ใบความรู้วิชาการบัญชีต้นทุนเบื้องต้น รหัสวิชา 2201 - 2004

ใบความรู้วชิ า การบญั ชตี น้ ทนุ เบอื้ งตน้ 2201-2004 หนว่ ยที่ 1 ความรู้เบ้ืองต้นเก่ียวกบั การผลติ และกิจการซ้ือขายสนิ ค้า 1. สาระสำคญั กิจการอุตสาหกรรมเป็นกิจการท่ีทำการผลิตสินค้าเพ่ือจำหน่าย อาจจะอยู่ในรูปของกิจการเจ้าของคน เดียว หรือกิจการห้างหุ้นส่วน หรือบริษัทจำกัด เช่น โรงงานผลิตเคร่ืองเรือน เสื้อผ้าสำเร็จรูป รถจกั รยานยนต์ เปน็ ต้น การประกอบธุรกิจประเภทน้ีจะเร่ิมต้นจากการซ้ือวตั ถุดิบเพอ่ื แปรรูปเป็นสนิ ค้าสำเร็จรูป ส่วนกิจการที่ ซือ้ ขายสนิ ค้าจะมรี ายได้จากธุรกรรมการซ้ือสินคา้ มาแลว้ ขายสินค้าให้กับลูกค้าจะอยู่ในรูปของการค้าปลีกและ การค้าส่ง ดังนั้น จึงต้องศกึ ษาลักษณะของกิจการทัง้ สองประเภทนี้เพ่ือประโยชนใ์ นการทำบญั ชตี ่อไป 2. จดุ ประสงค์การเรียนรู้ประจำหนว่ ย 1. บอกลกั ษณะของกจิ การอตุ สาหกรรมได้ 2. บอกลกั ษณะของกจิ การซอื้ ขายสินคา้ ได้ 3. เปรียบเทยี บกิจการอตุ สาหกรรมและกจิ การซ้ือขายสนิ คา้ ได้ 4. แสดงเจตคตแิ ละกิจนิสัยที่ดตี อ่ การศกึ ษาการบญั ชตี น้ ทนุ เบ้ืองต้น 3. สมรรถนะประจำหน่วยเรียนรู้ 1. แสดงความรเู้ ก่ียวกบั หลักการบญั ชี สำหรับกจิ การประเภทธรุ กจิ อุตสาหกรรม 2. ปฏิบตั ิงานบญั ชสี ำหรบั กจิ การประเภทธุรกจิ อตุ สาหกรรมตามหลักการบัญชีท่รี ับรองทั่วไป 4. สาระการเรยี นรู้ กิจการอุตสาหกรรม (Manufaturing Firm) หมายถึง กิจการท่ีผลิตสินค้าเพ่ือจำหน่าย โดย จะซื้อ วัตถุดิบเพ่ือทำการแปรรูปให้เป็นสินค้าสำเร็จรูป การคำนวณต้นทุนสินค้าสำเร็จรูปต่อหน่วยน้ันจะทำได้โดย การนำตน้ ทุนการผลติ สินค้าสำเร็จรูปหารด้วยจำนวนหนว่ ยของสนิ คา้ ทีผ่ ลิตได้ กิจการบริการ หมายถึง กิจการท่ีไม่ได้ขายสินค้าที่เป็นรูปธรรมสามารถจับต้องได้แต่เป็นในลักษณะ การอำนวยความสะดวก การให้ประโยชน์ที่เป็นนามธรรม ไม่มีรูปร่าง ไม่สามารถจับต้องได้ ได้แก่ โรงพยาบาล

ให้บริการรักษาคนไข้ สถานศึกษาบริการให้ความรู้ หรือสถาบันการเงินให้บริการรับฝากและทำธุรกรรมด้าน การเงิน เป็นต้น ธุรกิจบริการถือเป็นธุรกิจท่ีมีกระบวนการของการผลิตเพียงไม่มีการนำวัตถุดิบเข้าสู่ กระบวนการผลิตแต่มีการใช้ต้นทุนค่าแรงงานและค่าใช้จ่ายการผลิตเพื่อการแปรสภาพ ดังนั้นต้นทุนผลิตจึง เกิดขึ้นเฉพาะในส่วนของต้นทุนแปรสภาพ (conversion cost) เท่าน้ันการจัดทำงบ “ต้นทุนผลิต” จะมี ลกั ษณะคล้ายธุรกจิ ผลิตสนิ คา้ เพยี งแต่ไม่มขี ้อมลู “ต้นทุนคา่ วตั ถดุ บิ ” เทา่ นั้น วัตถุดบิ และปจั จยั ในการผลติ (Input) กระบวนการผลติ เป็นสนิ ค้าหรอื การให้บรกิ าร ผลผลิต (Output) 1.สินคา้ 1.ทด่ี ิน 3.เงนิ ลงทนุ กระบวนการผลติ 2.การให้บรกิ าร (Production process) 2.แรงงาน 4.ผู้ประกอบการ 1.การแปลงสภาพวัตถดุ บิ และปัจจัยการ ผลิต การเปรียบเทยี บอตุ สาหกรรมและกิจการซือ้ ขายสนิ ค้า กจิ การอุตสาหกรรม กิจการซ้ือขายสนิ คา้ 1.วัตถุประสงคใ์ นการประกอบการ จะผลติ สินคา้ เอง 1.วัตถุประสงค์ในการประกอบการ ซ้ือสินค้า เพื่อจำหน่ายโดยซ้อื วัตถุดิบมาผลิตสินค้าสำเร็จรูป สำเร็จรูปจากกิจการผู้ผลิตหรือพ่อค้าส่งมา จำหนา่ ย 2.เงินทนุ ที่ใช้ 2.เงินทนุ ทใ่ี ช้ 2.1. ลงทุนในสินทรัพย์ไม่หมุนเวียน เช่น เครื่องมือ 2.1. ลงทนุ เกยี่ วกบั การซื้อขายสินคา้ เครือ่ งจักร อาคารโรงงาน เปน็ ตน้ 2.2. ราคาจำหนา่ ยจะสูงกว่ากิจการอตุ สาหกรรม 2.2. ลงทนุ ในวตั ถุดิบทีใ่ ช้ในการผลติ เน่ืองจากมีค่าใชจ้ า่ ยในการซอ้ื สินค้าจากผู้ผลติ 2.3. ราคาจำหนา่ ยจะถูกกวา่ ที่ซื้อสนิ คา้ มาขาย 3.องค์ประกอบในการดำเนนิ การ 3.องคป์ ระกอบในการดำเนนิ การ ผลิตเพื่อจำหน่าย ดังนี้ ซื้อสนิ ค้ามาเพือ่ จำหนา่ ยดังน้ี ผู้ประกอบการ➔ซ้ือวัตถุดิบ ➔ฝ่ายผลิต➔ผลิต ผู้ ป ระก อ บ ก าร ➔ซื้ อ สิ น ค้ า➔จ ำห น่ าย ➔สิน ค้ าส ำเร็จ รูป ➔ค ลั งสิน ค้ า➔จำห น่ าย ➔ลกู คา้ ➔ลูกคา้ 4.ต้นทนุ ของสินคา้ ไดแ้ ก่ ต้นทนุ การผลิตประกอบด้วย 4.ต้ น ทุ น ข อ ง สิ น ค้ า ไ ด้ แ ก่ ต้ น ทุ น ข า ย วัตถดุ ิบ ค่าแรงงานทางตรงและคา่ ใชจ้ า่ ยในการผลิต ประกอบด้วย ค่าขนส่งสินค้า ค่าสินค้าท่ีซื้อ

5.สนิ คา้ คงเหลือ ได้แก่ 5.1. สินค้าสำเร็จรูป มาจำหนา่ ย 5.2. สนิ ค้าระหว่างผลติ 5.3. วัตถดุ ิบ 5.4. วัสดโุ รงงาน 5.สนิ ค้าคงเหลอื ไดแ้ ก่ สินค้าคงเหลือปลายงวด 6.การสรปุ ผลการดำเนินงาน 6.การสรุปผลการดำเนินงาน 6.1. จดั ทำงบการเงนิ ได้แก่ งบกำไรขาดทนุ และ จัดทำงบการเงิน ไดแ้ ก่ งบกำไรขาดทนุ และ งบแสดงฐานะการเงนิ 6.2. งบตน้ ทุนการผลติ งบแสดงฐานะการเงนิ

แบบฝกึ ปฏิบัติหน่วยที่ 1 คำชี้แจง : จงตอบคำถามต่อไปน้ี 1. จงสรุปความหมายของกิจการอตุ สาหกรรม (Manufacturing Firm) มาให้เข้าใจ ตอบ .................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... 2. กจิ การอตุ สาหกรรม มลี ักษณะอยา่ งไร ตอบ .................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... 3. ธุรกิจบริการ หมายถงึ กิจการประเภทใด ตอบ .................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... 4. จงอธบิ ายลักษณะของกจิ การซอื้ ขายสนิ คา้ มาให้เข้าใจ ตอบ .................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... 5. ในการซ้ือขายสินค้า (Purchasing) แผนกจดั ซ้ือตอ้ งประสานงานกับหนว่ ยงานใดบา้ ง ตอบ .................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................

6. การขายสนิ ค้า (Selling) สำหรบั กจิ การซอื้ ขายสินค้ามลี กั ษณะอยา่ งไร ตอบ .................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... 7. วตั ถุประสงคใ์ นการประกอบการของกจิ การอตุ สาหกรรมและกจิ การขายสินค้าแตกตา่ งกนั อย่างไร ตอบ .................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... 8. เงนิ ทุนที่ใช้ในกจิ การอุตสาหกรรมและกิจการซอ้ื ขายสนิ คา้ มีขอ้ แตกต่างกนั อย่างไร ตอบ .................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... 9. สินคา้ คงเหลือของกิจการอุตสาหกรรม และกจิ การซอื้ ขายสินค้า ไดแ้ ก่อะไรบ้าง ตอบ .................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... 10. กจิ การอุตสาหกรรม และกจิ การซ้ือขายสินคา้ สามารถรายงานผลการดำเนนิ งานได้อยา่ งไร ตอบ .................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................

ใบความรู้วชิ า การบญั ชีตน้ ทนุ เบอ้ื งต้น 2201-2004 หน่วยที่ 2 องค์ประกอบของต้นทนุ การผลิต 1. สาระสำคญั ต้นทุนที่ใช้ไปในการผลิตสินค้าหรือผลิตภัณฑ์แต่ละชนิดจะแตกต่างกัน ขึ้นอยู่กับลักษณะและปัจจัยอ่ืน หลายอย่างของสินค้าชนิดน้ันๆ แต่โดยทั่วไปแล้วต้นทุนการผลิตจะประกอบด้วยวัตถุดิบทางตรง ค่าแรงงาน ทางตรง และคา่ ใชจ้ ่ายในการผลิต 2. จุดประสงคก์ ารเรยี นร้ปู ระจำหนว่ ย 2.1. จุดประสงคท์ วั่ ไป เพ่ือใหม้ ีความรู้ ความเขา้ ใจเรอ่ื งองค์ประกอบของต้นทุนการผลติ 2.2. จดุ ประสงค์เชงิ พฤติกรรม 2.2.1. อธิบายความหมายของต้นทุนการผลติ ได้ 2.2.2. บอกองค์ประกอบของตน้ ทุนการผลติ ได้ 2.2.3. แสดงความสมั พันธ์ของตน้ ทนุ การผลิตได้ 2.2.4. ปฏิบัติงานด้วยความมีวินัย ความซื่อสัตย์สุจริต ความรับผิดชอบ ความขยันและความ สภุ าพ 3. สมรรถนะประจำหน่วยเรียนรู้ 1. แสดงความร้เู ก่ียวกับหลักการบัญชี สำหรบั กิจการประเภทธุรกิจอุตสาหกรรม 2. ปฏิบัติงานบญั ชสี ำหรับกิจการประเภทธุรกิจอตุ สาหกรรมตามหลักการบัญชีทีร่ ับรองทว่ั ไป 4. สาระการเรียนรู้

ในการผลิตสินค้า แบ่งองค์ประกอบของต้นทุนการผลิตออกเป็น 3 ประเภท ได้แก่ วัตถุดิบทางตรง ค่าแรงงานทางตรงและค่าใช้จ่ายในการผลิต ซึ่งค่าใช้จ่ายในการผลิตจะประกอบด้วยค่าใช้จ่ายทุกรายการท่ี เกิดข้ึนในกระบวนการผลิต (ยกเว้นวัตถุดิบทางตรงและค่าแรงงานทางตรง) ต้องโอนปิดไปยังบัญชีค่าใช้จ่ายใน การผลิตซึ่งเป็นบัญชีคุมยอด การโอนต้นทุนการผลิตไปเป็นต้นทุนของสินค้าน้ัน ในช่วงท่ีสินค้ายังผลิตไม่เสร็จ ต้นทุนของสินค้าท่ีกำลังอยู่ในกระบวนการผลิตจะโอนไปบัญชีงานระหว่างทำ เมื่อสินค้าผลิตเสร็จก็จะโอน ตน้ ทุนหน่วยที่ผลิตเสร็จแล้วไปยังบัญชตี ้นทุนสินค้าสำเรจ็ รูป และเมื่อขายสนิ ค้าสำเรจ็ รูปต้นทุนของสินค้าส่วน ทีข่ ายจะถูกโอนจากบัญชีสนิ คา้ สำเรจ็ รูปเขา้ บญั ชีต้นทุนของสนิ คา้ ท่ีขาย วงจรต้นทุนการผลติ และตน้ ทนุ สินค้าทข่ี าย วตั ถดุ ิบ งานระหว่างทำ วัตถดุ บิ ทซ่ี ้ือเขา้ มา วตั ถุดิบทางตรง วัตถดุ บิ ทางตรง ต้นทุนสนิ ค้า วตั ถุดิบทางอ้อม คา่ แรงงานทางตรง ค่าใชจ้ า่ ยการผลิต คา่ แรงงาน สินคา้ สำเรจ็ รูป ต้นทุนสินค้าที่ คา่ แรงที่จ่ายไปจริง คา่ แรงทางตรง ต้นทนุ สินค้า ขายไป ค่าแรงทางอ้อม คมุ ค่าใชจ้ ่ายการผลิต ตน้ ทนุ สนิ ค้าทขี่ าย วตั ถุดบิ ทางอ้อม คา่ ใช้จ่ายส่วนที่คดิ คา่ แรงทางออ้ ม เปน็ ตน้ ทนุ ต้นทุนสนิ คา้ ทข่ี ายไป กำไรขาดทุน คา่ ใชผ้ ลิตอน่ื ๆ ทีจ่ ่ายเพม่ิ เตมิ

แบบฝกึ ปฏิบัตหิ นว่ ยท่ี 2 คำชี้แจง : จงตอบคำถามตอ่ ไปน้ี 2-1 จงสรุปสาระสำคัญของต้นทุน (Cost) มาให้เข้าใจ ตอบ .................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... 2-2 ต้นทุนที่แบ่งตามลักษณะส่วนประกอบของผลิตภัณฑ์ กับต้นทุนแบ่งตามความสำคัญและลักษณะของ ตน้ ทนุ การผลิต มคี วามแตกตา่ งกนั อยา่ งไร ตอบ .................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... 2-3 จงบอกความหมายของต้นทุนการผลิต (Cost of Goods Manufactured) มาให้เข้าใจ ตอบ .................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... 2-4 จงสรปุ สาระสำคัญของความสมั พันธข์ องตน้ ทุนการผลติ วา่ เป็นอย่างไรบา้ ง ตอบ .................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... 2-5 วัตถดุ บิ มคี วามสำคัญตอ่ การผลติ สินคา้ อยา่ งไรบา้ ง จงอธิบาย ตอบ .................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................

2-6 ค่าแรงงานมคี วามสำคัญต่อการผลิตสินค้าอย่างไรบ้าง จงอธิบาย ตอบ .................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... 2-7 คา่ ใชจ้ า่ ยในการผลิตมีความสำคัญต่อการผลิตสินค้าอย่างไรบา้ ง จงอธิบาย ตอบ .................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... 2-8 ตน้ ทุนจม (Sunk Cost) หมายถงึ อะไร จงอธิบาย ตอบ .................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... 2.9 จงบอกความแตกตา่ งระหว่างต้นทนุ แผนกผลิตและตน้ ทนุ แผนกบรกิ าร ตอบ .................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... 2.10 จงอธิบายสาระสำคญั ของต้นทุนเสยี โอกาส (Opportunity Cost) มาใหเ้ ขา้ ใจ ตอบ .................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................

