วันปิยมหารราช

สานักงาน กศน.จงั หวดั อดุ รธานี ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศัยอาเภอเมอื งอดุ รธานี ห้องสมุดประชาชน “เฉลมิ ราชกมุ ารี”จังหวดั อุดรธานี น้อมราลกึ ถงึ พระมหากรุณาธิคุณ ข้าพระพทุ ธเจ้า นายวรินทร์ วริ ุณพนั ธ์ ผอ.สานักงาน กศน.จงั หวดั อุดรธานี คณะผู้บริหาร ข้าราชการ ครู บุคลากร สานักงาน กศน.จังหวดั อุดรธานี พร้อมด้วยบุคลากร กศน.อาเภอเมอื งอุดรธานี

ประวัตคิ วามเป็ นมา วนั ปิ ยมหาราช เมือ่ วันท่ี ๒๓ ตลุ าคม ๒๔๕๓ พระบาทสมเด็จพระจลุ จอมเกล้าเจ้าอยหู่ วั รัชกาลท่ี ๕ ทรงประชวรเสด็จสวรรคต ณ พระท่นี งั่ อัมพรสถานพระราชวงั ดุสิต ครัน้ น้ันเป็นทีเ่ ศร้าสลดอยา่ งใหญ่หลวง ของพระบรมวงศานุวงศ์และปวงชนทวั่ ประเทศ เพราะพระบาทสมเดจ็ พระจุลจอมเกล้าเจา้ อยูห่ ัวทรงเป็นกษตั รยิ ท์ ี่ เคารพรกั ของทวยราษฎร์ ทรงมีพระมหากรุณาธคิ ุณอเนกประการ ทั้งในการ ปกครองบ้านเมอื งและพระราชทานความรม่ เยน็ เปน็ สขุ แก่ชนทกุ หมูเ่ หล่า ทวย ราษฎร์ทง้ั ปวงจงึ ไดถ้ วายพระนามว่า พระปิยมหาราช หรือพระพุทธเจ้าหลวง ห้องสมุดประชาชน “เฉลมิ ราชกมุ ารี”จงั หวดั อดุ รธานี ข้อมูลและภาพจาก wikipedia https://teen.mthai.com/variety/46745.html

ราชการได้ประกาศให้วนั ท่ี ๒๓ ตุลาคม เป็ นวนั ทร่ี ะลกึ สาคญั ของชาติ ต่อมาทางราชการได้ประกาศให้วันท่ี ๒๓ ตุลาคมซึ่งเป็นวันสวรรคต ของพระบาทสมเด็จพระ จุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เป็นวันที่ระลึกสาคัญของชาติเรียกว่า วันปิยมหาราช และกาหนดให้หยุดราชการ หนงึ่ วัน เจ้าหน้าท่ีกระทรวงมหาดไทย ซึ่งต่อมาเป็นกรุงเทพมหานคร ร่วมด้วยกระทรวงวัง ซึ่งต่อมาเป็น สานักพระราชวัง ได้จัดตกแต่งพระบรมราชานุสาวรีย์ ตั้งราชวัติ ฉัตร ๕ ช้ัน ประดับโคม ไฟ ราวเทียม กระถางธปู ทอดเครือ่ งราชสักการะที่หน้าพระบรมราชานุสาวรยี ์ต้ังแตน่ น้ั มาจนถึงปจั จบุ ัน พระราชพธิ ีทรงบาเพ็ญพระราชกศุ ลวันปิยมหาราชครั้งแรก คือ ถัดจากปีที่ได้ถวายพระเพลิงพระบรมศพ พระบาทสมเด็จพระจลุ จอม เกล้าเจา้ อยหู่ ัว พระบาทสมเดจ็ พระมงกุฎเกลา้ เจ้าอยู่หวั ทรงบาเพ็ญพระราช กศุ ลทกั ษิณานุปทานถวายแลว้ ไดเ้ สดจ็ ฯไปถวายพวงมาลา ทรงจดุ ธูปเทยี นเคร่ืองราชสักการะที่พระบรม ราชานุสาวรยี ์ ห้องสมุดประชาชน “เฉลมิ ราชกมุ ารี”จงั หวดั อุดรธานี ข้อมูลและภาพจาก wikipedia https://teen.mthai.com/variety/46745.html

