RMUTP

process. By using various tools, students of this faculty and students of the Lao National University are completing the task. This project gives the community new knowledge in design technology and also established the enterprise networks between the communities, not only that, this project also brings the knowledge to the commercial used. This exchange of knowledge can be apply to a field work and taught the students how to become a team player and listen to other. คําสําคญั เทคโนโลยที างการออกแบบ เคร่อื งมือทางการจัดการความรู เครอื ขา ยวิสาหกิจชุมชน การแลกเปลย่ี นเรยี นรู สินคา ชมุ ชน บทนาํ จากสภาพสงั คมและเศรษฐกิจในปจ จุบนั เทคโนโลยีท่ที ันสมยั ตาง ๆ เขามามบี ทบาทใน ทกุ ๆ กจิ กรรมของชีวิตประจาํ วัน ดงั น้นั ในทกุ ภาคสวนไมวา จะเปน ภาครฐั หรือภาคเอกชน ตลอดจนถึงภาคการศึกษา จึงตอ งมีปรบั เปลย่ี นใหท นั ยคุ ทนั สมยั อยูเสมอ ในอดีตรูปแบบของการเรียนการสอนของทางคณะสถาปตยกรรมศาสตรและการออก แบบ จะเปนการจัดการเรียนการสอนโดยการตั้งโจทยส มมตุ ขิ น้ึ มาเพือ่ ใหนักศึกษาภายในชั้นเรียน ใชใ นการออกแบบ โดยจะมีการใหคะแนนเมื่อนักศึกษาไดออกแบบชิ้นงานตามโจทยเสร็จสิ้นโดย อาจารยผ สู อนในรายวิชานั้น ๆ เพียงคนเดียว ซ่ึงตัวนักศึกษาก็จะไดรับความรูในดานเดียว ทําให ตัวนักศึกษาเองไมเ คยทาํ งานแบบมีประสบการณจ รงิ ทางคณะสถาปตยกรรมศาสตรและการออกแบบจึงไดพัฒนารูปแบบการเรียนการสอน โดยระดมความคิดกับทางนักศึกษา โดยการจัดเปนกิจกรรมแลกเปล่ียนเรียนรูโดยอาศัยการใช เครื่องมือ (KM TOOL) มาเปนสวนประกอบสําคัญในการจัดการเรียนการสอน ทําใหมีมิติในการ เรียนการสอนทีห่ ลากหลายข้ึน และมีการนํารูปแบบการศึกษาแบบบูรณาการแบบมีสวนรวมของ ชุมชน เขากับสภาพปญหาจริงที่เกิดขึ้นภายในชุมชน หรือสังคม ซ่ึงจะเปนการพัฒนาทักษะและ ประสบการณดานวิชาชีพใหกับตัวนักศึกษา รวมถึงยังเปนการถายถอดองคความรูดานการ ออกแบบจากนักศกึ ษาของทางคณะใหแก ผูประกอบการวิสหกิจชุมชน หนวยงานภาครัฐในพื้นท่ี รงมถึงเพอ่ื นกั ศกึ ษาที่มาจากตา งสถาบนั วิธีการดําเนินงาน แนวทางการดาเนินงานท่ไี ดดาํ เนนิ ตามหลกั (PDCA) มชี ้ันตอนการดําเนินงาน ดังน้ี - Plan (การวางแผน) ในขัน้ ตอนการวางแผนนี้ไดแ บงเปน 4 แนวทางประกอบดวย 1. การเรียนรูโดยเนนผูเรียนเปนสําคัญ โดยอาจารยผูสอนใชโจทยจริงจาก วิสาหกิจชุมชนอําเภอเกาะชาง มาสูบทเรียนโดย ใหนักศึกษานําความรูท่ี ไดมาไปสูก ารพัฒนาชมุ ชนและนําผลผลติ สกู ารใชจรงิ ในชุมชน