ใบความรู้วชิ า การบญั ชีตน้ ทุนเบื้องต้น 2201-2004 หนว่ ยที่ 3 การรบั จา่ ยวตั ถดุ บิ 1. สาระสำคญั วัตถุดิบ (Raw Materials) เป็นส่วนประกอบที่สำคัญในการผลิตสินค้าของกิจการอุตสาหกรรม โดย การนำวัตถุดิบที่กิจการซื้อมาผ่านกระบวนการแปรรูปไปเป็นสินค้าสำเร็จรูป ซ่ึงวัตถุดิบแบ่งออกเป็น 2 ประเภท คือ วัตถุดิบทางตรง และวัตถุดิบทางอ้อม ส่วนวัตถุดิบที่นำมาคำนวณต้นทุนผลิตสินค้าคือวัตถุดิบ ทางตรง หรอื วัตถดุ ิบท่ีใช้ไปในการผลิต ในการรับจ่ายวัตถุดิบจะผ่านขั้นตอน การจัดทำเอกสารสำคัญประกอบ เพ่ือป้องกันข้อผิดพลาดท่ีอาจจะเกิดข้ึนได้ โดยเอกสารใบสำคัญในการรับจ่ายวัตถุดิบจะเป็นหลักฐานในการ บนั ทึกบัญชีเกยี่ วกบั วตั ถุดิบ และอา้ งอิงได้ 2. จุดประสงคก์ ารเรียนรปู้ ระจำหนว่ ย 2.1. จดุ ประสงค์ทั่วไป เพ่ือใหม้ คี วามรู้ ความเข้าใจเร่อื งการรับจา่ ยวัตถุดิบ 2.2. จดุ ประสงคเ์ ชิงพฤติกรรม 2.2.1. บอกความหมายและประเภทของวตั ถุดบิ ได้ 2.2.2. อธบิ ายการจัดซ้อื วัตถดุ บิ ได้ 2.2.3. แสดงความสมั พันธข์ องตน้ ทุนการผลติ ได้ 2.2.4. ปฏิบัติงานด้วยความมีวินัย ความซื่อสัตย์สุจริต ความรับผิดชอบ ความขยันและความ สุภาพ 3. สมรรถนะประจำหน่วยเรยี นรู้ 1. แสดงความร้เู กยี่ วกบั หลักการบัญชี สำหรับกจิ การประเภทธรุ กิจอุตสาหกรรม 2. ปฏิบตั งิ านบญั ชสี ำหรับกิจการประเภทธุรกิจอตุ สาหกรรมตามหลกั การบญั ชีที่รับรองทวั่ ไป 4. สาระการเรียนรู้ 1. วัตถดุ บิ แบง่ ออกเป็น 2 ประเภท คอื 1.1. วัตถุดบิ ทางตรง (Direct Materials) คอื วัตถดุ ิบทใี่ ช้เป็นส่วนประกอบหลกั หรือส่วนประกอบ สำคัญในการผลิตสินค้าสามารถชี้ได้ชัดว่าจะใช้ผลิตสินค้าชนิดใด เป็นจำนวนเท่าไหร่และสามารถ คำนวณมูลค่าต่อการผลิตสินค้าหน่ึงหน่วยได้ง่าย เช่น ไม้เป็นวัตถุดิบทางตรงในการผลิตเฟอร์นิเจอร์ไม้ เหล็กเปน็ วัตถุดิบทางตรงในการผลติ รถยนต์ ผ้าเป็นวตั ถดุ ิบทางตรงในการตดั เสอ้ื ผ้า เป็นตน้

การคำนวณวัตถดุ ิบท่ใี ชใ้ นการผลติ สามารถคำนวณไดด้ ังนี้ วตั ถดุ ิบที่ใช้ไปในการผลิต = วตั ถดุ ิบต้นปี + ซื้อวตั ถดุ ิบระหวา่ งงวด + ค่าขนส่งเขา้ – ส่งคืนวตั ถดุ ิบ – ส่วนลดรบั – วตั ถดุ ิบปลายปี ตัวอย่าง ยอดคงเหลือบญั ชขี องโรงงานผลิตเสื้อผา้ สำเรจ็ รปู บางส่วน ในวันที่ 31 ธนั วาคม 2557 สนิ คา้ สำเร็จรูป 1 มกราคม 2557 20,000 บาท วตั ถุดิบคงเหลือ 1 มกราคม 2557 100,000 บาท ซ้ือวตั ถุดบิ ระหวา่ งงวด 200,000 บาท ค่าขนสง่ เข้า 1,000 บาท สง่ คืนวัตถดุ ิบ 5,000 บาท สว่ นลดรับ 2,000 บาท สนิ คา้ คงเหลอื 31 ธนั วาคม 2557 30,000 บาท วัตถดุ บิ คงเหลือ 31 ธนั วาคม 2557 50,000 บาท การคำนวณวัตถุดิบทีใ่ ช้ไปในการผลิต วตั ถดุ บิ คงเหลือ 1 มกราคม 100,000 บาท ซ้อื วัตถดุ บิ 200,000 บวก ขนส่งเข้า 1,000 201,000 หกั ส่งคนื วัตถุดบิ 5,000 ส่วนลดรับ 2,000 7,000 ซ้ือวัตถดุ ิบสุทธิ 194,000 บาท วตั ถดุ บิ ที่มไี วใ้ ช้ท้ังสิ้น 294,000 บาท หัก วัตถดุ ิบคงเหลือ 31 ธันวาคม 50,000 บาท วัตถดุ บิ ทใ่ี ชไ้ ปในการผลติ 244,000 บาท 1.2. วัตถุดิบทางอ้อม (Indirect Materials) หมายถึง วัตถุดิบบางส่วนที่ใช้ผลิตสินค้าสำเร็จรูป หรือเป็นเพียงส่วนประกอบหรืออาจเป็นส่วนสำคัญแต่ใช้ในปรมิ าณท่ีน้อย มีมูลค่าต่ำซึ่งยากแก่การคำนวณเข้า สู่สนิ ค้าโดยตรง ดังนั้นวตั ถุดิบทางอ้อมจงึ ถอื เปน็ ค่าใชจ้ ่ายการผลติ เช่น กาว ตะปู สี ด้าย กระดุม ซิป หรือวัสดุ สน้ิ เปลอื งอน่ื ๆ ซ่ึงในการคำนวณต้นทุนการผลติ น้นั จะคำนวณได้ยากกวา่ วัตถดุ บิ ทางตรงว่าในการคำนวณสนิ ค้า 1 หน่วยนั้นต้องใช้วัตถุดิบทางอ้อมเป็นจำนวนเท่าไร เช่น โรงงานผลิตเส้ือสำเร็จรูป เสื้อ 1 ตัวจะใช้ด้ายเป็น จำนวนเท่าไร วตั ถุดิบทางอ้อมน้ันจะจดั อยใู่ นส่วนของค่าใชจ้ ่ายในการผลิต

1.3.ข้อมูลเก่ียวกับการจัดซื้อสินค้าหรือวัตถุดิบ (Audio-Visual Meterial of Instruction Method) 1.3.1. การรับวัตถุดิบ เม่ือมีการส่งวัตถุดิบมายังแผนกคลังวัตถุดิบ แผนกคลังวัตถุดิบก็ จะได้รับใบส่งของ/ใบกำกับสินค้า เพื่อทำการตรวจสอบว่าถูกต้องตรงกันหรือไม่ แล้วจัดเก็บวัตถุดิบไว้ใน คลังวัตถุดิบตามสภาพของวัตถุดิบแต่ละประเภท จากนั้นก็จะนำหลักฐานไปบันทึกการรับวัตถุดิบที่ บัตรวัตถุดบิ แตล่ ะประเภททร่ี ับเขา้ มาในแต่ละวัน โดยจะมหี ลักฐานการรบั วตั ถดุ บิ นั้นเข้าคลังคือใบรับวตั ถดุ บิ ใบรับวัตถดุ ิบ วนั ท่ี 16 เดอื น กมุ ภาพนั ธ์ พ.ศ. 2558 บรษิ ัท เสรกี ารคา้ จำกัด จากร้าน.................................................. เลขที่ RE-A:1 จำนวน หน่วยละ จำนวนเงิน หมายเหตุ ไดร้ ับวตั ถุดิบตามใบส่ังซือ้ เลขที่ PO-02 50 100 5,000 ลำดับท่ี รายการสินคา้ และบรกิ าร 5 300 2,500 1 สยี อ้ มผา้ 50 25 1,250 2 อา่ งสงั กะสี 100 20 2,000 3 สผี สมอาหาร 4 คลอรนี รวมเงินทั้งสน้ิ (หนงึ่ หม่ืนเจ็ดร้อยห้าสบิ บาทถว้ น) 10,750 เอกสารเลขที่ AB : 101 ลงวันท่ี 17 กมุ ภาพันธ์ 2558 ผูร้ ับวตั ถดุ ิบ...................................... ผู้ลงบญั ชี.........................................

1.3.2. การเบกิ จ่ายวัตถุดบิ เมื่อแผนกผลติ ต่างๆ ต้องการเบิกวัตถุดิบจะทำใบเบกิ วตั ถดุ ิบ เพอ่ื ขอเบกิ วตั ถดุ ิบตามทแ่ี ตล่ ะแผนกผลติ ต้องการใช้ การจ่ายวัตถดุ บิ ตอ้ งควบคมุ ใหร้ ัดกมุ บรษิ ทั เสรีการค้า จำกดั ใบเบิกวตั ถุดิบเลขทีใ่ บเบกิ .................... วันท่ี……..เดือน......................พ.ศ.....….. ช่ือแผนกที่ขอเบกิ สินค้า......................ตอ้ งการเบิกสินค้าเพือ่ …………………………………….. ................................................................ในวันที่........................................... ล ำดั บ รายการสนิ ค้า รหสั หน่วยนับ จำนวน ราคาตอ่ หน่วย จำนวนเงนิ ท่ี ผูเ้ บิก………………………..ผรู้ ับวตั ถดุ ิบ……………….ผู้อนุมัตใิ หเ้ บกิ …………………… ผ้จู ่าย………………………..พนักงานบญั ชี…………………………………………. 1.3.3. บัญชแี ยกประเภทวัตถุดิบ สมุดบัญชีเล่มน้ีจะใช้เป็นทะเบียนคุมยอดวัตถุดิบในแต่ ละชนิดของกิจการ ว่ามีการรับเข้า จ่ายออก และมียอดคงเหลือในแต่ละวันเป็นจำนวนเท่าใด ซ่ึงบัญชี แยก ประเภทวตั ถดุ บิ จะเป็นบัญชีทใ่ี ชใ้ นการบันทึกข้ันปลายหรอื ข้นั สดุ ท้าย บตั รสนิ ค้า (จะใชค้ วบคมุ จำนวนหนว่ ยของวัตถุดิบในคลงั วัตถุดิบ) บรษิ ทั เสรีการค้า จำกดั บัตรสนิ คา้ ร หั ส สิ น ค้ า ................................จ ำ น ว น อ ย่ า ง สู ง .............................................จ ำ น ว น อ ย่ า ง ตำ่ .................................................. ช่ื อ สิ น ค้ า ......................................................... ช นิ ด ..................................................... ขนาด................................................. จำนวน ว.ด.ป. รายการ หลกั ฐาน รับ จ่าย คงเหลอื หมายเหตุ บัญชีแยกประเภทวัตถุดิบ ชือ่ วัตถุดิบ...........................................หน่วยนบั .......................... เลขท่บี ญั ชี.............................รหัส........................................ เล ข ท่ี ใ บ รับ จา่ ย คงเหลอื ว.ด . รับ/ จำนว หน่วย จำน วน จำนว ห น่ ว ย จ ำ น ว น จ ำน ว ห น่ ว ย จำนวน ป. ใบเบกิ น ละ เงนิ น ละ เงนิ น ละ เงนิ

1.4. การตีราคาวตั ถุดิบคงเหลอื 1.4.1. วิธีราคาเจาะจง (Identification Method) เป็นการกำหนดราคาสินค้าเฉพาะของ สินค้าแต่ละชนิด หรือการตีราคาตามราคาที่แท้จริง (Special Identification Method) เป็นการตีราคา วัตถุดิบตามที่จ่ายซื้อจริง ดังน้ันหากกิจการใดเลือกใช้วิธีนี้ในการตีราคาวัตถุดิบ กิจการจะต้ องมีการบันทึก แยกแยะอย่างละเอยี ดวา่ วัตถุดบิ ชิ้นใด ซ้ือมาราคาเท่าใด ท่ีเบกิ ใช้แต่ละครั้งเบกิ จากการซ้ือคร้ังใด ราคาเท่าใดและ ทเี่ หลอื จากการซ้ือครงั้ ใด วธิ ีนเ้ี หมาะสำหรบั ใช้กับวัตถดุ ิบท่มี ลี กั ษณะเฉพาะและราคาสูง 1.4.2. วิธีถัวเฉลี่ยอย่างง่าย (Simple Average Method) เป็นการตีราคาวัตถุดิบโดยนำ ต้นทุนต่อหน่วย ทั้งที่เหลือต้นงวดและซ้ือในระหว่างงวดแต่ละครั้ง มาทำการเฉลี่ยเพื่อหาต้นทุนต่อหน่วยเพียง จำนวนเดยี ว เปน็ การถวั เฉลี่ยอยา่ งง่ายๆ เหมาะกับกิจการทมี่ ีการซอื้ วตั ถดุ บิ แต่ละครง้ั ปรมิ าณเท่ากนั ทุกครั้ง 1.4.3. วิธีถัวเฉล่ียถ่วงน้ำหนัก (Weighted Average Method) เป็นการตีราคาวัตถุดิบโดย การถัวเฉลี่ยต้นทุนเช่นกัน แต่จะขจัดปัญหาของการถัวเฉล่ียอย่างง่าย เพราะวิธีนี้จะใช้การถัวเฉล่ียโดยนำเอา ต้นทุนรวมหรือมูลค่ารวมของวัตถุดิบต้นงวดและการซ้ือทุกครั้งรวมกันแล้วหารด้วยจำนวนหน่วยขอ งวัตถุดิบ ทั้งหมดเพื่อให้ได้ราคาวัตถดุ บิ ตอ่ หนว่ ย วิธีน้จี ะไมน่ ยิ มใชก้ นั มากแตจ่ ะใชว้ ธิ ีถัวเฉลยี่ เคล่ือนท่ี 1.4.4. วิธีเข้าก่อน-ออกก่อน (First-In, First-Out Method–FIFO) มีข้อสมมติฐานว่า วัตถุดิบคงเหลือ รายการท่ีซื้อมาหรือผลิตข้ึนก่อนจะขายออกไปก่อน จึงเป็นผลให้สินค้าคงเหลือรายการท่ี เหลืออยู่ ณ วนั สิ้นงวด วัตถดุ ิบปลายงวดจะเป็นวตั ถุดบิ ที่ซอ้ื มาทหี ลัง 1.5. ต้นทนุ ที่เกย่ี วข้องกบั การจัดการด้านวัตถดุ ิบ 1.5.1. ค่าใช้จ่ายในการส่ังซื้อ (Ordering Costs) หมายถึง ค่าใช้จ่ายท่ีเกิดขึ้นเมื่อมีการสั่งซ้ือ วัตถุดิบแต่ละครั้ง เช่น ค่าใช้จ่ายในการติดต่อ ค่าใช้จ่ายในการตรวจรับ เป็นต้น โดยจะถูกประมาณการไว้เป็น ตอ่ คร้ัง 1.5.2. ค่าใช้จ่ายในการเก็บรักษา (Carrying Costs) หรือเรียกว่า “ต้นทุนการถือครอง” หมายถึง ค่าใช้จ่ายที่เกิดขึน้ หลงั จากท่ีไดร้ ับวัตถุดิบเข้ามาแล้ว เปน็ ค่าใช้จ่ายที่เก่ียวขอ้ งกับการเก็บรักษา บำรุง ดแู ลวตั ถุดิบเช่น ค่าประกนั ภยั ค่าเช่าคลังเก็บวัตถุดบิ คา่ ภาษี ค่าเสียหายที่เกิดจากวตั ถุดิบเส่ือมสภาพ ลา้ สมัย เป็นตน้ โดยมากมักประมาณการเป็นต่อหน่วย ต่อปีหรืออาจประมาณการเป็นอัตราร้อยละของมูลค่าวัตถุดิบก็ ได้ 1.5.3. ต้นทุนตามราคาซ้ือ (Acquisition Costs) หมายถึง ต้นทุนค่าซื้อหรือราคาซ้ือวัตถุดิบ จะไมม่ ผี ลตอ่ การวางแผนเพ่ือกำหนดปรมิ าณซอ้ื ทป่ี ระหยัดทสี่ ดุ เทา่ ใดนกั หากราคาซ้อื ขายไม่มีการเปล่ียนแปลง ไม่ว่าจะซ้ือมากหรือน้อยเพียงใด แต่ถ้ามีเง่ือนไขท่ีแตกต่างออกไป เช่น ราคาจะลดลงหากมีการซ้ือมากข้ึน กิจการควรนำราคาซอ้ื วตั ถดุ ิบมารว่ มพิจารณากำหนดปรมิ าณซ้อื ดงั กล่าว

แบบฝกึ ปฏบิ ตั ิหน่วยท่ี 3 คำช้ีแจง : จงตอบคำถามตอ่ ไปน้ี 3-1 วัตถดุ บิ (Raw Materials) มีความสำคญั ตอ่ กจิ การอตุ สาหกรรมอย่างไรบ้าง จงอธิบาย ตอบ .................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... 3-2 วัตถุดบิ ทางตรง (Direct Materials) มสี ว่ นสำคัญในกิจการอตุ สาหกรรมอย่างไรบ้าง และมกี ารคำนวณ วัตถดุ บิ ที่ใช้ในการผลิตอยา่ งไร ตอบ .................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... 3-3 ตอ่ ไปนี้เปน็ ยอดคงเหลอื ของกิจการอตุ สาหกรรมแห่งหนง่ึ ณ วนั ที่ 31 ธันวาคม 2557 วตั ถดุ ิบคงเหลือ 50,000 บาท ซอ้ื วัตถดุ บิ 200,000 บาท ส่งคนื วัตถดุ บิ 5,000 บาท คา่ ขนส่งเข้า 2,000 บาท เมอ่ื วนั ที่ 31 ธันวาคม 2557 ทำการตรวจนับและตีราคาวัตถดุ บิ คงเหลอื จำนวน 40,000 บาท จงแสดง การคำนวณวัตถุดิบท่ีใช้ไปในการผลิต ตอบ .................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................