พระราชประวัตพิ ระบาทสมเดจ็ พระจุลจอมเกลา้ เจ้าอยู่หวั พระบาทสมเดจ็ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยหู่ วั มีพระนามเดิมวา่ สมเดจ็ เจา้ ฟา้ จุฬาลงกรณ์ ทรงพระราชสมภพเมือ่ วนั ที่ 20 กันยายน พ.ศ.2396 เป็นโอรส องค์ท่ี 4 ในพระบาทสมเดจ็ พระจอมเกลา้ เจา้ อยู่หัว และพระนางเจา้ ฟ้าราเพย ภมราภิรมย์ (สมเดจ็ พระเทพศิรินทรา พระบรมราชินี)เมื่อพระชนมายุได้ 9 พรรษา ทรงได้รับสถาปนาข้นึ เปน็ กรมหม่ืนพฆิ เนศวรสรุ ลังกาศ ตอ่ มาเมอื่ พระชนมายไุ ด้ 13 พรรษา ทรงได้รบั สถาปนาข้ึนเปน็ กรมขุนพนิ ิตประชานาถ สมเดจ็ เจา้ ฟา้ ชายจุฬาลงกรณ์ บรมราชาภิเษกครง้ั แรกเม่อื วนั ที่ 11 พฤศจิกายน พ.ศ.2411 ทรงพระนามว่า พระบาทสมเดจ็ พระปรมินทรมหาจฬุ าลงกรณ์ พระจลุ จอมเกลา้ เจา้ อยหู่ วั เนื่องจากขณะน้ันมีพระชันษาเพียง 16 ปี ยงั ไม่ทรงบรรลนุ ติ ิภาวะ สมเด็จพระ ยาบรมมหาศรสี รุ ยิ วงศ์ จงึ เปน็ ผู้สาเรจ็ ราชการแผ่นดิน และสถาปนากรมหม่ืน บวรวชิ ัยชาญ พระโอรสองค์ใหญ่ของพระบาทสมเด็จพระปนิ่ เกลา้ เจา้ อย่หู วั เปน็ กรมพระราชวงั บวรวิชัยชาญพระมหาอปุ ราช ห้องสมุดประชาชน “เฉลมิ ราชกมุ ารี”จงั หวดั อดุ รธานี ข้อมูลและภาพจาก wikipedia https://teen.mthai.com/variety/46745.html

