ÇOKTAN SEÇMELİ - 4/3 1. • Tanecikler arası boşluk yok denecek kadar azdır. 4. Aşağıda su ile ilgili bazı tanımlar ve kavramlar verilmiştir. • Tanecikler titreşim ve öteleme hareketi yapar. I. Ca2+ ve Mg2+ iyonları suya sertlik verir. • Belirli şekil ve hacimleri yoktur. II. Su kullanılmadan önce renk, koku, tat, bulanıklık, gibi • Sıkıştırılamaz. • Akışkandır. istenmeyen özellikler su arıtma ile giderilebilir. Yukarıdaki verilen özelliklerden kaç tanesi maddenin III. Sert su içeren çeşme suları deterjan sarfiyatını arttırır. IV. Yağmur suyunun içilmesi sağlık açısından zararlı ola- katı hali için doğru sıvı hali için yanlıştır? bilir. A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 V. Suyun sertliğinin fazla olması sağlık açısından önemli değildir. Buna göre, yargılarından hangisi yanlıştır? A) I B) II C) III D) IV E) V 2. Bir katı sabit basınç altında ısıtıldığında ilk olarak yumu- 5. Günlük hayatta kullanılan birçok kimyasal madde ozon şadıktan sonra erimeye başlıyorsa bu maddelere amorf tabakasına zarar vermektedir. katı denir. Buna göre, aşağıda verilenlerden hangisi ozon taba- Buna göre, aşağıdaki maddelerden hangisi amorf kasına zarar vermez? katı örneğidir? A) Soğutma ve ısıtma sistemlerindeki soğutucu akışkanlar A) Yemek tuzu B) Pudra şekeri C) Tereyağ B) Buzdolaplarında kullanılan kimyasallar C) Kullanılan oda parfümleri D) Elmas E) Kuru buz D) Yangın söndürücülerde kullanılan kimyasallar E) Kullanılan cam ve kağıdın toplanarak geri dönüşümü- nün yapılması 3. Saf bir katı, kristal yapıda olup sıvı halde elektrik akımını 6. Aşağıdaki gazlardan hangisi hava kirletici olarak bi- iletmemektedir. linmez? Bu katı ile ilgili olarak, I. metalik kristaldir. A) Azotmonoksit B) Azotdioksit II. moleküler yapıdadır. III. iyonik kristaldir. yargılarından hangileri doğru olabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III C) Karbondioksit D) Metan D) I ve II E) II ve III E) Kükürtdioksit YAZILI - 1 51
BOŞLUK DOLDURMA - D/Y - 4/3 Aşağıdaki ifadelerde verilen boşlukları uygun sözcük- Aşağıdaki ifadelerin sonundaki dairelere ifade doğru lerle tamamlayınız. ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız. Gay - Lussac kaynama soğuk Bir maddenin ısı vererek gaz yada buhar yasası kristal örgü soğutucu 1. halinden sıvı hale geçmesine kırağılaşma sıcak akışkan denir. zarar acı kanser 2. Uçucu olmayan katılar (tuz gibi) suda çö- buharlaşma Charles yasası itici gaz zündüğünde kaynama noktası artar. Sabit basınçlı kaplardaki bir miktar gazın 3. Moleküller arası çekim kuvveti arttıkça bu- har basıncı artar. 1. hacim-sıcaklık ilişkisi ……………. yasası ile Sıvısıyla dengede bulunan buhar tanecik- incelenmiştir. 4. lerinin yaptığı buhar basıncına bağıl nem 2. Tıpta sıvı helyum ……………. hastalığın teşhisinde kullanılır. denir. 3. Sıvı maddelerin ısı alarak gaz haline geç- 5. Sıvı yüzeyinin genişletilmesi kaynama nok- mesine ……………. denir. tasını arttırır. 4. Neon tüpleri yapay yollarla oluşan …………... 6. 0,2 atm basınç 38 cmHg’ye eşittir. plazmadır. 5. Puron gazı ……………. olarak buzdolabı ve 7. Genleşme gazlar için en önemli ayırt edici klimalarda kullanılır. özelliktir. 6. İyonik katılar ……………. şeklinde bulunur- 8. Gaz davranışları incelenirken mutlak sıcak- lar. lık değeri alınmalıdır. 7. Asit yağmurları tarihi eserlere ……………. 9. Sert sularda Ca2+ ve Mg2+ iyonları yoktur. verir. 8. Sert suların tadı ……………. dır. 10. Tarım ilaçları toprağı kirletir. YAZILI - 1 52