3-4 โรงงานอุตสาหกรรมแหง่ หนึ่ง มรี ายละเอยี ดบางส่วนในวนั ท่ี 31 ธันวาคม 2557 ดงั น้ี วัตถดุ ิบคงเหลือ 30,000 บาท ซื้อวตั ถุดิบ 200,000 บาท สง่ คนื วตั ถุดบิ 3,000 บาท สว่ นลดรบั 2,000 บาท ค่าขนสง่ เขา้ 1,000 บาท วตั ถดุ บิ คงเหลอื ปลายปตี ่ำกวา่ วัตถดุ บิ ตน้ ปี จำนวน 5,000 บาท จงแสดงการคำนวณวตั ถุดบิ ที่ใช้ไปใน การผลติ ตอบ .................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... 3-5 วตั ถดุ ิบทางอ้อม (Indirect Materials) หมายถึงอะไร จงอธบิ าย ตอบ .................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... 3-6 การจัดซอื้ วตั ถดุ ิบในกิจการอุตสาหกรรม มีลักษณะอย่างไรบ้าง ตอบ .................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... 3-7 การรบั จ่ายวัตถดุ บิ มคี วามสำคัญอย่างไร และควรมีการบริหารจดั การอยา่ งไรจึงจะเหมาะสม ตอบ .................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................

3-8 การตีราคาวตั ถดุ บิ คงเหลือ มีวธิ กี ารอยา่ งไร ตอบ .................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... 3-9 กจิ การอตุ สาหกรรมมีการวางแผนและควบคมุ เก่ียวกับวัตถุดิบอยา่ งไร ตอบ .................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... 3-10 ต้นทนุ มคี วามเกยี่ วข้องกับการจัดการดา้ นวัตถุดิบอย่างไร ตอบ .................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................

ใบความรู้วิชา การบัญชตี ้นทุนเบื้องตน้ 2201-2004 หนว่ ยท่ี 4 การบนั ทึกรายการวัตถุดิบ 1. สาระสำคญั กจิ การอุตสาหกรรมมกี ารควบคมุ การรับ-จ่ายวตั ถุดบิ โดยมกี ารบนั ทกึ เกยี่ วกับวตั ถุดบิ 2 วธิ ี ไดแ้ ก่ 1. วิธีตรวจนับวัตถุดิบคงเหลือเมื่อสิ้นงวดบัญชี จะไม่มีการบันทึกบัญชีเก่ียวกับการเปล่ียนแปลง เคลื่อนไหวขึ้นลงของวัตถุดิบตลอดเวลา กิจการจะมีวิธีการบันทึกตามลักษณะท่ีมาของรายการค้าเพื่อให้เห็นชัด เชน่ มีบัญชซี อ้ื บัญชคี ่าขนสง่ เข้า บญั ชีสง่ คืนวัตถดุ ิบ บญั ชสี ่วนลดรบั รวมทัง้ บญั ชวี ตั ถดุ ิบคงเหลือ 2. วิธีตรวจนับวัตถุดิบคงเหลือแบบต่อเน่ือง เป็นระบบท่ีบันทึกการเปล่ียนแปลงความเคล่ือนไหวข้ึนลง ของวัตถุดิบคงเหลือ กิจการจะบันทึกรายการรับจ่ายวัตถุดิบไว้ในบัญชีวัตถุดิบทุกรายการและรายการต่างๆ ท่ี บันทึกในบัญชีวัตถุดิบจะต้องเป็นบัญชีที่เกี่ยวกับวัตถุดิบ เช่น ค่าขนส่งเข้า ส่งคืนวัตถุดิบ ส่วนลดรับ และการ เบิกวัตถุดบิ ใชใ้ นการผลิต เป็นต้น 2. จุดประสงค์การเรยี นรู้ประจำหน่วย 2.1. จดุ ประสงคท์ ัว่ ไป เพ่ือใหม้ ีความรู้ ความเขา้ ใจเรอ่ื งการบันทกึ รายการวัตถุดิบ 2.2. จดุ ประสงคเ์ ชิงพฤตกิ รรม 2.2.1. อธิบายวิธีบันทึกบัญชีเกี่ยวกับวตั ถุดิบได้ 2.2.2. บันทกึ บญั ชีแบบตรวจนับวัตถุดิบคงเหลอื เมอื่ สิน้ งวดบัญชีได้ 2.2.3. บนั ทกึ บญั ชีวตั ถุดิบคงเหลือแบบตอ่ เน่อื งได้ 2.2.4. คำนวณวัตถดุ ิบใชไ้ ปในการผลิตได้ 2.2.4. ปฏิบัติงานด้วยความมีวินัย ความซื่อสัตย์สุจริต ความรับผิดชอบ ความขยันและความ สภุ าพ 3. สมรรถนะประจำหน่วยเรียนรู้ 1. แสดงความร้เู ก่ียวกับหลักการบัญชี สำหรับกิจการประเภทธรุ กิจอตุ สาหกรรม 2. ปฏิบัติงานบญั ชีสำหรบั กจิ การประเภทธรุ กิจอตุ สาหกรรมตามหลักการบญั ชที ร่ี ับรองท่วั ไป 4. สาระการเรยี นรู้ การผลิตสินค้าเป็นกระบวนการในการนำวัตถุดิบมาทำการแปรสภาพให้กลายเป็นสินค้าสำเร็จรูป ดังนั้นวัตถุดิบจึงถือเป็นส่วนประกอบที่สำคัญของการผลิตสินค้าและเป็นต้นทุนส่วนใหญ่เมื่อเทียบกับต้นทุน อื่นๆ ดังนั้นกิจการอุตสาหกรรมจึงจำเป็นต้องให้ความสนใจในการควบคุมวัตถุดิบ เริ่มต้ังแต่การจัดซื้อวัตถุดิบ การเกบ็ รักษา ตลอดจนการเบกิ จา่ ยวตั ถดุ บิ เพอื่ ไมใ่ ห้ตน้ ทุนการผลติ สินคา้ สูงขนึ้ เป้าหมายที่สำคัญของกิจการอุตสาหกรรมการผลิต ก็คือพยายามใช้ต้นทุนของวัตถุดิบให้เกิด ประสิทธิภาพสูงสุดจึงได้มีการนำเทคนิคและวิธีการต่างๆ เข้ามาใช้ในการบริหารวัตถุดิบ เช่น การใช้ คอมพิวเตอร์ในการวางแผนและควบคุมการจัดซ้ือ การเบิกใช้ตลอดจนการคำนวณต้นทุนวัตถุดิบนอกจากน้ียัง ได้มีการใช้หลักการเก่ียวกับการจัดซ้ือวัตถุดิบเพื่อให้เกิดความประหยัดที่สุด (Economic order quantity) เป็นต้น

บันทึกบัญชีเก่ียวกับวัตถุดิบทำได้ 2 วิธี คือ วิธีการบัญชีวัตถุดิบแบบสิ้นงวด (Periodic Inventory Method) และวิธีการบัญชวี ัตถดุ บิ แบบตอ่ เนอื่ ง (Perpetual Inventory Method) บญั ชที ่ีใช้บันทกึ เก่ยี วกบั วตั ถดุ บิ ทางตรงใช้ไป ไดแ้ ก่ 1 บญั ชวี ัตถดุ ิบทางตรง 2 บญั ชซี ้อื 3 บญั ชคี า่ ขนส่งเข้า 4 บัญชสี ่งคนื และส่วนลด 5 บญั ชีสว่ นลดรับ หลกั การบนั ทกึ บญั ชวี ัตถุดิบคงเหลอื แบบส้ินงวด รายการ การบันทึกบัญชี 1. เมอ่ื ซอ้ื วตั ถุดิบเปน็ เงินสด/เชื่อ เดบติ ซอ้ื วตั ถุดิบ (ราคาทุน) XX XX เครดิต เงนิ สด/เจ้าหนี้ XX 2. สง่ คนื วตั ถดุ ิบ เดบติ เงินสด/เจ้าหนก้ี ารค้า XX เครดิต สง่ คนื วัตถดุ บิ XX XX XX XX 3. จา่ ยค่าขนสง่ วัตถดุ บิ เดบติ คา่ ขนสง่ เขา้ XX เครดติ เงนิ สด 4. เมอ่ื เบิกวตั ถดุ บิ มาใชใ้ นการผลติ ไม่บันทึกบัญชี 5. จ่ายชำระหน้ีคา่ วตั ถดุ ิบได้ส่วนลด 2% เดบติ เจา้ หน้ีการค้า เครดติ เงินสด ส่วนลดรับ การบันทกึ บัญชีวัตถุดิบคงเหลือแบบต่อเนื่อง (Perpetual Inventory Systems) ผู้ทำบัญชจี ะเปิดบัญชี วัตถุดิบข้ึนเพ่ือบันทึกความเปลี่ยนแปลงของวัตถุดิบ รวมท้ังบันทึกรายการต่างๆ ที่เกี่ยวกับการซื้อวัตถุดิบ รวมถงึ คา่ ขนส่งเข้า ส่งคืนวัตถุดิบ และส่วนลดรับ สรุปรายการที่เกี่ยวข้องและมีผลต่อการเปล่ียนแปลงของบญั ชี วัตถุดิบ ได้แก่ การซ้ือวัตถุดิบ การจ่ายค่าขนส่งเข้า การส่งคืนวัตถุดิบ ส่วนลดรับ เพราะบัญชีที่เกี่ยวกับต้นทุน วัตถุดิบที่ได้กล่าวข้างต้นจะนำไปบันทึกในบัญชีวัตถุดิบ จึงทำให้กิจการสามารถทราบความเคลื่อนไหวของ วตั ถดุ ิบคงคลังได้ทกุ วัน วิธีนจ้ี ะบันทกึ การเปล่ียนแปลง หรอื เคลื่อนไหวของวตั ถุดบิ คงเหลอื อยตู่ ลอดเวลาอย่างต่อเน่ือง เพ่ือให้ ทราบวตั ถุดบิ คงเหลือตลอดเวลา

หลักการบนั ทึกบัญชีวัตถุดบิ คงเหลอื แบบตอ่ เนื่อง รายการ การบันทึกบัญชี 1. ซอ้ื วตั ถดุ บิ เป็นเงินสด/เชอ่ื เดบิต วัตถดุ บิ XX เครดิต เงินสด/เจ้าหนก้ี ารค้า XX 2. สง่ คนื วัตถุดบิ เดบิต เงินสด/เจา้ หน้ีการค้า XX XX เครดติ วัตถุดบิ XX 3. จ่ายค่าขนส่งวัตถุดิบ เดบิต วตั ถดุ บิ XX XX เครดิต เงินสด XX XX 4. เบกิ วตั ถุดบิ มาใชใ้ นการผลติ เดบติ งานระหวา่ งทำ XX เครดิต วัตถุดิบ 5. จ่ายชำระหนี้ค่าวัตถุดิบได้ส่วนลด เดบิต เจ้าหน้ีการค้า XX 2% เครดติ วตั ถดุ บิ เงินสด การบันทึกบัญชตี ามหลักการบันทึกบัญชวี ัตถุดบิ คงเหลือแบบต่อเน่อื ง กรณที ่ีกิจการจดทะเบียนภาษมี ูลคา่ เพิ่ม ดังนี้ รายการ วธิ ีบันทกึ บัญชีแบบตอ่ เน่ือง 1. ซอื้ วัตถดุ บิ เปน็ เงนิ สด/เช่อื เดบติ วตั ถุดบิ XX ภาษซี ื้อ XX เครดติ เงินสด/เจา้ หนกี้ ารค้า XX 2. ส่งคนื วตั ถดุ บิ เดบติ เงนิ สด/เจ้าหนกี้ ารคา้ XX XX เครดิตวตั ถุดบิ ภาษซี ้อื XX 3. จา่ ยคา่ ขนส่งวตั ถดุ ิบ เดบติ วัตถุดบิ XX XX เครดติ เงนิ สด 4. เบกิ วตั ถุดิบมาใชใ้ นการผลิต เดบติ งานระหวา่ งทำ XX เครดิตวตั ถดุ บิ XX 5. จ่ายชำระหน้ีค่าวัตถุดิบได้ส่วนลด เดบิต เจา้ หนก้ี ารค้า XX XX 2% เครดติ วัตถุดบิ เงนิ สด XX

การบันทึกบัญชีตามหลักการบันทึกบัญชีวัตถุดิบคงเหลือแบบต่อเนื่อง กรณีท่ีกิจการจดทะเบียน ภาษีมูลคา่ เพิม่ รายการ วธิ บี นั ทึกบัญชแี บบตอ่ เน่ือง 1. ซ้อื วตั ถุดบิ เป็นเงนิ สด/เชอื่ เดบิต วัตถดุ ิบ XX ภาษซี ื้อ XX เครดิตเงนิ สด/เจ้าหนกี้ ารคา้ XX 2. ส่งคืนวตั ถดุ ิบ เดบิต เงินสด/เจา้ หนกี้ ารคา้ XX XX เครดติ วตั ถุดบิ ภาษีซือ้ XX 3. จา่ ยคา่ ขนส่งวัตถุดิบ เดบิต วัตถุดิบ XX XX เครดิตเงนิ สด 4. เบิกวัตถุดิบมาใช้ในการผลติ เดบิต งานระหว่างทำ XX เครดติ วตั ถดุ ิบ XX 5. จ่ายชำระหน้ีค่าวัตถุดิบได้ เดบิต เจ้าหนก้ี ารคา้ XX XX สว่ นลด 2% เครดิตวัตถดุ บิ เงนิ สด XX การบันทกึ บญั ชแี ยกประเภทท่เี กีย่ วข้อง ไดแ้ ก่ 1. บัญชแี ยกประเภทแบบ Periodic Inventory Method 2. บญั ชีแยกประเภทแบบ Perpetual Inventory Method 3. การคำนวณวตั ถดุ ิบทีใ่ ช้ในการผลติ แบบสน้ิ งวด (Periodic Inventory Method)