2. เช่ือมโยงแนวคิดกับ วิสาหกิจชุมชนอําเภอเกาะชาง โดยใชการบริการ วชิ าการโดยอาจารยภายในคณะเปนทางเช่ือมกอนที่จะนํานักศึกษาลงพ้ืนท่ี จริงในชมุ ชน 3. ศึกษาความรวมมือระหวาง คณะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวิทยาลัย แหงชาติลาว และ ritsumeikan asia pacific university ประเทศญ่ีปุน ในการแลกเปลีย่ นเรียนรูทกั ษะทางดา นวชิ าชพี 4. จดั ทําโครงการเพื่อของบประมาณโดยชีป้ ระเด็นของผูท ี่ไดร ับผลประโยชน ซง่ึ เปนชมุ ชน และผลทไ่ี ดอยา งเปน รปู ธรรม - Do (การปฏิบัติ) ในขัน้ ตอนของการลงมอื ปฏิบัติไดแบง เปนแนวทาง ดงั น้ี 1. ตัวแทนของนกั ศึกษาของแตละสาขาวชิ าจดั กจิ กรรมแลกเปล่ียนเรียนรู ถงึ วธิ ีการพัฒนารูปแบบการเรยี นการสอน โดยมี อาจารยของแตล ะสาขาวชิ า คอยชว ยใหคาํ ปรึกษาในการจัดกจิ กรรมแลกเปลีย่ นเรียนรใู นคร้งั น้ี 2. ตัวแทนของแตละสาขาวิชานําขอสรุปที่ไดการการจัดกิจกรรมแลกเปล่ียน เรียนรู เพ่ือนําไปถายทอดตอใหกับเพ่ือนักศึกษาของตนเองในแตละ สาขาวิชา เพ่ือเปนการเตรียมความพรอม ในการดําเนินกิจกรรมในขั้น ตอไป 3. อาจารยผูสอนรวมกับนักศึกษา ลงพื้นที่เพื่อเก็บขอมูลตาง ๆ ในดานสินคา บรรจุภัณฑ วัสดุพื้นถิ่น สภาพพื้นท่ีภายในชุมชน และความพรอมของ สถานทจ่ี ัดอบรม ท่ีอําเภอเกาะชาง จังหวัดตราด เพ่ือนํามาทําการแบงการ เรยี นการสอนโดยในโจทยจ ริงจากพื้นที่

ภาพที่ 1 นกั ศึกษาพรอ มดวยอาจารยลงพืน้ ท่ีเพ่ือสาํ รวจความตอ งการ และ ปรึกษาหารอื ดา นความรวมมือ กับ ม.แหงชาตลิ าว 1. จัดการแลกเปลย่ี นเรยี นรถู ึงรายละเอียด และสิ่งที่ตองเตรียมความพรอม กอน นกั ศึกษาลงพ้นื ท่จี รงิ ที่ อาํ เภอเกาะชาง จงั หวดั ตราด ภาพที่ 2 แลกเปล่ียนเรียนรเู พื่อเตรยี มความพรอม ระหวางนักศึกษาและอาจารย 2. นักศึกษาลงพ้ืนที่จริงที่ สถานที่จัดโครงการ อําเภอเกาะชาง จังหวัดตราด รว มกับนักศึกษาจาก มหาวิทยาลัยแหงชาติลาว และนักศึกษาจากประเทศ ญปี่ นุ โดยมีอาจารยป ระจําสาขาวิชาไปเปนที่ปรึกษา โดยการแบงกลุมตาม ความชํานาญดานการออกแบบของนักศกึ ษา 3. ใหนักศึกษาแตละสาขาวิชาดําเนินการแลกเปลี่ยนเรียนเรียนรู โดยการใช เคร่ืองมือ (KM TOOL) ในการดําเนินกิจกรรมตาง ๆ ภายในหองอบรม

ภาพที่ 3 การใชเ ครื่องมอื ทางดา นการจดั การความรู มาเปน สว นหน่ึงของกจิ กรรม 4. มีผูเขารับการอบรมนําความรูทางดานการออกแบบที่ไดรับ ในแตละสาขา ความรู มาลงมือปฏิบัติ เพอ่ื เปนการทบทวน ภาพท่ี 4 ผเู ขา รบั การอบรมนาํ ความรทู ่ไี ดร ับมาลงมือปฏบิ ัติจรงิ โดยมนี กั ศกึ ษาคอยใหค าํ แนะนาํ