พระราชพิธีบรมราชาภเิ ษก คร้ังท่ี 1 ระหวา่ งท่ี สมเด็จพระยาบรมมหาศรสี ุริยวงศ์ เป็นผู้สาเร็จราชการอยู่น้ัน สมเด็จพระจุลจอมเกล้า ฯ ก็ทรงใช้เวลาศึกษาเล่าเรียนศิลปวิทยาเป็นอันมาก เช่น โบราณราชประเพณี รัฐประศาสน์ โบราณคดี ภาษาบาลี ภาษาอังกฤษ วิชาปืนไฟ วิชามวยปล้า วิชากระบ่ีกระบอง และวิชา วศิ วกรรม ยงิ่ กวา่ นัน้ ในตอนนย้ี ังได้เสด็จประพาสสงิ คโปรแ์ ละชวา 2 ครงั้ เสด็จประพาสอนิ เดีย 1 คร้ัง การเสด็จประพาสนี้มิใช่เพื่อสาราญพระราชหฤทัย แต่เพ่ือทอดพระเนตรแบบแผนการ ปกครอง ที่ชาวยุโรปนามาใช้ปกครองเมืองขึ้นของตน เพ่ือจะได้นามาแก้ไขการปกครองของไทย ใหเ้ หมาะสมแกส่ มัยยิง่ ขนึ้ ตลอดจนการแต่งตวั การตดั ผม การเขา้ เฝา้ ในพระราชฐานก็ใช้ยืน และ นง่ั ตามโอกาสสมควร ไม่จาเปน็ ต้องหมอบคลานเหมอื นแตก่ อ่ น พระราชพธิ บี รมราชาภิเษก ครงั้ ท่ี 2 เม่ือพระชนมายุบรรลุพระราชนิติภาวะ ทรงผนวชเป็นพระภิกษุเป็นเวลา ๒ สัปดาห์ แล้วจึง ประกอบพระราชพิธีบรมราชาภิเษกเป็นครั้งที่ 2 เมื่อวันท่ี 15 พฤศจิกายน พุทธศักราช 2416 และนบั จากน้ันมากท็ รงพระราชอานาจเด็ดขาด ในการบริหารราชการแผ่นดิน ตลอดระยะเวลาที่ ทรงครองสิริราชสมบัติ ทรงปกครองทานุบารุงพระราชอาณาจักรให้ม่ันคั่งสมบูรณ์ ดัวยรัฐสมบัติ พิทักษ์พสกนิกรให้อยู่เย็นเป็นสุข บาบัดภัยอันตรายทั้งภายในภายนอกประเทศ ทรงบาเพ็ญพระ ราชกรณียกิจต่างๆ อันก่อให้เกิดคุณประโยชน์แก่ประเทศชาติ ให้รอดพ้นจากวิกฤตการณ์ และ สามารถธารงเอกราชไวต้ ราบจนทุกวนั นี้ ห้องสมุดประชาชน “เฉลมิ ราชกมุ ารี”จงั หวดั อุดรธานี ข้อมูลและภาพจาก wikipedia https://teen.mthai.com/variety/46745.html

พระราชานสุ าวรีย์ รชั สมยั ของพระองค์ เปน็ รชั สมยั แหง่ การปฏิวัติแทบจะทุกทาง เหตนุ ีป้ ระชาชนจงึ พร้อมใจกนั เร่ยี ไรเงนิ สร้างอนุสาวรยี อ์ ย่างใดอยา่ งหนึ่งไว้เพอื่ เปน็ อนสุ รณถ์ งึ พระองค์ บงั เอญิ ประจวบเหมาะ กบั พระองคเ์ สดจ็ ประพาสยุโรปครั้งท่ี 2 เมือ่ พ.ศ.2450 ทรงพอพระทัยพระบรมรปู หลอ่ ของ พระเจ้าหลยุ ส์จงึ ขอให้พระองคไ์ ปประทับน่ังใหช้ าวฝรงั่ เศสปน้ั แลว้ หลอ่ ส่งเข้ามาในประเทศ โปรดใหป้ ระดษิ ฐานไว้ ณ พระลานหน้าพระราชวงั ดสุ ิต ทรงประกอบพระราชพิธเี ปิดพระบรมรูป นใี้ นวนั ท่ี 11 พฤศจิกายน พ.ศ.2451 ห้องสมุดประชาชน “เฉลมิ ราชกมุ ารี”จงั หวดั อดุ รธานี ข้อมูลและภาพจาก wikipedia https://teen.mthai.com/variety/46745.html

พระบรมรปู ทรงม้า พระบรมรปู ทรงม้า ขนาดทง้ั พระบรมรูปและมา้ ทรงทาโตกวา่ ของจริงเลก็ น้อย โดยหล่อด้วยโลหะชนิดทองบรอนซ์ พระบรมรปู ประดษิ ฐานบนแทน่ หินออ่ นอนั เป็นแทน่ รองสงู ประมาณ 6 เมตร กวา้ ง 2 เมตรคร่ึง ยาว 5 เมตร พระบาทสมเดจ็ พระจลุ จอมเกลา้ เจา้ อย่หู วั เสดจ็ สวรรคตในวนั ที่ 23 ตลุ าคม พ.ศ.2453 พระชนมายไุ ด้ 58 พรรษา ครองราชสมบตั ิมานานถงึ 42 ปี นับเป็นรัชสมยั ที่ยนื นานทสี่ ดุ ในประเทศไทย ห้องสมุดประชาชน “เฉลมิ ราชกมุ ารี”จงั หวดั อุดรธานี ข้อมูลและภาพจาก wikipedia https://teen.mthai.com/variety/46745.html