แบบฝึกปฏบิ ัตหิ นว่ ยท่ี 4

ใบความรู้วิชา การบัญชีตน้ ทนุ เบอ้ื งตน้ 2201-2004 หน่วยท่ี 5 การบนั ทกึ รายการเกี่ยวกบั คา่ แรงงานและรายการหักต่างๆ 1. สาระสำคัญ ค่าแรงงาน (Labor) หมายถึง ค่าตอบแทนท่ีกิจการอุตสาหกรรมจ่ายให้แกผ่ ู้ท่ีทำงานเกี่ยวข้องกับการ ผลิตสินค้า อาจจ่ายเป็นรายชั่วโมง รายวัน รายสัปดาห์ รายเดือน หรือรายชิ้นของสินค้าท่ีผลิต ได้แก่ ค่าแรงงานทางตรง และค่าแรงงานทางอ้อม ในการบันทึกบัญชีค่าแรงงานจะแยกบันทึกบัญชีระหว่าง ค่าแรงงานทางตรงกับคา่ แรงงานทางอ้อม เนอ่ื งจากพนักงานของกิจการอุตสาหกรรมมีจำนวนมากจงึ ต้องจดั ทำ ทะเบียนค่าแรงงานเพ่ือสรุปรายได้ของพนักงานจากค่าแรงงาน นอกจากนั้น ยังมีรายการหักต่างๆ เข้ามา เกี่ยวขอ้ ง ไดแ้ ก่ ภาษเี งนิ ได้บุคคลธรรมดาหกั ณ ทจี่ า่ ย เงินประกนั สงั คม เงนิ สะสม และอ่นื ๆ ค่าใช้จ่ายการผลิตเป็นค่าใช้จ่ายต่างๆ ท่ีเกิดขึ้นในการผลิตสินค้า เพื่อให้กระบวนการผลิตเป็นไปอย่าง ต่อเน่ือง โดยไม่รวมถึงวัตถุดิบทางตรงและค่าใช้จ่ายทางตรง ซ่ึงค่าใช้จ่ายการผลิตถือเป็นต้นทุนทางอ้อม และ เป็นสว่ นหน่ึงของตน้ ทุนการผลิต 2. จุดประสงค์การเรยี นรู้ประจำหนว่ ย 2.1. จุดประสงค์ทว่ั ไป เพื่อให้มคี วามรู้ ความเขา้ ใจเรอื่ งการบันทึกรายการเก่ียวกับคา่ แรงงานและ รายการหักตา่ งๆ 2.2. จุดประสงคเ์ ชิงพฤตกิ รรม 2.2.1. บอกความหมายและประเภทของคา่ แรงงานได้ 2.2.2. อธิบายวนั เวลา และชั่วโมงทำงานตามพระราชบัญญัตคิ ุ้มครองแรงงานได้ 2.2.3. อธบิ ายและจดั เก็บเวลาการทำงานได้ 2.2.4. ปฏิบัตงิ านด้วยความมีวนิ ัย ความซ่อื สตั ย์สจุ ริต ความรบั ผิดชอบ ความขยนั และความสภุ าพ 2.2.5. แสดงความร้เู กยี่ วกบั หลกั การบัญชี สำหรบั กิจการประเภทธรุ กจิ อุตสาหกรรม 2.2.6. ปฏบิ ตั ิงานบญั ชสี ำหรบั กิจการประเภทธรุ กจิ อตุ สาหกรรมตามหลักการบัญชีทรี่ ับรองทั่วไป 3. สมรรถนะประจำหนว่ ยเรยี นรู้ 1. แสดงความร้เู ก่ียวกับหลักการบัญชี สำหรบั กจิ การประเภทธุรกิจอุตสาหกรรม 2. ปฏิบตั ิงานบัญชสี ำหรับกิจการประเภทธุรกจิ อุตสาหกรรมตามหลกั การบญั ชที ่รี ับรองทวั่ ไป 4. สาระการเรยี นรู้ กิจการอุตสาหกรรมขนาดใหญ่มีการแบ่งการดำเนินงานออกเป็น 2 ส่วน คือ ส่วนของสำนักงานและ ส่วนของโรงงาน ดังน้ันคา่ จ้างจึงแบง่ เปน็ 2 ลักษณะของงานทีก่ ่อใหเ้ กิดคา่ จา้ ง คือ เงนิ เดอื นและคา่ แรงงาน  ค่าแรงงาน (Labor) หมายถึง ค่าตอบแทนท่ีกิจการจ่ายให้แก่คนงานที่ทำงานในโรงงาน ที่ทำการ ผลิตสินค้าหรือฝา่ ยทีใ่ ห้บริการ การจ่ายค่าแรงงานน้ันอาจจา่ ยเปน็ รายชิน้ รายชั่วโมง รายวัน รายสัปดาห์หรือราย เดือน หรืออาจจ่ายในรปู ของคา่ ล่วงเวลา หรอื เงินรางวัล เปน็ ตน้

ประเภทของค่าแรงงาน แบง่ ออกเป็น 2 ประเภท ดังน้ี 1 ค่าแรงงานทางตรง (Direct Labor) หมายถึง ค่าตอบแทนที่กิจการจ่ายให้คนงานท่ีทำงานใน โรงงานเพ่ือแปรสภาพวัตถุดิบให้เปน็ สินค้าสำเร็จรูป เป็นคา่ แรงทเ่ี ก่ียวข้องโดยตรงกับการผลิตสินค้านั้นๆ และ สามารถคำนวณค่าแรงงานเป็นรายหน่วยการผลิตได้ง่าย เช่น  คา่ แรงงานของพนักงานท่เี ย็บเส้อื ผา้ สำเรจ็ รปู ในโรงงานผลิตเส้ือผ้าสำเร็จรูป  คา่ แรงงานของคนงานทผี่ ลิตผลไมก้ ระปอ๋ งในโรงงานแปรรูปผลไม้  ค่าแรงงานของพนักงานทผ่ี ลติ บะหม่สี ำเรจ็ รูปในโรงงานผลติ บะหมี่สำเรจ็ รปู โดยค่าแรงงานทางตรงจะตอ้ งมี 2 ลกั ษณะ ดังนี้ 1.1 แรงงานท่ใี ชใ้ นการผลติ ตอ้ งเปน็ สว่ นสำคญั ในการผลติ สนิ คา้ 1.2 สามารถคำนวณค่าแรงงานเข้าเป็นต้นทุนการผลิตรายหนว่ ยได้ หากมีค่าแรงงานเกิดข้ึนและเข้าเง่ือนไขท้ัง 2 ข้อน้ี ถือได้ว่าค่าแรงงานนั้นเป็นค่าแรงงานทางตรง แต่ถา้ เข้าเพียงขอ้ ใดข้อหนึ่งหรือไมเ่ ขา้ เงอื่ นไขข้อใดเลย ค่าแรงงานนัน้ ถือเปน็ ค่าแรงงานทางออ้ ม ซึ่งค่าแรงงาน ทางตรงจะมีความสัมพันธ์กับปริมาณการผลิต ถ้ามีการผลิตมากค่าแรงงานก็จะต้องจ่ายสูง แต่ถ้าผลิตน้อย ค่าแรงงานก็จะลดลงตามสัดส่วน หรือถ้าไม่มีการผลิตก็จะไม่มีการจ่ายค่าแรงงาน บัญชีค่าแรงงานทางตรงถือ เปน็ สว่ นประกอบของตน้ ทนุ ผลิตสินค้า 2 ค่าแรงงานทางอ้อม (Indirect Labor) หมายถึง ค่าตอบแทนท่ีไม่เกี่ยวข้องโดยตรงกับการผลิต แต่มีส่วนช่วยให้การผลิตนั้นสำเร็จลุล่วงด้วยดี ในการคำนวณต้นทุนการผลิตจะจัดอยู่ในส่วนของค่าใช้จ่ายใน การผลติ เช่น ค่าแรงงานหัวหน้าผู้ควบคมุ การผลติ เงินเดือนผู้จัดการโรงงาน เงนิ เดือนพนกั งานทำความสะอาด เป็นตน้ วนั เวลา และชั่วโมงทำงานตามพระราชบัญญัตคิ ุ้มครองแรงงาน ซึ่งได้บัญญัติขึ้นเพือ่ คมุ้ ครองลูกจ้างใน เร่ืองเวลาการทำงาน จำนวนชั่วโมงในการทำงานที่เหมาะสมของงานแต่ละประเภท และผลประโยชน์ ได้แก่ เวลาทำงานปกติ เวลาพกั วันหยุด การทำงานลว่ งเวลา หรอื การทำงานในวันหยดุ วันลา และคา่ ตอบแทนในการทำงาน (ค่าจ้าง) อัตราค่าจ้างขั้นต่ำ เป็นอตั ราค่าจ้างท่ีคณะกรรมการค่าจ้างกำหนดตามพระราชบัญญัติคุ้มครองแรงงาน โดยคณะกรรมการค่าจ้างมีแนวคิดเก่ียวกับอัตราค่าจ้างข้ันต่ำว่า “เป็นอัตราค่าจ้างที่เพียงพอสำหรับแรงงาน เพื่อพัฒนาฝีมือ 1 คน ให้สามารถดำรงชีพอยู่ได้ตามสมควรแก่สภาพเศรษฐกิจและสังคมโดยมีมาตรฐานการ ครองชีพท่ีเหมาะสมตามความสามารถของธุรกิจ โดยการกำหนดอัตราค่าจ้างข้ันต่ำเป็นอำนาจหน้าที่ของ คณะกรรมการค่าจ้าง ซึ่งเป็นองค์กรไตรภาคีตามพระราชบัญญัติคุ้มครองแรงงงาน ประกอบด้วยผู้แทนฝ่าย นายจ้าง ผู้แทนฝ่ายลูกจ้าง และผู้แทนฝ่ายรัฐบาลฝ่ายละ 5 คนเท่านั้น ส่วนอัตราค่าจ้างตามมาตรฐานฝีมือ หมายถึง อัตราค่าจ้างที่คณะกรรมการค่าจ้างกำหนดขึ้นในแต่ละสาขาอาชีพตามมาตรฐานฝีมือ สำหรับการ ประกาศอัตราคา่ จ้างข้ันตำ่ มกั จะมีการเปลีย่ นแปลงอยเู่ สมอ ทั้งนี้ข้ึนอยู่กบั นโยบายของรฐั บาล การจดั เกบ็ เวลาการทำงานทั่วไปจะมีเอกสารท่ใี ช้จัดเกบ็ เวลาการทำงาน 2 ประเภท คอื 1 บัตรลงเวลา (Clock Card) คือ บัตรทีใ่ ช้บนั ทึกเวลาในการทำงานของพนักงานและลูกจ้าง การ บันทกึ เวลาการทำงานของพนกั งานและลกู จ้างนน้ั มีหลายวธิ ี ไดแ้ ก่ 1.1 ระบบใหเ้ กียรติ ใชบ้ ันทึกในแผ่นลงเวลาตามปกตโิ ดยไมม่ ีพนักงานดแู ลหรือควบคุมใดๆ

1.2 ระบบอาศัยหัวหน้างานคอยควบคุม โดยพนักงานและลูกจ้างแต่ละคนจะมีบัตรประจำตัว บันทึกการเข้าและออกจากหน่วยงาน โดยให้หัวหน้าแต่ละส่วนงานเป็นผู้บันทึกเวลาเข้าทำงานและเวลาเลิก งาน หรือใหพ้ นกั งานและลกู จา้ งเป็นผูบ้ นั ทึกและหัวหนา้ เปน็ ผ้ลู งนามยืนยนั ก็ได้ 1.3 ระบบบัตรนาฬิกา (Time Clock) โดยอาศัยเครื่องมืออิเล็กทรอนิกส์ช่วยควบคุม โดย คนงานแต่ละคนจะมีบัตรนาฬิกาหรือบัตรลงเวลาประจำตัว เมื่อเร่ิมปฏิบัติงานในหน่วยงาน แผนกหรือหน้าที่ งานใด ก็จะนำบัตรลงเวลาดังกล่าวสอดเข้าไปในนาฬิกาเพ่ือบันทึกเวลาการเข้าทำงาน เมื่อทำเสร็จก็ทำการ บนั ทึกเวลาเลกิ งาน ซงึ่ จะเป็นประโยชน์ต่อการจ่ายค่าแรงและการจำแนกค่าแรงงานของแผนกต่างๆ หรอื แยก ค่าแรงงานตามคำสั่งผลิตสินค้าแต่ละรุ่น ในบัตรลงเวลาจะต้องมีช่ือของคนงาน รหัสประจำตัว แผนกงานท่ี สงั กัด และต้องวางไวใ้ กลก้ ับนาฬิกาและต้องเป็นทางเข้าและออกจากหน่วยงาน เพื่อความสะดวกในการบันทึก เวลา อาจติดตั้งระบบปิดนาฬิกาอัตโนมัติเมื่อถึงเวลาเข้าทำงาน เพื่อให้คนท่ีมาทำงานสายไม่มีโอกาสบันทึก เวลาได้ แผนกผู้ควบคุมเวลาการทำงาน จะทำการตรวจสอบบัตรลงเวลาน้ี จากนั้นจะรวบรวมเพื่อไปคำนวณ คา่ แรงงาน หรืออาจสง่ ใหห้ นว่ ยงานที่มีหนา้ ท่ใี นการคำนวณทำการคำนวณต่อไป 1.4 ระบบบันทึกเวลาด้วยลายนิ้วมือ (บัตร Finger Scan and Card Time Attendance System) เคร่ืองสแกนลายน้ิวมือเป็นอุปกรณ์ที่เข้ามามีบทบาทอย่างมากในด้านการบันทึกเวลาทำงาน ซึ่งมี คุณสมบัติท่ีหลากหลาย สามารถใช้งานได้ทุกรูปแบบที่แตกต่างกันออกไป ทำให้เลือกใช้เคร่ืองบันทึกเวลาใน ปัจจุบนั สะดวกสบายมากขนึ้ เครื่องสแกนลายน้ิวมือ หรือเครื่องบันทึกเวลาน้ีเป็นระบบบันทึกเวลาทำงาน เป็นระบบการ ทำงานสมัยใหม่แบบออนไลน์ โดยข้อมูลของพนักงานท้ังหมดจะถูกส่งไปจัดเก็บอย่างปลอดภัย พร้อมใช้งาน ผ่านเว็บเบราว์เซอร์ จะแตกต่างจากระบบเดิมไม่จำเป็นต้องต่อเชื่อมกับเครื่องคอมพิวเตอร์หรือเครื่องแม่ข่าย และไม่จำเป็นต้องซื้อหรือติดต้ังซอฟต์แวร์พิเศษใดๆ เพียงต่ออุปกรณ์อ่านบัตรและลายน้ิวมือเข้ากับเครือข่าย ภายใน (LAN) เดิมท่ีสามารถเชื่อมกับอินเทอร์เน็ตได้ ข้อมูลเวลาเข้า-ออกของพนักงานท้ังหมดจะถูกส่งไป จัดเก็บอย่างปลอดภัยในศูนย์ข้อมูลของไมโครซอฟต์ ผู้บริหาร เจ้าหน้าท่ีฝ่ายบุคคลรวมทั้งพนักงานในองค์กร ทุกคนสามารถเข้าใช้งานระบบผ่านเว็บเบราว์เซอร์บนเครื่องคอมพิวเตอร์ แท็บเล็ตหรือสมาร์ทโฟนเพื่อ ตรวจสอบขอ้ มูลเวลาทำงาน ส่งคำขอลากิจ ลาปว่ ย ทำงานล่วงเวลา อนุมัติหรือปฏเิ สธคำขอต่างๆ ได้จากทุกท่ี ตลอดเวลา โดยไมต่ ้องลงทนุ ซือ้ อปุ กรณ์ฮาร์ดแวร์หรอื ซอฟต์แวรร์ าคาสงู 1.5 เครื่องบันทึกเวลาด้วยระบบคอมพิวเตอร์ (Time Attendance) เคร่ืองบันทึกเวลาด้วย ระบบคอมพิวเตอร์เป็นเทคโนโลยีที่นำมาช่วยลดขั้นตอนการทำงานท่ียุ่งยาก เช่น ระบบบาร์โค้ด (Barcode) แบบแถบแม่เหล็ก (Magnetic) แบบคล่ืนวิทยุ (Proximity) แบบสมาร์ทการ์ด (Contactless Smart Card) และแบบใช้ฝ่ามือ (Biometric) โดยเคร่ืองน้ีจะช่วยในการบันทึกข้อมูล การลงเวลาของพนักงาน เมื่อพนักงาน ทำการบนั ทึกเวลา ขอ้ มลู จะเกบ็ ลงในหน่วยความจำของตวั เครื่องในรปู ของข้อมูลดิบ (Text File) แล้วสง่ ขอ้ มูล มายังคอมพวิ เตอรซ์ ึ่งมีโปรแกรมประมวลผลเวลาทำงาน รายงานการทำงาน สรุปตามวันและช่วั โมงการทำงาน การขาด ลา สาย การทำงานล่วงเวลา ฯลฯ พร้อมท้ังคำนวณค่าจ้างหรือเงินเดือนของพนักงานได้อย่างมี ประสิทธิภาพ ซง่ึ สามารถรองรบั ระบบโรงงานอุตสาหกรรมตา่ งๆ ได้อย่างดี 2 ใบสรุปเวลาการทำงาน หรือเรียกว่า “บัตรจำแนกเวลาการทำงาน” คือ หลักฐานที่ใช้บันทึก เวลาในการทำงานของพนักงานว่าได้ใช้เวลาในการทำงานไปกับการผลิตงานใดบ้าง ซึ่งจะแสดงให้ทราบถึง ประเภทงาน สถานที่ และเวลาที่แต่ละคนปฏิบัติงาน โดยทั่วไปหัวหน้าหรือผู้ควบคุมคนงานมักมีหน้าที่ในการ