5. หลังจากกิจกรรมแลกเปล่ียนเรียนรูทางดานเทคโนโลยีการออกแบบมีการ นําผลงานที่ผูเขารับการอบรมไดทําจริง สูการประกวดทางดานการ ออกแบบ ตามหวั ขอ ของแตล ะกิจกรรม ภาพท่ี 5 การแลกเปลย่ี นเรยี นรูภายในกลุม นกั ศกึ ษา 6. สง มอบตนแบบเสมอื นจรงิ พรอ มผลิตหรอื ดําเนินการในดานตาง ๆ ใหกบั ทางชมุ ชนเพื่อนําไปใชในการผลิตจริง ภาพท่ี 6 นาํ ผลงานการออกแบบของนกั ศึกษาสูการวางขายจริง กับนักทองเทีย่ วตางชาติ ท่เี ขารวมงาน

- Check (การตรวจสอบและปฏบิ ัตติ ามแผน) แบงเปนแนวทางได ดังน้ี 1. การเนนผลสัมฤทธขิ์ องกจิ กรรม ศึกษาผลทไี่ ดอยางคมุ คา เกิดประโยชนก บั ทุกฝายและสามารถตอยอดไดอ ยางเปนรปู ธรรมและชดั เจน 2. ผเู ขาอบรมไดรับความรทู างดานการออกแบบพน้ื ฐาน ทสี่ ามารถนําไปตอ ยอดในเชิงพาณชิ ยได 3. จากการจดั กจิ กรรมนักศึกษายังไดรับแนวคดิ และเทคนคิ ทางดานการออก จากเพื่อนตา งสถาบัน เพ่ือนํามาใชในการพัฒนาทักษะของตนเอง 4. นกั ศึกษานําผลงานได ของผเู ขา รับการอบรมมานาํ เสนอ และแลกเปลีย่ น เรยี นรูถงึ เทคนิคทางดานการออกแบบตา ง ๆ ที่ไดทําการถายทอดใหกบั ผู เขารับการอบรม ใหแกน กั ศึกษาในชน้ั เรยี น - Action (การปรับปรุงแกไ ขและการพัฒนาตอ ) แบงเปนแนวทางได ดงั น้ี 1. การพัฒนารูปแบบของการเรียนการสอนใหควบคไู ปทั้งดานของการบรกิ าร วชิ าการ การวิจัย และการพัฒนาชุมชน 2. นกั ศึกษานําโจทยท่ีไดร บั จากภายในชุมชน เพ่อื ไปปรบั เปนหวั ขอ ในการทํา วจิ ยั ในรายวชิ าการทาํ สารนิพนธ หรือรูถึงวิธกี ารในการหาสืบคนขอมูลใน ดานตา ง ๆ ของชมุ ชน 3. ศึกษาควบคูรวมกับนักศึกษาเพื่อนํามาสูการวิจัย บริการวิชาการ การ ปรับปรุงการสอน หรือการนําไปสูงานดานศิลปวัฒนธรรม และพัฒนา รูปแบบของการเรียนตอ ไป 4. การนําขอเสนอแนะตา ง ๆ เพื่อนํามาพฒั นาตอยอดในโครงการตอ ๆ ไป ผลและอภปิ รายผลการดําเนนิ งาน ดังท่ีไดกลาวมาแลวในหัวขอท่ีผานมาผลที่ไดอันกอใหเกิดคุณคา จากการแลกเปลี่ยน เรียนรู ระหวาตัวแทนนักศึกษา กับทางอาจารยผูสอน หากพิจารณาพอสรุปไดแบงเปนหัวขอได ดงั น้ี 1. ผลท่ีไดร บั สนู ักศึกษา 1.1 การบรู ณาการการเรียนการสอนนอกจากเปน การสรางองคความรูจาก สถานทจี่ ริงแลวยงั เปน การทดสอบความพรอมของนักศึกษาสสู งั คมและโลก แหงความเปนจรงิ 1.2 นักศึกษามีความรูค วามเขาใจสามารถประยุกตใชทฤษฎีไดจรงิ