ประวัติวนั เลิกทาส 1 เมษา ทคี่ นไทยควรรู้ ยอ้ นไปในอดตี พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หวั รัชกาลที่ 5 ทรงประกาศใช้ “พระราชบัญญตั ิ เลิกทาส ร.ศ. 124” และ “พระราชบญั ญตั ิลกั ษณะเกณฑท์ หาร รตั นโกสทิ รศ์ ก 124” เนื่องจากในรชั สมัยพระบาทสมเด็จพระนงั่ เกล้าเจ้าอยหู่ วั น้นั (ร.3) เมืองไทยมีทาสเป็นจานวนกว่าหน่ึงในสามของ พลเมอื งของประเทศ เนอ่ื งจากพ่อแมเ่ ป็นทาสแล้ว ลูกทเี่ กิดจากพอ่ แมท่ ี่เปน็ ทาสกต็ อ้ งตกเปน็ ทาสตอ่ ไป ทาสน้ันจะต้องหาเงนิ มาไถต่ ัวเอง มิฉะนั้นแลว้ ก็จะต้องเป็นทาสไปตลอดชีวติ เพราะตามกฎหมายถือวา่ ยัง มคี ่าตัวอยู่ (ทาสในเรอื นเบ้ีย) ตอ่ มา พระบาทสมเดจ็ พระจลุ จอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (ร.5) ทรงประกาศ “พระราชบัญญตั พิ ิกดั กระเษยี รลกู ทาสลกู ไทย” เมือ่ วันท่ี 21 สิงหาคม พ.ศ. 2417 แก้พิกัดคา่ ตัวทาสใหม่ โดยใหล้ ดคา่ ตวั ทาสลงต้ังแตอ่ ายุ 8 ขวบ จนกระทั่งหมดคา่ ตวั เมื่ออายไุ ด้ 20 ปี เม่ืออายไุ ด้ 21 ปี ผู้นน้ั ก็จะเป็นอิสระ มผี ลกับทาสท่ีเกิด ต้ังแตป่ ี พ.ศ. 2411 เป็นตน้ มา และห้ามมิใหม้ กี ารซ้อื ขายบุคคลท่ีมีอายุมากกวา่ 20 ปี เปน็ ทาสอีก ห้องสมุดประชาชน “เฉลมิ ราชกมุ ารี”จงั หวดั อุดรธานี ข้อมูลและภาพจาก wikipedia https://teen.mthai.com/variety/46745.html

เมื่อถึง พ.ศ. 2448 ก็ทรงออก “พระราชบัญญัติเลิกทาส ร.ศ. 124” ให้ลูกทาสทุกคน เป็นไทเม่ือวันท่ี 1 เมษายน พ.ศ. 2448 ส่วนทาสประเภทอื่นท่ีมิใช่ทาสในเรือนเบี้ย ทรง ให้ลดคา่ ตัวเดอื นละ 4 บาท นับต้ังแต่เดือนเมษายน พ.ศ. 2448 เป็นต้นไป นอกจากน้ียัง มบี ทบัญญัตปิ ้องกนั มใิ ห้คนที่เปน็ ไทแลว้ กลับไปเป็นทาสอีก และเม่ือทาสจะเปล่ียนเจ้านาย ใหม่ หา้ มมใิ ห้ขึ้นค่าตัว เป็นการยกเลิกระบบท่ีคนชั้นสูงตั้งข้ึน เพื่อกดขี่ราษฎรให้ทางานรับ ใช้หรอื ส่งทรพั ยส์ ินใหโ้ ดยไมม่ ีกาหนดว่าจะสิ้นสดุ ลงเมื่อใด ห้องสมุดประชาชน “เฉลมิ ราชกมุ ารี”จงั หวดั อดุ รธานี ข้อมูลและภาพจาก wikipedia https://teen.mthai.com/variety/46745.html