กรอกใบสรุปเวลาการทำงานดังกล่าว แต่บางคร้ังอาจให้พนักงานเป็นผู้จดบันทึกเอง ถ้าในกรณีท่ีเป็นพนักงาน ไดร้ ับค่าตอบแทนในรูปของเงินเดือน กไ็ ม่จำเป็นตอ้ งจัดทำบตั รบันทึกเวลาการทำงาน เพราะพนกั งานเหล่านั้น ทำงานในแผนกเดียว หน้าที่เดียว ซึ่งค่าแรงงานท่ีเกิดขึ้นท้ังหมดถือเป็นค่าแรงงานทางอ้อม และจะนำไปคิด เป็นค่าใช้จ่ายในการผลิต การบันทึกเวลาการทำงานน้ันอาจแบ่งได้เป็น 2 ลักษณะ คือ บัตรบันทึกเวลาประจำ งาน (Job Time Ticket) และบัตรบันทึกเวลาประจำวัน (Daily Time Ticket) บัตรบันทึกประจำงานนั้น ในทางปฏิบตั ิอาจมีความแตกต่างกันไปในแตล่ ะกจิ การ แตโ่ ดยทั่วไปแล้วจะประกอบไปด้วยข้อมูลของเวลาเร่ิม และสิน้ สุดของงาน ลกั ษณะงาน อัตราค่าแรงและต้นทนุ รวมของค่าแรงงานที่ใช้ในการทำงานประเภทนั้น กรณี ท่ีพนักงานคนใดคนหนึ่งต้องมีการเปล่ียนงานทำในหลายประเภทหรือหลายชิ้นงานในแต่ละวัน ดังน้ันแทนที่ กิจการจะมีการทำบัตรบันทึกเวลาประจำงานข้ึนหลายใบตามลักษณะงานที่เปลี่ยนไปก็อาจเปล่ียนมาใช้บัตร บนั ทกึ เวลาประจำวนั การคำนวณภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาหัก ณ ท่ีจ่าย ตามมาตรา 50(1) แห่งประมวลรัษฎากร กรณีการจ่ายเงิน ได้พึงประเมินตามมาตรา 40(1) แห่งประมวลรัษฎากร แต่ไมร่ วมถึงเงินได้ท่ีนายจา้ งจ่ายให้คร้ังเดียวเพราะเหตุ ออกจากงาน 1. กฎหมายเกย่ี วกับภาษีเงินไดห้ กั ณ ที่จา่ ย 1.1 มาตรา 50 ให้บุคคล ห้างหุ้นส่วน บริษัท สมาคม หรือคณะบุคคล ผู้จ่ายเงินได้พึงประเมินตาม มาตรา 40 หักภาษีเงินได้ทุกคราวท่ีจ่ายเงินได้พึงประเมิน กรณีที่จ่ายเงินเดือน ค่าจ้าง 40 (1) (2) ให้คำนวณ ตามเกณฑ์มาตรา 48 1.2 มาตรา 3 เตรส โดยคำส่ังกรมสรรพากรท่ีเก่ยี วขอ้ ง ผ้จู ่ายเงินและหักภาษีเป็นนติ ิบุคคล จา่ ยให้แก่ ผู้เสยี ภาษีท่ีเปน็ บุคคลธรรมดา และผู้เสียภาษีทีเ่ ปน็ นิตบิ คุ คล 1.3 มาตรา 69 ทวิ ผู้หักภาษี ณ ที่จ่ายเป็นรัฐบาล เป็นผู้จ่ายเงินตามมาตรา 40 ให้กับนิติบุคคล คำนวณหกั ภาษีเงินได้ไว้ ณ ท่ีจ่ายในอตั รารอ้ ยละ 1 1.4 มาตรา 69 ตรี ให้บุคคล ห้างหุ้นส่วน บริษัท สมาคม หรือคณะบุคคลจ่ายเงินได้ตามมาตรา 40 (8) เฉพาะท่จี า่ ยให้กับบรษิ ทั หรอื หา้ งห้นุ ส่วนนติ บิ คุ คลซงึ่ ขายอสงั หาริมทรัพย์ 1.5 มาตรา 70 สำหรับนิติบุคคลที่ต้ังขึ้นตามกฎหมายของต่างประเทศไม่ได้ประกอบกิจการใน ประเทศไทยได้รับเงินไดต้ ามมาตรา 40 (2) (3) (4) (5) หรือ (6) ท่จี ่ายจากหรอื ในประเทศไทย มาตรา 76 ห้ามมิให้นายจ้างหักค่าจ้าง ค่าล่วงเวลา ค่าทำงานในวันหยุด และค่าล่วงเวลาในวันหยุด ยกเว้น 1. ชำระภาษเี งนิ ได้ตามจำนวนทลี่ กู จ้างตอ้ งจา่ ยหรือชำระเงินอื่นตามทก่ี ฎหมายบญั ญัตไิ ว้ 2. ชำระค่าบำรุงสหภาพแรงงานตามข้อบังคับของสหภาพแรงงาน 3. ชำระหนี้สนิ สหกรณ์ออมทรัพยห์ รือสหกรณ์อื่นที่มีลักษณะเดยี วกัน หรอื หนท้ี เี่ ป็นไปเพอื่ สวัสดกิ ารที่ เป็นประโยชน์แกล่ ูกจ้างฝ่ายเดยี ว โดยได้รบั ความยนิ ยอมล่วงหน้าจากลูกจ้าง 4. เป็นเงินประกันตามมาตรา 10 หรือชดใช้ค่าเสียหายให้แก่นายจ้าง ซ่ึงลูกจ้างได้กระทำโดยจงใจ หรอื ประมาทเลินเลอ่ อยา่ งรา้ ยแรง โดยไดร้ ับความยนิ ยอมจากลูกจ้าง 5. เป็นเงินสะสมตามขอ้ ตกลงเกี่ยวกบั กองทุนเงินสะสม การหักตาม (2) (3) (4) (5) ในแต่ละกรณีห้ามหักเกินร้อยละ 10 และจะหักรวมกันได้ไม่เกิน 1 ใน 5 ของเงินท่ีลูกจ้างมีสิทธิได้รับ เว้นแต่จะได้รับความยินยอมจากลูกจ้าง ห้ามนายจ้างหักค่าตอบแทนในการ ทำงาน ได้แก่ คา่ จ้าง ค่าล่วงเวลา คา่ ทำงานในวนั หยดุ และคา่ ลว่ งเวลาในวนั หยุด

ทะเบียนคา่ แรง โดยทะเบียนคา่ แรง (Payroll Register) ใช้บันทึกรายละเอียดเกี่ยวกับค่าแรงงานทั้งหมดที่กิจการจะต้องจ่ายในแต่ละงวดของพนักงานและคนงาน โดย มีรายละเอียดเก่ียวกับเงินเดือน ค่าแรง ค่าล่วงเวลา (ถ้ามี) รายการหักต่างๆ เช่น เงินสมทบกองทุน ประกันสังคม ภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาหัก ณ ที่จ่าย เงินสะสมกองทุนสำรองเลี้ยงชีพ เงินเบิกล่วงหน้า เงิน ก้ยู มื เปน็ ต้น โดยท่ัวไปฝ่ายบัญชีค่าแรงงาน (Payroll Accounting Dept.) จะเป็นผู้ทำหน้าท่ีจัดเก็บและ รวบรวมข้อมูลเวลาการทำงานของพนักงานและลูกจ้าง เพ่ือคำนวณค่าแรงรวมถึงการบันทึกบัญชี แต่กิจการ บางแหง่ อาจใหเ้ ป็นหนา้ ทขี่ องฝ่ายบคุ คล ส่วนฝา่ ยบัญชคี ่าแรงจะคำนวณและบันทกึ บัญชี ข้ันตอนของการปฏิบัติ โดยการบันทึกบัญชีเก่ียวกับค่าแรงนั้นมีวิธีปฏิบัติอยู่ 2 วิธี คือ วิธีบัญชี สินค้าคงเหลือแบบสิ้นงวด (Periodic Inventory Method) และวิธีบัญชีสินค้าคงเหลือแบบต่อเนื่อง (Perpetual Inventory Method) มหี ลักการบันทกึ บัญชี ดังตอ่ ไปนี้ รายการ วิธสี ินคา้ คงเหลือแบบสน้ิ งวด วิธีสนิ คา้ คงเหลือแบบต่อเนอ่ื ง XX 1. เม่ือจา่ ยคา่ แรง XX เดบิตค่าแรงทางตรง XX เดบิตงานระหว่างทำ XX ทางตรง และคา่ แรง คา่ แรงทางออ้ ม XX ทางออ้ มเป็นเงินสด XX เครดิต เงินสด XX คา่ ใชจ้ า่ ยในการผลิต XX 2. เมื่อจา่ ยคา่ ล่วงเวลา เครดิต เงินสด ทางตรง และค่า เดบติ ค่าแรงทางตรง XX ล่วงเวลาทาง ค่าแรงทางอ้อม เดบติ งานระหวา่ งทำ ทางออ้ ม XX XX เครดติ เงินสด 3. เมอ่ื มีการปรับปรุง XX ค่าใช้จา่ ยในการผลติ XX คา่ แรงทางตรงและ เดบิตคา่ แรงทางตรง XX เครดิต เงนิ สด คา่ แรงทางออ้ ม คา่ แรงทางอ้อม XX เดบิตงานระหวา่ งทำ เครดติ คา่ แรงค้างจ่าย XX XX คา่ ใชจ้ ่ายในการผลิต XX เครดิต คา่ แรงคา้ งจ่าย 4. เมอ่ื จ่ายค่าแรงค้าง เดบิตค่าแรงคา้ งจา่ ย XX เดบิตคา่ แรงคา้ งจา่ ย XX จา่ ย เครดติ เงินสด XX เครดิต เงนิ สด XX 5. เมื่อจา่ ยคา่ แรง ทางตรง หักเงนิ เดบิตค่าแรงทางตรง XX เดบติ งานระหว่างทำ ประกันสังคม และ ภาษีเงินได้บคุ คล เงนิ สมทบกองทนุ XX ธรรมดาหกั ณ ที่ จา่ ย ประกนั สังคม XX XX เงินสมทบกองทนุ XX เครดติ เงินประกันสังคม XX ประกันสงั คม XX XX คา้ งจา่ ย XX เครดิต เงินประกันสงั คม XX ภาษีเงินไดห้ ัก ณ ที่ ค้างจ่าย จ่าย ภาษีเงินไดห้ ัก ณ ท่ี เงนิ สด จา่ ย เงนิ สด

6. เมือ่ จา่ ยคา่ แรง เดบิตค่าแรงทางออ้ ม เดบิตค่าใช้จา่ ยในการผลติ ทางอ้อม หกั เงนิ XX XX ประกันสังคม และ เงินสมทบกองทนุ XX เงนิ สมทบกองทนุ XX ภาษเี งินไดบ้ คุ คล ประกันสงั คม XX XX ประกันสังคม XX XX ธรรมดา เครดิต เงนิ ประกันสังคม XX เครดิต เงินประกันสงั คม XX ค้างจ่าย คา้ งจ่าย ภาษเี งนิ ได้หกั ณ ท่ี ภาษเี งนิ ได้หกั ณ ท่ี จา่ ย จ่าย เงนิ สด เงินสด 7. นำสง่ เงินสมทบ เดบติ เงนิ ประกันสังคมค้างจ่าย เดบติ เงินประกันสงั คมค้างจา่ ย กองทนุ XX XX XX XX ประกันสงั คม เครดิต เงนิ สด/เงินฝาก เครดิต เงนิ สด/เงนิ ฝาก (ภายในวนั ท่ี 15 ธนาคาร ธนาคาร ของเดือนถดั ไป) 8. นำส่งภาษีเงินได้ เดบติ ภาษเี งินได้ฯ หกั ณ ทีจ่ า่ ย เดบติ ภาษเี งนิ ได้ฯ หกั ณ ทีจ่ า่ ย บคุ คลธรรมดาหัก ณ XX XX XX XX ท่ีจ่าย (ภายใน 7 วัน เครดติ เงนิ สด/เงินฝาก เครดิต เงนิ สด/เงนิ ฝาก นบั แต่วนั ธนาคาร ธนาคาร ส้นิ เดอื นของเดือนท่ี จา่ ยเงนิ ) การบนั ทึกบัญชีเกี่ยวกับสทิ ธบิ ตั ร ดงั นี้  เมอ่ื มีการซอื้ สทิ ธิบัตร จะบนั ทึกบัญชีดงั นี้ เดบิต สทิ ธิบัตร XX เครดิต เงินสด/เจา้ หน้ี XX  เมอื่ มกี ารตดั บญั ชี หรอื ตัดจำหนา่ ยเป็นค่าใช้จา่ ย จะบันทกึ บัญชีดงั น้ี เดบติ สิทธิบตั รตัดบญั ชี(ตัดจำหนา่ ย) XX เครดติ สิทธบิ ัตร XX  หรอื ในวนั สน้ิ งวดบญั ชี จะบันทึกรายการปรับปรุงคา่ ตัดจำหนา่ ยสิทธบิ ตั ร ได้ดงั น้ี เดบติ ค่าตัดจำหน่าย-สทิ ธบิ ัตร XX เครดติ ค่าตดั จำหนา่ ยสะสม-สิทธบิ ัตร XX หมายเหตุ บัญชีสิทธิบัตรถือเป็นบัญชีประเภทสินทรัพย์ไม่หมุนเวียนส่วนบัญชีค่าตัดจำหน่ายสะสม- สิทธิบัตร จัดเป็นบัญชีปรับมูลค่าสินทรัพย์ โดยแสดงเป็นรายการหักจากบัญชีสิทธิบัตร จะแสดงในงบแสดง ฐานะการเงิน ส่วนบัญชสี ิทธบิ ัตรตัดบัญชี (ตัดจำหน่าย) จัดเป็นบัญชีประเภทค่าใช้จ่ายในการผลิต จะแสดงใน งบตน้ ทุนผลิต

แบบฝึกปฏบิ ตั หิ นว่ ยท่ี 5 คำชีแ้ จง : จงตอบคำถามตอ่ ไปนี้

ใบความรู้วิชา การบญั ชตี ้นทุนเบอ้ื งตน้ 2201-2004 หน่วยที่ 6 ค่าใช้จา่ ยการผลติ 1. สาระสำคัญ ค่าใช้จ่ายการผลิตเป็นค่าใช้จ่ายต่างๆ ท่ีเกิดขึ้นในการผลิตสินค้า เพ่ือให้กระบวนการผลิตเป็นไปอย่าง ต่อเนื่อง โดยไม่รวมถึงวัตถุดิบทางตรงและค่าใช้จ่ายทางตรง ซ่ึงค่าใช้จ่ายการผลิตถือเป็นต้นทุนทางอ้อม และ เปน็ สว่ นหนง่ึ ของตน้ ทุนการผลิต สำหรับการผลิตสินค้าของกิจการอุตสาหกรรมนั้นจะมีสินค้าที่เกิดขึ้น 2 ลักษณะ คือ สินค้าสำเร็จรูป และสินค้าระหว่างผลิต องค์ประกอบของต้นทุนการผลิตประกอบด้วย วัตถุดิบทางตรง ค่าแรงทางตรง และ ค่าใช้จ่ายการผลิต สินค้าคงเหลือในธุรกิจการผลิตประกอบด้วย สินค้าสำเร็จรูปคงเหลือ วัตถุดิบคงเหลือ งาน ระหวา่ งทำคงเหลอื (สินค้าระหวา่ งผลิต) และวัสดุโรงงาน โดยจะจัดทำงบต้นทุนการผลิตเพ่ือแสดงการคำนวณ ต้นทนุ สินค้าสำเรจ็ รูป 2. จดุ ประสงค์การเรียนรู้ประจำหน่วย 2.1. จุดประสงคท์ ว่ั ไป เพือ่ ให้มีความรู้ ความเข้าใจเรอ่ื งคา่ ใช้จ่ายการผลิต 2.2. จดุ ประสงคเ์ ชงิ พฤติกรรม 2.2.1. บันทึกบัญชีเก่ียวกบั คา่ ใชจ้ า่ ยการผลติ ได้ 2.2.2. คิดค่าใช้จ่ายในการผลิตเข้าเป็นต้นทนุ ผลิตภณั ฑไ์ ด้ 2.2.3. ปฏิบัติงานด้วยความมีวินัย ความซื่อสัตย์สุจริต ความรับผิดชอบ ความขยันและความ สภุ าพ 2.2.4. อธิบายความหมายของต้นทุนการผลิตได้ 2.2.5. อธิบายสินคา้ คงเหลอื ของกิจการอตุ สาหกรรมได้ 2.2.6. คำนวณต้นทนุ สนิ ค้าคงเหลือได้ 3. สมรรถนะประจำหนว่ ยเรยี นรู้ 1. แสดงความรู้เกี่ยวกบั หลักการบัญชี สำหรับกิจการประเภทธุรกิจอตุ สาหกรรม 2. ปฏบิ ัตงิ านบญั ชสี ำหรับกจิ การประเภทธรุ กจิ อุตสาหกรรมตามหลักการบัญชที ร่ี ับรองท่ัวไป 4. สาระการเรยี นรู้ ค่าใช้จา่ ยการผลิต และประเภทของค่าใช้จ่ายการผลิต รวมทั้งการคำนวณและบันทึกบัญชีที่เก่ียวข้อง โดยค่าใช้จา่ ยการผลติ ถือเป็นค่าใชจ้ า่ ยของกิจการอุตสาหกรรม การบันทกึ บญั ชเี หมอื นกับค่าใชจ้ ่ายอืน่ ๆ คอื เดบิต ค่าใชจ้ ่ายการผลิตตา่ งๆ XX เครดติ เงินสด/ธนาคาร/บญั ชีทปี่ รับปรุงตา่ งๆ XX ค่าใช้จา่ ยการผลติ โดยทว่ั ไปจะมกี ารบันทึกบญั ชีอยู่ 2 วธิ ี ดังน้ี