1.3 นกั ศึกษาจะรูจักตนเองมากข้นึ และนาํ ไปสูการพัฒนาตนเมื่อไดเปรียบเทยี บ งานกบั เพ่อื นรว มชั้นเรยี น 1.4 นกั ศกึ ษามีความกระตือรือรนมากกวาการเรยี นในรูปแบบเดิม 1.5 นักศกึ ษามีเครือขา ยหรอื ลูกคาที่จะเกิดข้ึนในอนาคต 1.6 นกั ศกึ ษามีผลงานเชิงประจกั ษสามารถนาํ ไปแสดงเปนผลงานจริงเมอื่ เขาสู ตลาดแรงงาน 1.7 นักศกึ ษาสามารถนาํ แนวทางนส้ี กู ารตอยอดในอาชีพอิสระ 1.8 นกั ศึกษาไดร ับการพฒั นาทกั ษะทางดา นการออกแบบและความชํานาญ จากการทนี่ าํ ความรถู ายทอดตอ 2. ผลท่ไี ดร บั กับทางมหาวิทยาลยั และคณะ 2.1 มหาวิทยาลยั และคณะไดดาํ เนนิ งานตามนโยบายของรัฐบาล 2.2 มหาวทิ ยาลัยและคณะเปนทรี่ จู ักของสังคมซึง่ จะนําไปสูชื่อเสยี ง 2.3 มหาวทิ ยาลัยไดเ ปนที่พงึ่ ของชุมชน และเปน สว นหนึง่ ในการพัฒนาชุมชน 2.4 มหาวิทยาลยั และคณะฯมีเครอื ขายในการประกอบกจิ กรรม เชน คา ยอาสา การวจิ ัย การบริการวชิ าการ เครือขา ยองคก รทองถิ่น 3. ผลทไี่ ดร ับกับทางองคกรทองถิน่ 3.1 มีแหลง ความรูแ ละรว มทาํ งานเพ่ิมเตมิ 3.2 ประหยดั งบประมาณดําเนินงานทําใหผลสัมฤทธ์ิในปงบประมาณบรรลุ วัตถุประสงค 3.3 องคกรทองถน่ิ มีเครอื ขา ยการทํางาน 4. ผลทไ่ี ดร บั กับผปู ระกอบการหรอื ผูเ ขา รับการอบรม 4.1 ไดร บั ความรูทางดา นการออกแบบดา นผลิตภณั ฑ บรรจภุ ัณฑ และ สถาปต ยกรรม ท่เี พมิ่ ข้ึน รวมถงึ เทคนิคตาง ๆ 4.2 ผูป ระกอบการที่นําสินคา มาเขา รว มการออกแบบ จะไดรับการออกแบบ จากทัง้ ผเู ขารบั การอบรม และนักศึกษาของทางคณะ เพื่อทจ่ี ะสามารถ นาํ ไปผลติ จรงิ 4.3 ไดผลติ ภัณฑของทร่ี ะลกึ ใหมจ ากวสั ดใุ นทองถ่ิน และรายไดเสรมิ 4.4 ไดต นแบบโฮมสเตยจ ากอัตลกั ษณพ้ืนถน่ิ เพื่อรองรับการเปน แหลง ทองเทยี่ ว 4.5 ไดรับการกลัน่ กรองจากผูทรงคุณวฒุ ใิ นมหาวทิ ยาลยั 4.6 ไดเ ปน ผูกาํ หนดงานตามความตองการของตนเอง 4.7 ไดร จู กั และเร่มิ พฒั นาเครือขายวสิ าหกิจชุมชน เพื่อพฒั นาสูการคาขาย ระหวางประเทศ 5. นวัตกรรมใหมแ ละเทคโนโลยีท่เี กดิ ข้นึ จากการทาํ กิจกรรม 5.1 ในดา นของบรรจภุ ณั ฑใ หม ไดแก บรรจุภณั ฑขวดนํา้ บรรจุภณั ฑใ หม ถุงบรรจขุ า วสาร เปน ตน

5.2 ในดานของผลติ ภัณฑใ หมท่ีเกิดขึน้ ไดแ ก การนาํ เทคนิคการมัดยอม การทํา สบแู ละเทียนหอม จากการใชเ ศษวัสดุเหลอื ใช เปนตน 5.3 ในดา นของสาขาวิชาสถาปต ยกรรม นกั ศกึ ษาไดถายทอดความรจู ากการ เรียน วชิ าการออกแบบสถาปตยกรรม และการวางผงั บรเิ วณ มาดําเนินการ พฒั นาแบบบา นโฮมสเตย โดยการขึ้นแบบโมเดล ปจจัยแหง ความสําเร็จ 1) ความมุงมั่น และความรวมมือของเพ่ือนนักศกึ ษา โดยธรรมชาติของนักศึกษาสาขาการออกแบบบรรจุภัณฑ สาขาการออกแบบ ผลิตภัณฑอุตสาหกรรม และสาขาสถาปตยกรรม ของคณะสถาปตยกรรมศาสตรและการ ออกแบบ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลพระนคร มีความรวมแรงรวมใจในการทํางานเพื่อ สงั คมอนั เปน ทุนเดมิ อยแู ลว ดังนน้ั