คาศัพทภ์ าษาองั กฤษนา่ รู้ เกย่ี วกับวันปยิ มหาราช (Chulalongkorn Day) 23 ตลุ าคม วันปยิ มหาราช วนั สาคัญของไทย กิจกรรมท่ีเกิดข้นึ ในวนั น้ี คือ การน้อมราลึกถึงพระมหากรุณาธิคณุ และแสดงความเคารพตอ่ พระบาทสมเด็จ พระจลุ จอมเกล้าเจ้าอยูห่ ัว ด้วยการวางพวงมาลาท่พี ระบรมรปู ทรงม้า ลาน พระราชวงั ดสุ ติ ซ่งึ วนั ปิยมหาราช (Wan Piyamaharaj Day) ภาษาอังกฤษ คอื Chulalongkorn Day เป็นวันหยุดนักขตั ฤกษ์หรอื วันหยุดราชการ อีกด้วย ทีนเอม็ ไทยเลยขอนาความรู้คาศัพท์ภาษาอังกฤษเกยี่ วกบั วนั สาคญั นม้ี าฝากกัน ห้องสมุดประชาชน “เฉลมิ ราชกมุ ารี”จงั หวดั อดุ รธานี ข้อมูลและภาพจาก wikipedia https://teen.mthai.com/variety/46745.html

คาศัพท์ภาษาองั กฤษน่ารู้ เกยี่ วกบั วนั ปยิ มหาราช (Chulalongkorn Day) วันปิยมหาราช ก่อตัง้ ระบบการศกึ ษาของไทย = Chulalongkorn Day - Improved the areas of Thai วันหยุดนกั ขตั ฤกษ์หรือวันหยุดราชการ educational system = National holiday / Public holiday ก่อตง้ั ระบบไปรษณีย์ พระบาทสมเดจ็ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว - Improved postal services = King Chulalongkorn ก่อตั้งทางรถไฟสายแรกของไทย รัชกาลท่ี 5 - Improved the construction = King Rama V of Thailand’s first railway พระมหากษตั รยิ ผ์ ยู้ ิง่ ใหญ่ ราลึกถึง = The great monarch - Commermorate รชั กาล, รชั สมยั , การครองราชย์ พวงมาลา = Reign -wreath ในสมัยรชั กาลท่ี 5 พระบรมรูปทรงมา้ = In the reign of the fifth = The Equestrian Statue of King สวรรคต Chulalongkorn = Pass away ลานพระราชวังดสุ ติ พระราชกรณยี กิจ - The Grounds of the Dusit Palace = The royal activity ปฏิรปู = Reform การเลิกทาส = Abolition of slavery/ Slave Abolition Act ห้องสมดุ ประชาชน “เฉลมิ ราชกมุ าร”ี จงั หวัดอดุ รธานี ข้อมลู และภาพจาก wikipedia https://teen.mthai.com/variety/46745.html

จัดทาโดย คณะทป่ี รึกษา นายวรินทร์ วริ ุณพนั ธ์ ผอ.สานกั งาน กศน.จงั หวดั อุดรธานี นางประคอง หาไชย ครูชานาญการพิเศษ รักษาราชการแทนในตาแหน่ง ผอ.กศน.อาเภอเมืองอุดรธานี นางสาวเสาวภา บุรมเลิศ บรรณารักษช์ านาญการพิเศษ นายเกษม แกว้ ดวง ครู ผู้เรียบเรยี งและจัดทาหนงั สอื ออนไลน์ บรรณารกั ษ์ นักวชิ าการโสตทัศนศึกษา นางสาวนงนชุ วงศ์หนองแวง นางสาวทองพูน วรรณสงคราม