การสืบพันธุ์

การถา่ ยละอองเรณู (Pollination)

การถา่ ยละอองเรณู (Pollination) หมายถึง การท่ีละอองเรณูไปตกบนยอดเกสรเพศเมีย เป็นกระบวนการที่เกิดขึ้น เมื่ออับเรณูท่ีแก่จัดแตกออก ทาให้ละอองเรณูกระจายออกไปตกบนยอดเกสรเพศเมีย ซึ่งมีสารเหนียวๆ คอยดักจับละอองเรณู ละอองเรณูถูก พดั พาไปยงั ทต่ี า่ ง ๆ ได้

ปัจจยั การถา่ ยละอองเรณู

อาศัยลม - ลักษณะของดอกไมท้ ีอ่ าศัยลมช่วยในการถา่ ยเรณจู ะมี ละอองเรณทู เี่ รยี บแหง้ และเบา - เกสรเพศผจู้ ะอยู่สูงกว่าเกสรเพศเมียหรือหอ้ ยอยู่ ดา้ นนอกของดอกไม้ - ส่วนยอดของเกสรเพศเมียจะมขี นาดใหญห่ รอื มี ขนฟแู ละส่วนใหญ่จะไม่มีกลีบดอก ภาพจาก https://pxhere.com/th/photo/604889

อาศัยลม เช่น ดอกหญ้า ดอกขา้ ว ดอกขา้ วโพด ดอกละหงุ่ ภาพจาก https://pxhere.com/th/photo/604889 ภาพจาก https://medthai.com/ข้าวโพด

อาศัยแมลง ลักษณะของดอกไม้ที่อาศัยแมลง ช่วยในการถ่ายเรณูจะมีสีสันสวยงาม มี ก ล่ิ น ห อ ม แ ล ะ มี ต่ อ ม น้ า ห ว า น เพื่อล่อแมลง ละอองเรณูที่เหนียวจะติด ไปกับปีก ปาก และขาของแมลง จนไป ตกบนยอดเกสรเพศเมยี ภาพจาก http://www.thaigoodview.com/library/contest2553/type2/science04/24/pages/index04cd.html

อาศยั แมลง เชน่ ดอกกุหลาบ ดอกชบา ดอกเข็ม ดอกหางนกยูง ภาพจาก https://www.pinterest.com/pin/859835753834473743/ ภาพจาก https://guru.sanook.com/5776/

อาศยั น้า ดอกไม้ของพชื น้า อาศัยน้า ชว่ ยในการถ่ายเรณู เช่น สาหรา่ ย ผักตบชวา ภาพจาก https://photo-ac.com/th/photo/632845/ดอกผกั ตบชวา

อาศยั สัตวอ์ ื่น ๆ เช่น นกซงึ่ ชอบกนิ เกสรดอกไม้ ภาพจาก https://board.postjung.com/644747 ซึ่งมอี ยคู่ ่อนขา้ งนอ้ ย เชน่ นกฮมั ม่ิง (Humming bird) การใชน้ กเปน็ สอ่ื ในการพา ละอองเรณไู ป

อาศัยมนุษย์ ภาพจาก http://www.nosoilsolutions.com/3-methods-hand-pollination/pollination/

การถา่ ยละอองเรณู มี 3 แบบ 1. การถ่ายละอองเรณใู นดอกเดียวกัน 2. การถ่ายละอองเรณขู ้ามดอกในต้นเดียวกัน 3. การถ่ายละอองเรณขู ้ามต้น

1. การถา่ ยละอองเรณใู นดอกเดยี วกนั พืชที่มีเกสรเพศผู้และเพศเมียอยู่ในดอก เดียวกันละอองเรณูเพศผู้นั้นสามารถร่วงหรือ ปลิวมาตกบนยอดเกสรเพศเมียได้พืชที่ถ่าย ละอองเรณูในดอกเดียวกัน ได้แก่ ถั่ว มะเขือ ฝ้าย และพชื ที่มีดอกสมบูรณ์เพศอน่ื ๆ ภาพจาก https://www.thaiedujobs.com/lessons/elementary/science/content/5

2. การถา่ ยละอองเรณขู ้ามดอกในตน้ เดยี วกนั เกิดกับพืชที่มีดอกไม่สมบูรณ์เพศ ละอองเกสรเพศผู้จะต้องเคลื่อนที่ไปตก บนยอดเกสรเพศเมียของอีกดอกหนึ่งใน ต้นเดยี วกัน พชื ท่ีต้องถ่ายละอองเรณูแบบ น้ี ไดแ้ ก่ ฟกั ทอง แตงกวา เป็นต้น ภาพจาก http://suleeni.blogspot.com/2006/05/blog-post_114731976464148335.html

3. การถา่ ยละอองเรณขู ้ามตน้ เกิดกับพืชที่มีดอกเพศผู้หรือดอกเพศเมียอยู่ คนละต้น จึงต้องใช้วิธีการถ่ายละอองเรณู ข้ามต้นพืชท่ีมีดอกสมบูรณ์เพศหรือพืชท่ีมี ดอกเพศผูแ้ ละดอกเพศเมียอยใู่ นต้นเดียวกันก็ อาจจะถ่ายละอองเรณูข้ามต้นได้เหมือนกัน โดย อาศัยลม มนุษย์หรือสัตว์พาไป ภาพจาก http://suleeni.blogspot.com/2006/05/blog-post_114731976464148335.html

การงอกของละอองเรณู เม่ือละอองเรณูตกลงบนยอดเกสรเพศเมีย ซ่ึงมีสารเหนียวดักจับ ละอองเรณู นิวเคลียสในละอองเรณูจะแบ่งเป็น 2 นิวเคลียส คือ ทิวบ์ นิวเคลยี ส (tube nucleus) และเจเนอเรทีฟนิวเคลยี ส (generative nucleus) ทิวบ์นิวเคลียสจะงอกหลอดลงไปในก้านเกสรเพศเมียจนไป ถึงออวุลแล้วจะสลายไป ส่วนเจเนอเรทีฟนิวเคลียสจะแบ่งตัวให้สเปิร์ม นวิ เคลยี ส 2 ตัว

เรณู หลอดเรณู ภาพจาก http://biology.ipst.ac.th/?p=909

การปฏสิ นธิ (Fertilization) การปฏิสนธิ (fertilization) การท่ีเซลล์สืบพันธ์ุเพศผู้ ผสมกับเซลล์สืบพันธุ์เพศเมียในออวุลเป็นไซโกต แล้ว เจริญเติบโตเป็นเอ็มบริโอต่อไป การปฏิสนธิเริ่มต้นเม่ือ เจเนเรทฟี นวิ เคลียสแบ่งตัวให้สเปิร์มนิวเคลียส 2 ตัว และ เกดิ การผสมกัน

การปฏสิ นธิ (Fertilization) - สเปริ ์มนวิ เคลยี สตวั ที่ 1 ผสมกบั เซลลไ์ ข่ได้ ไซโกต เจรญิ ไปเปน็ เอ็มบรโิ อ - สเปิรม์ นิวเคลยี สตวั ที่ 2 จะผสมกับโพลาร์นิวเคลียสได้ เอนโดสเปริ ์มซึ่งเป็นอาหารสาหรับเลีย้ งเอ็มบรโิ อ

หลงั การปฏิสนธิสว่ นต่าง ๆ ของดอกจะมกี ารเปลี่ยนแปลงไป ดงั นี้ - ออวุล (ovule) เจริญไปเปน็ เมล็ด - รงั ไข่ (ovary) เจริญไปเปน็ ผล (fruit) - ไข่ (egg) เจรญิ ไปเป็นตน้ ออ่ น (embryo) อย่ภู ายในเมล็ด - ผนังรงั ไข่ (ovary wall) เจรญิ ไปเป็นเปลอื กและผนังผล (pericarp)

ภาพจาก http://119.46.166.126/self_all/selfaccess7/m1/400/lesson5/lesson5.php