1. การบนั ทึกบญั ชีแบบสิ้นงวด (Periodic Method) 2. การบันทกึ บัญชีแบบต่อเนื่อง (Perpetual Method) หลกั การบนั ทึกบัญชีเก่ยี วกับคา่ ใช้จา่ ยการผลติ (บางส่วน) มีดังนี้ รายการ แบบสิน้ งวด (Periodic Method) แบบตอ่ เน่อื ง (Perpetual Method) 1.ปรับปรงุ คา่ ใช้จ่ายใน เดบิต คา่ ใชจ้ า่ ย(ระบุชื่อ) XX เดบติ ค่าใช้จ่ายการผลติ XX โรงงานคา้ งจา่ ย เครดิต คา่ ใชจ้ า่ ย เครดติ คา่ ใช้จ่ายคา้ งจา่ ย(ระบชุ ื่อ) ค้างจา่ ย (ระบชุ อ่ื ) XX XX 2.ปรบั ปรุงวัสดโุ รงงาน เดบติ วัสดุโรงงานใชไ้ ป XX เดบิต ค่าใชจ้ า่ ยการผลิต XX ใช้ เครดิต วสั ดโุ รงงาน เครดติ วสั ดุโรงงาน XX ไป(วัสดุสนิ้ เปลืองใช้ไป) XX 3.โอนคา่ สาธารณูปโภค เดบติ ค่าสาธารณปู โภคโรงงานXX เดบติ คา่ ใช้จ่ายการผลติ XX ไปโรงงาน เครดิต เครดิตค่าสาธารณปู โภค XX คา่ สาธารณูปโภค XX 4.เมื่อมกี ารตัดบัญชี เดบิต สทิ ธิบัตรตัดบญั ชี (ตดั จำหน่าย) เดบติ คา่ ใชจ้ า่ ยการผลติ XX หรือ XX เครดิต สทิ ธบิ ัตร XX ตัดจำหนา่ ยเป็น เครดิต สิทธิบตั ร หรือ คา่ ใชจ้ ่าย XX เดบติ ค่าใชจ้ ่ายการผลิต XX หรือ เครดิตคา่ ตัดจำหนา่ ยสะสม-สิทธิบตั ร เดบติ ค่าตดั จำหน่าย-สทิ ธบิ ตั ร XX XX เครดิต คา่ ตัด จำหนา่ ยสะสม-สิทธิบัตร XX 5.คดิ คา่ เส่ือมราคา เดบิต ค่าเส่ือมราคา-(ระบชุ ่ือ) เดบิต คา่ ใช้จ่ายการผลติ XX สินทรพั ยใ์ นโรงงาน XX เครดิตคา่ เสือ่ มราคาสะสม-(ระบุชอื่ ) เครดิต ค่าเสื่อม XX ราคาสะสม-(ระบุช่ือ) XX 6.โอนค่าเบย้ี ประกันภัย เดบิต ค่าเบยี้ ประกันภัยโรงงาน XX เดบติ คา่ ใช้จา่ ยการผลิต XX จ่ายล่วงหน้าของโรงงาน เครดติ ค่าเบ้ีย เครดิตค่าเบย้ี ประกันจ่ายลว่ งหน้า ประกนั จ่ายลว่ งหน้า XX XX 7.โอนคา่ ใช้จ่ายในการ เดบิต งานระหวา่ งทำ XX ผลติ ไม่บนั ทึกบัญชี เครดติ ค่าใชจ้ า่ ยการผลิต XX เขา้ บัญชีงานระหวา่ งทำ 8.โอนงานระหว่างทำท่ี เดบติ สนิ คา้ สำเร็จรูป XX ผลิตเสร็จเขา้ บญั ชีสนิ คา้ ไมบ่ นั ทึกบัญชี เครดติ งานระหวา่ งทำ XX สำเร็จรูป

สินค้าคงเหลอื ของกิจการอุตสาหกรรม ตามมาตรฐานการบญั ชฉี บับท่ี 2 เรือ่ ง สินค้าคงเหลือ 1. ถือไวเ้ พ่อื ขาย ตามลกั ษณะการประกอบธุรกจิ ตามปกตขิ องกิจการ 2. อยู่ในระหว่างกระบวนการผลิต เพอื่ ใหเ้ ปน็ สินคา้ สำเรจ็ รปู เพอ่ื ขาย 3. อยใู่ นรูปของวตั ถดุ ิบ หรอื วัสดุทมี่ ีไว้เพอื่ ใชใ้ นกระบวนการผลิตสินค้า หรอื ใหบ้ ริการ ประเภทของสนิ คา้ คงเหลือประกอบดว้ ย 1. สนิ คา้ สำเรจ็ รูป (Finished Goods) 2. งานระหว่างทำ/สินค้าระหว่างผลิต (Work-in-Process Inventory / Goods in Process Inventory) 3. วตั ถุดบิ (Material Inventory) 4. วัสดโุ รงงาน (Factory Supplies) การคำนวณต้นทุนสินค้าคงเหลือ โดยการคำนวณต้นทุนสินค้าคงเหลือตามมาตรฐานการบัญชี และ International Accounting Standard หรือ IAS จงึ แบ่งออกเป็น 4 วธิ ี ดงั น้ี 1. วิธีราคาเจาะจง (Specific Identification Method) 2. วิธีเข้ากอ่ น-ออกกอ่ น (First-In, First-Out Method/FIFO) 3. วธิ ถี วั เฉล่ยี ถ่วงนำ้ หนัก (Weighted Average Method) 4. วิธถี ัวเฉลย่ี เคล่ือนไหว หรอื เคลอื่ นที่ (Moving Average Method) การคำนวณตน้ ทุนสินค้าคงเหลอื โดยการคำนวณตน้ ทนุ สนิ ค้าคงเหลอื มี 3 วิธคี ือ 1. วิธีราคาเจาะจง (Specific Identification Method) วิธีน้ี เหมาะสำหรับสินค้าท่ีมีปริมาณไม่มาก และไม่อาจสับเปลี่ยนกันได้ หรือเป็นสินค้า ท่ีผลิตขึ้นและแยกต่างหากไว้ สำหรับโครงการหนึ่งโครงการใด โดยเฉพาะ การเลือกใช้วธิ ีนี้ทำให้ทราบราคาทุนท่ีแท้จริงของสินค้าแต่ละรายการ เน่ืองจากการนำสินค้าไป ใชจ้ ะเปน็ ลกั ษณะท่ีสนิ ค้าทีท่ ราบต้นทุนอยา่ งชดั เจน 2. วิธีเข้าก่อน-ออกก่อน (First- In, First-Out Method/FIFO) วิธีน้ีเหมาะสำหรับสินค้าที่มีปริมาณ มาก หรือสินค้าที่มีลักษณะการนำไปใช้ในลักษณะคล้ายคลึงกันหรือใกล้เคียงกันหรือสับเปลี่ยนกันได้ การ เลือกใช้วธิ ีน้ีทำให้ทราบราคาทุนที่ใกล้เคียงกับความเป็นจริงในปจั จุบัน เนื่องจากการนำสินค้าไปใช้จะเป็น ลักษณะทสี่ ินค้าทซี่ ้ือเข้ามากอ่ นจะถกู นำไปใช้ก่อน ดงั นน้ั สินคา้ คงเหลอื จะเป็นสนิ คา้ ท่ีซอ้ื มาครั้งหลงั ๆ 3. วธิ ถี ัวเฉลย่ี ถว่ งน้ำหนกั (Weighted Average Method) วิธีนี้เหมาะสำหรับสนิ ค้าท่มี ปี รมิ าณมาก หรือสินค้าที่มีลักษณะการนำไปใช้ในลักษณะคล้ายคลึงกันหรือใกล้เคียงกันหรือสับเปลี่ยนกันได้ คล้ายกับ วธิ ีเข้าก่อน-ออกก่อน การเลือกใช้วิธีน้ีทำให้ทราบราคาทุนถัวเฉล่ีย ราคาทุนจะสูงหรือต่ำ ขึ้นอยู่กับต้นทุน การซอื้ หรอื การผลติ ในแต่ละครั้ง วธิ ีนใี้ ชก้ บั กจิ การท่ใี ชว้ ิธีบนั ทึกบญั ชีสนิ คา้ แบบสนิ้ งวด

รายการสินค้าคงเหลือของกิจการผลิตในงบการเงนิ โดยสินค้าคงเหลือ ไม่ว่าจะเป็นของกิจการประเภทใด ถอื เปน็ สินทรพั ยห์ มนุ เวยี น (Current Assets) สำหรับกจิ การผลติ สนิ ค้าคงเหลอื จะแสดงในงบต่าง ๆ ดงั น้ี ลำดับ รายการ แสดงใน ลกั ษณะรายการ 1 สนิ คา้ สำเรจ็ รปู งบกำไรขาดทนุ เป็นรายการหัก แสดงฐานะการเงนิ เปน็ สนิ ทรพั ย์หมุนเวียน 2 งานระหวา่ งทำ งบตน้ ทนุ การผลิต เปน็ รายการหกั แสดงฐานะการเงนิ เป็นสินทรัพย์หมนุ เวยี น 3 วตั ถุดบิ คงเหลือ งบตน้ ทนุ การผลติ เปน็ รายการหัก งบแสดงฐานะการเงนิ เปน็ สนิ ทรัพยห์ มนุ เวยี น 4 วัสดุโรงงานคงเหลอื งบแสดงฐานะการเงนิ เป็นสนิ ทรพั ย์หมุนเวยี น

แบบฝึกปฏบิ ตั หิ นว่ ยท่ี 6 คำชีแ้ จง : จงตอบคำถามตอ่ ไปนี้

ใบความรู้วชิ า การบัญชตี น้ ทนุ เบอ้ื งต้น 2201-2004 หน่วยท่ี 7 ตน้ ทุนการผลติ และงบต้นทนุ ผลิต 1. สาระสำคัญ สำหรับการผลิตสินค้าของกิจการอุตสาหกรรมนั้นจะมีสินค้าที่เกิดข้ึน 2 ลักษณะ คือ สินค้าสำเร็จรูป และสินค้าระหว่างผลิต องค์ประกอบของต้นทุนการผลิตประกอบด้วย วัตถุดิบทางตรง ค่าแรงทางตรง และ ค่าใช้จ่ายการผลิต สินค้าคงเหลือในธุรกิจการผลิตประกอบด้วย สินค้าสำเร็จรูปคงเหลือ วัตถุดิบคงเหลือ งาน ระหวา่ งทำคงเหลอื (สินค้าระหว่างผลิต) และวัสดุโรงงาน โดยจะจัดทำงบต้นทุนการผลิตเพื่อแสดงการคำนวณ ต้นทนุ สนิ ค้าสำเรจ็ รูป 2. จดุ ประสงค์การเรียนรู้ประจำหนว่ ย 2.1. จุดประสงค์ท่วั ไป เพ่ือให้มคี วามรู้ ความเขา้ ใจเรอ่ื งตน้ ทนุ การผลิตและงบตน้ ทุนผลิต 2.2. จดุ ประสงค์เชงิ พฤติกรรม 2.2.1. คำนวณต้นทุนการผลิตของกิจการอุตสาหกรรมได้ 2.2.2. คำนวณต้นทุนสินคา้ สำเรจ็ รปู ได้ 2.2.3. จัดทำงบตน้ ทนุ ผลิตได้ 2.2.4. ปฏบิ ัตงิ านด้วยความมีวนิ ยั ความซ่อื สัตย์สุจรติ ความรบั ผิดชอบ ความขยันและความสุภาพ 3. สมรรถนะประจำหนว่ ยเรียนรู้ 1.แสดงความรูเ้ กยี่ วกับหลักการบญั ชี สำหรับกจิ การประเภทธุรกจิ อุตสาหกรรม 2.ปฏบิ ตั งิ านบัญชสี ำหรับกิจการประเภทธรุ กจิ อตุ สาหกรรมตามหลักการบัญชีทรี่ ับรองท่วั ไป 4. สาระการเรยี นรู้ การคำนวณต้นทุนการผลิตของกิจการอุตสาหกรรม โยต้นทุนการผลิต (Cost of Manufactured or Manufacturing Costs) หมายถึง ค่าใช้จ่ายทั้งส้ินที่เกิดข้ึนในกระบวนการผลิตสินค้าในแต่ละงวดบัญชี ประกอบด้วยวัตถุดิบทางตรงใช้ไป ค่าแรงทางตรง และค่าใช้จ่ายการผลิต การคำนวณต้นทุนการผลิตของงวดบัญชี เป็นดังน้ี

การคำนวณต้นทุนสินค้าสำเร็จรูป โดยการคำนวณต้นทุนสินค้าที่ผลิตสำเร็จของงวดบัญชี จะต้องพิจารณาตามข้อเท็จจริงท่ีตรวจพบใน 4 กรณี ดังนี้ กรณีท่ี  ไม่มีสินค้าระหว่างผลิตคงเหลือท้ังต้นงวด และปลายงวด ต้นทุนสินค้าสำเร็จรูป = ต้นทุนการผลิต กรณีที่  มีสินค้าระหว่างผลิตคงเหลือต้นงวดเท่าน้ัน ต้นทุนสินค้าสำเร็จรูป = ต้นทุนการผลิต + สินค้าระหว่างผลิตต้นงวด กรณีที่  มีสินค้าระหว่างผลิตคงเหลือปลายงวดเท่านั้น ต้นทุนสินค้าสำเร็จรูป = ต้นทุนการผลิต – สินค้าระหว่างผลิตปลายงวด กรณีท่ี  มีสนิ ค้าระหวา่ งผลิตคงเหลือต้นงวดและมสี นิ ค้าระหว่างผลิตคงเหลือปลายงวด ต้นทุนสินค้าสำเร็จรูป = ต้นทุนการผลิต + สินค้าระหว่างผลิตต้นงวด – สินค้าระหว่างผลิตปลายงวด การคำนวณต้นทุนขายหรือต้นทุนสินค้าที่ขาย (Cost of Sales or Cost of Goods Sold) หมายถงึ ตน้ ทนุ ของสินคา้ สำเร็จรูปส่วนท่ขี ายออกไปในระหว่างงวดบัญชี ซง่ึ สามารถคำนวณตน้ ทุนขาย ได้ดังนี้ ตน้ ทุนขาย = สนิ ค้าสำเร็จรูปตน้ งวด + ตน้ ทุนสนิ คา้ สำเร็จรปู – สนิ ค้าสำเรจ็ รปู ปลายงวด ในการคำนวณตน้ ทุนในการผลิตสินค้าของกิจการอุตสาหกรรม เปน็ สิ่งทผ่ี ู้ผลิตต้องการทราบเนื่องจาก จะต้องเปรียบเทียบระหว่างการผลิตเองกับการซ้ือสินค้าสำเร็จรูปมาจำหน่ายและเพื่อต้ังราคาขาย ส่วนการ คำนวณต้นทุนของสินค้าสำหรับกิจการที่ซื้อสินค้าสำเร็จรูปมาจำหน่ายน้ันก็ไม่ยุ่งยาก เพราะการคำนวณหา ต้นทุนสินค้านั้นได้มาจาก สินค้าคงเหลือต้นปี+ซ้ือสุทธิ (ต้นทุนสินค้าที่ซื้อมาระหว่างปี) แต่การคำนวณต้นทุน การผลิตสำหรับกิจการอุตสาหกรรมนั้นจะยุ่งยากมาก เนื่องจากกิจการที่ผลิตสินค้านั้นต้องเสียค่าใช้จ่ายต่างๆ เช่น คา่ นำ้ คา่ ไฟฟ้า ค่าเช้ือเพลิง เป็นต้น ตน้ ทนุ ผลติ สินคา้ ท้งั ส้ ิน = วตั ถดุ ิบทีใ่ ชใ้ นการผลติ สินคา้ +ค่าแรงงานทางตรง+ค่าใชจ้ ่ายการผลิต (DM+DL+O) แผนภูมิกระบวนการผลิต

การคำนวณต้นทุนสินค้าสำเรจ็ รปู (Cost of finished goods) ต้นทนุ สินค้าสาเรจ็ รปู = ต้นทนุ ผลิตทงั้ สิ้น + สินคา้ ระหว่างผลิตต้นงวด – สินค้าระหว่างผลิต ปลายงวด หรอื แสดงเปน็ แผนภูมดิ งั น้ี การจดั ทำงบต้นทนุ ผลิตนั้นมี 3 ขั้นตอน ดงั น้ี ข้ันที่  คำนวณหาวัตถดุ ิบที่ใช้ในการผลติ ดงั นี้ วตั ถดุ ิบทีใ่ ชไ้ ปในการผลติ = วั ต ถุ ดิ บ ต้ น ปี + ซื้ อ วั ต ถุ ดิ บ ร ะ ห ว่ า ง ง ว ด + ค่ า ข น ส่ ง เข้ า – ส่งคนื วตั ถดุ บิ – สว่ นลดรับ – วัตถดุ บิ ปลายปี ขั้นท่ี  คำนวณหาต้นทุนผลติ ทงั้ ส้ิน ตน้ ทุนการผลติ สินค้าทงั้ สน้ิ = วั ต ถุ ดิ บ ท่ี ใ ช้ ใ น ก า ร ผ ลิ ต สิ น ค้ า + ค่ า แ ร ง ง า น ท า ง ต ร ง + ค่าใช้จา่ ยการผลิต ข้นั ที่  คำนวณหาตน้ ทุนสินค้าสำเร็จรูป ตน้ ทุนสินค้าสำเรจ็ รูป = ต้ น ทุ น ก า ร ผ ลิ ต ทั้ ง สิ้ น + สิ น ค้ า ร ะ ห ว่ า ง ผ ลิ ต ต้ น ง ว ด – สนิ ค้าระหว่างผลติ ปลายงวด