YAZILI SORULARI - 4/3 1. Sert su nedir? Temizlikteki zararlarından 2 tanesini 6. Çözücü olarak kullanılan solventin zararını yazınız. yazınız. 7. İyonik katıların özelliklerinden 3 tanesini yazınız. 2. Asbest, kömürde çok bulunan bir maddedir. İnsan sağlığına verdiği zararlardan iki tanesini yazınız. 8. Gaz davranışlarını açıklamak için kullanılan 4 niceliği ve birimlerini yazınız. 3. Atmosferdeki ozon miktarının azalıp incelmesine yol açan başlıca kirleticilerden iki tanesini yazınız. 4. Suyun kirlenmesine sebep olan organik çözücüler- 9. 1 atm basınçta ve 0 °C’de bulunan bir miktar gazın den iki tanesini yazınız. hacmi değiştirilmeden basıncını üç katına çıkarmak için son sıcaklığı kaç °C olmalıdır. 5. Ağır metal ve pillerin zararını yazınız. 10. Moleküler katıların, molekülleri arasında oluşabile- cek muhtemel etkileşimleri yazınız. 53 YAZILI - 1
CEVAP ANAHTARI - 4/3 TEST - 4/3 1A 2C 3B 4C 5E 6D BOŞLUK DOLDURMA - 4/3 1 Charles yasası 2 kanser 3 buharlaşma 4 soğuk 7 zarar 8 acı 5 soğutucu akışkan 6 kristal örgü DOĞRU / YANLIŞ - 4/3 1Y 2D 3Y 4Y 5Y 6Y 7Y 8D 9Y 10 D YAZILI SORULARI - 4/3 • İçinde Ca2+ ve Mg2+ iyonlarını çok miktarda barındıran Çözücü olarak kullanılan solventler toprakta ve suda uzun sulara denir. süre bozunmadan kaldıklarından toksik etkileriyle zararlı- 1 • Temizlikte daha çok sabun ve deterjan kullanılmasına 6 dırlar. Bu solventler toprak ve suda yaşayan hayvanların sebep olur. vücutlarında depolanırlar. Bir çok solvent, insan sağlığı • Çamaşırları soldurur ve grileştirir. için doğrudan yüksek toksik etkiye sahiptir. 2 Asbest kanserojen bir maddedir. Toksik etkisi de vardır. • Katı halde elektrik akımını iletmezler. Sıvı halleri ve çö- zeltileri iledir. 7 • Kristal katı olup birim hücrelerden oluşurlar. • Basınç uygulandığında kristal örgü bozularak kırılır. • Sprey ve deodorantlarda kullanılan itici gazlar Basınç (P) (atm); Hacim (V) (L); Miktar (mol); 8 3 Sıcaklık (T) (Kelvin) • Soğutucularda kullanılan kloroflorokarbon bileşikleri P1 = 1 atm P1 = T1 ´ 1 = 273 ´ 9 T1 = 0 °C + 273 = 273 K P2 T2 3 T2 4 Benzen, toluen, aseton, tiner, ... P2 = 3 atm T2 = 819 K T2 = ? T2 = 819 – 273 = 546 °C Özellikle pil ve akü yapımında kullanılan (Pb, Co, Hg ... • London etkileşimleri, dipol − dipol etkileşimleri 5 gibi) ağır metaller toprağa ve suya karıştıklarında kirlilik 10 • Hidrojen bağları yaratırlar. Çünkü yüksek derecede toksik etki gösterirler. CEVAPLAR 54
YAZILI SORULARI - 4/4 (İLERİ DÜZEY SORULAR) 1. 1 atm basınç altında ısıtılan saf su, etil alkol ve doy- 4. I. O2 mamış tuzlu su çözeltisinin buhar basıncı – sıcaklık II. H2O grafiklerini çiziniz. III. CO2 IV. CH4 V. N2 Yukarıdaki gazlardan hangileri sera gazıdır? 2. I. N2O5 II. SO3 III. N2O Yukarıdaki oksitlerin doğrudan asit yağmurlarına ne- den olanların su ile etkileşim tepkimelerini yazınız. 5. 0,1 g Na+ 0,2 g Na+ 0,4 g Na+ 0,2 g Mg2+ 0,3 g Mg2+ 3. I. Ca(HCO3)2 0,2 g Mg2+ II. MgSO4 100 g su 200 g su 150 g su III. CaSO4 I II III Yukarıdaki tuzların suda çözünmeleri ile oluşan sert- Yukarıdaki kaplarda bulunan suların sertlik derecele- lik türlerini ve sertlik giderme yöntemlerini yazınız. rini kıyaslayınız. 55 YAZILI - 1
CEVAP ANAHTARI - 4/4 YAZILI SORULARI - 4/4 O HH CH3 – CH2 – O – H Su etil alkolden daha fazla hidrojen bağı yaptığından kay- nama noktası daha yüksek, buhar basıncı daha düşüktür. NaCI doymamış çözelti olduğu için kaynama süresince Dünyadan yansıyan ışınlar sera gazları tarafından tutulur, 1 sıcaklık artar. 4 buda dünyanın daha fazla ısınmasına neden olur. Buhar basıncı (mmHg) Başlıca sera gazları: Su buharı, CO2, CH4, CO 760 Etil alkol Su NaCI(suda) Sıcaklık (°C) N2O nötr oksittir. Suyla tepkimeye girmez. N2O5 + H2O → 2HNO3 2 SO3 + H2O → H2SO4 Na+ iyonları suda sertliğe sebep olmaz. I. 100 gram suda 0,2 g Mg2+ asitleri oluştuğundan N2O ve SO3 asit yağmurlarına ne- den olur. 5 II. 100 gram suda 0,1 Mg2+ I. HCO3– bulunan tuzlar geçici sertliğe neden olur, ısı et- III. 100 gram suda 0,2 g Mg2+ I = III > II sertlik dereceleri kisi ile giderilir. MgSO4 ve CaSO4 tuzlarında oluşan 3 sertlik ısı etkisi ile giderilemez. Çeşitli tepkimeler ile giderilebilir. Na2CO3(suda) + Mg(2s+uda) → Na(+suda) + MgCO3(ag) CEVAPLAR 56
Search