จะเห็นไดวาจากสํารวจพบวารอยละ 98 ของนักศึกษาตองการ และสนับสนนุ การเรยี นในรูปแบบที่นําเสนอใหมนี้ และดําเนินกิจกรรมอยางเต็มความสามารถทํา ใหง านสําเร็จไดต ามวตั ถุประสงค สวนรอยละ 2 พึงพอใจในรูปแบบเดิม ทั้งน้ีหากขยายความจาก ผูที่ตองการเรียนรูปแบบเดิมเน่ืองจากนักศึกษาในสวนนั้นมีภาระดานการทํางานเพ่ือหาเลี้ยง ครอบครวั หรือไมสามารถลางานได 2) อธกิ ารบดี คณบดี คณาจารยแ ละเจา หนา ท่ีใหค วามสนับสนุนแกน กั ศึกษา มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลพระนคร มีวัฒนธรรมองคกรการอยูรวมกันแบบเครือ ญาติดังนั้นการดําเนินกิจกรรมใดๆหากมีการหารือหรือขอคิดเห็นจากผูใหญยอมไดรับ ขอ เสนอแนะแนวทางดาํ เนินการตลอดจนการสงเสริมและสนับสนุนหากเปนการดําเนินกิจกรรมที่ เปน ประโยชนต อ สงั คมและประเทศชาติ นอกจากน้ันคณาจารยและเจาหนาท่ีก็ใหการเอื้อเฟอเวลาและอุทิศตนเพื่อความ ชวยเหลอื หากเปน ประโยชนแ ละสนบั สนุนมหาวิทยาลยั เชนกนั 3) ผปู ระสานงาน และสถานศกึ ษาท่เี ขารว มกจิ กรรม ผปู ระสานงานและองคกรทองถิน่ และสถานศกึ ษาท่เี ขารวมกิจกรรม ใหความรวมมือกับ ทางคณะสถาปตยกรรมศาสตรแ ละเปนอยา งดี ท้งั ในดานของการใหข อมูล หรอื การจดั เตรียม สถานที่ตา ง ๆ 4) กลมุ อาชีพชมุ ชน จากความตองการการพัฒนาตนเองของกลุมอาชีพจึงนํามาสูการใหขอมูลเชิงลึกท่ีเปน ประโยชนตอนักศึกษารวมถึง กลุมอาชีพชุมชนมอบเงินใหนักศึกษาเปนขวัญและกําลังใจในคา วสั ดอุ ุปกรณ คา ออกแบบบรรจุภัณฑ คาออกแบบผลิตภัณฑและการวางแผนพัฒนา นอกจากนั้น กลุมอาชพี ยงั เปรยี บเสมอื นครผู ชู แี้ นวทางใหขอ มูลเชน กนั ปญ หา อุปสรรคและแนวทางการแกไ ข

- ปญหา อปุ สรรค แมว า ผลงานการออกแบบบรรจภุ ณั ฑ ผลิตภัณฑ และดานการวางแผนพัฒนา ท่ี ออกเปนท่ีประจักษของกลุมอาชีพและผูประสานงาน อยางไรก็ดียังมีส่ิงที่ตองแกไขและปรับปรุง กลาวไดด ังนี้ 1. ศักยภาพของนักศึกษาแตละคนไมเทากัน จึงทําใหการแลกปลี่ยนเรียนรูยังมี ความแตกตา งของชน้ิ งานอยู 2. นักศึกษาไดออกภาคสนามเปนครั้งแรกทําใหการเก็บขอมูลไมครบถวนทําให เสียเวลาเพ่ิมขน้ึ 3. การลงพ้ืนท่ีเพ่ือถายทอดองคความรูมีระยะเวลาท่ีนอยเกินไป จึงทําให องค ความรบู างอยา ง ยงั ไมไดถ ายทอดออกไป 4. ผูเขาอบรมมพี ้นื ฐานความรใู นดา นการออกแบบไมเทากัน จึงเปนอุปสรรคตอ จํานวนเวลาในการถายทอดความรู 5. การใชภาษาอังกฤษทางการสื่อสาร ในการแลกเปลี่ยนเรียนรู นักศึกษาบาง คนอาจมพี ้ืนฐานทางภาษาไมค อ ยดี - แนวทางการแกไข 1. ดาํ เนนิ การพัฒนาศกั ยภาพสว นบคุ คลโดยการหาความรเู พ่ิมเติมจากภายนอก และสอบถามขอ สงสยั ตาง ๆ จากทางอาจารยป ระจาํ วชิ า 2. พฒั นารปู แบบหรอื เครื่องมอื เพ่ือใชใ นการสอบถามขอมูลตา ง ๆ 3. เพ่มิ การติดตอ สอบถามกบั ผปู ระกอบการใหมากข้ึน ความทาทายในการดําเนินกิจกรรมในอนาคต จากการดําเนินงานกิจกรรมของ นักศึกษาระหวางคณะของมหาวิทยาลัยแหงชาติลาว และมหาวทิ ยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลพระนคร ความทาทายตอไป คือ การเขาไปดําเนินกิจกรรม รวมในดา นการบูรณาการรวมระหวางนักศึกษาไทย นักศึกษาลาว และนักศึกษาญ่ีปุน ณ จังหวัด ประจวบครี ีขนั ธ สรุปผลการดาํ เนินงาน จาการจดั กจิ กรรมแลกเปลี่ยนเรียนรูโดยการคัดเลือกตัวแทนนักศึกษา ตลอดจนถึงเขาสู การพัฒนารูปแบบการเรียนการสอน ทําใหเห็นวาการจัดกิจกรรมแลกเปลี่ยนเรียนรูภายในหมู นักศึกษา หรืออาจารยมีความสําคัญอยางมาก เพราะจะเปนการระดมความคิดเพื่อท่ีจะทําให กจิ กรรมนน้ั ๆ สําเร็จลุลว ง ไดไ ดอ ยางมปี ระสิทธิภาพ

เพื่อเปนตนแบบใหนักศึกษาในช้ันปตอไปสามารถดําเนิการตอยอดจากผลงานการ ออกแบบในดานของบรรจุภัณฑ การออกแบบผลิตภัณฑ และสถาปตยกรรม รวมถึงการเขาสู ประชาคมอาเซียนถือเปนการแขงขันในรูปแบบท่ีเปนสากลมากขึ้นดังน้ันความทาทายตอไป ดงั นค้ี ือ 1. การออกแบบบรรจภุ ัณฑ ผลิตภัณฑ และดา นสถาปต ยกรรม ทส่ี ามารถ สอื่ สารตอ การรบั รูท่ีเปน สากล 2. การเปน แนวทางหรือตน แบบการเรยี นแบบบูรณาการใหกบั ประเทศใน อาเซยี น 3. การใหก ารบริการดา นการออกแบบบรรจภุ ัณฑก ับผลิตภัณฑชมุ ชนในแถบ ประเทศเพ่ือนบา น 4. โครงการจดั ตงั้ บริษัท เสมือน เพอื่ การเรียนรูดา นธรุ กจิ การออกแบบบรรจุ ภัณฑ ผลิตภณั ฑอ ุตสาหกรรม และสถาปตยกรรมดวย การสรางตนแบบ โครงสรา งทีเ่ ปน ทรพั ยส ินทางปญ ญาเพื่อตอยอดสูการคา 5. พัฒนารูปแบบการเรียนใหเ ปน การสอนโดยพ้นื ท่จี ริงทุกรายวิชา บรรณานกุ รม นางสาวชยาณี แหยมเจริญ และคณะ. 2560. “โครงการพัฒนานวัตกรรมชุมชนคู บรู ณาการความรูส สู ังคมเพื่อสรางเครอื ขา ยเศรษฐกจิ ชมุ ชนระหวา งประเทศ บนพ้ืนฐานความ พอเพียง” จาก http:/ http://arch.rmutp.ac.th/km/Presentation-ตะวนั ออก.pdf/ นางสาวทวีทรัพย ปนอินทร และคณะ. 2559. “โครงการพัฒนานวัตกรรมชุมชนสูการ พัฒนาดานเศรษฐกิจชุมชนอยางยั่งยืน : กรณีศึกษา ชุมชนดาวเรือง จังหวัดสระบุรี” จาก http://webkm.rmutp.ac.th/km/โครงการพัฒนาชมุ / สํานักงาน ก.พ.ร. และสถาบันเพ่ิมผลผลิตแหงชาติ. 2548. “ คูมือการจัดการความรู : จากทฤษฎีสูการปฏิบัติ” จาก www.opdc.go.th/Law/File_download/1137568873- 11.doc วิจารณ พานิช. 2551. การจดั การความรู ฉบับนักปฏบิ ัติ. กรงุ เทพฯ: สาํ นักพมิ พ