แบบฝึกปฏิบัตหิ นว่ ยที่ 7 คำชแี้ จง : จงตอบคำถามตอ่ ไปนี้ 7-3 บรษิ ทั ผลไมก้ ระปอ๋ งการผลิต จำกดั มขี อ้ มลู ในวันท่ี 31 ธนั วาคม 2557 ดังน้ี วัตถดุ บิ คงเหลือ 1 มกราคม55,000 บาท ซอ้ื วัตถุดบิ ระหวา่ งงวด 70,000 บาท คา่ แรงทางตรง 35,000 บาท ค่าใชจ้ า่ ยการผลติ เป็น 1 ใน 4 ของคา่ แรงทางตรง คา่ ขนส่งเข้า 2,500 บาท ส่วนลดรับ 1,500 บาท วตั ถุดิบคงเหลอื 31 ธนั วาคม 42,000 บาท ให้ทำ คำนวณต้นทนุ การผลิต 7-4 ยอดคงเหลอื เมอื่ วันที่ 31 ธนั วาคม 2557 ของ บรษิ ัท พลาสติกไทย จำกดั วัตถุดบิ ตน้ ปี 15,000 บาท งานระหว่างทำต้นปี 45,000 บาท ซอ้ื วัตถดุ บิ ระหวา่ งงวด 150,000 บาท ค่าขนสง่ เขา้ 2,500 บาท คา่ แรงทางตรง 65,000 บาท คา่ แรงทางอ้อม 55,000 บาท วัตถดุ ิบทางอ้อม 15,000 บาท เงินเดอื นผู้ควบคมุ คนงาน 30,000 บาท คา่ เชอ้ื เพลงิ 17,000 บาท เงนิ สมทบประกนั สังคม 20,000 บาท คา่ ซ่อมแซมเครื่องจักร 15,000 บาท วัตถุดบิ คงเหลอื ปลายปี 35,000 บาท งานระหวา่ งทำปลายปี 40,000 บาท ใหท้ ำ งบตน้ ทุนผลติ 7-5 บริษทั ผลิตปุ๋ยเคมี จำกดั มขี ้อมูลเมือ่ วันท่ี 31 ธันวาคม 2557 ดงั น้ี หนว่ ย : บาท วัตถดุ ิบ 1 มกราคม 35,000 ค่าซ่อมแซมเครอื่ งจกั ร 6,000 งานระหว่างทำ 1 มกราคม 55,000 เงินเดือนพนกั งานขาย 15,000 วสั ดุโรงงาน 60,000 เงินเดือนหวั หน้าคมุ งาน 7,500 วสั ดสุ ำนกั งาน 45,000 เงนิ สมทบประกนั สังคม 12,000 ซอื้ วตั ถดุ ิบ 150,000 ค่าเบี้ยประกันโรงงาน 16,000 คา่ ขนสง่ เข้า 4,000 สง่ คนื วัตถุดิบ 5,000 ค่าแรงทางตรง 12,000 ดอกเบ้ียจา่ ย 3,000 ค่าแรงทางอ้อม 70,000 ค่าไฟฟา้ (ของฝา่ ยผลติ 80%) 18,000 สนิ คา้ คงเหลอื ณ วันที่ 31 ธันวาคม 2557 มดี ังน้ี วัตถดุ บิ 8,000 บาท งานระหวา่ ง (สินคา้ ระหวา่ งผลิต) 25,000 บาท

วสั ดุโรงงาน 45,000 บาท วัสดสุ ำนกั งาน 16,000 บาท ให้ทำ งบตน้ ทุนผลิต 7-6 ยอดคงเหลอื ในบัญชีแยกประเภทของ บริษทั ไทยการเ์ ม้น จำกดั เมื่อส้นิ งวดบญั ชี 1 ปี ในวนั ที่ 31 ธนั วาคม 2557 วตั ถุดบิ คงเหลือต้นงวด 43,000 บาท สินคา้ ระหวา่ งผลติ ปลายงวด 6,000 บาท ซือ้ วัตถดุ ิบ 450,000 บาท คา่ ขนสง่ เขา้ 6,000 บาท ส่งคืนวตั ถุดบิ 27,000 บาท ส่วนลดรบั 8,000 บาท ค่าแรงทางตรง 354,000 บาท ค่าใชจ้ ่ายการผลิต 260,000 บาท ในวนั ท่ี 31 ธนั วาคม 2557 มีวตั ถุดิบคงเหลอื 38,000 บาท ซ้ือวัตถุดิบ 10,500 บาท ยังไมไ่ ด้ลงบัญชี แตน่ ับรวมเป็นสนิ คา้ คงเหลอื แล้ว สินค้าท่ีผลิตไดใ้ นงวดน้ีมี 60,000 หน่วย ให้ทำ คำนวณหาต้นทนุ การผลติ ท้งั สน้ิ ต้นทุนสนิ ค้าสำเร็จรูปและหาต้นทุนสินคา้ สำเรจ็ รูปต่อหน่วย

ใบความรู้วชิ า การบัญชีต้นทนุ เบ้ืองต้น 2201-2004 หน่วยที่ 8 การปรบั ปรงุ บัญชี 1. สาระสำคัญ การบนั ทึกรายการในสมดุ รายวนั ทั่วไปอาจมีความผิดพลาดได้ จงึ ต้องมกี ารปรบั ปรุงบัญชบี างประเภทให้ ถกู ต้องก่อนนำไปจดั ทำงบการเงินของกิจการ ซง่ึ ปกตจิ ะบันทึกรายได้และค่าใช้จ่ายโดยใช้เกณฑ์คงคา้ ง กิจการ จึงจำเป็นต้องปรังปรุงรายการต่างๆ ในวันส้ินงวดบัญชี เพ่ือให้ทราบจำนวนรายได้และค่าใช้จ่ายท่ีแท้จริงของ งวดบัญชีนัน้ 2. จดุ ประสงค์การเรยี นรูป้ ระจำหน่วย 2.1. จดุ ประสงคท์ ว่ั ไป เพ่ือใหม้ คี วามรู้ ความเข้าใจเรือ่ งการปรับปรุงบัญชี 2.2. จดุ ประสงคเ์ ชิงพฤติกรรม 2.2.1. อธิบายความหมายของรายการปรบั ปรงุ บัญชไี ด้ 2.2.2. บอกประเภทของรายการปรับปรุงบญั ชไี ด้ 2.2.3. อธิบายและบนั ทึกการปรับปรุงบัญชรี ายการคงคา้ งได้ 2.2.4. อธิบายและบนั ทึกการปรบั ปรุงบญั ชรี ายการลว่ งหนา้ ได้ 2.2.5. ปฏิบตั ิงานด้วยความมีวนิ ัย ความซ่อื สัตย์สุจริต ความรับผดิ ชอบ ความขยันและความสุภาพ 3. สมรรถนะประจำหนว่ ยเรยี นรู้ 1. แสดงความรู้เกี่ยวกบั หลักการบัญชี สำหรบั กจิ การประเภทธรุ กิจอุตสาหกรรม 2. ปฏบิ ตั ิงานบญั ชีสำหรับกิจการประเภทธรุ กิจอตุ สาหกรรมตามหลกั การบัญชีท่ีรับรองทัว่ ไป 4. สาระการเรยี นรู้ รายการปรับปรุงบัญชี หมายถึง การปรับปรุงเพ่ือเปลี่ยนแปลงจำนวนเงินท่ีบันทึกไว้ในบัญชีให้ ถูกต้องก่อนการจัดทำงบการเงิน รายการปรับปรุงบัญชีส่วนมากมักจะปรับปรุง ณ วันสิ้นงวดบัญชี โดยจะต้อง บันทึกในสมุดรายวันทั่วไปและผ่านไปยังบัญชีแยกประเภทที่เก่ียวข้อง การปรับปรุงรายการบัญชี เป็นขั้นตอน ที่สำคัญอย่างหนึ่งของวงจรการบัญชีของธุรกิจประเภทกิจการอุตสาหกรรม เพื่อให้ได้งบการเงินท่ีถูกต้องตาม หลักการบัญชีท่ีรับรองท่ัวไป ดังนั้นรายการปรับปรุงของกิจการอุตสาหกรรมที่ต้องจัดทำในวันส้ินงวดบัญชี มี ดงั น้ี 3.1.รายการคงค้าง (Accrued) แบง่ ออกเป็น 3.1.1 รายได้ค้างรับ (Accrued Revenues) 3.1.2 ค่าใชจ้ ่ายคา้ งจ่าย (Accrued Expenses) 3.2.รายการลว่ งหนา้ (Deferred) แบง่ ออกเปน็ 3.2.1 รายไดร้ บั ล่วงหนา้ (Deferred Income or Unearned Revenue) 3.2.2 ค่าใช้จ่ายล่วงหนา้ (Prepaid Expenses) 3.3.วัสดุโรงงานใช้ไป (Factory Supplies Used)

3.4.หนสี้ งสยั จะสญู (Doubtful Account) 3.5.ค่าเส่ือมราคา (Depreciation) นอกจากรายการปรับปรุงดังกล่าวข้างต้นแล้ว ยังมีการปรับปรุงบัญชีอ่ืนๆ อีกซึ่งเป็นไปตามมาตรฐาน การบญั ชีแตล่ ะเรอื่ งนัน้ ๆ รายการคงค้าง (Accrued) หมายถึง รายการทางบัญชีที่เกิดขึ้นแล้วในงวดบัญชีน้ี แต่กิจการยัง ไมไ่ ด้บันทกึ บัญชี แบ่งออกเปน็ 1 รายได้ค้างรับ (Accrued Revenues) หมายถึง รายได้ซ่ึงเกิดข้ึนแล้วในงวดบัญชีนี้แต่กิจการยัง ไม่ได้รับเงินสด เพราะไม่ถึงวันครบกำหนดรับเงินจนกว่าจะถึงงวดบัญชีหน้า เช่น รายได้ค่าเช่าโรงงานค้างรับ ดอกเบี้ยเงินฝากค้างรบั เป็นตน้ บัญชรี ายได้คา้ งรับเป็นบัญชสี ินทรัพย์หมุนเวียน ที่ต้องแสดงยอดไว้ในงบแสดง ฐานะการเงนิ ณ วันสน้ิ งวดบัญชี บันทึกการปรบั ปรงุ ดงั นี้ เดบิต รายได้คา้ งรบั (ระบสุ ินทรัพย์หมุนเวยี น) XX เครดิต รายได้ (ระบ)ุ XX 2 ค่าใชจ้ า่ ยค้างจ่าย (Accrued Expenses) หมายถึง คา่ ใช้จ่ายทเ่ี กิดขึ้นแล้วในระหว่างงวดบัญชี ซึ่ง กิ จ ก ารได้ รับ แ ล ะได้ ใช้ ป ระ โย ช น์ แ ล้ วแ ต่ ยั งมิ ได้ ท ำก ารจ่ าย เงิน แ ล ะ ยั งมิ ได้ บั น ทึ ก ราย ก าร ลงสมุดบัญชีจึงทำให้กิจการมีหนี้สินเกิดขึ้น เช่น ดอกเบ้ียค้างจ่าย ค่าแรงงานค้างจ่าย ค่าเช่าค้างจ่าย เป็นต้น ถือเป็นหนี้สินหมนุ เวยี นท่ตี ้องแสดงไว้ในงบแสดงฐานะการเงนิ บันทึกการปรับปรุงดงั น้ี เดบิต ค่าใช้จา่ ย (ระบุ) XX เครดิต คา่ ใช้จ่ายค้างจ่าย (ระบหุ นี้สินหมนุ เวียน) XX รายการลว่ งหน้า (Deferred) หมายถึง รายการทเ่ี กิดข้นึ ในงวดบญั ชนี ี้แลว้ และครอบคลุมถึงงวดบัญชี หน้าด้วยซึ่งได้มีการบันทึกบัญชีแล้ว แต่ในวันส้ินงวดบัญชีนั้นยังไม่ถูกต้องตามหลักคงค้าง จึงต้องมีการ ปรับปรุงบัญชี แบง่ ออกเปน็ 1 รายไดร้ ับลว่ งหน้า (Deferred Income or Unearned Revenue) มีวิธีบันทกึ 2 วธิ ี คือ วิธีท่ี 1 บันทึกไว้เป็นรายได้ ณ วันที่กิจการได้รับเงินสด เม่ือกิจการบันทึกบัญชีเป็นรายได้ท้ัง จำนวน ณ วันท่ีได้รบั เงิน ต้องปรับปรงุ บัญชีเม่ือวันสนิ้ งวดเฉพาะส่วนที่ยงั ไม่ได้ให้สนิ ค้าตอบแทนเป็นรายได้รับ ล่วงหน้า โดยปรับปรงุ บัญชีดังน้ี เดบติ เงนิ สด XX เครดิต รายได้.(ระบ)ุ XX รับเงินสดจากรายได้…….. เดบติ รายได้.(ระบุ) XX เครดิต รายไดร้ ับล่วงหน้า (ระบหุ นีส้ นิ หมุนเวยี น) XX ปรับปรุงรายได้รบั ล่วงหน้า วิธีที่ 2 บนั ทกึ ไวเ้ ป็นหน้ีสนิ ณ วันท่ีกจิ การได้รับเงินสด โดยปรบั ปรุงบญั ชี ดังน้ี

เดบติ เงินสด XX เครดติ รายได้รับล่วงหน้า (ระบุหน้ีสินหมนุ เวียน) XX XX รบั เงนิ สดจากรายได.้ .. เดบิต รายได้รับล่วงหน้า (ระบุหนี้สนิ หมุนเวยี น)XX เครดิต รายได้.(ระบ)ุ ปรบั ปรุงรายได้รบั ล่วงหนา้ 2 คา่ ใช้จา่ ยลว่ งหน้า (Prepaid Expenses) มีวธิ ีบันทกึ 2 วธิ ี ดงั นี้ วิธที ่ี 1 บนั ทึกไว้เปน็ ค่าใชจ้ ่าย ณ วันท่ีกิจการจา่ ยเงนิ โดยบนั ทึกบัญชีดังนี้ เดบติ คา่ ใช้จ่าย (ระบุชื่อบญั ชี) XX เครดติ เงนิ สด XX XX กจิ การจ่ายค่าใช้จา่ ยเปน็ เงินสด เดบิต ค่าใช้จา่ ยล่วงหนา้ XX เครดิต คา่ ใช้จ่าย (ระบชุ ื่อบญั ชี) ปรบั ปรุงค่าใชจ้ า่ ยล่วงหนา้ วิธีท่ี 2 บันทึกไว้เป็นสินทรัพย์ ณ วันท่ีกิจการจ่ายเงิน เมื่อจ่ายเงินสดกิจการจะบันทึกบัญชีค่าใช้จ่าย ล่วงหน้าทั้งจำนวน หรือ ณ วันที่กิจการจ่ายเงินจะบันทึกบัญชีค่าใช้จ่ายไปเป็นสินทรัพย์ท้ังจำนวน จึงต้อง ปรบั ปรุงบญั ชีเม่อื ส้ินงวด เฉพาะสว่ นทไี่ ดร้ ับผลประโยชน์ตอบแทนไปแล้วเป็นคา่ ใชจ้ า่ ย โดยบันทกึ บัญชดี ังนี้ เดบติ ค่าใช้จ่ายจ่ายลว่ งหนา้ (ระบุช่อื สนิ ทรพั ย์) XX เครดิต เงินสด XX กจิ การจา่ ยค่าใช้จ่ายเปน็ เงนิ สด เดบติ ค่าใช้จา่ ย (ระบุช่อื บญั ช)ี XX เครดิต คา่ ใชจ้ ่ายลว่ งหน้า (ระบชุ ่ือสนิ ทรพั ย์) XX ปรับปรงุ คา่ ใชจ้ ่ายลว่ งหน้า

3.การบันทกึ บญั ชีเก่ียวกับรายการปรับปรงุ บัญชวี สั ดุโรงงานใชไ้ ป หนา้ 1 สมดุ รายวันทวั่ ไป เครดิต พ .ศ .255 เล ข ท่ี เดบติ 7 รายการ บญั ชี เดือน วันที่ บาท สตบ.าท สต. - - พ.ย. 1 วสั ดโุ รงงาน 4,200 4,200 เงนิ สด ซือ้ วัสดโุ รงงานเปน็ เงนิ สด ธ.ค. 31 วสั ดุโรงงานใชไ้ ป 1,700 - 1,700 - วสั ดุโรงงาน ปรบั ปรงุ วัสดโุ รงงานใช้ไป 4.การปรับปรุงบัญชีหนี้สงสัยจะสูญในสมุดรายวันทั่วไป ซึ่งจากคำนิยามตามแถลงการณ์ของมาตรฐาน การบญั ชี ฉบบั ท่ี 101 เรอื่ งหนี้สงสยั จะสญู และหนส้ี ญู กลา่ วไวด้ งั ตอ่ ไปน้ี  หนี้สูญ (Bad Debt) หมายถึง ลูกหน้ีที่ได้ติดตามทวงถามจนถึงที่สดุ แล้ว แต่ไม่ได้รับชำระหนี้และ ได้ตัดจำหน่ายออกจากบัญชี  หน้ีสงสัยจะสูญ (Doubtful Accounts) หมายถึง ลูกหนี้ท่ีคาดว่าจะเรียกเก็บไม่ได้ และถือเป็น ค่าใชจ้ ่ายของรอบระยะเวลาบญั ชนี ้ัน  ค่าเผื่อหนี้สูญ หรือค่าเผ่ือหนี้สงสัยจะสูญ (Allowance for Doubtful Accounts)หมายถึง จำนวนที่กันไว้สำหรับลูกหน้ีท่ีคาดว่าจะเรียกเก็บไม่ได้ และถือเป็นบัญชีปรับมูลค่าที่ตั้งขึ้นเพ่ือแสดงเป็น รายการหกั จากบัญชลี กู หน้ใี นงบการเงนิ เพื่อให้คงเหลือเปน็ มูลคา่ สุทธิของลกู หนที้ ่ีคาดหมายวา่ จะเก็บได้ การบนั ทกึ ลกู หน้กี ารค้าทเ่ี ก็บเงนิ ไม่ได้ มีวธิ ปี ฏิบัติโดยทว่ั ไป 2 วธิ ี คอื 1 วิธีตัดจำหน่ายโดยตรง (Direct Write-Off Method) เดบิต หน้สี ูญ XX เครดติ ลกู หน้ีการค้า XX 2 วธิ ตี ั้งค่าเผือ่ (Allowance Method) เดบติ หน้ีสงสยั จะสูญ XX เครดติ ค่าเผือ่ หนส้ี งสัยจะสูญ XX

