางออ่ นนมุ่ คลา้ ยฟองน้าสีขาว ผนงั ช้นั ในมีลกั ษณะเป็นเยือ่ บาง และมีบางส่วนของช้ันนีแ้ ปรรปู เป็นถุงน้าเพือ่ สะสมนา้ ตาล และกรดมะนาว

ชนิดของผล ผลแบบแตง (Pepo) ผลทีเ่ จริญมาจากรงั ไขใ่ ตว้ งกลีบ ผนงั ชั้นนอก แขง็ และหนา ผนังชั้นกลางและผนงั ชัน้ ในหนาออ่ นนมุ่

ชนิดของผล ผลแห้ง (Dry Fruit) คือผลที่แกแ่ ล้วผนังผลแข็งและแหง้ แบ่งออกเปน็ 2 ประเภทใหญ่ๆ ได้แก่ ผลแหง้ แก่ไม่แตก (Dry Indehiscent Fruit) แบง่ ออกเปน็ ผลแหง้ เมล็ด ติดหรือผลแบบธญั พืช (Caryopsis or Grain) ผลเดี่ยวหนึง่ เมล็ด เปลือกแขง็ และเชือ่ มติดแนน่ กับเปลือกเมล็ดหมุ้ เช่น ขา้ ว ผลเปลือกแข็งมีกาบเรปู ถ้วย (Acorn) ผลคล้ายผลเปลือกแข็งเมลด็ ดียว แต่มีกาบหมุ้ ผล (cupule) ทั้งหมด หรือบางส่วน เช่นผลเกาลดั ก่อชนิดต่างๆ

ชนิดของผล

ชนิดของผล ผลแห้งเมลด็ ออ่ น (Achene) ผลขนาดเลก็ ผนังผลแหง้ และบาง มี 1 เมล็ด ผนังผลกับเปลือกหุ้มเมล็ดแยกกัน ส่วนมากมีฐานรอง ดอกขนาดใหญ่เช่น บัวหลวง ถ้าผลเกิดจากรังไข่ใต้วงกลีบ และมีขน ที่ปลายเมล็ด เรียกว่าผลแห้งเมล็ดล่อนปลายมีขน (cypsela) เช่นผล ของทานตะวัน

ชนิดของผล ผลเปลือกแหง้ เมลด็ เดียว (Nut) ผลที่มีเปลือกแข็งและผิวมัน เปน็ ผล ที่เกิดจากรังไขท่ ี่มีหลายคารเ์ พลเชื่อมกันแต่มีเมล็ดเดียว เชน่ ผล มะพร้าว กระจบั มะมว่ งหิมพานต์

ชนิดของผล ผลแบบปีกเดียว (Samara) ผลที่มีผนงั ผลชนั้ นอกเจริญยืน่ ออกมา เป็นปีก อาจมีปีกเดียวหรือมากกว่า เช่นผลประดู่ กว่ ม หรือผลคล้าย ผลปีกเดียว (samaroid) มีกลีบเลี้ยงเจริญไปเป็นปีก เช่น ผลยางนา เหียง พะยอม รักใหญ่

ชนิดของผล ผลแยกแลว้ แตก (Schizocarp) ผลที่เจริญมาจากรังไข่ทีม่ ีหลายคาร์ เพลเชือ่ มกนั เมื่อรังไขเ่ จริญเต็มทีแ่ ล้วคารเ์ พลจะแยกกัน แต่ละคาร์ เพลเรียก ซีกผลแบบผกั ชี (mericarp) ซึ่งภายในมี 1 เมลด็ เชน่ ผล ผักชี ครอบจักรวาล

ชนิดของผล ผลแหง้ แกแ่ ตก (Dry Dehiscent Fruit) แบง่ เป็นฝักแตกแนวเดียว ผลที่เกิดจากดอกที่มีคารเ์ พลเดียวหรือหลายคารเ์ พลที่แยกกัน เมื่อผล แก่จะแตกเพียงตะเข็บเดียว เชน่ ผลจาปี จาปา

ชนิดของผล ผลแตกแบบผักกาด (Silique) ผลทีเ่ กิดจากรงั ไขท่ ี่มี 2 คารเ์ พล เมื่อ ผลแกผ่ นงั ผลแตกตามยาวจากด้านลา่ งไปยังดา้ นบนแบง่ ออกเปน็ สอง ซีก เมลด็ ติดอยู่แนวกลางของผล (central false septum) เช่น ผลผักกาดนก ผักเสีย้ น ฝกั แบบถว่ั Legume ผลที่เกิดจากดอกทีม่ ีคารเ์ พลเดียว เมือ่ ผลแกจ่ ะ แตกออกตามแนวตะเขบ็ 2 ขา้ งของผล ไดแ้ กผ่ ลของพืชวงศ์ถ่วั

ชนิดของผล ผลแบบฝกั หกั ขอ้ (loment, lomentum) ผลคลา้ ยผลแบบถวั่ แตม่ ีรอย คอดรอบฝกั เป็นช่วงๆหรือเวา้ เป็นขอ้ ๆ เมือ่ ผลแกจ่ ะหักบริเวณนี้ แต่ละขอ้ มี 1 เมลด็ เชน่ ผลไมยราพ คนู ผลแบบผกั ชี (cremocarp) ผลขนาดเลก็ มี 2 เมลด็ เมือ่ ผลแกแ่ ละแตก ออก เมล็ดจะแยกจากกันโดยมีคารโ์ พฟอร์ (carpophores) เส้นเลก็ ๆ ยึดไว้

ชนิดของผล ผลแหง้ แตก (capsule) ผลที่เกิดจากดอกทีร่ ังไขม่ ีหลายคารเ์ พลเชือ่ ม กนั และเมื่อผลแกจ่ ะแตก แบง่ ออกเปน็ ผลแหง้ แตกตามรอยประสาน (septicidal capsule) ผลแหง้ แตกตาม แนวยาวของผนังคารเ์ พล เชน่ ผลกระเช้าสีดา ผลแหง้ แตกกลางพู (loculicidal capsule) ผลแห้งแตกตรงกลางพูของ แต่ละช่อง เช่น ผลทุเรียน ตะแบก

ชนิดของผล ผลแห้งแตกเปน็ ชอ่ ง (poricidal capsule) ผลแหง้ ทีเ่ ปิดเป็นช่องหรือรู ใกลย้ อดผล เช่น ผลฝิน่ ผลแห้งแตกแบบฝาเปิด (circumscissile capsule, pyxis) ผลแห้งแล้วแตกตามขวางรอบผลลกั ษณะเปน็ ฝาเปิด มีเมลด็ จานวน มาก เชน่ ผลหงอนไก่