11.30-12.00 พยาบาลวิชาชีพ สรวีย์ HD apparatus

Hemodialysis Apparatus องค์ประกอบการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม พ.ต.หญิง สรวีย์ จินตนา 1

บุคคลสำคัญผู้ริเริ่มให้หลักการของคำ ว่า “Dialysis” เริ่มต้นในปี พ.ศ. 2397 โดย Thomas Graham นักเคมีชาว ส ก อ ต แ ล น ด์ ผู้ เ ขี ย น บ ท ค ว า ม ชื่ อ “Osmotic force”

ปี พ.ศ. 2456 John Jacob Abel ชาวสหรัฐอเมริกาใช้ กระบวนการ dialysis ได้สำเร็จในสุนัขทดลอง และผลิตสารที่มี คุณสมบัติป้องกันการแข็งตัวของเลือดเมื่อสัมผัสเยื่อเลือกผ่าน โดยบดเนื้อของปลิง ซึ่งต่อมาพบว่าสารที่เขาใช้คือ Hirudin ใน ส่วนตัวกรอง ใช้ท่อเซลลูโลส Celloidin tube ขนาดเส้นผ่า ศูนย์กลาง 8 มล.และยาว 40 ซม. จำนวน 32 ท่อ พื้นที่ผิวในการ แลกเปลี่ยนของเสียรวม 0.32 ตร.ม. เรียกตัวกรองนี้ว่า “vividiffusion apparatus”

ในปี พ.ศ. 2467 George Haas นายแพทย์ชาว เยอรมัน ทดลองเริ่มฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียมใน มนุษย์เป็นครั้งแรก ในผู้ป่วยโรคไตวายเฉียบพลัน (Acute Kidney Injury) โดยนำเลือดออกจากร่างกาย มนุษย์ผ่านหลอดแก้ว และเยื่อเลือกผ่านที่ผลิตจาก celloidin tube หรือ cellulose trinitrate

ปี พ.ศ. 2486 ช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 นายแพทย์ William Kolff ชาวเนเธอแลนด์ ได้พัฒนาเครื่องไต เทียมแบบ Rotating-drum ใช้เยื่อเลือกผ่าน cellulose acetate หรือ celluphane tube ที่ทำเป็นท่อยาว 25-30 เมตรแล้วพันรอบระแนงไม้ที่เรียงตัวรอบแกนหมุน ซึ่ง แช่อยู่ในอ่างที่มีสารละลายน้ำยาไตเทียมอยู่

Historical Background 1943 1924 1913 1861 Flow diagram of Kolff’s rotating artificial kidney Diagram of Haas’dialyzer Vivi-diffusion apparatus Graham’s Apparatus

Historical Background 1964 1960 1956 Hollow fiber dialyzer by Richart Stewart 1948 Drake-Willock Model 4002 Kolff’s “Orange Juice” Kidney Parallel flow artificial kidney

Patient Stage Initiate HD Patient Journey : Hemodialysis HD มากกว่า 5 ปี HD 1-5 ปี Start HD Orientation Try Dry weight Adequacy HD Treatment 2 weeks 4 weeks 6 months 1 -5 years > 5 years Vascular access Before HD Acute Complication Long-term Complication Sign/Symptom - Nausea & Vomiting - Intradialytic hypo-hypertension - MIA syndrome - Hypertension - Muscle Cramps - Amyloidosis - Anemia - Blood loss - Cardiovascular disease - Edema - Vascular malfunction / CRBSI Nursing - Healthy diet : - Adequate HD - Adequate HD intervention limited fluid and salty food - Balance volume - Health education ; Nutrition, - BP control and Glycemic - Balance electrolyte Fluid control, Medication and control ; diet, medication and - Vascular access evaluation Exercise Lifestyle Modifications

Hemodialysis Machine • พยาบาลไตเทียม สามารถควบคุมเครื่องไตเทียม ตั้งเครื่อง ให้ฟอกเลือดคนไข้ได้ตามแผนการรักษา วัตถุประสงค์ หลักเพื่อ • ขจัดของเสีย เกลือแร่ที่ไม่สมดุล • ขจัดน้ำส่วนเกิน ออกจากร่างกาย • เข้าใจระบบควบคุมความปลอดภัยเครื่องไตเทียม “first fault safety system” ทราบความหมายของ สัญญาณเตือน แก้ไขความผิดปกติของเครื่องไตเทียม • ป้องกัน และสามารถแก้ไขภาวะแทรกซ้อนที่เกิดจากการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม

Machine Hemodialysis 10

องค์ประกอบของการฟอกเลือดด้วยเครื่องไตเทียม • Extracorporeal circuit • Dialysate solution circuit • Dialyzer









Fluid Pathway Simplified Pittard J, Hemodialysis Nursing, 2003

Machine Parameters • Arterial Pressure • Venous Pressure • Fluid removal • Dialysate Flow Rate • Blood Flow Rate • Visual check of the dialyzer, blood tubing and connections • Visual check of the machine monitor setting • Heparin pump • Visual check of the air/foam detector alarm status • Visual check of the patient’s access to ensure that needles are visible and secure



























Blood circuit Air detector จบั สญั ญาณโดยใชค- ลน่ื Ultrasonic detector และ Optical detector (Photo sensor LED จบั แสงสีแดง และเขียว) ㆍSensor : venous drip chamber ㆍClamp : venous blood line under drip chamber ㆍAlarm : false alarm ตรวจไม]พบ air ให-ปลอ] ย clamp และตง้ั คา] detector ใหม] : ระดับเลอื ดใน chamber V. ลดลง ให-ตรวจดู air ถา- ไม]พบใหป- รับระดับอากาศใน chamber ปล]อย clamp และต้ังคา] detectorใหม] : พบ Air ใน venous line ให- clamp venous line ทันที่ ตรวจดูอาการ air embolism ของPt. นำPt.ออกจากเคร่อื งช่วั คราวตอ] สายนำเลือดดา- น A เขา- กบั V ให-เลือดไหลวนไปกอ] น อากาศจะถูกดัก จับที่ chamber V. ถา- ขจัดอากาศหมดแลว- จึงต]อสาย V. line เข-ากับ air detector clamp และต]อผูเ- ขา- วงจร อกี ครง้ั : พบ Air อย]างมาก ใน blood line และ dialyzer ให- clamp venous line ปลดวงจรเลอื ด ทงั้ หมดและต]อวงจรใหม]แทน และตรวจดูอาการ air embolism ของผ-ูปoวย

Dialysate 1. Water inlet solenoid circuit ㆍเป#นวงจรไฟทำทเ่ี ปด/ ปด/ นำ้ บริสุทธ์ิไหลเข;าเครอ่ื ง วดั และแสดงแรงดนั น้ำทไี่ หลผาE นเขา; เครือ่ ง ยังไมEมี ระบบตรวจสอบความปลอดภยั ต;องสงั เกตการร่วั ซมึ และอาE นคาE แรงดันนำ้ ได;จากมาตรวดั น้ำหลงั เครื่อง

Dialysate 2.Thermister feed back circuit ㆍ เป#นระบบตรวจสอบและควบคมุ อุณหภมู ิของ นำ้ ยา dialysate สงู สดุ 39 C ตำ่ สดุ 33 C monitor ตรวจดูระบบ bypass น้ำยา dialysate วQาทำงานหรือไมQ วัดอุณหภูมิของ dialysate เทียบกับ ที่แสดงบนหนXาจอ หากไมQพบสาเหตุใหXหยุด HD จนกวQาจะหาสาเหตุไดX

Dialysate 3.Conductivity monitor circuit ㆍ นำ้ ยาไตเทยี มท่ีผา. นระบบผสมน้ำยาไตเทยี มตาม สัดสว. นจะถูกตรวจสอบความถูกตอ< งซ้ำโดยวดั สภาพ การนำไฟฟาC ซ่ึงเกิดขึ้นจากสารละลายเกลือแร.ซงึ่ เปLน องคMประกอบหลกั ㆍ เมื่อเกดิ สัญญาณเตอื น ตรวจสอบวา. ระบบเข<าสู. bypass mode ความเร็ว ของการไหล dialysate ตอ< งอ.านคา. ได< = O - ตรวจมาตรวดั แรงดันน้ำหลงั เครอื่ ง - ตรวจสอบปริมาณน้ำยา A B วา. เพยี งพอหรือ สลบั ภาชนะกันหรือไม. - หากไมพ. บสาเหตใุ ห<หยุด HD จนกวา. จะหาสาเหตุได<