5.วิธีการประมาณหนี้สงสัยจะสูญ ซึ่งมีวิดังนี้ 1 คำนวณเป็นร้อยละของยอดขาย วิธีน้ีกิจการต้องวิเคราะห์จากประสบการณ์ท่ีผ่านมาเก่ียวกับ จำนวนลูกหนกี้ ารคา้ ทเ่ี ก็บไม่ได้ เทียบเปน็ อัตราส่วนกบั ยอดขาย คอื 1.1 คำนวณเป็นร้อยละของยอดขายรวม โดยถือว่าการขายเป็นรายการท่ีก่อให้เกิดลูกหน้ีการค้าและ อตั ราส่วนของการขายสมั พันธก์ ับจำนวนหนท้ี เ่ี กบ็ ไม่ได้ 1.2 คำนวณเป็นร้อยละของยอดขายเช่ือ โดยถือว่าการขายเชื่อสัมพันธ์โดยตรงกับลูกหน้ีการค้า ส่วน การขายเงินสดไม่ได้ก่อใหเ้ กิดลกู หนแ้ี ตอ่ ยา่ งใด สมุดรายวันทว่ั ไป หนา้ 1 สต. พ.ศ.2556 รายการ เล ข ท่ี เดบิต เครดติ - เดือน วันที่ บญั ชี บาท สตบ.าท ธ.ค. 31 หนสี้ งสยั จะสูญ 1,000 - 1,000 คา่ เผ่ือหน้สี งสัยจะสูญ ตัง้ คา่ เผอ่ื หนส้ี งสัยจะสญู จากยอดขาย 1% 255 การตดั จำหน่ายลกู หนเี้ ปน็ หน้สี ญู 7 ก .ค 1 (1) กรณีตัดจำหน่ายได้ตามกฎหมายภาษี . อากร หนสี้ ญู 950 - 950 ลกู หนี้การคา้ - - - ตดั จำหนา่ ยเป็นหนส้ี ูญ 950 คา่ เผือ่ หนีส้ งสยั จะสญู 950 หนีส้ งสัยจะสูญ ลดยอดบญั ชคี ่าเผื่อหนสี้ งสยั จะสูญ (2) กรณี ตัดจำหน่ายท่ีไม่เข้าข่ายการ ยอมรับ ตามกฎหมายภาษีอากร ค่าเผือ่ หนี้สงสยั จะสูญ 950 - 950 ลูกหน้ีการคา้ - - - ตัดจำหน่ายเปน็ หนสี้ ญู 1,200 ธ.ค. 31 หนสี้ งสัยจะสูญ 1,200 คา่ เผอ่ื หนี้สงสยั จะสญู ตั้งคา่ เผ่อื หนี้สงสยั จะสญู จากยอดขาย 1%

บริษัท สนิ ทรพั ยก์ ารผลิต จำกดั สินทรพั ย์ หน่วย: บาท งบแสดงฐานะการเงิน (บางส่วน) หมายเหตฯุ 398,750 ณ วนั ท่ี 31 ธันวาคม 2557  สินทรพั ยห์ มนุ เวยี น ลกู หนกี้ ารคา้ สทุ ธิ บริษทั สินทรัพย์การผลติ จำกดั งบกำไรขาดทุน (บางส่วน) สำหรับปสี ้นิ สดุ วนั ท่ี 31 ธนั วาคม 2557 กรณี (1) คา่ ใช้จ่าย กรณี (2) ค่าใชจ้ ่าย หนีส้ งสยั จะสูญ หนี้สูญ 950 1,200 หน้สี งสยั จะสูญ 250 หมายเหตปุ ระกอบงบการเงิน  ลกู หนี้การคา้ 400,000 บาท หกั ค่าเผ่ือหน้ีสงสยั จะสูญ 1,250 บาท ลกู หนกี้ ารคา้ สุทธิ 398,750 บาท

หนส้ี ูญได้รับคนื สมมตใิ นปี 2558 มีลกู หนที้ ตี่ ัดเปน็ หนสี้ ูญ 100 บาท นำเงินมาชำระหน้ี จะบันทึกบญั ชี ดงั นี้ สมุดรายวนั ทั่วไป หนา้ 1 พ .ศ . เล ข ที่ เดบติ เครดิต 2558 รายการ บัญชี เดอื น วันที่ บาท สตบ.าท สต. กรณี  ลูกหนก้ี ารคา้ 100 - หน้ีสูญได้รับคืน (เป็นบัญชีรายได้ 100 - อน่ื ) ลกู หน้ที ต่ี ัดเป็นหนี้สญู จะนำเงินมาชำระ เงนิ สด 100 - ลูกหน้กี ารคา้ 100 - ลกู หนี้ท่ตี ดั เป็นหนี้สูญนำเงนิ มาชำระ กรณี  ลกู หนี้การค้า 100 - คา่ เผื่อหนส้ี งสัยจะสูญ 100 - ลกู หนท้ี ี่ตดั เปน็ หน้สี ูญจะนำเงนิ มาชำระ เงนิ สด 100 - ลูกหนีก้ ารค้า 100 - ลกู หนี้ทต่ี ัดเป็นหนสี้ ูญนำเงินมาชำระ 2 คำนวณเป็นร้อยละของยอดลูกหน้ี โดยการวิเคราะห์จากประสบการณ์ที่ผ่านมา กิจการจะ สามารถประมาณอัตรารอ้ ยละของลูกหนี้ท่ีคาดวา่ จะเก็บไม่ได้ต่อยอดลกู หนี้ทค่ี งคา้ งอยู่ไดด้ งั น้ี 2.1 คำนวณเป็นร้อยละของยอดลูกหนี้ โดยถือว่าอัตราส่วนของจำนวนหนี้สงสัยจะสูญสำหรับ ลกู หนีท้ ้ังหมดจะคงที่ 2.2 คำนวณโดยการจัดกลุ่มลูกหนี้จำแนกตามอายุของหนี้ท่ีค้างชำระ ลูกหน้ีกลุ่มที่ค้างชำระนาน จะนำมาคำนวณหาจำนวนหนี้สงสยั จะสูญด้วยอตั ราร้อยละทส่ี ูงกว่าลกู หน้ที ี่เร่มิ ค้างชำระเกนิ กำหนด โดยถือว่า ลกู หนี้ทค่ี ้างชำระนานจะมีโอกาสไม่ชำระหนีม้ ากกว่าลกู หนท้ี ี่เริม่ เกิดขน้ึ

2.3 คำนวณโดยพิจารณาลูกหนี้แต่ละราย และจะรวมเฉพาะรายท่ีคาดว่าจะเรียกเก็บไม่ไดเ้ ทา่ น้ัน เปน็ หนสี้ งสัยจะสญู วิธีนีอ้ าจจะกระทำไดย้ ากในทางธรุ กิจท่มี ลี ูกหนจ้ี ำนวนมากราย สมดุ รายวนั ทวั่ ไป หนา้ 1 พ .ศ . เล ข ที่ เดบติ เครดิต 2557 รายการ บัญชี เดอื น วันท่ี บาท สตบ.าท สต. ธ.ค. 31 หนี้สงสัยจะสูญ 5,000 - คา่ เผอื่ หน้ีสงสยั จะสญู (6,000-1,000) 5,000 - ต้ังค่าเผ่ือหนี้สงสัยจะสูญจากยอดลูกหนี้สิ้นงวด 2% บริษทั สินทรัพยก์ ารผลิต จำกดั สนิ ทรัพย์ หน่วย: บาท งบแสดงฐานะการเงิน (บางส่วน) หมายเหตุ ฯ 294,000 ณ วนั ที่ 31 ธันวาคม 2557  สนิ ทรัพย์หมุนเวียน ลกู หนี้การคา้ สทุ ธิ บริษัท สนิ ทรัพย์การผลติ จำกัด ฯลฯ 5,000 งบกำไรขาดทุน (บางส่วน) สำหรบั ปสี ้นิ สดุ วันท่ี 31 ธันวาคม 2557 300,000 บาท 6,000 บาท หน้ีสงสยั จะสญู หมายเหตุประกอบงบการเงิน 294,000 บาท  ลกู หนกี้ ารคา้ หัก คา่ เผือ่ หนี้สงสัยจะสูญ ลกู หนีก้ ารคา้ สทุ ธิ

การตดั จำหน่ายหน้สี ญู สมมตกิ ิจการตัดจำหนา่ ยลูกหนเี้ ปน็ หนสี้ ญู การบนั ทกึ บัญชจี ะเป็นดงั นี้ สมุดรายวนั ท่ัวไป หน้า 1 พ .ศ . เล ข ที่ เดบติ เครดิต 2557 รายการ บญั ชี เดือน วนั ท่ี บาท สตบ.าท สต. กจิ การตดั จำหน่ายลูกหนีเ้ ปน็ หนสี้ ูญ กรณี  กรณีตัดจำหน่ายได้ตามกฎหมายภาษี อากร หนสี้ ูญ 200 - ลกู หนีก้ ารคา้ 200 - ตดั จำหน่ายลูกหน้เี ปน็ หนส้ี ูญ ค่าเผื่อหนสี้ งสัยจะสญู 200 - หนีส้ งสัยจะสญู 200 - บนั ทกึ คา่ เผอื่ หน้ีสงสัยจะสูญ กรณี  กรณกี ารตัดจำหนา่ ยหนี้สูญไมเ่ ขา้ ข่าย ที่ยอมรับตามกฎหมายภาษีอากร ค่าเผอื่ หนส้ี งสยั จะสูญ 200 - ลูกหน้ีการคา้ 200 - ตดั จำหนา่ ยหน้สี ญู 2558 ธ.ค. หนี้สงสยั จะสูญ (8,000-6,000)+200 2,200 - 31 ค่าเผ่ือหนส้ี งสยั จะสญู 2,200 - ต้ังค่าเผ่ือหนี้สงสัยจะสูญจากยอดลูกหน้ี 2% ในปี 2558 จำนวน 400,000 บาท บริษทั สนิ ทรัพย์การผลิต จำกัด หนว่ ย: บาท งบแสดงฐานะการเงิน (บางสว่ น) ณ วนั ที่ 31 ธนั วาคม 2558 สนิ ทรัพย์ หมายเหตุฯ สนิ ทรัพย์หมนุ เวียน  392,000 ลกู หน้ีการค้าสทุ ธิ

บริษัท สินทรัพย์การผลิต จำกัด งบกำไรขาดทุน (บางส่วน) สำหรบั ปสี ้นิ สดุ วนั ที่ 31 ธนั วาคม 2558 กรณี (1) ค่าใช้จ่าย กรณี (2) ค่าใช้จา่ ย หน้ีสูญ 200 หน้ีสงสัยจะสญู 2,200 หนส้ี งสัยจะสูญ 2,000 หมายเหตุประกอบงบการเงนิ  ลูกหนก้ี ารคา้ 400,000 บาท หกั ค่าเผอ่ื หนีส้ งสยั จะสูญ 8,000 บาท ลกู หนกี้ ารค้าสุทธิ 392,000 บาท หนี้สูญไดร้ บั คืน ต่อมาปี 2559 สมมตลิ กู หน้ีท่ีตัดจำหน่ายเปน็ หน้ีสญู 200 บาท ปี 2558 น้ันนำเงินมาชำระ กรณี (1) กรณี (2) เดบติ ลกู หนกี้ ารค้า 200 เดบติ ลกู หนี้การค้า 200 เครดิตหนสี้ ญู ไดร้ ับคนื 200 เครดติ คา่ เผือ่ หนี้สงสยั จะสญู 200 เดบิต เงนิ สด 200 เดบิต เงนิ สด 200 เครดิตลูหนก้ี ารคา้ 200 เครดิตลูกหนกี้ ารคา้ 200 ณ วนั ท่ี 31 ธันวาคม 2559 บญั ชลี ูกหนมี้ จี ำนวน 500,000 บาท สมดุ รายวนั ทวั่ ไป หนา้ 1 พ .ศ . เล ข ท่ี เดบติ เครดิต 2559 รายการ บัญชี เดือน วนั ที่ บาท สต. บาท สต. กรณี  หน้สี งสัยจะสูญ (10,000-8,000) 2,000 - คา่ เผอ่ื หนส้ี งสยั จะสญู 2,000 - ต้ังค่าเผื่อหน้ีสงสัยจะสูญ 2% จากยอด ลกู หน้ี กรณี  หน้สี งสยั จะสูญ (10,000-8,000)-200 1,800 - คา่ เผ่ือหนส้ี งสยั จะสญู 1,800 - ตั้งค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญ 2% จากยอด ลูกหน้ี

บริษัท สินทรัพย์การผลติ จำกัด หนว่ ย: บาท งบแสดงฐานะการเงิน (บางส่วน) ณ วนั ที่ 31 ธันวาคม 2559 สินทรัพย์ หมายเหตุ ฯ สนิ ทรพั ยห์ มุนเวยี น  490,000 ลูกหน้ีการค้าสทุ ธิ บรษิ ัท สนิ ทรัพย์การผลติ จำกดั งบกำไรขาดทนุ (บางส่วน) สำหรับปีสนิ้ สดุ วันท่ี 31 ธันวาคม 2559 กรณี (1) กรณี (2) รายได้อืน่ คา่ ใชจ้ า่ ย หนส้ี ูญไดร้ บั คนื 200 1,800 คา่ ใชจ้ า่ ย หนีส้ งสัยจะสูญ หนี้สงสยั จะสูญ 2,000 หมายเหตปุ ระกอบงบการเงนิ  ลูกหนกี้ ารค้า 500,000 บาท หกั ค่าเผอ่ื หน้ีสงสยั จะสูญ 10,000 บาท ลูกหนี้การคา้ สทุ ธิ 490,000 บาท 6. การปรับปรุงบัญชีค่าเส่ือมราคาจากคำนิยามของมาตรฐานการบัญชี ฉบับที่ 16 เร่ือง ที่ดิน อาคาร และอปุ กรณ์ กลา่ วไวด้ งั ต่อไปน้ี  ค่าเส่ือมราคา (Depreciation) หมายถึง การปันส่วนจำนวนที่ค่าเส่ือมราคาของสินทรัพย์อย่างมี ระบบตลอดอายุการให้ประโยชน์ของสินทรัพย์นน้ั  จำนวนที่คิดค่าเสื่อมราคา หมายถึง ราคาทุนของสินทรัพย์หรอื มูลค่าอ่ืนท่ีใชแ้ ทนราคาทุนหกั ด้วย มลู ค่าคงเหลอื ของสนิ ทรัพย์  ราคาทุน หมายถึง จำนวนเงนิ สดหรือรายการเทียบเท่าเงนิ สดท่ีกิจการจ่ายไป หรือมูลค่ายตุ ิธรรม ของส่ิงตอบแทนอ่ืนท่ีกิจการมอบให้เพื่อให้ได้มาซึ่งสินทรัพย์ ณ เวลาที่ได้สินทรัพย์นั้นมา หรือ ณ เวลาที่ ก่อสร้างสินทรัพย์น้ัน หรอื ในกรณีทเ่ี ก่ยี วข้อง  มูลค่าตามบัญชี หมายถึง มูลค่าของสินทรัพย์ท่ีรับรู้หลังจากหักค่าเสื่อมราคาสะสม และผล ขาดทุนจากการด้อยค่าสะสมของสินทรัพย์  มูลค่าคงเหลือ หมายถึง จำนวนเงินท่ีกิจการคาดว่าจะได้รับในปัจจุบันจากการจำหน่ายสินทรัพย์ หลังจากหักต้นทุนท่ีคาดว่าจะเกิดขึ้นจากการจำหน่ายสินทรัพย์น้ันหากสินทรัพย์นั้นมีอายุและสภาพที่คาดว่า จะเปน็ ณ วันสิ้นสุดอายุการให้ประโยชน์