Dialysate 4.Dialysate bypass valve circuit ㆍทำหนา% ทคี่ วบคมุ น้ำยาไตเทียม ใหผ% า6 นออกไปน้ำ ทิง้ โดยไม6ผา6 นตัวกรอง เมอ่ื ระบบควบคมุ ความ ปลอดภัยตรวจพบว6าน้ำยาไตเทยี มคุณภาพไม6 เหมาะสม เม่อื ลิน้ เปHดปดH ระบบ bypass ทำงาน จะต%องไมม6 ี นำ้ ยาไตเทยี มผ6านเขา% ไปในตวั กรอง คา6 ความเรว็ ใน อตั ราการไหลของน้ำยาไตเทยี ม = 0

Dialysate 5.Ultrafiltration control monitor circuit ㆍเป#นวงจรควบคมุ ปรมิ าณ Ultrafiltration หาก เครอื่ งไตเทียมใชF pressure controlled UF system วงจรจะเขFาควบคมุ ปมSR นำ้ ยาไตเทียม หากเคร่ืองไต เทยี มใชF Volume controlled UF system วงจรจะ เขาF ควบคุมปRมS UF แทน

Dialysate 6.Dialysate flow monitor circuit ㆍเป#นวงจรควบคมุ อัตราการไหลของนำ้ ยาไตเทยี ม โดยเครื่องสามารถผลติ ไดคC วามเร็วไมเE กนิ 1,000 ml/min

Dialysate 7.Blood leak detector circuit ㆍวัดโดยใชส( ัญญาณแสง detect blood 0.25-0.35 ml/L of dialysate หากพบ alarm ใหน( ำตัวอยาN ง นำ้ ยาไตเทียมทที่ Nอน้ำทิ้งมาตรวจดว( ย แถบกระดาษท่ีตรวจหา heme (Benzidine test, hemostat) ถา( ได(บวกแสดงวNามีการปนเปอed นเลือดให( เปล่ยี นตวั กรองใหมN หากเปนh ผลบวก ออN นๆให(เฝlาสังเกตดกู Nอนอาจมรี อยรว่ั เล็กๆได( ให(ลด BFR และลดการดงึ น้ำลงพร(อมทงั้ ตดิ ตามอาการผ(ปู วr ย อยาN งใกล(ชิด

Dialysate 8.Effluent dialysate line circuit ㆍ ทางระบายนำ้ ไตเทียมทงิ้ ควรตรวจสอบและดแู ล รักษาเพ่อื ไมใA หDเกิดการอุดตนั ของตะกอนคารบG อเนต และ biofilm ซ่ึงมีผลทำใหD UF control system ทำงานผดิ พลาด

Dialysate 9.Disinfection and rinsing circuit • เมื่อใช(เคร่ืองไตเทยี มเสรจ็ ในแต6ละวันควรทำ ความสะอาดเครือ่ งด(วยน้ำ สารเคมี หรอื ความ รอ( น การใช(ไบคารCบอเนตเปEนสว6 นประกอบทำให( เกดิ การตะกอนกับเกลอื แคลเซียมคารบC อเนตได( ง6ายจึงควรลงดว( ยกรด (กรดชิตริกหรอื กรดอะซิ ตกิ ) • นำ้ ยาไตเทยี มอาถกู ปนเปMNอนโดยชื้อแบคทเี รยี ได( โดยงา6 ย จึงควรมีการตรวจดปู ริมาณเชอ้ื โรคและ เอนโดทอกชนิ ในระบบนำ้ และนำ้ ยาไตเทียมเปนE ระยะ

Comparison of normal blood value and dialysate composition Electrolyte Dialysate Level Range Normal Blood Value Range Unit Sodium 135-145 0-4 135-145 mEq/L Potassium 2.25-3.0 Calcium 0.5-1.0 3.5-5.5 mEq/L 100-115 Magnesium 30-40 4.5-5.5 mEq/L Chloride 0-200 1.5-2.5 mEq/L Bicarbonate Dextrose 95-105 mEq/L 22-28 mEq/L 80-120 mg/dL Pittard J, De Palma J. Dialysate Monograph: Hemodialysis; 2013



ขอบคุณค่ะ